Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
РАЗЛЁГЛЫ прым. Вялікі. Наш пасё~ лак зрабіўся такі разлёглы ўжо пасьля ваіны, як сталі нанбва будавацца. Ханявічы Свісл.
разлескатАцца зак. Рассмяяцца. Ну ж і разляскаталіся нашы дзяўчаты, такія вясёлыя. Стукалы Маст. РАЗЛЕТНЫ прым. Імклівы, моцны. Hi хадзі ты на вдзяра, яг дасьць гром, на вбзяры падхваціць цябё разлётная хваля, разаб’ё аб бёраг. Бершты Шчуч.
РАЗЛЎЧНІК м. Калодачка ў кроснах, каб панажы раўнамерна працавалі. Разлўчнік рббяць зусім лёганькі са шнуркамі ад панажбў, каб панажьі не зьяжджалі ў аднд мёсца. Рудня Свісл. РАЗМАВІСТЫ прым. Гаваркі. УЮзіка жбнка размавістая, нізавдшта ні змбўчыць. Бярозавец Навагр.
РАЗМАВІТА прысл. Разнастайна. Вы пытаяцяся, як у нас кажуць, размавіта завўць: ддшкі і ддскі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) размазджАрыць, размазджыРЫЦЬ зак. груб. Разбіць. Toj разжўрак размазджарыў дббрую шклянку, надто шкбда. Гальшаны Ашм. Учбра бацька размазджырыў сабё нагў, як ішоўўнбчы жахаты. Рудзевічы Зэльв. РАЗМАЗОЛІЦЦА зак. Расслабіцца, развінціцца. Размазблілася кбла ў калаўрбтку, трэба яго паправіць. Цацкі Лід.
РАЗМАІТЫ прым. Разнастайны. У нашым магазіне размаЦтага тавару кдлькі хдчаш бяры. Хацькоўцы Ваўк. размАтка ж. Прылада размотваць ніткі. Разматка такая, як матўшка, тблькі ббльшая за матўшку. Манчыцы Свісл.
РАЗМАХРЎШЧАНЫ дзеепрым. Раскудлачаны. Валасэ размахрўшчаныя ў тагб хлдпца, гідка глядзёць. Шылавічы Слон.
РАЗМУНІЧЫЦЬ зак. Разабраць, папсаваць. Купіў часы, павёсіў на сьцянё, а хлбпчык зьняў і ўсе размунічыў. Ясенавіца Ваўк.
РАЗМЭНЗАЦЦА зак. груб. Расплакацца. Ён нікблі ні размэнзаяцца, яг бы ні пабіўся з хлапчукамі. Быстрыца Астр.
РАЗ-НАРАЗ прысл. Часта. Што ты раз-нараз бёгаяш з двара ў хату. BaBina Гарадз.
РАЗНАСЦЁЖЫЦЬ зак. Шырока адкрыць. Хутчэ) загані гбўцы, a то разнасьцёжылі варбты наўсю гўліцу. Гаўя Іўеўск.
РАЗОН м. Увага. Нават у разбн ні бяры, што яны скажуць, каб ты застаўся ўдбма, табё вучыцца трэба. Вігушкі Іўеўск.
РАЗОРВАЦЬ незак. Выворваць бульбу. НашЯнка спрытна разбрвая кар-
тбплю, хоць і малады ён. Макараўцы Бераст.
РАЗбЎКА ж. Мука з абдзіранага зерня. Мука разбўка ддбра на прыправу. Каробчыцы Гарадз.
РАЗРАБІЦЦА зак. Паправіцца. Вунь наша Галька разрабілася, што і ў хату няўлёзя. Шчарбавічы Маст.
РАЗРАЗІЦЬ зак. Растрывожыць. Пабіў калёна і так разразіў рану, што аж гніць пачала. Загор’е Кар. разрАяць зак. Разлучыць, развесці. Разраялі jix чужыя людзі, ні трэба было слўхаць, што хто гавбрыць. Сураж Іўеўск.
РАЗРЫМЗАЦЦА зак. Расплакацца, разрумзацца. Чагб ты разрымзаўся? Свіршчына Астр.
