Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ПУНТОВЫ прым. Настойлівы. Гэты пунтбвы чалавёк ні паддасца, за сябё пастарць. Казіміроўка Гарадз.
ПУНХЁР м. Гуз, пухір. Во, як лінўў варам сабё на рўкі, так адразу пунхярэ паскбчылі. Навасады Вор.
ПУПАВІХА ж. Баба-павітуха. Зяць najшбўза пупавіхаў бо ўжо ў шпіталь ні завязём. Таншчына Смарг.
ПУПЁШКА ж. Мяккі кончык пальца. Пакалбласа рўжаў пупёшка на пальцы баліць. Каробчыцы Гарадз.
ПУПОВІНА ж. перан. Нязжаты касмык жыта на полі. Марыся заставіла на пдлі пупдвіну. Сонічы Гарадз.
ПУПЫР м. Сава. A то ж паглянь, пупыр сядзіць на бярэзіне. Сабаляны Гарадз. ПУПЯХ м. Пупышка. Ужо пупяхі набрынялі, бўдуць ужо цьвісьці сады. Любанічы Кар.
ПЎРА ж. Мера ўзважваць збожжа (50 кг). Там бўдзя ддбрая пўра жыта. Мілявічы Маст.
ПЎРХАЦЬ незак. Пырскаць. Я заўсёды ў субдту пўрхаю вазбны. Кухары Маст.
пусгавАцца незак. Без мэты праводзіць час. Чагд ты цэлы дзень пустўясься? Ясенавіца Ваўк.
пустальгА, ПУСТЭЛЬНЯ I ПУСТЭЛЬНЯ ж. Неапрацаванае поле. Пустальга цяпёр на пблі. Каробчыцы Гарадз. Цяпёр у нас на пустэльні карбў пасўць. Сухінічы Маст.
ПУСТАПОЛІЦА ж. Неўрадлівае поле. За вёска) засталася пустапбліца. Догі Шчуч.
ПУСТАПбЛЛЕ н. Неўраддівае поле. На гэтым пустапбльлі і карбвы ня хбчуць хадзіць. Касцянева Шчуч.
ПУСТАПОЛЬ м. Неўраддівае поле. Там пустапбль, глёявая зямля. Каробчыцы Гарадз.
ПУСТЫ прым. перан. Галодны. Кардва ні дасьць і паўлітра малака, бо пустая прыхбдзіць. Масаляны Бераст.
ПЎТАЛА (пўтало) н. Пута. Гэты конь заўсёды парвё пўтало іўцякаяў шкбду. Манчыцы Свісл.
ПУХЛЯК м. Падасінавік. Мы знарйлі мндга пухлякбў. Буйкі Дзятл.
ПУХЛЯЦІНА ж. Пухліна. Як разанўла сярпбм, дык пухляціна пранялася на ўсю рукў. Бершты Шчуч.
ПУЦ м. Сякера з мадым тапарышчам. Тут у хаце пўцам разрўбліваям мяса, як кідаям у страву. Налібакі Навагр. пуцавАты, ПУЦОТЫ I ПУЦАТЫ прым. Круглатвары. Марылін мёншы сынбк такі пуцаваты. Любанічы Кар. Але ж і мужыка сабе выбрала, прыгбжы, пуцаты, з дббра/ паставаў Сухая Даліна Гарадз.
ПУЦІНА ж. Ягады каліны. Надта ж зімб] смачная пуціна, дзёці нарвўць на ўсю зіму. Кадзішкі Лід.
ПЎЦКА ж. Шчака. Во есьць, аж пўцкі трасўцца. Любары Лід.
ПУЦОЛІЦЬ незак. груб. Есці. Гэты малы так пуцбліць кілбасў, што аж вўшы трасўцца. Міхалкі Свісл.
ПУЦЦО н. Завязка ў цэпе. Німа ж чаго зрабіць пуццб. Сенцяняты Смарг.
ПУЧЧО(пуч'ё)н.Парасткі на галінцы. Гэты рок лёпя] бўдзя на яблыкі, надто шмат пуч'я на яблынах. Кадзішкі Лід.
ПУШЧАЙ часц. Няхай. Муж ня кўра, пушча) і дзёці ня кўраць. Пліса Навагр.
ПЧОЛЬНІК м. Пчаляр. Пб]дзям да пчбльніка, момёду дасьць. Дакудава Лід.
