Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ПІЛАВІНЫ мн. Апілкі. Зьмяці ўсе пілавіны ў кўчу, занясі ў хлеў на нбдсьціл карбвя, бўдзя ё) сушэ) у хлявё. Кладнікі Іўеўск.
ПІЛАЎНЯ ж. Апілкі. Трэба нанасіць пілаўні на хату, каб былб цяплб. Буцілы Лід.
ПІЛЁТКА ж. Жаночая шапачка. Табе, Лёнка, да твару валбшкавая пілётка. Заляшаны Ваўк.
ПІЛКА ж. перан. 1. Мячык. Дзёці гуляюць у пілку, цэлы дзень дзеці пілку ганяюць. Кладнікі Іўеўск.
ПІЛКА ж. перан. 2. Дэталь культыватара з зубцамі для рэгулявання глыбіні рыхлення глебы. Усё зубы ў пілцы пазьядаліся, і драпач ніяк ні хбча лёзьці ў зямлю. Гольні Бераст.
ПІЛЬГОКАЦЬ незак. іран. Няўмела пілаваць. Кінь пільгбкаць, бо пілку стўпіш. Янавічы Ваўк.
ПІЛЬНІЦА ж. Напружаны час летняй працы. У нас у пільніцу жанцбў нар малі, бохўтко трэба былоўсёжжаць,
зббжо як перастарць, то марнўяцца. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ПІНАВЁЙ м. Мята. Пінавё) у гарбччыку расьцё, цьвяткё качанчыкамі растўць, надто пахўчы. Каробчыцы Гарадз.
ПІНДА м. і ж. абразл. Плакса. Чагб ты хныкаяш, пінда ты. Азяраны Дзятл.
ПІНЧЎК (пянчўк) м. перан. Адростак пяра пасля лінькі птушкі. Пёр’я павыпадалі, адны пянчукё на кўрыцы. Саленікі Кар.
ПІНЧУКІ (пінчукё) мн. перан. Адросткі пер’я ў птушкі пасля лінькі. Павыбяры гэтыя пінчукё з кўрыцы, заўтра зварым суп. Загор'е Кар.
ПІНЭСКА ж. Канцылярская кнопка. Усю сьцянў пінэскамі пакалблі, усё вёшаюць малюнкі. Заляшаны Ваўк. Прыкалбла пінэскамі шпалёру і рбўна стала. Станчыненты Смарг.
ПІРАП' (пірагё) мн. Частаванне ў маладых. У пёршую нядзёлю пасьля вясёльля кажуць: трэба шыкавацца пірагё ў нас. Яселевічы Шчуч. піргАцца незак. Штурхацца. Мама, Кдля піргаяцца, чаго ты піргаясься, мёста табе мала, ці што. Адыдзі, ня nipzaj малбга. Каты Смарг.
ПІРГАЦЬ незак. Штурхаць, піхаць. Ня мбжна сястрычку піргаць, яна малёнькая, паваліцца j hoc разаб’ё. Станчыненты Смарг.
ПІРЫНДЗІЦЬ незак. іран. Гаварыць абы-што. Moj Антбн прышбў, нешта пірындзіў і па/шбў зноў да мужыкбў, у хаце аднб павярнўўся. Кайшоўка Кар. ПІСАР м. Госць на вяселлі, які дзеліць каравай. Манё, лянь, як пісар дзёліць караваў Хамічы Зэльв.
ПІСАЦЦА незак. 1. Афармляць шлюб у загсе. Гёнусь з Маня) бўдуць у суббту пісацца. Семернікі Ашм.
пісАцца незак. перан. 2. Павольна ісці. Вэнь mBoj Алёсь ужо дахаты пішацца. Машэвічы Кар.
ПІСКЛЯ н. Кураня. Кўрыца прывяла дзёсяць пісклят, а выхадзіла адно трбя, тыя піскляты папрападалі. Варняны Астр.
ПІСКЎР м. Уюн. Унаша) рэчцы вддзяцца піскурэ, піскўр надто гіжўшчы, галавў адрэжуць, а ён жывё. Бершты Шчуч.
ПІСЛЯК м. Сухая трава. Карбвы не любяць ёсьці пісьляк вбсеньню. Чашэйкі Іўеўск.
