Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ПРОСПАЛЬ прысл. Запар. Moj чалавек два дні прбспаль ня выхбдзіць з хаты, нёшта захварэў. Дамейкі Шчуч. Ад нас да шкблы гірбспаль растўць тапалё, так фа)но на дарбзе. Малыя Пугачы Шчуч.
ПРОСЯ м. і ж. Проська. Андрэ] ваш такі прдся, што ад ягб цяжко адхрысьціцца, як намбжацца, то ўсё выянчыць, што яму трэба. Камяніца Дзятл.
ПРОШЫБ ж. Памылка.Ж/ ты, сынбк, неабачлівы, ніяк ты нямбжаш пісаць бяз прбшыбаў, во кблькі настаўніца павыпраўляла прбшыбаў табё. Зарачаны Ваўк.
ПРУДАНЫ, ПРЫДАНІКІ мн. Госці на вяселлі, якія едуць да маладой. Пру-
даны паёхалі ўжо да маладбў Раманавічы Ваўк. Ужо прыданікі паёхалі па пасаг. Шылавічы Слон.
ПРУЗЎК м. Вяровачка, завязка. Дл/ якбга прузука, бо німа чым мяшка завязаць. Крапіўніца Свісл.
ПРЎТКА прысл. Хутка, імкліва. Ты так прўтка )дзеш, што я сысьціся ні магў з табб). Ятаўтавічы Іўеўск.
ПРУТЧЭЦЬ незак. Мацнець. Маё рўкі прутчэлі ад працы, як рабілі ў лёсе. Касцянева Шчуч.
ПРЎТШЫ прым. Прутчэйшы. Хто дўжшы, moj і прўтшы, таго ні зваліш. Заберазь Іўеўск.
ПРУТЫ (прутэ) мн. Дыван, вытканы з самаробных нітак. Я прутэ сваёўжо выткала. Дубароўшчына Дзятл.
ПРЎЦЫ мн. Забалочаная мясціна. У прўцах расьцё вельмі добрая высбкая трава, яе дббра касіць. Казіміроўка Гарадз.
ПРЎШЧЫНА ж. Белы матэрыял на сарочкі. Мне падабаяцца гэта прўшчына, мбжна што хбчаш пашыць. Дзяляцічы Навагр.
ПРЫАБЬІКНУЦЬ зак. Прызвычаіцца. Прыабыклі даўнё] к цяжкбму жыцьцю і жылі нёяк, усё спадзяваліся на лёпшая. Кукалкі Іўеўск.
ПРЫАБЯЦАЦЬ зак. Даць слова, паабяцаць. Стась прыабяцаў мне хамўт паправіць, ды нёшта німа ягб. Жырмуны Вор.
ПРЫБАНІК м. Прылазнік. Зачыні прыбанік, a то дўжа дзьме. Бярозаўка Лід. ПРЫБАЧЫЦЦА зак. Успомніцца, прыгадацца. Калі ямў прыбачыцца няббжчыца жбнка, то хбдзіць цэлы дзень як сам ні сво). Сімакава Кар.
ПРЫБЛІМКАЦЁЦЬ зак. іран. Прыбегчы. Рано ты, Вацік, прыблімкацёў, яшчэ наш Валбдзя сьпіць. Баяры Шчуч.
ПРЫБЛЎДА м. зневаж. Прымак. Янін прыблўда ўчбра прышбў пбзна з раббты. Таншчына Смарг. У Hatuaj вёсцы
мнбга нрыблўдаў пажаніліся на нашых дзяўчатах. Дабраўдяны Смарг.
ПРЫБЛЎДАК м. Някемлівы чалавек. Am, слўха) ты яго, гэта такі прыблўдак, як скажа што, то ; слўхаць німа чагб. Мацёшыцы Навагр. (Мацешыцы)
ПРЫБЫШОВЫ ГОД спалуч. Высакосны год. На ягб шчасьця выдаўся прыбышбвы год, то дзень яшчэ пабыў дбма. Сімакава Кар.
ПРЫВАЛ м. перан. Перапынак участаванні. Прывал быў нядоўгі, адправілі старых і зноў сёлі за стол. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПРЫГАДКА ж. Здагадка. Гэта твая прыгадка, што дачка выхбдзіць замуж, яшчэ нічбга пэўна не вядбма. Дзяляцічы Навагр.