РАЗРЫЎНЫ прым. Моцны, напорны. Ад разрыўнбга вётру аж на нагах ні ўстбяць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
РАЗРЭПІЦЦА зак. груб. Распаўнець, патаўсцець. Яг жыцьцё палёпшылася, дык у нас усе бабы разрэпіліся. Гейстуны Ашм.
РАЗУМЁТНЫ прым. Здатны да навукі. Hi знаю, як дале/ бўдзя, але пака мо] сын разумётны, дббра задачкі рашая. Сакольнікі Свісл.
РАЗЭЛЯ м. і ж. груб. Неахайны чалавек. Ён то спраўны, а жбнка разэля нё)кая. Гута Дзятл.
РАЗ'ЮРЫЦЦА зак. Раздурэцца, разгуляцца. Дзёці як раз’юрьіліся, дык ледзь загнала дахаты. Чарнелі Іўеўск. (Чарнэлі)
РАЗЯВЁНЯ м. і ж. Някемлівы. Разявёня ты, усе бярўць яблыкі, а ты стаjiui і пазіраяш аднб. Каменка Шчуч. РАЗЯЎРбТНЫ прым. Няўважлівы. Moj ббльшы сын зусім разяўрбтны, штонёбудзь ды згўбіць. Красноўцы Лід.
РАЙДОЛІЦЬ незак. Гаварыць шмат і хутка. Hi мбжа і мінўты памаўчаць, а ўсёраідбліць. Малое Сяло Шчуч.
РАЙСТОПЫ, РЭЙСТОПЫ мн. Калготы. У магазін прывёзьлі ра)стопы, трэба дзёваццы ўзяць ndpy pajcmoпаў. Варняны Астр. Мама мне купіла цёплыя рэістбпы. Таншчына Смарг. РАКАВІНА ж. Прамежак паміж капытом у парнакапытных. Ракавіна ў кардвы на назё, два пазурэ ў яё, пасярэдзіне ракавіна, у каня ракавіны німа. Каробчыцы Гарадз.
РАКАЦЁННЕ н. Гул, рокат. Каля нас тут блізка рамднтныя ма)стэрні, то па цэлых днях не сьціхая ракацёньне машын. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ракАць незак. Лаяцца. Мама, дзядзька ўсё ракая і ракая на мянё. Гарэцкаўшчына Ашм.
РАКАЧА прысл. Сагнуўшыся. Сярэдзіна мбцна баліць, цэлы дзень ракача бўльбу капала. Гудзінішкі Вор.
РАКАШЭТЫ мн. Казлы пілаваць дровы. Якіяразваляныяракашэты, дрбвы пілаваць дрэнна. Алекшыцы Бераст. РАКЁТКА ж. Сажань. Вазьмі ракётку, што каля плбту, a то зараз бўдуць мёраць сбткі, трэба памагчы. Дайнава Вор.
РАКІТОЙ прысл. Адзін за адным, шнурам. Ракітд) дзяцюкі за ё) хадзілі, як маладая была. Станчыненты Смарг.
РАЛЁШНІК м. Валачобнік. Да нас у двор захддзілі ралёшнікі і сьпявалі. Клімавічы Зэльв.
РАЛІНА ж. Галіна, сук. Адны раліны тырчаць на вярбё, бо старая ўжо, высахла. Шылавічы Слон.
РАЛІЦЬ незак. Араць. Раніцсц раліў на ceajix сдтках. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
рАма ж. Паляўнічы сабака. УМакара аж тры рамы, чым jix тблькі кбрміць. Пагарэлка Кар.
РАМБАНКА ж. Сала з мясною праслойкаю. Лёпя]рамбанку насаліць, та даўжэ) пацягне. Макараўцы Бераст.
РАМЁЗА ж. Луска верхняга слоя кары сасны. От багато рамёзы на xeoji, лўшчыцца сама. Сялец Лід.
РАМЕНЫ (рамёна) мн. Плечы. Стась узьняў малдга на рамёна выша) сібё. Подзітва Вор.
РАМЎШЧЫК м. Раменьчык. На руцэ ў яё блішчэў ждўты рамўшчык ж часамі. Грынкі Свісл.