ПШАК м. Гаспадарчы нож. Бяры пшак і рэжхлеб. Явар Дзятл.
ПШОНКА ж. Пшанічная салома. Я табё ні дам цяпер каня, бу сам паёду зараз на пбля па пшбнку. Шаўдзіні Лід.
ПШЫКІ мн. Іголкі хвоі. У лёсе вёцер нацерусіў мнбга пшыкаў. Івязянка Дзятл.
ПШЭРВА ж. Перапынак. На пшэрве я заўсёды прыбягаю дахаты перакусііўь. Івязянка Дзятл.
пыжня ж. Падпрыпечак. Мука ў нас у пыжню ставіцца. Гейстуны Ашм.
ПЫЖЫЦЦА незак. перан. Напружвацца, дбаць. Усё сваё жыцьцё Moj бацька пыжыўся. Кукалкі Ваўк.
ПЫЛЬНЎЦЬ зак. груб. Пабегчы. Я так і знала, што маё) дзёўчыкы тут ня бўдзя, боўжэ дзёсьці пыльнўла. Калеснікі Бераст.
ПЫЛЯНЯ н. Кураня. Гэты шуляк як унадзіцца, дык усе пыляняты выцягая. Аіхасельцы Гарадз.
ПЫНІЦЦА незак. Быць. Цэлы дзень mama пыніўся на сенавані. Загор’е Кар. пыніць незак. Выконваць, даглядаць. Мама пыніць усю раббту каля хаты, а пдтым бяжыць на фёрму. Лелюкі Іўеўск.
ПЫРНІК м. Аладка з тварагом. Пырнікі ў нас пяклі на вялікіх сьвятах. Дакудава Лід.
ПЫРСА ж. Апілкі. Пырса) вбка запарушыў. Каменка Шчуч.
ПЫРТА ж. груб. Hoc. На твар ён прыгбжы, вось тдлькі пырта дбўгая. Грамавічы Шчуч.
ПЫРШЧЭЦЬ незак. Блішчаць. Вада ў вдзяры так пыршча ў вбчы, што ні мбжна пазіраць ранкам. Шылавічы Слон.
пыск м. Пашча звера. Кабупыскяму калбм, то воўк супакбрўся б зразу. Сонічы Гарадз.
ПЫТЛЁЦЬ незак. Малаціць. Moj mama цэлы дзень пытліць у калгасе. Збляны Лід.
ПЫХА ж. Дастатак. Цяпёр у людзё} пыха, жывўць, як кдлісь пань'і жылі. Кукалкі Ваўк.
ПЫХАМОРДЫ прым. груб. Ганарысты. Сын як і бацька, удаўся такі пыхамбрды, ні падстутся. Чэхі Астр.
ПЫЦЕЛЬ (пыцяль) м. Пытлязаная мука. Пыцяль рабілі з абдзіранаго зёрня. Каробчыцы Гарадз.
ПЫЦНУЦЬ зак. Дакрануцца. Тблькі лычам пыцнуў і адышбў. Накрышкі Дзятл.
ПЭНДЗЛІЦЬ незак. Маляваць, бяліць. Пакажы, што ты там пэндзьліш. Новая Беразіна Іўеўск. Сусёдка ўжо хату пачала пэндзліць. Дакудава Лід. ПЭРГА ж. Пчаліны хлеб. Пчала пэргу зьбірая на лапках, бяз пэргі жыць ня мбжа, яг бяз хлёба чалавёк. Сонічы Гарадз.
ПЭРХАЦЬ незак. Кашляць. Ббжачкі, ты ж так мбцно пэрхаяш! Гута Дзятл.
ПЭТЛАХІ мн. груб. Непрычэсаныя валасы. Цяпёр катбрых хлбпцаў ні пазнаяш, параспускалі пэтлахі і хбдзяць. Таўкуны Дзятл.
ПЭХАНІК м. Смольны корч. Пятрўсь цэлы воз пэханікаў прывёз з лёсу. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЭЦКАЛА (пэцкало) н. зневаж. Пэцкаль. Каб дббры Majcmap быў, то зрабіў бы печ, a то пэцкало гэто аднб пэцкая, усё псуё. Бабынічы Слон.
ПЮПІКІ мн. Маладая асака. Пюпікі ўжо мбжна касіць ля ракі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЯКОТА ж. Гарачыня, спякота. Сёньня вёльмі вялікая пякбта на двары. Лелюкі Іўеўск.
