Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
УТАЎШЧКІ прысл. Ушырыню. Гэты дыван аднакбвы як удаўжкі, так ўтаўшчкі. Касцянева Шчуч.
УТАХЦІЦЬ зак. Усцягнуць, скласці. Усё сёно ўтахцілі на гарў, бўдзя карбвя на ўсю зіму. Шылавічы Слон.
УТОПЛЕНІКІ мн. перан. Печыва, прыгатаванае ў тлушчы. Дава], дачўшка, напячэм сёньня утбплешкаў. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
УТОРНІК м. Інструмент вырэзваць уторы-выемкі ў бочцы для ўстаўляння дна. Наш стдляр мая ўтбрнікі, трэба ў ягб пазычыць і вырабіць утбры. Негрымава Навагр.
УТРАВЁЛЫ прым. Травяністы, парослы травою. Такая ўтравёлая дзялка ў мянё, што ні то гачка), але зубамі ня вырваць асбту. Чэхі Астр. УТРАВЁЦЬ зак. Зарасці травою. У наuiaj бабы няма ні карбвы, ні парасяці, адно пяць курэ) з пёўням, то падвдрак утравёў, хоць касі яго. Сімакава Кар.
УТРАЙГО, УТРАЙГЎ прысл. Утраіх. Мы сёньня ympajzo спалі на лбжку. Малінаўка Астр. Дзёці па)шлі ўтра]гў ў лес. Аўсяніца Шчуч.
утрактавАць зак. Уладзіць, выканаць. Нёяк жа утрактавалі гэту справу, цяпёр усё дббра /дзе. Васеўцы Ашм.
УТРАТНЫ дзеепрым. Страчаны. Калі сваты зап’юць дзёўку, а пбтым яна не захбча najcbui замуж, то павінна зьвярнўць усё утратнае за сватаньне. Уша Кар.
УТРОБНЫ прым. Дрэнны. Такі ўтрббны гасьціняц з выббрнамі,
праёдзяш па такб) утрббна) дарбзе, то сем патбў выцяча. Амбілеўцы Шчуч.
УТРбЯЧЫ, УТРАЙКІ (утрэйкі) прысл. У тры столкі. Гэтую вярбўку сплёў утрбячы, то бўдзя мбцная. Навасяды Ашм. Цёплую пбдбіўку трэба складаць удвдічы, бо калі складаць утрэ)кі, дык вёльмі бўдзя пажмакана. Капачы Маст.
УТРУБІЦЬ зак. груб. З’есці з апетытам. Як утрубіў міску капўсты, то пад’ёў дббро. Махначы Слон.
УТРУПЁЦЬ зак. Аслупянець. Як убачыла ваўка, ажутрупёла ад страху, дббра, што людзі ёхалі, та ён пабёг. Амбілеўцы Шчуч.
УТРУПЯНІЦЬ зак. Забіць, знішчыць. Нёмцы шмат нашых людзё) утрупянілі, шмат сірбт і ўдоў і сёньня плачуць ад jix. Каробчыцы Гарадз.
УТЎПАРЫЦЦА зак. Заўпарціцца. Віця ўтўпарыўся і не хацёў ісьці з бацькам навёдаць сваўіх. Радзявічы Маст.
УТУПАЦЁЦЬ зак. Прыйсці змораным. Утупацёлі аж пад вёчар дахаты, на сьвёжую картбфлю. Сімакава Кар.
УТЫРКАНЫ дзеепрым. Застаўлены. У Мані сьцёны ўтырканы макаткамі і здымкамі, любіць яна, каб былб прыгбжа ў хаце. Нагорнікі Дзятл.
УХАВЁРТ м. Дубец, дручок. Бацька схапіў ухавёрт і адагнаў сабаку. Стара Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
УХАЛАДЗІ'ЦЬ зак. Знішчыць, забіць. Ты асьцерага)ся, a то гэтыя зладзюгі мбгуць ухалбдзіць цябё. Ясенавіца Ваўк.
УХВАЛЁНЫ дзеепрым. Праслаўлены, захвалены. Moj ручнік на мнбга шыршы за яё ухвалёны, але ж я так не хвалюся, як яна. Раманавічы Шчуч.
