Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
СЦЮРБІЦЬ зак. Накінуць на плечы. Сын нават ні паёў, сьцюрбіў куфарсу і паляцёўна раббту. Старая Вергань Іўеўск. СЦЯБАЛКА ж. Трапло, трапачка. Няма мае) сьцябалкі, мо сусёдка ўзяла, трэба лён трапаць. Баяры Шчуч. сцягА ж. перан. Дарога, лёс. Нічбга ня зрббіш, мая сьцяга ўжо такая, што жыцьму адна. Старыя Васілішкі Шчуч. сцягАны дзеепрым. Зношаны. 1 ня сбрамна табё ў такім сьцяганым касьцюме хадзіць? У цябё ж такі фар ны касьцюм ёсьць. Заборцы Астр. сцягАч м. 1. Машына сцягваць сена.
У наш калхдз далі нбвы сьцягач, стагаваньне дббра jdse Дубароўшчына Дзятл.
сцягАч м. 2. Крук скопваць гной з воза. Трэба сьцягач браць, хутчэ] управімся, чым з вілкамі. Залесаўцы Навагр.
сцягля ж. Сцягно. Цяпёр стала мбда на карбтко плаця, усё сьцягля відаць, віднб ўсё сьцягля. Бершты Шчуч.
сцяж м. Рад, лінія. Там сядзіць дзядзька Антбсь і другія мужчыны ў адным сьцяжы. Мяльканавічы Слон.
СЦЯЖАРКА н. Падсціл пад стог. На сьцяжарку гальля кідаюць, каб ні нацягнўла вады ад зямлі. Лелюкі Іўеўск. сцяжэць зак. Зрабіцца цяжкім. Усё галіны сьцяжэлі ад дажджа, усё сьцяжало. Варакомшчына Слон.
СЦЯКЦІ зак. Зарасці. Па]шм палбць буракё, бо яны зусім сьцяклі, ні дамд рм начысто сьцякці. Касцянева Шчуч. сцянкбвы прым. Упарты, настойлівы. Марылін сын надто сьцянкбвы, што загадая, то зрббіць, дббры мар стар. Кашубінцы Гарадз.
СЦЯНЯЦІЦЦА зак. Пакрыцца тонкім лёдам. Рэчка хўтко ўжо сьцяняціцца. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
СЦЯРОЖКА прысл. Насцярожана, ціха. Ішм сьцярбжка праз лес, баяліся, каб ні сустрэць якбга ліха. Сімакава Кар. сцячы зак. перан. Закончыцца. Умянё ўжо сьцякламука, сьцякла крупа, трэба прыкупіць чагб на прыварак. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
счаўрАць зак. Высахнуць, схудзець. Зусім мая шчаўрала, нічбга ня есьць. Вайшнарышкі Ашм.
СЧУБІЦЦА зак. Пабіцца, пасварыцца. Што за дзёці ў нас, то гуляюць разам, a то як шчўбяцца, то, бывая, трэба ііх разьнімаць. Біскупцы Лід. СЧУЖЭЦЬ зак. Аддаліцца, забыцца пра каго-небудзь. Як паёхаў наш Jiван з ддму, дык зусім шчужэў, калінікалі адзавёцца, але грбшы матцы шле. Каробчыцы Гарадз.
СШАРОЎВАЦЦА незак. Счышчацца. Люмінавая пасўда дббра шшарбўва-
яцца, у нас мядніца люмінаная дббра шшарбўваяцца. Заберазь Іўеўск.
СШЫБНЎЦЬ зак. Збіць. Мы ішлі, а тая машына як ляцёла нам насўстрач, сшыбнўла хлбпца з ног. Забалаць Вор. СШЭЛЬМІЦЦА зак. Згубіць сумленне, зрабіцца нахабным. Як які чалавёк сшэльміцца, то ні на кагб ні зважая, аднб сябё глядзіць, а другі хоць паміраў ніяка) пдмачы ні дасьць. Гута Дзятл.
СШЭРХНУЦЬ зак. перан. Падмерзнуць. Нбччу зямля сшэрхла, а днём цяплб, то адтала. Сгукалы Маст.
