Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
СОВАЛКА, СОВАНКА м. і ж. Чалавек, які ходзіць без справы, замінаючы ўсім. Сбванка ты, адыдзіся адсюль, ні засту] мне палбць. Хорашава Навагр. От, сбванка гэты нікблі ў хаце не прыпыніцца ці каля хаты што зрабіць. Ліпнікі Шчуч.
СОВЕСНЫ (совясны) прым. Добры, справядлівы. Сьцяпан такі сбвясны чалавёк, нікблі на дрэнна табё не захбча, кажа, сбвясно лгаць. Ятаўтавічы Іўеўск.
СбЙКА ж. Шрам ад рога на скуры жывёлы. У нас калі катбра карбва cojKi
гбніць, mo ё) на рдгі дбску вёшаюць, пакуль адвадзяць ад дрэнна; звычкі. Касцянева Шчуч.
СОЙСКВАЦЬ незак. Спаганяць. Ён прыляцёў сдіскваць сваё грбшы, а ў мянё якраз тады нічбга не былб, то j пасварыліся. Рагозніца Маст.
СОЛАДЗЬ ж. Салодкі сок. Пчблам рббяць з цўкру сбладзь, яшчэ калі няма квётак і пчблы галбдныя сядзяць у вульлі. Шчорсы Навагр.
СОЛАТНА прысл. Радасна. Oj, як мне сблатна на душы, штомо] Саша вывучыўся на агранбма. Новая Жыжма Іўеўск. СОЛЕНА (соляна) субст. прым. Абабраная звараная бульба. Увёчары зварым сбляну, паядзім з капўстаў сбляну ўсе любяць. Гернікі Дзятл.
СОЛЕЧНІК м. Посуд на соль. Насып з мёха сбліў сблечнік. Навасёлкі IIІчуч. COMA прысл. Хутка. Унь нёшта ваш стары па нбчы бяжыць сбма, мо што здарылася. Масцяны Астр.
СОМЕЦЬ, СОМЦІК м. Сак лавіць рыбу. У чаратах паставіў сбмець, налапаў сдмцям цэло вядрд рыбы, і падзіж ты, у сдмець улёзлі два ракі. Бершты Шчуч. Нсішы дзёці лапаюць рыбу сбмцікам. Касцянева Шчуч.
СОНДЗІК, СбНЧЫК м. Сон-трава. Хадзіла ў Гарачы Лес па сбньдзік, але нічбга ні набрала. Бершты Шчуч. Ужо прышла вясна, сбнчыкі зацьвілі. Новы Двор Свісл.
СбПКІ, СбЎКІ прым. Рыхлы. Па сбпкаму гасьцінцу цяжка ёхаць, сбпка дарбга, сьнег як пясбк стаў. Гольні Бераст. Сьнег нёкі сбўкі, ні зьлёгся саўсім. Стукалы Маст.
СОПУХ м. Цёплы дух ад печы. Павёсь сукёнку над сбпухам, хутчэ) падсбхня. Сыраваткі Смарг.
СОСНУ прысл. Спрасоння. Сбсну нічбга ні паняла, што ён казаў, вёдама сбсну, вбчы не пралут'ўшы, што мбжна пачўць. Шылавічы Слон.
СбЎКАЦЬ незак. Рыхліць, ускопваць. Бабы сдўкалі грады пад буракі. Навасёлкі Навагр.
СбЎМА прысл. Гвалтоўна, напорыста. Сбўма лёзяўлўбін скаціна, ніяка.) рады німа. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) СПАДАВЫ прым. Ніжні. Дастань спадавбя сёна, a то згніё, xaj прасбхня. Вострава Слон.
СПАДЗІНКА ж. Нізіна, нізкае месца. Наша Есянавіца ў нёку] спадзінцы, яё ня ўбачыш, пакуль блізка ні падыр дзяш. Ясенавіца Ваўк.
СПАКОНВЁЧНА прысл. Заўсёды. Унас. спаконвёчна былі барэ, а цяпёр jix павысякалі. Налібакі Навагр.
СПАКОНВЁЧНЫ прым. Заўсёдашні, даўні, старажытны. Унас капліца спаконвёчна старць. Урцішкі Іўеўск.
