Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
УЗДЎХА ж. Нізкая балоцістая зямля. Там ўздўха, дрэнна картбпля рбдзіць на то]уздўсе. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
УЗДЫБЎРАНЫ дзеепрым. неадабр. Ускудлачаны. Ідзіхоць трбхі прычашыся, каблюдзі не сьмяяліся, штоў цябё валасэ ўздыбўраныя. Налібакі Навагр.
УЗЛОБАК м. Пад’ём. Там на ўзлббку стаяла асадніцкая хата, цяпёр там кантбра саўгаса, далё] на ўзлббку пасўцца гбўца. Загор’е Кар.
УЗЛОБІНА ж. Пад’ём. ПІкбла наўзлдбіне cmajiub, далёка відаць. Сімакава Кар.
УЗЛЎЖЖА н. Месца каля луту. На ўзлўжжы ў нас ня кбсяць, на ўзлўжжы пасьвяць коняў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
узмяшАць зак. Памяшаць. Узьмяiuaj зацёрку, каб не прыгарэла. Белеўцы Лід.
УЗНАЦІ зак. Даведацца. Ахбта ўзна,ці, як там жывё наша Галя. Каралін Зэльв.
УЗОЎТРА, УЗОЎТРАЧЫ прысл. Заўтра. Як сёньня ня ўсёяш, то, глядзі, каб узбўтра скбнчыла рабіць, узбўтра прыёдзя бацька памагаць капаць картбфлю. Багданаўцы Шчуч. Узбўтрачы мне трэба кбнчыць сваю дзялку палдць, а пазбўтрачы схадзіць у сусёдню вёску памагчы сяспіры, бо ў яё дзёці малыя, неўправіцца сама. Данілавічы Дзятл.
УЗРОК м. Зрок. У нашага старбга нізкі узрдк, нічбга не бачыць, як не накладзё акуляры. Каробчыцы Гарадз.
УЗЫЛАВАТЫ прым. Непрыхільны. Чагб гэта mama сёньня такі ўзылаваты. Вярэйкі Ваўк.
УЗЫРЫЦЬ зак. 1. Утаропіцца. Так узырыў сваё вбчы, як ня зьеў цябё. Бобра Ваўк.
УЗЫРЫЦЬ зак. 2. Ударыць (пра мароз). Як узырыць мардз, ужо бўдзя пбзна падымаць лён, трэба ягб зараз прывёсьці да ладу. Шчорсы Навагр.
УЗЫЧЫЦЬ зак. перан. Папракнуць, вымавіць. Тата мне нічбга ня ўзычыў, што пбзна прышдў дадбму Морына Іўеўск.
УЗ'ЯРЎШЫЦЦА зак. неадабр. Уз’юшыцца. Узьярўшылася наша сусёдка і так лаяцца, аж брыдка слўхаць. Барава Іўеўск.
укалізавАць зак. Прышчапіць. Укалізаваў дзьве фрўшы і яблыню, даў мне Васіль дббры гатўнак. Зарачаны Свісл.
УКАМЁЛЬВАЦЦА незак. Укараняцца. Рўжы прывёзьлі з Грбдна, пасадзілі каля шкблы, цяпёр яны ўкамёльваюцца, бўдзя дббры квётнік. Урцішкі Іўеўск.
УКАМЛІЦЦА зак. Укараніцца. Ужб яблыні дббра ўкамліліся, праз гадэ два і яблыкі бўдуць. Налібакі Навагр.
УКАМЭРЦІ прысл. Добра, зладжана. Мы з сваёю сусёдкаю укамэрці, дапамогуць. Бершты Шчуч.
УКАМЯНЁЦЬ зак. Знерухомець, зарасці. Ужо год, як выяхалі адсюль нашы сусёдзі, але пляц ніхтд не чапая, як ўкамянёло ўсё там. Загор’е Кар.
УКАПАРЭЦЬ зак. Загінуць. He кляні ты Majix дзяцёў няха) лепш злыялюдзі ўкапарэюць, няха] нашы дзёткі растўць і цёшацца. Негрымава Навагр.
УКАСНЎЦЦА зак. Умяшацца, паўплываць. Значала Сярбжа з Натаmaj жылі ў ягб бацькбў, але матка яё ўкаснўлася, і яны выяхалі адсюль. Панарка Смарг.