ПЯКЎН м. Моцны мароз. Заўтра бўдзя дббры пякўн, трэба бўдзя валянкі абуваць. Збляны Лід.
ПЯЛА ж. 1. Галіна, дубец. Ідзі, Марыля, вазьмі пялу, прагані сьвінё] з падвбрка. Буйкі Дзятл.
ПЯЛА (пяло) ж. 2. Жэрдачка ў варотцах. Наш Яська станя на пяло і ста]іць, пазірая, як хто прахбдзіць ці праяжджая. Уша Кар.
ПЯЛЕКА, ПЯЛЁЧЫНА, ПЯЛА ж. Залеж, незасеянае поле. Кбжны вёчар дзёці на пялёцы зьбіраюцца і гуляюць. Юравічы Дзятл. Здаўна ляжыць гэтая пялёчына, нават лёсу на ё) ні садзяць. Нагорнікі Дзятл.
ПЯЛУН м. Палын. Во нараслб пялунў каля агарбду. Яцыны Астр.
ПЯЛЫ прым. Трывалы, устойлівы. Бачыш ты, які пялы хлбпяц. Дашкавічы Свісл.
ПЯЛЮШКАВЫ прым. Які яшчэ ў пялюшках (пра дзіця). Тваё дзіця яшчэ пялюшкавае, ягб ні пакіняш на мянё. Агароднікі Дзятл.
ПЯНЬКОЎКА ж. Вялікая цёплая хустка. Мне дачка купіла пянькбўку. Кацькі Смарг.
ПЯНЯЧЫЦЦА I ПАНЯЧЫЦЦА незак. Ганарыцца. Сынбк, няма чаго панячыцца, ідзі прасі дроў. Варонча Кар. ПЯРВЁЙ прысл. Раней, даўней. Пярвё) тут стаяў панскі дом. Сінькі Смарг.
ПЯРНЎЦЬ зак. Парнуць, ударыць. Глядзі, асьцерага]ся, бо бык мджа пярнўць, што аж пакацісься. Станчыненты Смарг.
ПЯРШЫ прысл. Спярша. Пярійы я за ёю дзьвёры закрывала, а цяпёр яна зноў параскрывала. Дубароўшчына Дзятл.
ПЯРШЭЙШЫ прым. Самы першы. Што ты прэсься? Я ж пяршэ)шы прышбў. Крышылоўшчына Кар.
ПЯРЭБЕРКА ж. Тарка. Вазьмі пярэберку і натры картбплі. Пескі Маст. ПЯРЭГАДАМ прысл. 3 перапынкамі. Увесь тыдзень пярэгадам ідзе дождж. Зарудаўе Маст.
ПЯРЭГАРАДКА ж. Перагародка. Выжань карбву з пярэгарадкі і загані на пашу. Шылавічы Слон.
ПЯРЭГЛЯДЫ мн. Сустрэча дзяўчыны з жаніхом перад сватаннем. Учдра наш Ясь ёзьдзіў на пярэгляды. Кадзішкі Лід.
ПЯРЭДАДЗЕНЬ м. Напярэдадні. Пярэдадзень перад прбвадамі зьбіраюцца адны хлбпцы і гуляюць. Белагруда Лід. ПЯРЭДАДНЕМ прысл. Перад світаннем. Чўю, нёхта перад пярэдаднем стўкаяў акнб, аж гэта баба. Новая Жыжма Іўеўск.
ПЯРЭДНАЧЫ прысл. У пачатку ночы. Куды ты пб)дзяш пярэдначы, начў) у нас. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ПЯРЭЗБЫ, ПЯРЭЗВЫ мн. Частаванне маладых праз тыдзень пасля вяселля. У нядзёлю наш Сяргё) пярэзбы спраўляя. Данілавічы Дзятл. Заўтра пб)дзям на пярэзвы. Івязянка Дзятл. ПЯРЭМАХАМ прысл. Адным махам. Нашага казла ніхто ні злбвіць, праз плот пярэмахам ляціць. Скідзель Гарадз;
ПЯРЭМЕЦЦЮ (пярэмяцю) прысл. Хутка, без аглядкі. От ні заяда]са са мно), a то пярэмяцю паляціш адеюль. Лаўна Маст.
