Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ТАЙМАВАЦЬ незак. Супакойваць, стрымліваць. Ягб та]маваць мбжа ддбра жбнка, як скажа, што кіну, то сьціхая. Каробчыцы Гарадз.
ТАКЁНЬКІ, ТАКЁНЕЧКІ займ. памянш. Такі. Ты быў такёнькі малы,
што не відаць былб з-за стала. Калечыцы Шчуч. Во maкёнeчкaj макўліначкі не былб ў рбце з самага раньня. Данілавічы Дзятл.
ТАКІ САМЎСЕНЬКІ займ. ласк. Такі самы. Хлдпчык у jix такі самўсенькі, як мамка. Маскалі Маст.
ТАКРОК прысл. Летась. Такрбк у гэту пбруўжо сёялі. Шчарбавічы Маст.
ТАКРОШНІ прым. Леташні. Такрбшні ўраджа] быў дббры. Яцукі Іўеўск.
ТАЛАВАЦЬ незак. неадабр. Мучыць, цягаць. Дзёткі, кіньця вы талаваць ката! Раготна Дзятл.
ТАЛАГбЙДЫ мн. Дранікі. Aj, мама, якія смашныя талагб)ды ў цябё сёньня. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ТАЛАПЁНЬ м. абразл. Някемлівы чалавек. Такіўжо талапёнь Кбсьцік, што цярпёць нёльга. Станчыненты Смарг.
ТАЛАХАВАТЫ прым. Дураслівы, нястрыманы. Што з /ім гаварыць, калі ён такіталахаваты. Прэціма Шчуч. ТАЛАХЛІВЫ прым. неадабр. Паспешлівы, неразважлівы. Гэта jix дзяўчына прыгбжая, але надта талахлівая. Жылі Іўеўск.
ТАЛГОЦІЦЦА незак. неадабр. Неадчэпна хадзіць за кім-небудзь. Гэта дзіця талгбціцца за матка] па ўсіх днях. Пескі Маст.
ТАЛІНА ж. Праталіна. Па талінё ўжо санямі не праёдзяш, дарбга цяжкая, сьнёгу зусім мала, адна таліна. Баравікі Слон.
ТАЛІСТЫ прым. Стройны, зграбны. У нашым калхбзе дзяўчаты ўсе талістыя. Градаўшчына Астр.
ТАЛОЧНЫ прым. Калектыўны. Талбчная раббта вясёлая, нашы дзяўчата знаюць шмат талбчных пёсянь,
пяюць jix усё на раббце. Раманавічы Шчуч.
ТАЛЬ м. Талія ў сукенцы. Якусукёнцы таль, то прыгажэ), пашы]мне сукёнку з талям, каб фа}но выглядала сукёнка. Каробчыцы Гарадз.
тАма, тАмакава, тАмакай, тАМАЧКІ прысл.Там. Тамаўкантбрыя тату бачыла, казаў, што скбра прыдзя. Сялец Лід. Тамакава павінны быць грыбь'і. Рагозніца Маст. Тамака] зусім ня такжывўць, якунас. Чыжуны Вор. Хутчэ) бяжы, тамачкі ўжо ўсе чакаюць цябё. Пескі Маст.
тамАлка ж. Ануча. У хаце назьбіралася шмат непатрэбных тамалак. Вярэйкі Ваўк.
ТАМТОЙ займ. Той. Я вазьмў тамтўю гачку. Ты бяры тамтыя вілы. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая) Тамтыя хлопцы такёя здатныя. Мужылавічы Астр.
ТАнГА, тАНКА ж. Танк. Bajnoj мы тангі баяліся, здалёк пазіралі на тангі. Татарцы Лід. Там cmajiub за вёска) танка, хадзём паглядзём, якая яна. Шаршні Дзятл.
ТАНКЁТКІ мн. Басаножкі. Пазыч мне, Лёначка, сваё танкёткі, зьбёгаюўмагазін куплюхлёба і назад дахаты, тут яны мне ня трэба. Газа Астр.
ТАНЦЫЁРКА ж. Танцорка. Нашы дзяўчаты любяць гуляць, як пазьбіраюцца танцыёркі ў клуб, то цэлы вёчар гдцаюць, і стбмы )ім няма. Станчыненты Смарг.