ПРЫГАЛАВАК м. Частка ложка, дзе ляжаць падушкі. Пакладзі сарбчку на прыгалавак. Касцянева Шчуч.
ПРЫГЛЎДЗІЦЦА зак. Згубіць раўнавагу, здурнець. Наш стары ўжо прыглўдзіўся, пад старасьць маладўю жбнку за)мёў. Чэхі Астр.
ПРЫГНЁМБІЦЬ зак. Замучыць, загубіць. Такі шалёны сабака, якускбчыў на падвбрак і прыгнёмбіў маё кураня. Бубны Гарадз.
ПРЫГбДНА прысл. Ветліва, прыстойна. Ясь са старымі заўсёды прыгбдна гавбрыць, а ты часта ненрыгбдна гавбрыш. Мыслава Слон.
ПРЫГРЭБІЦА ж. Стрэшка над бульбяной ямаю. Накры]ты чым прыгрэбіцу, бо пацякла ўся. Шылавічы Слон.
ПРЫДАНКА ж. Жанчына, якая ў час вяселля едзе з маладою да маладога. Прыданка ўбіраяцца вельмі прыгбжа, яна сядзіць з маладбў калі ёдуць да маладбга. Ятвезь Кар.
ПРЫДАНЫЯ субст. прым. Госці на вяселлі, якія едуць да маладой. Шмат хто паёхаў у нрыданыя да Кбсьціка. Гаранцы Вор.
ПРЫДАТКІ мн. Папярочныя канцы загона. Калі загдн не дааралі да канца, то арўць упбпярок прыдаткі. Макараўцы Бераст.
ПРЫДЗЕБЦІСЯ зак. іран. Прыйсці. Я ўчбра ледзь дахаты прыдзёбся з Ліды, навёдаў сваю бабу ў шпіталі, спазьніўся на аўтббус, то прышлбся прыдзёбціся пёшкі. Дакудава Лід.
ПРЫДОБА ж. Зручнасць, выгода. Уjix уся прыдбба каля дбму, дббра зарабляюць, гбрад блізка. Каробчыцы Гарадз.
ПРЫДОЛЬНЫ прым. Схільны да спакусы. Наш кот быў надта прыдбльны да кілбас. Парачаны Лід.
ПРЫДОМНЫ прым. Які назірае за хатаю. Наш Гёна сёньня застаёцца прыдбмным, усе ёдуць картбфлі капаць. Зарэчані Дзятл.
ПРЫДЎБІЦЬ зак. Даставіць цяжкі груз. Наш сын такіх дббрых дроў прыдўбіў, цэлую машыну, сухіх бярдзавых дроў прыдўбіў. Кемяны Шчуч.
ПРЫДЎРБАЦЬ зак. Прыдумаць. Ітрэба ж малым такбя дурнбя прыдўрбаць, каб сысьціз дбму. Салтанішкі Вор. ПРЫДЭБАЦЬ зак. іран. Прыйсці з цяжкасцю. Лёдва прыдэбала да вас, зусім ужо старасьць асыьвая Вострава Маст. ПРЫЁЖАНЕЦ м. Прыезджы чалавек. Гэтыя прыёжанцы нам падабаюцца, дббрыя людзі, рббяць у калгасе, зарабляюць дббра. Урцішкі Іўеўск.
ПРЫЁЗНАЯ СВАНЬКА спалуч. Дружка маладой. Надто ффны брат папаўся прыёзну) сваньцы, прыгбжая пара jix была, і наш Уладзя паёхаў бы братам, алезахварэўякраз. Доўгая Шчуч.
ПРЫЕРШЧЬІ мн. Прыгаршчы. Усып мне прыершчы гарэхаў, я дзяцёў пачастўю. Каробчыцы Гарадз.
ПРЫЁМНЫ прым. Ветлівы, ласкавы. У Марьілі кявёстка вельмі прыёмная, за настаўніцу вўчыцца. БелеўцыЛід.
ПРЫЖАНЯЦЬ незак. Прыганяць. Трэба ўжо карбвы раньнё] з пбля прыжаняць, a то цямнёя рана. Шаўдзіні Лід. ПРЫЖЎЧЫЦЬ зак. Дамагчыся. Бацька Валіка як прыжўчыў, то ўраз пабёг за тбю карбва), прыгнаў даддму. Маісеевічы Ваўк.