РАНДЖОВЫ прым. Аранжавы. Умамы рандждвая хўстка, а ў мянё ранджбвая кбфта. Угрынь Зэльв.
РАНДЭЛІЦЬ незак. Малаціць цапамі. Мы пд]дзям рандэліць жыто. Саленікі Кар.
РАНІШНІК м. Травеньскі мароз. Ранішнік мбцны быў, пашкддзіў гуркі. Сіманы Лід.
РАНКАВІСКА (ранкаві'ско) н. Ручка ад лапаты. У мянё зноўранкавіско паламалася. Турэц Кар.
РАНКЛЁД м. Гатунак сліваў. Трэба ) нам узяць на развбд ранклёдаў. Задворанцы Свісл.
рАнтка ж. Загадзя ўмоўленае спатканне. Сёньня ў Лёны рантка ў садзе, п6]дзя да Алёся на рантку. Пагараны Лід.
ранткавАць незак. Сустракацца. Маладыя любяць ранткаваць. Мая ранткавала ўчдра і сёня спаць хбча, цяпёр яны ранткўюць кбжны вёчар. Кавалі Бераст.
РАНША I РАНЬША прысл. Даўней. Маладзёж цяпёр пашла ні тая, што была раньша, куды ні паёдзя, то свард дабёцца. Аляксандраўшчына Зэльв. рАпа ж. Груды замёрзлай на дарозе гразі. Рапа стала на дварэ, дрэнно ёхаць. Макараўцы Бераст.
РАПІСТЫ прым. Няроўны. Рапісты стаў гасьціняц, рапістая дардга. Эйсманты Бераст.
РАПТАВІЦАЙ прысл. Знянацку. Раптавіца) сьцямнёло, лінуў дождж як з вядра. Крапіўніца Свісл.
РАПТОЎЕ н. Нечаканасць, неспадзяванасць. Ніхтб такбга раптбўя прыдўмаць ні мог, каб яны пажаніліся. Налібакі Навагр.
РАПТЎХ м. 1. Вяровачны мех для сена, саломы. Стары нясёраптўх сёна, аж пот плюшчыць зь ягб. Гостраў Вор.
РАПТЎХ м. 2. Рэдка звязаная хустка. Hi завязва] гэты раптўх, a то зьмёрзяш. Жодзішкі Смарг.
РАПТЭЧНЕ (раптэчня) прысл. Нечакана, раптоўна. Сярбжараптэчня як выскачыў з-за кустбў, дык усё перапалбхаліся. Піляўцы Ашм.
РАПЧАЦЬ незак. Злаваць. Тэкля цэлы дзень рапчала на нявёстку, што нічбга ня рббіць. Лылойці Смарг.
РАПЭТА ж. 1. Зацірка. Мама наліла міску рапэты, я ўсё зьеў. Падбалоцце Зэльв.
РАПЭТА ж. 2. Каша з ільнянога семя як лекі. Трэба даць дзіцяці рапэты, то ні бўдзя панбсу. Кукалкі Ваўк. расавАнне н. Цвіценне кветак і збожжа. У расаваньні пчблы зьбіралі мёд з квётак канюшыны. Карашава Шчуч.
РАСАВАЦЦА незак. Цвісці. Пачалбужо расавацца збожжа. Падбалоцце Зэльв. РАСКАПАТАЦЬ, РАСКАЛМАТАЦЬ, РАСКРЫВІТАЦЬI расківітАць зак. Расківаць, раскалываць. Дзёці ўвесь плот раскалаталі. Сонічы Гарадз. He ўдалбся раскалматаць слуп, то спілілі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) Як расківітаяш зуб, дык хутчэ) выпадзя. Лелюкі Іўеўск.
раскалытАцца зак. Раскалывацца. Раскалытаўся зуб у рбце, прыдзецца рваць. Каробчыцы Гарадз.
РАСКАЛЯСІЦЦА I РАСКАЛАСІЦЦА зак. перан. Пашырыцца, разрасціся на ўсе бакі. Раскаласіўся ваздн на ўсю хату. Рудня Свісл.
РАСКАРЧЫЦЦА зак. Разрасціся. Жыто раскарчыласо і ўзялбсо ў кдлас. Гольні Бераст.