СПАЛАВЁЛЫ прым. Пажоўклы. Карбвы ня хбчуць хадзіць, там аднд спалавёлы аўсюг. Гожа Гарадз.
СПАЛАНЁЎШЫ дзеепрым. Спалоханы, бледны. Сын прыляцёў спаланёўшы, дыкяледзь ні абамлёла, падўмала, што-нёбудзь з бацькам здарылася. Дубатоўка Смарг.
СПАЛЕНТАВАЦЬ зак. Збегаць. Сёньня я спалентавала аж у Ляцна, каб дастаць расады на капўсту. Сялец Смарг. СПАЛЕРЫЖАВАЦЬ зак. Разбіць паралічам. Вінцука саўсём спалерыжавала, наўрад ці выжывя, боўжо )мбвуаднялб, і няхбдзіць. Андрушоўцы Шчуч.
СПАЛЬГАВАЦЬ незак. Гультаяваць. Наш брагадзір ня дасьць нікбму спальгаваць, самрббіць і глядзіць, кабусё не спальгавалі. Савані Свісл.
спаляндравАць зак Знішчыць, стаптаць. Як запусьйўлі карбвы на жыта, то ягб так спаляндравалі, што j ня знаць былб, што там раслб. Доўгая Шчуч.
СПАЛЯНІСКА н. Пажарышча. Наша хата старць на спаляніску, тут другая хата стаяла ды згарэла. Каробчыцы Гарадз.
СПАМАГЧЫ зак. Дапамагчы. Я табё спамагў заўтра картдплю выбіраць. Морына Іўеўск.
СПАНАТРЫЦЦА зак. Прызвычаіцца. Як спанатрыўся хадзіць да Мані, то цяпёр не адгавдрыш. Макараўцы Бераст.
СПАНЁЦЬ зак. Разленавацца. Кабты не спанёў, то трэба рабіць дббра. Мітраполь Навагр.
СПАНТАЛЫЧЫЦЬ зак. Збіць з толку. Як спанталычыць мянё moj стары зранку, то цэлы дзень ня вёдаю, за што брацца. Бершты Шчуч.
СПАНЯЛЫ прым. Разумны, прыстойны. Сьвёта адна ў бацькбў, надта спанялая дзёўчына, усім панараўная. Нагародавічы Дзятл.
СПАПЯРЭШЧЫЦЬ зак. зневаж. Набіць. Ты лепш адыдзіад гэтага дўрня, бо ён як спапярэшчыць цябё, што не захбчаш бблеў Верцялішкі Гарадз.
СПАРАВАНЫ, СПАРОВАНЫ дзеепрым. Неразлучны, сяброўскі. Нашы Уладзік і Маня спараваныя ўжо даўнд, разам хддзяц у шкблу і са шкдлы. Багданаўцы Шчуч. Яны хадзілі як спарбваныя, куды адзін, туды другі. Гольні Бераст.
СПАРКА ж. Пара паляўнічых сабакаў, прывучаных разам гнаць звера. Лянь, вунь ягд спарка паўшла за ]ім на паляваньне. Морына Іўеўск.
спаркавАць зак. Запрэгчы пару коней разам. Трэба снаркаваць гэтых кбне; і паёхаць у млын. Пліса 2 Навагр. СПАРОЦЦА зак. Рана ўстаць. Чагбты ўжо спарблася, лажыся яшчэ пасьпі. Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка) СПАРОЦЬ зак. іран. Рана падняць са сну. Ідзі спары ягб, xaj устаё пара Ісьці на рабдту. Дакудава Лід.
СПАРТОВІКІ мн. Лёгкі абутак. Дачка абўла сёньня спартбвікі і па)шла на танцы. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
СПАРЫЖАВАЦЦА зак. Пасябраваць. Маня і Юлька усягды спарыжўюцца на раббце, радыя быць разам. Камаровічы Кар.
СПАРЫШКА ж. Брусніцы. Надта смашны moj сблад удаўся са спарышкі, пакаштў]ця. Шчэчыцы Маст.