ПРЫЖЭНУЦЬ зак. Прыгнаць. Пфдзі прыжэнь сюды кураняты. Каробчыцы Гарадз.
ПРЫЗІМАК м. Першы марозік. Нашы каравы ўжо прызімкамі хддзяць па пашы. Чэхі Астр.
ПРЫЗКА ж. Асака. Гэта ж трэба, так парэзаць прызка) рукў, вельмі ж баліць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ПРЫЗЫРЫЦЬ зак. Прымусіць. Ты прызыр ceajzo хлбпца прывёзьці дроў, хбладна жу вас. Дворышчы Лід.
ПРЫКАНЁЦ м. Канец. Мы жылі на прыканцы вёскі каля выгана. Вераб’і Астр. прыкантавАцца I прыкантАВАЦЦА зак. Прымасціцца, прыладзіцца. Лянь, тво) Яська прык'антаваўся на ўлбньні да бабы і заснўў, сьтць сабе салбдка. Дамброва Астр.
ПРЫКАЯЦЬ зак. Прывабіць. Да сябё яё прыкаяў так, што ўжо век ні забўдзя. Дзевяткаўцы Ваўк.
прыківАцца зак. Прыйсці паціху. Учбра мо) чалавёк пдзна прыківаўся дахаты. Апіта Іўеўск.
ПРЫКЛАД м. Засланка. Раніцаю, як упаўумянё прыклад, ажмалбе прачнўласёі пачалб плакаць. Навіны Навагр.
ПРЫКРАТА ж. Непрыемнасць. Hi магў адбляць прыкратў з таго дня, як пасварыўся з братам. Уша Кар.
ПРЫКРУЦІЦЬ зак. перан. Прывабіць. Прыкруціла ваша Маня маўго Васіля да сібё, дык ніха/ выхбдзіць за ягд. Шылавічы Слон.
ПРЫКУКбБІЦЦА зак. іран. Прыгарнуцца, прыхіліцца. Як прыкукдбіцца да каціцы, mo j засьнё адразу, дўжа да сну лёгкі. Лукі Кар.
ПРЫКЧЭМНІЦЦА зак. іран. Паддобрыцца. Паліна прыкчэмнілася да тагд старбга, і ёнусёапісаў на яё. Сапоцкін Гарадз.
ПРЫЛАБЎНІЦЦА зак. іран. Прыладзіцца, прыстасавацца. Ён да маткі прылабўніцца і засьнё, такі хлбпчык да каго хбчаш прылабўніцца. Гваздзікяны Астр.
ПРЫЛАБЎНІЦЬ зак. 1. Прытуліць, прыгрэць. Прылабўніла яна яго яшчэ трохгаддвым, так і застаўся за сына. Крычнікі Іўеўск.
ПРЫЛАБЎНІЦЬ зак. 2. Прысвоіць. Стапбвіха хацёла прылабўніць маю шўфлю. Масцяны Астр.
ПРЫЛАПАТКАВАЦЬ зак. іран. Прыйсці. Вблька як прылапаткўя да нас, то ўсехбднікі пассдўвая. Вароны Шчуч.
ПРЫЛАПІЦЬ зак. Зашыць, падрамантаваць. Дзёду, прылап мне валянкі. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) Прылаплю табё халацік і насіцьмеш за карбвамі, гэто ж ні ў шкблу. Бабынічы Слон.
ПРЫЛАСІЦЬ зак. Прыручыць. Дзёці прыласілі яжаня. Угрынь Зэльв.
ПРЫЛЁПКА ж. Прыбудова. За хатаю мы прылёпку будўям нбвую. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ПРЫЛЁСАК м. Могілкі на ўскрайку лесу. Наша маці ўжо на прылёсак сабіраяцца, надто хворая. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ПРЫЛІСНІК м. Аісточкі каля стручкоў гароху. Пара ўжо гарбх выбіраць, бач як прылісьнік пажаўцёў. Ліхаселыды Гарадз.
ПРЫЛОЎЧАНЫ прым. Прызвычаены. Мы не прылбўчаныя да такіх сьпёваў, xaj маладыя сыгяваюць. Баруцішкі Іўеўск.
ПРЫЛЮДНА прысл. На людзях, на вачах. Цяпёр катбры хлбпяц з дзёўка) прылюдна абдьмаюцца і сбраму ні маюць. Залессе Смарг.