УКВЁЛІЦЬ, УКВЯЛІЦЬ зак. Пакрыўдзіць да плачу. Пакінь ты падражняцца з малым, наштб ты уквёліў дзіця, цяпёр сунімаў ягб, каб ні плакала. Жупраны Ашм. Hi ўквялі дзіця, бо бўдзя плакаць, ягб ўнаравіць так мбжна. Каробчыцы Гарадз.
УКЁЛЗАНЫ дзеепрым. Закілзаны. Няббсь, як укёлзаны конь, то ні разнбсіць. Гудзінішкі Вор.
УКЛАДАНКА ж. Саматканая посцілкя.Мама выткала нбвуюўкладанку. Забалацце Кар.
УКЛЁЙ м. Дробная рыба. Уклё] на вўдачку бярэцца, а мбльку дзёці лбвяць сбмцікам. Бершты Шчуч.
УКЛОНЫ мн. Прывітанне, паклон. Сустрэла тваю дачкў, уклбны табё перадавала, кажа, nepadaj маё] маме уклбны. Фалькавічы Лід.
УКМЯЦІЦЬ зак. Убачыць, прыкмеціць. 1 трэба ж былб так здарыцца, што я ягб ні ўкмяціла. Вугольнікі Шчуч.
УКОПТУР прысл. 3 верхам. Насыпала ўнўку вінлань збанбк укбптур, казала занёсьці да маткі. Саленікі Кар.
УКРАДКАМ, УКРАДКІ, УКРАДНЕ прысл. Крадком. Нікблі ні скажа, што зрббіць, а ўсё сама сабё, усё ўкрадкам. Бязводна Зэльв. AmojAhтбсь украдкі, каб ні бачылі нёмцы, прыхбдзіў з лёсу дадбму. Дашкавічы Свісл. Moj украдне ад мянё занёс нарыхтбўшчыку я}кі, на табаку абмяняў. Сімакава Кар.
укрАпацца зак. Загубіцца. Дзе ты украпаўся ў такўю пбзьнюю ноч, я ўжо дўмала, што ты / ня пры)дзеш. Навіны Навагр.
УКРАПЛЁННЕ н. Мацаванне для лыжаў. Заштля) дббро ўкраплёньне, бо нарты мдгуць зваліцца. Дашкавічы Свісл.
УКРАСІЦЬ зак. застар. Дабыць красалам агонь. Украсілі агню, запалілі гальля і пагрэліся. Пераганцы Вор.
УКРОПНЕ прысл. Надта, надзвычай. Сьвіньні на базары быліукрбпне дбрагі ранёў Панара Смарг.
УКРУГАЛЯ, УКРУЖОК прысл. Укругавую. Дзёці мянё абсталі ўкругаля ды) пазіралі. Азяраны Дзятл. Дзяўчаты пасталі ўкружбк гарманіста і запёлі. Пліса 2 Навагр.
УКРЎХА ж. Хлебны квас. Надто дббрая ўкрўха ў мяне палучылася, на вячэру наварў картдпел, бўдзям ёсьці з укрўха). Вострава Слон.
УКРЎЧВАНКА ж. Цёплая хустка. Накінь укрўчванку, каб вётрам цябё не прадўла. Забалацце Кар.
УКРЭПІСТЫ прым. Моцны, здаровы, сакавіты. Зрэзаў укрэпістую саснў, але драць на лучыну ні гадзіцца. Сялец Лід.
УКУПІЦЬ зак. Набыць, купіць. Мы ўжо ўкупілі мех мукё, сёньня па]дў на базар, трэба купіць парася. Багданаўцы Шчуч.
УЛАГОДНЕ прысл. Прыемна, ласкава. Нашы дзеці пагаварылі дўжа
ўлагбдне, нёкія нбвыя сакрэты ў jix знсцшліея. Павіланцы Вор.
уладавАць зак. Уладкаваць. Яблыкі дббра ў яшчыкі уладаваў, каб ня трэсьліся ў машыне. Свіслач Гарадз. УЛАМОЧЫЦЦА зак. груб. Уварвацца, увайсці са злым намерам. Зачыні на ключ дзьвёры, кабхто ні ўламбчыўся ўнбчы. Парэчча Гарадз.
улАнка ж. Зрэбная посцілка. Бярэця гэту ўланку, яё дббра паслаць, як спаць на сёня. Лаўрышава Навагр.