ТАПЁРАЧКА прысл. ІДяпер. Тапёрачка ўжо добра жывём, у кбжнага ўхаце і ў хлявё дббра, і жывіны хапая, усягб, дзяку] бдгу, до. Куклічы Свісл.
ТАПЎРЫЦЦА незак. неадабр. Выстаўляцца, фарсіць. Цяпёр каваліха вунь як тапўрыцца, дзёці ддбра вўчацца, мужык зарабляя. Пушчавыя Астр.
ТАПЭТА ж. Шпалера. Аднў палавіну хаты выклерла тапэтф, вёльмі
прыгджая тапэта, а другўю палавінуяшчэ бўдзям тынкаваць, а пбтым ужо бўду абклё]ваць, тапэты купіла на дзьве палавіны. Кемелішкі Астр. тарабАн м. іран. Балбатун. Тарабан ты, памаўчы, nacxyxaj летй, што другія гавбраць. Юбілейная Свісл.
ТАРАЛбМ прысл. Тарчма, у непарадку, дагары нагамі. Чаго ты тут усё таралбм паставіла? Сцеркава Лід. ТАРАНОЎКА ж. Ваўняная хустка ў кветкі. Маю таранбўку дачка ня хбча насіць, кажа, нямбдная Бердаўка Навагр. ТАРАНЫ дзеепрым. Цёрты на тарцы. 3 тарана] бўльбы мы рббім бабку. Рэцімля Навагр. (Рэцемля)
ТАРАПАТА ж. Гора, бяда. Уjix цяпёр тарапаты набралася, матка ў ббльніцы, бабка ляжыць таксама хворая, а тут яшчэ гаспадар паёхаў далёка. Вігушкі Іўеўск.
ТАРАПАТЫ прым. Нястрыманы, прыдзірлівы. Бабка казала, што яё дзед быў трбхі тарапаты. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ТАРАХЦЁЛКА ж. зневаж. Балбатуха. Каміля такая тарахцёлка, што з ёю ніхтб ні згавбрыцца. Куляўцы Шчуч. (Кулеўцы) Нашыя тарахцёлкі як зьбярўцца, то мбгуць таратдрыць да вёчара. Валосаўка Навагр.
ТАРАХЦІЦЦА незак. іран. Ехаць на рыпучым возе. Вунь ужо нашы тарахцяцца на шашэ, зараз прыёдуць. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ТАРБАВАТЫ прым. іран. Які падобны да торбы. Вучылася дачка ў тбўстаі краўчыхі, што тарбаватыя грўдзі. Лукі Кар.
ТАРБЁЧНІК I ТАРБЭЧНІК, ТАРБЭТНІК м. застар. Жабрак. Цяпёр нідзё ня відаць тарбэчнікаў. Валэйшы Вор. Тарбэтнікі даўнё] хадзілі па вёсцы, прасілі хлёба. Касцянева Шчуч.
ТАРГАШКА, ТАЧКАРКА ж. Прадаўшчыца. Папрасі таргашку, каб прадала
табё цукёрак. Пескі Маст. Гэта ў нас ддбрая тачкарка, а старўю зьнялі, бо любіла дбма адсёджвацца, не заўседы адкрывала магазін. Андрушоўцы Шчуч.
тАркаць, тАрыць незак. 1. Церці (на тарцы). Трэбаўжо таркаць картбплю, бўду зараз у пёчы паліць. Скоўдзічы Слон. Вёльмі не люблю тарыць бўльбу. Рэцімля Навагр. (Рэцемля)
ТАРКАЦЬ, ТАРЫЦЬ незак. 2. Штурхаць. Мама, мянё Віця ўсё таркая. Станчыненты Смарг.
ТАРЛЯЦЦА незак. іран. Хадзіць без справы. Стдлькі раббты ня зрббляна, то ты не тарля)аі, а рабі што, то бўдзялепш. Каменная Русота Гарадз.
ТАРМАНТОЎКА ж. Аўтаручка, асадка. Тармантбўка бяз пары зламалася, няма. чым пісаць. Залессе Шчуч. ТАРНІТКА ж. Бляшанка збіраць смалу, прыбітая да хвоі. Тарніткі ўжо пдўныя смалы, jix трэба спаражняць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ТАРНІЦЬ незак. Складваць, парадкаваць. Бацька сёньня тарніць сёна. Валовікі Ашм.