ПРЫЛЮДНЫ прым. Ветлівы, таварыскі. Такі ж прылюдны яё сын, надто людзкі. Маркаўцы Гарадз.
ПРЫЛЮЛЬКАЦЦА зак. іран. Прыстаць, прысвоіць. Прылюлькалася Крысьця да маё] хўсткі і нбсіць, як сваю. Баравікі Іўеўск.
ПРЫЛЯПАНЫ прым. Прыплюснуты. Лянь, які прыляпаны нос у тагб хлбпца. Кадзішкі Аід.
ПРЫМАВІСКА н. Прымаўка. Наш Казімяр шмат прымавіскаў зная. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПРЫМАНЎЦЦА зак. Прызвычаіцца. Moj Валік так прыманўўся да вашага Алёся, што і ісьці ні хбча ад вас. Валосаўка Навагр.
ПРЫМЕРГАВАЦЬ зак. Прымеркаваць. Трэба прымергаваць, мозадбўга сюды бўдзя гэта дбшка. Рудня Свісл. ПРЫМЁТ м. Незагароджаны загон зямлі. Па]дў moj прымёт дакбнчу гараць, каб заўтра пасёяць. Пасуцічы Зэльв.
ПРЫМЯРГбЎВАЦЬ незак. Прымяркоўваць. Яўсяляк прымяргбўвала, каб былб дббра. Крышылоўшчына Кар.
ПРЫНАДНЫ, ПРЫПАДКОВЫ прым. Прыпадачны. Jix Павел няўдалы быў і прынадны змалку. Косічы Навагр. Віця jix прыпадкбвы, хвбры прыпадкбва). Каробчыцы Гарадз.
ПРЫНАДЫ прым. Худы, кволы. Маці была вёльмі прынадая пасьля хварббы, страшна было глядзёць. Трокенікі Астр.
ПРЫНАЧКА ж. Прынада для рыбы. Без прыначкі дббра) рыбы ня злбвіш. Чамяры Смарг.
ПРЫНДЗІЦЬ незак. неадабр. Балець. Штбсьціў грудзях прыньдзіць, ні спала зусім, то ж мне ўсёньку ноч зуб прыньдзіў. Крапіўніца Свісл.
ПРЫНЯДЗЁЛЕНЫ (прынядзёляны) прым. Прыбраны па-святочнаму. Дзед прынядзёляны )шоў у магазін,
купляў сігарэты, частаваў мужчын, быў прынядзёляны на маў пры ceajix медалёх. Уша Кар.
ПРЫПАДКбВА прысл. Прыблізна. Ідзём зараз жа ў магазін, прывёзьлі дббрыя паліты, я ўжо наглёдзела, прыпадкбва і табё такдя палыпо трэба. Кадзішкі Лід.
ПРЫПАРУЧЫЦЦА зак. Зрабіцца залежным ад каго-небудзь. Бацько заўдавёў і прыпаручыўся да аднб] бабы, але хўтко памёр. Загор’е Кар. прыпАсак м. Падпасак. Xaj Сымбн вбзьмя сабё прыпаска, бўдзя лёпяў Сонічы Гарадз.
ПРЫПЁСЦІЦЬ зак. Выгадаваць, дагледзець. Бацькбў jix забілі нёмцы, то дзяцё) прыпёсьціў дзядзько, маткі брат. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ПРЫПЁШКАВАЦЬ зак. Прыйсці пешшу. Бацька наш прыпёшкаваў ужо нацямкў дахаты, бо арббн ня )шоў на Чэхі. Чэхі Астр.
ПРЫПЛЁСНЕЦЬ зак. Пакрыцца плесенню. Трбхі прыплёсьняла капўста, але варыць ддбра. Макараўцы Бераст. ПРЫПЛбДАК м. Прыбытак, расплод. Бацька прывалдк нам сьвінку на прыплбдак. Плябанаўцы Ваўк. Старую кардву прадам, бо ніякага прыплбдку з яё ні маям. Сімакава Кар.
ПРЫПЛОДНА прысл. 3 вялікім прыростам. У гэтым гбдзеўсёў нас было прыплддна: карбва бычка прывяла, сьвіня апарасілася, дзёвяць парасяткаў прынёсла. Урцішкі Іўеўск.