СЫЗМА м. і ж. абразл. Злы, помслівы чалавек. Ён змалку быў сызма, і цяпёр хддзіць па хаце гэта сьізма, ні з кім не загавбрыць як чалавёк. Сыраваткі Смарг.
сык м. Сыканне, сіпенне. Як пачўяш сыкулёсе зьмяю ўбачыш на кўпіне, зьмяя сыкая, страшыць, каб ні падхбдзілі да яё. Заполле Навагр.
СЫМАШАНЫ прым. Гнілы. Хату Сымдніхі раскідалі, была зусім сымашаная, нбвую паставяць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
сынАлька ж. Ягадны напой. Тата прынёс тры бутэлькі сыналькі. Дабраўляны Смарг.
СЫРАВІ'ЗНА ж. Сырызна. Наёліся дзёці гэта) сыравізны, то цяпёр баляць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) СЫРНЯГ м. Сырасць. Патыхая нёкім сырнягбм, бо гбнты шчапаюць. Шылавічы Слон.
СЫРОМЛЯ ж. Сырыя дровы.Алёшыны прывёзьліў пёчы паліць, але дзе такая сырбмля бўдзе гарэць? Кемяны Шчуч. СЫРЫНЁЦЬ незак. неадабр. Надакучаць. Як мне сырынёя гэту ядў варыць на вас, аднамў тбя, тамў тбя трэба, сырынёць мне пачалб ўсё гэта. Пацавічы Маст.
СЫСАК м. Сысун. Сысакбм цялягладко былб, а як адсабілі ад карбвы, то пахудняло. Сямёнавічы Дзятл.
СЫСКА, СЫСЛА ж. Соска, сусла. Бяры гэту сыску і Hanaji дзіця. Навасёлкі Лід. Што ж ты, такі вялікі хлбпчык, а ўсё з сысла) хбдзіш. Пераганцы Вор. СЫСКАЦЦА зак. З’явіцца.ЛТр/ чалавёк як паёхаў на цалінў, то / цяпёр яшчэ не сыскаўся, піша, штояшчэ год там бўдзя. Жыровіцы Слон.
СЫСЛІЦЬ незак. Смактаць. Сысьлі ўжо j ты гэтыя цукёркі, пакаштў). Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая) сычык м. Скрутак лыка. Пада) мне сычык, што ляжыць на калддцы, трэба лапці сплёсьці і абўць на балбта. Урцішкі Іўеўск.
СЭРДАК м. Безрукаўка. Надзёнь сэрдак, бўдзя цяплё) на марбзе. Калеснікі Бераст.
СЭСНУ прысл. Спрасонку. Схапілася сэсну і пабёглаўхлеў карбву дарйь, бо ўжо пагналі карбў на пашу. Камянчане Іўеўск.
СЮДЭМА прысл. Сюды, сюдою. Сюдэма па]ш6ў чалавёк, ты яго дагбніш, аднд пасьпяша]ся, хўтка машына бўдзя )сьці, адвязё ўсіх на раббту. Дзетамля Навагр.
сюмзяць незак. іран. Плакаць, капрызіць. Чагд ты сюмзяяш, мо спаць хбчаш, ня сюмзя), я najdy карбўку падаю, табё малачка прынясў. Дашкавічы Свісл.
СЯБЁРНЫЯ ПЧОЛЫ спалуч. Калектыўныя пчолы. Калі пчаляр прымя кагд ў сябёрства, то ў jix бўдуць сябёрныя пчдлы. У нас у калгасе сябёрныя пчдлы. Рудня Свісл.
СЯВАК м. Сейбіт. Сявак пфшбў сёяць гавёс, машына там ня np6jдзя, надто гразко. Пацавічы Маст.
СЯВЁЦ м. Веснавы дробны дождж. Пасьля пасёву, як прд]дзя сявёц, зёмлю дббра змбчыць, так усё дббра абхбдзіць і расьцё. Сімакава Кар. сявок м. Насенне цыбулі. Трэба ў нядзёлю ў цёткі сяўкў купіць, сявдк
дббра рбдзіць, лепш за карчавўю цыбўлю. Ліхаселыды Гарадз.