РАСКВЁЛІЦЬ зак. Разжаліць. Крычаў і плакаў нашЯська і тблькі бабу расквёліў. Мігова Гарадз.
РАСКЁШКАЦЦА зак. Расплыцца, размякнуць. Дарбга наша раскёшкалася, ні праёхаць, ні прсцсьці па ёў Загор’е Кар. РАСКІДКА ж. Ворыва на два загоны з разораю пасярэдзіне. На раскідку трэба дббра размёраць загбны. Стукалы Маст.
РАСКІДНЫ прым. Негаспадарлівы. Ажаніўся сын, то мо j перамёніцца, ня бўдзя такіраскідны. Выгода Маст. РАСКІДРЫЧЫЦЬ зак. Разблытаць. Наш малы гэтыя ніткі так заблытаў, што ніяк не магў раскідрычыць. Дубатоўка Смарг.
РАСКІСЛЫ прым. перан. Плаксівы. У Каці сындк дўжа раскіслы ўрадзіўся, калі ні пачў), тоўсёплача. Гнесічы Навагр.
РАСКЛЯЯЦЬ зак. Разварыцца. Калі варў гарбх ці крўпнік, то ён у мянё павінен ддбра раскляяць. Дубароўшчына Дзятл.
РАСКбЛ м. Злы, нелітасцівы чалавек. У людзё) дзёці яг дзёці, а ў сусёда раскбл ліхі расьцё. Крупава Лід. раскрахтАцца зак. Расстагнацца. Што тыўжо так раскрахтаўся, слўхаць ні мбжна, пацярпі трдхі. Ятаўтавічы Іўеўск.
РАСКРЫЛІЦЦА зак. перан. Распасцерці рукі. Умаціраскрылілісярукі,якубачыла сва)гб Уіадзіка. Загор’е Кар.
РАСКУДЛАМЁСІЦЬ I РАСКУЛАМЁСІЦЬ зак. Раз’ездзіць (дарогу). Каб забрукавалі дарбгу, было б дббра, a то раскуламёсілі машынамі, што ні npajcbui. Пажыжма Вор.
РАСКЎДЛАНЫ, РАСКУДЛАВАНЫ дзеепрым. Раскудлачаны. Які ты раскўдланы, як дзяўчына, ідзі пастрыжыся, бўдзя лаўчэў Сонічы Гарадз. Уцябё вёльмі раскудлаваная галава, ідзі прычашыся. Варанкі Шчуч.
РАСКУШМАТЫ прым. Квяцісты, рознакаляровы. Сукёнка ў Здсі нёкая раскушматая. Лылойці Смарг.
РАСОЛЯ ж. Фасоля. У гэтым гбдзе ўрадзіла расбля, струк на струкў вісіць. Самаравічы Зэльв.
РАСПАЗЫЧЫЦЬ зак. Звесці, распрадаць. Наша сусёдка распазычыла ўсю гаспадарку і паёхала да сына ў гбрад. Гута Дзятл.
РАСПАЛЕНТАВАЦЬ зак. Моцна парэзаць, распаласаваць. Мая дзёўчынка распалентавала рукў сярпбм, як жала травў. Касілы Маст.
РАСПАРЎЖВАЦЬ незак. Траціць, аддаваць. 1 дзе ён грбшы распарўжвае, мы не пасьпяваям даваць. Белеўцы Лід. РАСПАРЦАЛЯВАЦЦА зак. Разысціся, падзяліцца. 3 плёну мы )шлі ўтрох разам, а пбтым распарцалявалісё, кбжны па)шбў у сваю старанў. Загор’е Кар.
РАСПАРЦАЛЯВАЦЬ зак. Распрадаць часткамі. Да ва)ны ў нас у Карббчыцах распарцалявалі імёняў пана, прагуляў у карты, прапіўусё. Каробчыцы Гарадз.
РАСПАРЭНДЗІЦЬ зак. Раскідаць, сапсаваць. Аставіла дбма малбга, а ён узяўды часэ распарэндзіў. АзёркіМаст. РАСПАРЭХ м. Дзірка, распорка. Ураспарэх высыпалася шмат жыта з мяха. Рось Ваўк.
КНІГІ ОНЛАЙН