СПАРЭЙ прысл. Больш. Тут спарэ) бўдзя, чым два пуды, я ні падымў адна. Дубатоўка Смарг.
СПАС м. Ратунак, збавенне. Ад гэтых дзяцё) німа спасу, яшчэ сьліўкі чырванёць не пасьпёлі, аяныўжолатбшаць jix. Вярэйкі Ваўк.
спАсаўка ж. Абрадавае свята. Спасаўка ласаўка, а пятрбўка галаддўка, так казалі даўнёў Кладнікі Іўеўск. СП АСН Ы прым. Непераборлівы ў ежы. Moj гаспадар спасны, што згатўю, тдя і зьесьць. Панарка Смарг.
СПАСЮТАЦЦА зак. Дамагчыся. Нічбга не спасюталася, толькі ндгі зьбіла, дарма схадзіла. Баравікі Іўеўск.
СПАТАЙКД прысл. Патаемна, ціха. CnamajKd што дасі мацяры, ніхтб ня вёдацьме, то менш крыку бўдзя, якмужык ня вёдацьме. Хілякі Бераст. СПАТАЛЁННЕ н. Здавальненне. Каб знаць, якбя спаталёньне ў яё ад рабдты, мбжа, j дббра ej там. Беліца Лід. СПАТбЛЕНА прысл. Ціха. Дзёці за дзень нагбцаюцца, то спатблена сьпяй/ь, а зранку ні дабудзіцца. Беліца Лід.
СПАТбЛІЦЬ зак. Здаволіць. Ужо чагб хацёла, усім спатбліў яё. Новы Двор Свісл.
СПАХАЛОВЫ прым. Псіхічнахворы. Вунь па вўліцы па]шбў наш спахалбвы чалавёк, яшчэ ад ва/ны хварэя. Морач Іўеўск.
СПАХАПЛІВА, СПАХОПЛІВА прысл. Хутка. Дзёці спахапліва глынўць малака з хлёбам і бягўць у шкблу. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) Тата спахбпліва адчыніў варбты, сустрэў дзядзьку на падвбрку. Уша Кар.
СПАХМУРНЁЦЬ зак. перан. Пагоршаць, завянуць. Калі тваё агуркі спахмурнёлі, то вазьмі маю палівачку і паліў Шылавічы Слон.
СПАХОМЫ прым. Пакаты. Дббры бёраг спахбмы, мбжна канём заяжджаць. Бершты Шчуч.
СПАЧВАРАНЫ дзеепрым. Засмечаны, забруджаны. Дзёці прыбралі перад шкбла] пляц, што быў спачвараны ўсякім сьмёцьцем. Сімакава Кар.
СПЕКАТА ж. Гарачыня. Такая сьпеката, што цяпёр нікбга на бураках ня ўбачыш, п6]дуць ўсе, ,як сьпеката спадзё крыху. Сонічы Гарадз.
СПЁЛІЦЦА незак. Паспяваць. Раньнія яблыкі прадаліўжо на вінзавбд, а гэтыя ўсе яшчэ сьпёляцца. Сонічы Гарадз.
СПЕРАПЎДУ прысл. Спалохаўшыся. Сьперапўду конь даўсяў бок, і воз вывярнуўся. Караняты Астр.
СПЁСТАВАНА прысл. Міла. Лянь, яг дзіця цёшыцца сьпёставана на рукаху маткі. Сонічы Гарадз.
СПЁЎКІ мн. Жалобныя песні. На пахаваньні чўлі вёльмі жаласныя сьпёўкі. Гостраў Ваўк.
СПЁКЛА прысл. Горача. Сёньня на дварэ сьпёкла, маё дзёці як прыдуць дахаты, то ўсё квас п’юць, Гуршчына Іўеўск.
СПІЖ м. Частка гумна для складання збожжа. Палбж гэты вбрак у сьпіж, яшчэ спатрэбіцца. Сонічы Гарадз. спіжавАць незак. Назапашваць, нарыхтоўваць у запас. ўільлюк за сёнам карбвя цэлаелёта сьпіжўя, то патрбху насьпіжўя на зіму. Юбілейная Свісл. спіжАк м. Каструля з ручкаю, рондаль. Купіла сабё нбвы сьпіжак, зварыла крўпнікуў нбвум сыііжакў. Загор’е Кар. СПІНА ж. перан. Канёк саламянай страхі. Сьпіна выкладалася на вёрсе страхі. Загор’е Кар.