СЯГАННЕ н. Імклівасць, хуткасць. У Брдніся такбя сяганьне, што ты за jiM няўгбнісься. Куклічы Ваўк. сягАць незак. Скіроўвацца. Бач, хлбпцы сягаюць на бёраг рэчкі і адразужу вадў. Нагорнікі Дзятл.
СЯГНЎЦЬ зак. Скіравацца. Як сягнўў у вдзяра, так і паплыў, дббры плывак. Залессе Слон.
сядАк м. Сядок. Ялюблю ёзьдзіць сядакбм. Кладнікі Іўеўск.
СЯДЛІ'СТЫ прым. 3 увагнутаю спінаю. На фёрмеў нас сядлісты конь, сьпіна ўвагнўтая ўніз. Сялец Лід.
сядня ж. Сядзенне. Moj селядбршы хлбпяц дбўга ні хадзіў, сядня ў ягб была, аж тры гады была сядня, а пбтым паішбў. Ханявічы Свісл.
СЯДЎН м. Дзіця, якое доўга не ходзіць. У jix хлбпчык сядўн, ужо тры гады і ня хбдзіць, мбжа, бўдзя хадзійь, як пакрапчая. Шылавічы Слон.
СЯДЎШКА ж. Школьная парта. Ушкблу прывёзьлі нбвыя сядўшкі, старыя сядўшкі выкінулі. Быстрыца Астр.
СЯЙВО н. 1. Пасяўны час, сяўба. Веснавбя ся]вб як пачнёцца, то ні адпачнёш, кабхацяў дббрую парў ся]вб праішлд, каб дббры ўраджа) быў. Нагародавічы Дзятл.
СЯЙВО н. 2. Пыл. Нё)ко ся]вб у вбчы лёзя, ністо) ля малатарні, адыдзіся. Гаўя Іўеўск.
сяклі мн. Перагародка рэчкі нератам. Трэба паставіць сяклірыбы налавіць. Кладнікі Іўеўск.
СЯЛЕТАЦЬ незак. Дзьмуць. Што ты сялётаяш на зацёрку, яна j так халбдная. Пескі Маст. Але ж і вёцяр сёні сялёча, з ног валіць. Стукалы Маст. сялок м. Кругляк, абструганае на зруб бервяно. На тыльную сьцянў хаты трэба дванаццаць сялкбў дзёрава. Загор’е Кар.
СЯМЁЙНІК м. Член сям’і. Нашых сямё]нікаў увёчары з хаты ня выганіш, сябярўцца нашы сямё]нікі, павячэраюць і сядзяць каля цілівізара. Уша Кар.
СЯМІРЎЧКА ж. Назва касы на сем далоняў. Наш стары купіў нбвую сямірўчку, дббра кдсіць. Макараўцы Бераст. Сямірўчка цяжкая каса, лёпшыя кбсы аршанкі і вянгёркі. Панямонь Навагр.
СЯМІЦВЁТНІК м. Стракатая герань. У нас каля сьцяны старць сяміцьвётнік на зэдліку. Налібакі Навагр. СЯМЯРГЎ, СЯМЯРЭЙ ліч. Сямёра, сем. Сёньня на рабдце былд сямяргў бабаў. Куляшы Шчуч. Былб сямярэ) чалавёк. Маскалі Маст.
СЯНАЛЬКА (сеналька) ж. Стужка, каснік. Запляці ў кбсы сваё бёлыя сеналькі. Варняны Астр.
СЯННЯЧЫ I СЯНЯЧЫ прысл. Сёння. Сянячы нашы дзёці выпраўляюцца ў пахбд разам з настаўніца}. Вільчашы Іўеўск.
СЯРАК (серак) м. Восеньскі заяц. Бацька па)шбў паляваць сёньня на серакдў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) СЯРбЎНА, СЕРАЎНО (сяраўнб) прысл. Усё роўна. Сярбўна я сва]гб дамагўса, навучўса рабіць на камба)не. Бабіна Гарадз. Ідзём нарвём яблыкаў, сяраўнб mama нічдга ні скажа. Бершты Шчуч.