ТАРПАНІСКА н. Тарфянішча. На тарпаніску мы рабілі да абёду. Кладнікі Іўеўск.
ТАРПАЎНЯ ж. Будынак захоўваць торф. У нас гэты год пбўна тарпаўня тарпы. Заполле Маст.
ТАРПЯНІКІ мн. Глеба на былым тарфянішчы. На тарпяніках пасёялі культўрныя травы. Даўгялы Вор.
ТАРТАЎНІЦА ж. Форма выпякаць торт. Мбжа ў цябё ест тартаўніца, то пазыч мне сьпячы торт. Гольні Бераст. тарфА ж. Тарфакрошка. Два рублі стд)іць тдна тарфь'і, у нас вдзяць на сбткі. Пагародна Вор.
таршмА, таршмаком прысл. Тарчма. Карбва як пірганўла ягб, то паляцёў таршма. Лылойці Смарг. Гэты Анюцін бэ)бус так піхнўў магд хлбпца,
што паляцёў таршмакбм, Караняты Астр.
ТАРЭНЧЫЦЬ незак. Несці што-небудзь цяжкае. Нёшто сусёд і сёньня тарэнчыць у хату, мўсіць, купіў нёдзямукі на прыварак. Чырвонае Сяло Зэльв.
ТАРЭСКАЎКІ мн. Трускаўкі (клубніцы). Усадзеўжо пасьпёлі тарэскаўкі. Навасёлкі Лід.
тасавАць незак. 1. Рыхліць, ускопваць. Каб лепш расла мбрква, трэба часьйё) тасаваць глёбу. Масявічы Лід. тасавАць незак. 2. Раўнаваць. От ужо з марм чалавёкам цяжка жыць, як што зрббіш, усё тасўя да кагонёбудзь з нашых. Вігушкі Іўеўск.
татАк часц. Нібыта, быццам. Татак нёба стала падвёчар цёмным. Пескі Маст.
ТАТЎЛЯ (татўлё) м. Хросны бацька. Moj татўлё гэдакі здарбвы і дўжы яшчэ. Боркі Маст.
ТАЎЖЭчасц. Няўжо ж, ды ўжо. Та ўжэ ж, я прыдў да цябё, чакаў Раганічы Шчуч. ТАЎЗАНЎЦЬ зак. Тузануць. Таўзані каня, Hixaj хуччэ] бяжыць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ТАЎКАЧАВАТЫ прым. іран. Нязграбны. Таўкачаваты гэты Вбсіп, а за дзяўчатамі бёгая. Ярэмічы Кар.
ТАЎКАЧЫ мн. перан. Рэпа вялікага памеру. У нас на агарддзе во таўкачы вырасьлі! Пескі Маст.
ТАЎКАЧЫНА м. і ж. зневаж. Нязграбны чалавек. Што ж ты адстаёш так, ах ты таўкачына, рўха)ся хутчэ). Парачаны Лід.
таўкёня, таўчАніца, таўчонка ж. Бульбяная каша. Ідзі ёсьці, таўкёня астыня. Лагады Шчуч. На вячэру таўчаніцу зрббім, паядзім з малакдм. Клінчаны Гарадз. Мама, зрабі таўчднку на вячэру. Урцішкі Іўеўск.
ТАЎКЎШКА ж. Таўкач. Стаўкла сёньня бўльбу ндваі таўкўшка). Даўгялы Вор.
ТАЎПЁХАЦЦА незак. іран. Таўхацца, хадзіць бязладна. Што вы таўпёхаяцяся тут, яку стўпя? Пескі Маст. ТАЎСЦЯРАЗНЫ,ТАЎШЧЭННЫ прым. Вельмі тоўсты. Таўсьцяразны кабан у jix, даўнб ўжо мбжна былд калдць. Шчорсы Навагр. Наш Антдсь стаў таўшчэнны. Пагародна Вор.
ТАЎХАТНЯ ж. Цесната. Hdiuaj научыцёлькі я не пазнала сярод гэта] таўхатні, я дўмала, аднб дзёці там, ажно і яна з дзёцьмі ў клўбе. Новы Двор Свісл.