СПІРАЦЬ незак. Выбіваць пранікам бялізну. Пбідзям, дачўшка, на сажал-
ку сьпіраць хбднікі, бабы там сьпіраюць бяльлё. Сонічы Гарадз.
СПІРЫЦЬ зак. 1. Узяць. Яны сьпірылі нашы воркі, каб занесьці картоплю дахаты. Цянюкаўшчына Іўеўск. • СПІРЫЦЬ зак. груб. 2. Набіць. Мікола мог калі-нікалі сьтрыць сва/го хлопца, пакуль mojрозуму ні набраўся. Заполле Лід.
СГПСАЖАНЫ дзеепрым. Пабіты. Сьвіньня прыбёгла на падвдрак уся сьпісажаная, мўсіць, нёдзя ў шкдду ўлёзла да лютага чалавёка, што скаціны не шкадўя. Уша Кар.
СПІСАЦЦА зак. Зарэгістравацца ў загсе. Сьтсаліся сёньня дзьве пары ў сельсавёце, бўдуць два вясёльлі ў нас. Пескі Маст.
СПІСЯГАВАЦЬ зак. Пакусаць. Сьпісягавалі ўсе нбгі мне камарэ, німа ад )іх спасуў лёсе. Шылавічы Слон.
СПІЧЫЦЬ незак. Спяшацца. Тво) так сьтчыў дахаты, што аж пыл курэў. Кадзішкі Лід.
СПЛАКАНЫ прым. Які моцна плакаў. Ідзё тво) хлбпчык па вўліцы сплаканы, пытаю, чамў ты такі сплаканы, мо хто біў цябё. Турэц Кар.
СПЛАЦІЦЬ зак. Выплаціць усё. ўіван адзін забраў хату, увёсь двор, а братбм сплаціў, што трэба былб. Дашкавічы Свісл.
СПЛЁНТАЦЬ зак. Зблытаць. Каты сплёнталі ўсе ніці, аж цяжка разабрацца. Зенявічы Шчуч.
сплявАць зак. Зганіць. Гэта ж трэба такая бяда, сусёдка зусім сплявала ўіванаву дзёўчыну, ні за што. ДакудаваЛід.
СПОДКІ мн. Рукавіцы. Moj Яська начыста парваў нбвыя спбдкі, што бабўля зьвязала. Лычкаўцы Шчуч.
СПОЙСАВАЦЬ зак. Набіць, перацягнуць дзягаю. Ты хбчаш, каб я cnojcaваў цябё па сьпінё, што ня слўхаяш. Ліпнікі Шчуч.
СПбЛКА ж. Група людзей, якія моцна пасябраваді. Зьвязаўся мо; сын з гэтаю спблкаю і валдчыцца разам. Міжэвічы Слон.
СПбЛЬНА (спбльно), СГІЎЛЬНЕ (спўльня), СУПОЛІЦАЙ прысл. Разам, супольна. Спбльно зрабілі, спбльно і адкажуць за ўсё. Макараўцы Бераст. Дава) бўдзям рабіць спўльня, спўльня лягчў працаваць, чым аднаму. Яцукі Дзятл. Мы ўсё рббім супбліца), то лягчэў Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
СПбНКА ж. Кнопка. Спбнкі ў блюзку паўшыва). Дубароўшчына Дзятл.
СПОПАРАЗКУ прысл. Спачатку. Тата спбпаразку ні разабраўся, хто там прыёхаў пад хату. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
СПОРКАЦЬ зак. іран. 1. Няўдала пашыць. Валя нёяк спбркала мне сукёнку. Красноўцы Лід.
СПОРКАЦЬ зак. іран. 2. Зрыць. Сьвіньні ўвесь агарбд спбркалі нам. Валэйшы Вор.
СПОРЫЦЬ незак. Эканоміць, каб спорна было, каб надоўга хапіла. Яўсё спбру і спбру мукў, і яё так мала. Куляшы Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