ПІСЎЛЬКА ж. перан. Аўтаручка, асадка. Стблькі пісўляк мая, што j сам ні вёдая, якўю ўзяць. Быстрыца Астр.
ПІСЮЛІЦЬ незак. іран. Плакаць. Наш дзед старь'і, а як сустрэне дачкў, то пісюліць, якмалы. Лаўрынавічы Свісл.
ПІСЯГАТЫ прым. Стракаты. У нас цёлка пісягатая, у нас на фёрме нагадавалі бычкбў пісягатых. Капачы Маст.
ПІТУНЁЦ м. Конаўка піць ваду. У прымянцы cmajiub пітунёц, ідзі вазьмі j напіса. Пагараны Гарадз.
ПІХЎТКА ж. Перапёлка. Піхўткі вывбдзяць дзяцё) увёсну. Дабраўляны Смарг.
ПІЦАВАЦЬ незак. неадабр. 1. Цяжка працаваць. Да пбўдня аднў калбдку піцавалі ўдвух. Кемяны Шчуч.
ПІЦАВАЦЬ незак. неадабр. 2. Пакаваць, накладаць. Навбшта ты стблькі піцўяш яды ў дарбгу, дзе ж ты ўсё зьясі? Багудзенка Навагр.
ПІЦЯ м. і ж. іран. Самаўпэўнены чалавек. Пабыўу гбрадзе, дык сапраўдным піцям стаў, як піця прыёхаў дадбму, будзя ўжо тут рабіць. Вугольнікі Шчуч.
ПІЯК м. П’яніца. Адно хачў, каб хаця ні трапіўся табё чалавёк, які піяк, тады нагарўясься. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЛАВЎК м. Плывец. Які з мяне плавўк, як сякёра на дно najdy тамў ня jdy, дзе глыббка. Быкевічы Кар.
ПЛАЗАВАЦЬ незак. Апрацоўваць бервяно на зруб. Як плазавалі бярвёньні, то трасбк мнбга на падпал бўдзя, адно трэба сабраць і занёсьці дахаты. Багданаўцы Шчуч.
ПЛАЗМА прысл. Ніцма. Яг зачапіўса за корч, дык плазма ўпаў на землю. Шылавічы Слон.
ПЛАКАЛЬНІЦА ж. застар. Жанчына, якую запрашалі плакаць па нябожчыку. Калі ж то плакальніцы прыдуць? Ужо ж пбзна, хўтко j хаваць бўдуць. Русакі Шчуч. (Русачкі)
ПЛАНЁЦІЦЬ незак. Абганяць. Пара ўжо картбплю планёціць, a то перарасьцё. Гольні Бераст.
ПЛАСКАСТЎП м. Чалавек з плоскаю ступнёю. Пласкастўп ты, далёка ня збідзяш. Буйкі Дзятл.
ПЛАСКОНКА ж. Цёплая хустка. Харбшаяў цябё пласкбнка, дббра ў дарбгу. Баярск Смарг.
ПЛАСКУГА, ПЛАШЧУГА, ПЛОСКА ж. Пырнік з мяцёлкаю. Пласкуга ўсё пбля заняла, яе цяжка палбць, якзавядзёцца дзе. Крычнікі Іўеўск. У нашым агарбдзе мнбга плашчугіразьвялбся, трэба палбць. Івязянка Дзятл.
ПЛАСКЎТКА ж. Легкавы аўтамабіль. Moj Вася прыёхаў на сваё) пласкўтцы. Касілаўцы Лід.
ПЛАСЦІЦЬ незак. Складаць сена пластамі. Трэба]сьці сёна пласьціць, людзі ўжо пласьцяць. Нязнанава Навагр.
ПЛАТ м. Хустка. Прывёзла маме цёплы плат з гбрада, xaj носіць. Сямёнавічы Дзятл.
ПЛАХІ прым. Ціхі, сціплы. Наш Хвёдар нідзё нічбга ні даб’ёцца, вельмі характар у яго плахі, і Ніна ягб такая ж, a маці ох пра]дачка. Руда Яварская Дзятл. ПЛАЦЯНКОВЫ прым. Баваўняны. Плацянкбвую спадніцу сабё пашыла. Зарудаўе Маст.