ТАФТАННІК м. Паркаль. Купі ў гбрадзе пяць мётраў тафтаньніку, трэба дзёду фіранку павёсіць, каб слбнца не паліла. Пагараны Гарадз.
ТАЦА ж. Хлебніца. Вікця, прынясі тацу, трэба хлеб пакласьці, мужчыны на пблудзянь ідўць. Чорны Луг Іўеўск. ТАШНЎпабочн.сл. Гэта ж трэба, такое дзіва. Ага, ташнў, учбра як па]шбў мо) чалавёк да бацькі, то ; сбньня яшчэ німа. Аўсяніца Шчуч.
ТАШЧУХА ж. Брак пры тканні палатна, калі разрываецца нітка ў аснове. Лётась мы ткалі зрэбніцу, то як убілася была ташчуха, рады немаглі даць. Панямонцы Лід.
ТАШЧЫМНІЦА ж. Нішчымніца. Даўнё] я еў ташчымны суп і дўжы быў, бо быў малады, а цяпёр ем дббра, і сілы няма, бо стары стаў. Лагады Шчуч.
ТАШЧЫЦЬ незак. Я ўвесь уча-
рашні дзень ташчыла картбшку. Шчорсы Навагр.
ТВАРОЖНІК м. Клінок адціскаць тварог. Пашыла дббры тварбжнік, трэба сыр аджаць, усё кіслае малакб адцёпліла ў пёчы, то тварбг бўдзя ддбра аджымацца. Сялец Лід.
ТВОРНІК м. Стаеннік. У нашуі калхбзHyj канюшні дббры твбрнік старць, на рм калі выяжджая агранбм, ці прадсядацяль, ні кбжны на jiM паёдзя. Каліноўская Свісл.
ТКАХА ж. Ткалля. Наша Гэля дббрая ткаха, што хбчаш табе вытча: дываны, сарвэты -уцьвяты іўкратачкі. Пруды Гарадз.
ТМЕН м. Кмен. Па)дў пазычу тмёну ў сусёдкі, трэба кілбасырабіць. Скоўдзічы Слон.
ТбДАРКА-ФЁДАРКА (Тодарко-Фё' дарко) ж. Божая кароўка. Тддарко-Фёдарко, скажы мне праўду, што бўдзя: яг дождж, то пушчў, як пагбда -утаплю. Пескі Маст.
ТОЖ прысл. Таксама. ўіван паёхаў на цалінў, жбнка за рм тож выяхала. Шчанец Шчуч.
ТОЙЧАС прысл. Адразу. Ддктарка тоу час прышла да хаты, сказала, каб ішбў у ббльніцу, mo mama то)час надзёўся і пфшбўза ёў Валеўка Навагр.
ТОЛЕСЬ, ТОЛЕКІ (толякі), ТОЛЕЧКІ (тблячкі) прысл. Нядаўна. Тата тблесь прышбўз фёрмы. Міхайлы Свісл. Тблякі швагер быў у мянё. Беняконі Вор. Тблячкі адхілілася ад дзіцяці, і янб ваду вывярнула. Ведравічы Дзятл.
ТОПАЦЬ незак. іран. Скакаць. Пад гармбню, над дудў нбгі самі тбпаюць. [з песні] Любянцы Вор.
ТОПІКІ мн. Дзіцячыя вязаныя тапачкі. Віцявы цёплыя тбпікі зусім ужо знасіліся, трэба ямў нбвыя зьвязаць. Любянцы Вор.
ТОРТАВЫЯ ЦЯСТКІ спалуч. Здоба. Мама сёньня сьпякла смачныя тдртавыя цясткі. Эйгерды Іўеўск.
ТОРЫЦЬ незак. Ісці, скіроўвацца.
У дачкі адна дарбга, куды яна тбрыцьураніцы, па вечарбх на фёрму. Уша Кар.
ТОЧКА ж. Крама. У тбчку шмат чагб прывёзьлі, схадзіла б ты паглядзёла, мбжа, што нбвае прыдбала б. Лаздуны Іўеўск.
КНІГІ ОНЛАЙН