СЯРЭДНАЧЫ прысл. Апоўначы. Прыбрэндаў сярэ 'дначыўвесь у гразё, тўлько вдчы блішчаць, машына сапсавалася, то пакўль завёў, то хапіла ямў раббты. Новы Двор Свісл. Сярэдна-
чы загарэлася хата, і ніхтд ні зная, ж чагб. Вялікія Масушыны Свісл.
СЯРЭДНЕ-БЯЛ ЁДНЕ (сярэдня-бялёдня) прысл. Днём, апоўдні. Ужб сярэднябялёдня, а ён усё сьпіць сабё, устава), сынбк, ужо даўнб пара сьнёдаць, ды зьбірацца табё на ток малаціць, твая зьмёна заступая. Пескі Маст.
СЯСТРЫНЕЦ м. Сын сястры. Прыёхаў сястрынец на Гэльчына вясёльля, казаў, што пабўдзя з тыдзянь, мая час адпачынку. Каробчыцы Гарадз.
СЯТНО н. Сеткавае палатно. Як паёдзяшугбрад, то сятнб трэба купіць, калі бўдзя, бўдзям сятнбм рыбу лапаць, на вўду мала надзёр. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
СЯЦЯСТАЕ ПАЛАТНО {сяцяста палатнб) спалуч. Сеткавае палатно. Сяцяста палатнб купілі, каблавіць рыбу, калі хбчаш рыбы пакаштаваць, то набыва) сяцяста палатнб. Макараўцы Бераст.
СЯУКА м. і ж. зневаж. П’яніца. Moj жа ўіван гарэлкі ўрот ні бярэ, гэта табё ні які-небудзь сяўка, што мбжа піць кажнюткі дзень. Стукалы Маст.
СЯУНІЦА ж. Драўляная скрынка, у якую сеюць муку. Маня нрынёсла сяўніцу мне, бўду сёяць мукў і рашчыню бліны, заўтра напячэм бліндў. Наркавічы Свісл.
СЯЧКАРНІЧАЦЬ незак. Рэзаць сечку на сячкарні. Я пасьля пблудня бўду сячкарнічаць салбму на заўтра, бо заўтра не бўдзя часу. Пацавічы Маст. СЯЯК (сеяк) м. Сейбіт. Сеяк сёя збджа, яг гразко, тады сеякё ідуць і сёюць, бо сёялкі па гразі ня пб)дуць. Сонічы Гарадз.
ТАБАР м. Загарадка для жывёлы. Дзіцятка маё, загані сьвінё] у табар. Антанёва Кар.
ТАБАЧКОВЫ, ТАБАЧНЫ прым. Светла-руды. Табачкбвыя ніці ўжо насўчаныя, дббра ўзялася вбўна ў табачкбвы цьвет, зьвяжў сабё табачкбвы свэтар. Пацавічы Маст. Марыся купіла сабё пальтб табачнага цьвёту. Заполле Маст.
ТАБУНІЦЦА незак. перан. Збірацца разам. Нашы хлапчукі табуняцца каля рэчкі, купаюцца, рыбу вўдзяць, такая jiM раскбша ўлётку. Уша Кар. Увёчары ўся мбладзь табуніцйа ў клўбе, там і кінб праглёдзяць, і газёты пачытаюць. Ханявічы Свісл.
ТАБУНІЦЬ незак. Збіраць у адно месца. Пакўль Лявбнусіх кардў табуніць, мая баба падб)іць і выправіць сваю карбву зь рм разам. Загор’е Кар.
ТАБЭЛКА I ТАБЁЛКА ж. Табліца множання. Moj Чэсік ніяк ня мбжа табёлкі вывучыць. Чэхі Астр.
ТАГбНЫ займ. Той. Тагбны чалавёк нёкалі быў ма]ім сябрукдм. Копанькі Гарадз.
ТАДНА (тадно) прысл. Танна. Тадно тыўзяўза парася. Валосаўка Навагр. ТАДЫНАКА, ТАДЭЙ прысл. Тады. Тадынака да нас ніхтд не прыхбдзіў, баяліся нёмцаў. Задвор’е Слон. Тадэ) хадзілі на рэчку, але рыбы мала прынёсьлі. Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка)
КНІГІ ОНЛАЙН