ПЛАШКА ж. перан. Палова качана квашанай капусты. Прынясі плашку,
з картбпля) паядзім. Прывадка Гарадз. (Прывалкі)
ПЛАШЧАК м. Гатунак ячменю. Гэтакі густы плашчак урадзіў быў, аж бабы ўсе сярпы ламалі. Шаўдзіні Аід.
ПЛАШЫЦЬ незак. Ганьбіць. Hi плашы ты Мікблу, нічбга кёпскага ён ні зрабіў табё. Забалацце Кар.
ПЛЁВЫ мн. Перапонкі на нагах у KanKi. У качак на нагах плёвы, каб было ляпё) плаваць. Малыя Пугачы Шчуч. ПЛЕН м. Нязжаты касмыль жыта, пакінуты ў полі заманьваць зайца. Плен пакідалі для за)ц6ў, каб заўцэ зьядалі. Каробчыцы Гарадз.
ПЛЕНТАВАЦЬ (плянтаваць) незак. Расчышчаць, раўняць. Бульдбзяры плянтавалімёсца пад шкблу. Лагады Шчуч.
ПЛЁНТАЦЦА незак. Бадзяцца. Дзе ты плёнтаясься ycej дзень? Сіманы Лід.
ПЛЕТКАВАЦЬ (пляткаваць) незак. Абгаворваць, пляткарыць. Любіць ваша Марыля пляткаваць, што прыдасьць, што збрэша. Войстам Смарг.
ПЛЕХ м. Сланечнік. Такрдк пляхі ня высьпялі, марная пагбда была, адзін толькі плех пасьпёў каля хаты. Старчаняты Іўеўск.
ПЛЁШКА ж. Голая мясціна на засеяным полі. Усё жыто кёпско зышлб, адныя плёшкі на пблі. Саленікі Кар.
ПЛЕНКА ж. Пляцёнка. Прадала на базары нёкулько плёнак цыбўлі, і сабё хваціць. Крышылоўшчына Кар.
ПЛЕНТАЦЬ незак. перан. 1. Бадзяцца. Ягб жднка плёнтая з хаты ў хату, нічбга ня рдбячы. Цярэшкі Ваўк.
ПЛЁНТАЦЬ незак. перан. 2. Гаварыць абышто. Ня плёнта) ты, а лепш памаўчы, бо кўры сьмяяцца бўдуць. Жылі Іўеўск.
ПЛЁНТАЦЬ незак. перан. 3. Блытаць. Ня плёнта] ніткаў, паплёнтаў матбк і канца ні зн6)дзяш. Заполле Лід. ПЛЁСЫ мн. Былое рэчышча. На плёсах трава расьцё вёльмі добра. Сінькі Смарг.
ПЛЕХА ж. Шрам, зроблены рагамі. Маё) карбвя вялікую плёху зрабілі ў пблі, але ж на самым бакў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЛІНТА ж. 1. Ануча. Памы) падлбгу гэmaj плінтаў Збляны Лід.
ПЛІНТА ж. зневаж. 2. Пляткарка. Ягб жбнка ўжо дббрая плінта, так языкбм плёшча. Баравікі Слон.
П Л ІС КI мн. Пырскі. Дзёці дурэюць на вадзё, аж пліскі ляцяць. Шылавічы Слон. ПЛІСНУЦЬ зак. Лінуць, плюхнуць. Дастала вады з калбдзіся і пліснула ў вядрб, а тады бягбм дахаты. Рыскі Гарадз.
ПЛІСТАЎКА ж. Пліска. Ізнбў нлістаўкі пад страхбю вядўцца. Пад нашым гумнбм мнбга пліставак гэты год наласьцілася. Пугачы Шчуч.
плітА ж. перан. Памост ці камень на беразе рэчкі, дзе мыюць бялізну. Ідзі на плітў, памы) хўсьця. У нас пліты палджуць на рэчцы і мыюць хўсьця. Каробчыцы Гарадз.
ПЛІТЫ мн. Брыкет. Нам сёньня прывёзьлі пліты, бўдзя чым паліць на зіму. Ківанцы Вор.
ПЛІЦА ж. Аопасць ад рухавіка. Пад пліцамі аж крўціць вада, як парахбд ідзё. Ярэмічы Кар.