УЛАНТЎЛІЦЬ зак. іран. Хутка з’есці. He пасьпёла азірнўцца, як улантўлілі саГан картбплі. Боблава Ваўк. Улантўліў міску капўсты і паёхаў. Рыскі Гарадз.
улАсавіца ж. застар. Дзень Уласа на масленічным тыдні. На ўласавіцу балююць, хлбпцы купляюць ласўнкі, даюць дзяўчатам. Дзякаўцы Шчуч. УЛАСЦІЦЬ зак. Задобрыць, улагодзіць. Moj ўіван зазлуёцца, то нічым ягб не ўласьціш, аднб хлбпчыка як убачыць, то памякчэя. Галавачы Гарадз.
УЛАЧКОВЫ прым. Звязаны з крамных нітак. Тво) улачкбвы свэтар надта харбшы. Водла Бераст.
УЛЁЎНЫ прым. Заліўны, моцны. Такі ўлёўны дождж падаў, што я змок да рўба. Каробчыцы Гарадз.
УЛЁХА ж. Частка заворанай зямлі. Тут дббрая ўлёха, дббрая капўста бўдзя на гэта) улёсе. Монтаўты Свісл.
УЛІВА, УЛЮХА ж. Залева, моцны дождж. На дварэ такая ўліва, як там карбўкі ў пблі? Казіміроўка Гарадз. Паглядзі, якаяўлюха на двары, куды ты паёдзяш? Сімакава Кар.
УЛІЎ м. Залева, моцны дождж. Ну і ўліў на дварэ, машыны не праёдуць па такім балбце. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
УЛІЎНА прысл. Паўнаводна. Дождж гэты тыдзянь ішбў уліўна, то грыбы павінны быць. Лелюкі Іўеўск.
УЛОГАМ прысл. Пластом, легма. Мая мёншая дачка улдгам ляжыць, хварэя, не ўстаё з лбжка. Вугляны Смарг.
УЛОМВАЦЬ незак. Угаворваць. Бацька як ня ўлбмваў Васіля, ніяк не застаўся ўддма, выяхаў у сьвет. Касцянева Шчуч.
УЛЯНЁЦЬ зак. Зленавацца. Што гэта вы ўлянёлі, што ўставаць вам не ахвдта пасьля нбчы. Лелюкі Свісл.
УЛЯПАЦЦА зак. іран. Пакахаць. Як уляпаяцца хлбпяц у дзёўчыну, то ўжо не адгавбрыш, табё гэта вядбма. Нарбутавічы Дзятл.
УМАЛЁКАЦЬ зак. Угаварыць, супакоіць. Як ты пашла, Данўся дбўга плакала, ледзь я яё умалёкала. Баравікі Слон.
УМАМЭНЦІ, УМЭНТ прысл. Хутка. Я ўмамэнці пашыла гэты каптан. Гольні Бераст. Moj умэнт падняўсо, памыўсо і па/шбў на раббту. Шчэчыцы Маст.
У МАНІІ прысл. У гарачцы. Гёнка цэлу ноч кідаўся у мануі, ні спаў. Медзюны Ашм. (Мядзюны)
УМАНЎЦЬ зак. Узяць за звычку. Moj гаспадар уманўў нічбга ня ёсьці рана, так і хбдзіць да палўдня галбдны. Асіпаўцы Вор.
УМАНЭРЫЦЬ зак. Прызвычаіцца. Ужб ўманэрыла Марыся кбжну раніцу хадзіць да вас вадзіцца, то німа рады, але ж адвучыць трэба. Пагарэлка Кар.
УМЁРКНУЦЬ зак. Сцямнець. Ужо зусім умёркла, калі пад’яжджалі дахаты. Мір Кар.
УМІНАЦЦА незак. Укладвацца. Сухбя сёна дббра ўмінаяцца граблямі, сьпяшаліся да дажджў укласьці ў кбпы. Загор’е Кар.
УМІТУСЬ прысл. У розныя бакі. Кладзёцеся ўмітусь, то бўдзя ямчэ), калі лёгчы ўмітусь, mo j на такбм
слбнчыку мбжна ўдвох спаць. Цырын Кар.