ПЯСКОВЫ прым. Пад колер пяску. УjixHaj хаця некусямэбля пад пяскбвы цьвет. Геранёны Іўеўск.
ПЯСКЎР м. Пячкур. Пяскурэ ў жвірэ жывўць на дне, тбнянка рыбка. Каробчыцы Гарадз.
ПЯСТРАК м. Дзядоўнік. Прычапілася ты да мяне, як пястрак да спадніцы. Угрынь Зэльв.
ПЯСТРАТЫ прым. Стракаты. Уцябе такая пястратая сукёнка. Падгаі Ашм. пясчАнка ж. Пясчаная дарога. Хоць ты ня]дзі на тую пяшчанку, так па ё/ цяжка ]сьці. Верцялішкі Гарадз.
ПЯСЭЛЬНІК м. Чалавек, які адпявае нябожчыка. Пясэльнікам што, яны адпяялі і па)шлі. Міхнічы Смарг.
ПЯСЭЧНІКІ мн. Здобнае печыва. Пясэчнікі на гэтыраз дббрыяўдаліся. Дакудава Лід.
пясяты мн. Паласаты. Мая сусёдка ўсё з -пясятаго шыя дзёцям адзёнё. Макараўцы Бераст.
ПЯТАК м. Адкрытая пляцоўка для танцаў. Дзяўчаты і хлбпцы на пятакў цэлую ноч гулялі. Раготна Дзятл. ПЯТКА ж. перан. Частка бульбіны, на якой няма вочак, якая не мае храсткоў. Пяткі кіда] у кбшык, зварым сьвіням. Сухінічы Маст.
ПЯТЛІНА ж. Вешалка ў адзенні. Зрабі пятліну, каб было на чым павёсіць ясёнку. Бершты Шчуч.
ПЯТЛЯСТЫ прым. Няроўны, звілісты. Рэчка наша пятлястая, паміж кустдў цячэ. Нагорнікі Дзятл.
ПЯЦКЁЛЬ м. зневаж. Недарэчны, няўжыўчывы чалавек. Гэты пяцкёль няшчасны, усіх зачэпіць, з усімі пасварыцца. Лялюшаўцы Шчуч.
пячАрка ж. Грыб шампіньён, пячурка. Пячаркі пад сярэдзіну яг зднцік выглядаюць. Загор’е Кар.
ПЯЧКА ж. Палонка. Зрабіў я пячку, каб дббра было рыбу лавіць. Загор’е Кар.
ПЯЧКЎР м. іран. Чалавек, які любіць ляжаць на печы. Зара сапрэяш, пячкўр ты, гэта ж такая гарачыня, а ты ляжыш тут. Стукалы Маст.
ПЯЧОНІК м. Бульба, спечаная ў прыску на полі. Як карбў пажанём, напячэм пячднікаў. Міхалкі Свісл.
ПЯЧОЎНІК, ПЯЧЎРНІК м. Пячнік.
Трэба да пячбўніка падысьці, каб склаў якўю цаглянку на зіму. Дакудава Лід. Наш пячўрнік славіцца на ўсю вёску, ддбра злажыў печ. Слесары Іўеўск.
ПЯЧУР м. Хто даглядае печ у смалярні. Hi быў бы то пячўр, замўрзаўсо, віднб, што лазіўу печ. Церахавічы Свісл. ПЯЧЎРНІЦА ж. Дзяўчына-дамаседка. I на двор мала пакажацца, у хаце сядзіць пячўрніца гэта. Гейстуны Ашм. ПЯШЧАНІЦА, ПЕШЧУРА (пяшчура) ж. Глеба з жоўтага пяску. У нас на пяшчаніцы расьце галавачыстая сасна. Церахавічы Свісл. У нас на пяшчуры нічбга ні расьцё. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЯШЧАНКА ж. Печ. Па]дўлягу на пяшчанку паляжў трдхі. Сарокі Шчуч. пяяць незак. Спяваць. Наша Лёна мбцна любіць пяяць песьні. Сыраваткі Смарг.
р
РАБАЦІНІЦЬ незак. Хваляваць. Зранку вётрык рабацініць ваду, адно цяга) плбтачакз вбзяра. Грандзічы Гарадз. РАБАЧЛІВЫ прым. Чарвівы. Ападкі рабачлівыя, яблыкаў мала гэты год, бо сўшыць надто. Касцянева Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