пломык м. Полымя. Вось, паглядзі, якіплбмык гарыць. Мітраполь Навагр. ПЛОМЯ н. Полымя. Плбмя гарыць дббра ў пячэ. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ПЛ ОСКА прысл. Слаба (пра скручванне нітак пры прадзенні). Плдска спрадзены тваё ніткі, плбскія ніткі. Каробчыцы Гарадз.
ПЛОСКІ прым. перан. Худы. Плбскі конь, німа шішы, плдская карбва, плахая паша. Лелюкі Іўеўск.
ПЛОЦЬ ж. Плотка. Плоць бёлая-укўсная рыба. Манчыцы Свісл.
ПЛОШЧЫКІ мн. Дэталь у кроснах, якая перасоўваецца па нітках, каб
яны не круцідіся. Адсюнь плбшчыкі, трэба даць da meajix крбснаў нбвыя плбшчыкі. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
ПЛУГАВАЦЬ незак. Акучваць, абгортваць. Заўтра пбўдзям плугаваць бўльбу. Гута Дзятл.
ПЛЎЖЫЦЦА незак. Скіроўвацца, імкнуцца. Ня хбча сын жыць пры нас, плўжыцца, кабугбрадзерабіць, раббты, кажа, там хапая. Аелюкі Іўеўск. ПЛЎЦЫ мн. Аёгкія. Трэба берагчыся, каб былі плўцы здарбвыя, бо плўцы цяжка лячыць. Рацічы Гарадз.
плыты мн. 1. Грампдасцінкі, кружэлкі. Трэба купіць ндвыя плыты з пёсьнямі. Бліканы Астр.
ПЛЫТЫ (плытэ) мн. 2. Палоска, якую займае жняя. Гэтую плытэ, або вагашкі, я сёньня прывядў да парадку, усю сажнў. Налібакі Навагр.
ПЛЭТАЦЦА незак. Блытацца. Hi плэта]ся пад нагамі, угамбну табе німа, плэтаясься, як нячыстая сіла. Доржы Ашм.
ПЛЮСКАТАЦЬ незак. Плёскацца. Дзёці плюскбчуць ад раніцы ў рацэ. Варняны Астр.
ПЛЮСКАЎКА ж. Кнопка. Накупляў плюскавак, усю сьцянў ўтыкаў ўімі, панавёшваў на сьцянё самалёты, машыны рбзныя, малюнкі ўсякія, прыдзя з раббты і разглядая ўсё гэта. Каты Смарг.
ПЛЮТА ж. Пляга. Ну і плюта сёньня, ні хадзіла да мамы, бо такая плюта была. Ліпнікі Шчуч.
ПЛЮХАНІНА ж. Плюхота. Але ж сёньня j пагбда, дождж, плюханіна на дварэ, сабакі ня выгнаць з двара. Падгалішкі Шчуч.
ПЛЮШАВІК м. Плюшаўка. Можа б табе плюшавік адзёць, на двары ж яшчэ сыро. Сянежыцы Навагр.
ПЛЮШНЯ ж. Балотная трава. Плюшню кбсяць, як замерзьня балбто,
плюшня паддбна на аер, але пахня слаба. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ПЛЮШЧАЙ м. Балотная трава. Плюшча.) ідзё на пбдсьціл, ягб кбсяць у марбз. Сонічы Гарадз.
плюшчыць незак. Кішэць, быць напоўненым. Лес плюшчыць ваўкамі, так што ні асбба храбрыся. Самаравічы Зэльв.
ПЛЯВІЦА ж. П’яўка. Як плявіца прылёпіцца ў нагў, то упёцца. Макараўцы Бераст.
ПЛЯЙТЎХ м. Збітыя валасы, каўтун. Рашчашы ты сво] пля)тўх на галавё, a то хбдзіш, як флюндра. Вайшнарышкі Ашм. У маё бабы быў плярпўх на галавё, доўга хварэла, а пбтым адпаў. Граўжышкі Ашм.
ПЛЯМКАЦЬ незак. неадабр. Есці з прыцмокваннем. Нігды ты ні пад’ясі як чалавёк, плямкаяш, як сьвіня. Цярэшкі Ваўк.
КНІГІ ОНЛАЙН