УНАГЛЯДКІ прысл. Следам. Жбнка за jiM унаглядкі хбдзіць, каб чагб дрэннага ні сталася. Сімакава Кар. ЎНАКА прысл. Там, вунь. Унака карбва ў шкбду па)шла, бяжы запыні. Старая Вергань Іўеўск.
унАтрыцца зак. Прызвычаіцца, унадзіцца. Як унатрыўся Казік, так штодзёнь прыязджая да наша) Лёны. Асіпаўцы Вор.
УНАЧЭ прысл. Уначы. Пасадзілі трбхо паміддраў, але ўначэ быў марбз, і ўсе памёрзлі. Літвінкі Гарадз.
УНЁЛАД прысл. Няскладна, дрэнна. Зьвязала ты гэты свэдар унёлад, ніхтб ягб накладаць не бўдзя. Боблава Ваўк.
У НЕТ прысл. Зусім, дашчэнту. Былд мбкрае лёта, бўльба згніла у нет. Сялец Лід.
УНЕТРЫЦЬ зак. Унадзіцца, прызвычаіцца. Кот як унётрыў быў у сьмятану залазіць, не былб рады, пакўль не дала па хрыбцё. Парачаны Лід.
УНІЗАЦЦА зак. Умяшацца ў размову. Мы цябё не чапалі, чаго ты унізаўся з сваё] балбатнё). Новы Двор Свісл. УНІЗВАЦЦА незак. Пранікаць, усплываць у памяці. Як сяджў ў хаце адна, так унізваяцца ў памяць ягб гблас, ягб слбвы. Варонча Кар.
УНІМКЎ прысл. Наогул, звычайна. Унімкў ў нас дзяўчат дрэнных няма. Мікалаеўшчына Слон.
УНТЫГА (унтыго) выкл. Во як. Дзёткі маё, унтыго, як мы рады, што вы прыёхалі. Кавалі Бераст.
УНЎКА ж. Унучка. Мая ўнўка прыёхала, бўдзя з намі жыць. Парэчча Гарадз.
УНЮ-УНЮ выкл. Так-так. Уню-уню, бўдзя дождж сёньня. Навасёлкі Іўеўск. УПАДОБАЦЬ зак. Упадабаць. Moj Алёсь упаддбаў Вблячыну дачкў,
а калі сын упадббаў, то і мне дббра. Сухмяні Гарадз.
УПАДСКОЧКУ, УПАДСКОК прысл. Падскокваючы. Малыя ўпадскбчку бягўць дахаты. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) У мянё ўнук здлата, як куды папрбсіш зьбёгаць, то адразу ўпадскбк кіняцца. Ханявічы Свісл. УПАДСУСЁДЗЯХ прысл. Разам, у суседстве. У ва]нў як пагарэлі, то па пяці дружын у аднб] хаце жылі ўпадсусёдзях у кагб хата ацаляла. Уша Кар.
УПАЛЎДЗЕНЬ (упалўдзянь) прысл. Апоўдні. Трэба ўпалўдзянь падарць карбву ды бёгчы палбць буракі. Геранёны Іўеўск.
УПАЛЫНЁЦЬ зак. Зарасці палыном, засохнуць. Лугё ўпалынёлі без дажджў, карбўкі ня хбчуць хадзіць. Роскаш Навагр.
УПАМКІ прысл. Памятна. Цяпёр упамкі ўсім, як уцякалі ад нёмцаў у лес, як сядзёлі там ня ёўшы. Ханявічы Свісл.
УПАНАВАЦЬ зак. Выгадна прадаць. Усё) мёд упанаваў за зіму, таго-сягб прыдбаў у хату. Мір Кар.
ЎПАР м. Упарты чалавек. Ці ты nojдзяш, куды я сказала, куды табе трэба, ўпар ты мо/ нішчасны. Сіняўшчына Іўеўск.
УПАРАНУ прысл. Раніцою. Мы ўпарану схадзілі ўжо ў грыбы. Раготна Дзятл.
УПАСВЕНЫ дзеепрым. Дагледжаны, сыты. ЗЬаём гасударству цялят, як яны дббра ўпасьвеныя. Ярэмічы Кар. УПАТРАНАВАЦЬ зак. Прызвычаіцца, унадзіцца. Як упатранаваў гэты канцавы хадзіць да наша) Марўсі, ну прбста рады не былб. Варонча Кар.
КНІГІ ОНЛАЙН