УХНАЛЬ м. Цвік да падковы. У каваля ёсьць ухналё, каб прыбіваць падкбвы. Гольні Бераст.
УХбДАЦЦА зак. Стаміцца. За дзень мы дббра ўхбдаліся на балбце, пакўль скасілі ўсё. Роскаш Навагр.
УХОДЖАНЫ дзеепрым. Дагледжаны. Зямля наша дббра ўхбджаная, на ё) Ьббра рбдзіць жыта і пшаніца. Ваейкаўцы Шчуч.
УХбДНЯ ж. Гаспадарчая работа. Вёчарам у мянё ухбдні мнбга, то не бўдзя часу npwjcbip да вас. Мінакі Кар. УХОЖЛІВА прысл. Зручна, утульна. У гбрадзе ў дачкі няма пёчы, усё вараць на газя, усё ўхджліва зрббляно для жыцьця. Майсеевічы Ваўк. (Маісеевічы)
УХОПІСТА прысл. Спрытна, жвава. Усё сёна ў гумнё ўжо, як пачўлі гром, ухбпіста згрэблі і ўцягнўлі пад стрэху. Лелюкі Іўеўск.
УЦАГЛЯНЁЦЬ зак. Зацвярдзець. Зямля ўцаглянёла, дажджў няма, сўха, нічбга не расьцё. Сялец Лід.
УЦАЛІ прысл. Зусім. Даўнё] Гаўсёр ў нас лічыліся багатымі, але ў гаспадарцы ў jix нічбга дббрага не былб: гаралі валамі, жалёза ўцалі ня былб. Гольні Бераст.
УЦАЛІК прысл. Цаліною. Дарбгу ўсю замялб, прышлбся ёхаць уцалік. Градаўшчына Шчуч.
УЦЕЛЯСНЕНЫ дзеепрым. Вобразны. Наш Валддзя часта малюя маці, хоць нікблі не бачыў яё, памёрла, як ён быў малёнькі, уцелясьнёную бачыць яё. Повішні Ашм.
УЦЁНТНЫ прым. Настойлівы. Вёльмі mBoj чалавёк уцёнтны да раббты, усёрббіць да ладу, людзі паважаюць за гэта. Бабіна Гарадз.
УЦЁПАЦЦА зак. Растрапацца, ускудлачыцца. Гэта краміна мбжа хўтка ўцёпацца, яё адразу трэба падшываць. Сіманы Лід.
УЦІ'РКА ж. Ручнік для посуду. Гэля, nadaj мне ўцірку, я патрў пасўду. Сонічы Гарадз.
УЦЯЖКЎ прысл. У стане цяжарнасці. Ягб жбнка хддзіць уцяжкў, бўдзя трэці дзіцёнак. Касцянева Шчуч.
УЦЯЛЕСКАЦЦА зак. Забрудзіцца. I чагб цябё нячыстая панёсла туды, уцялёскаўсё ў балбто па калёна. Любанічы Кар.
УЦЯЛЕСКАЦЬ зак. Запэцкаць. Каб ледзь даткнўлася, уцялёскала б кбфту ў фарбу. Машэвічы Кар.
УЦЯМНЁЛЫ прым. перан. Смутны, голы. Ня хбчацца ]сьці ў сад, ён ужо ўцямнёлы, там усё пазьбіралі. Уша Кар.
УЦЯМЯШЫЦЬ зак. груб. З’есці, праглынуць. Воўк мбжа ўцямяшыць усягб барана зараз. Палонка Свісл.
УЦЯЦЦА зак. Уперціся, зрабіцца ўпартым. Як уцялася мая Натальля, дык цалюткі дзень нікўды ня вырмла з хаты. Цянюкаўшчына Іўеўск.
УЧАТЫРКІ прысл. Хутка. Дарбга была дббрая, конь бег учатыркі, яго ня трэба былб падганяць, сам бег. Талмінава Ашм.
УЧАЎРЭЦЬ зак. Загінуць, засохнуць. Наш дзед зусім учаўрэў, не ўстаё ўжо з лбжка. Сялец Лід. Пасадзілі грўшку ўвбсень, а яна ўчаўрэла. Беліца Лід.
УЧМУРАЦЬ незак. Рабіць незвычайнае. Ты падзівіся, што ён учмурая, не злазіць з машыны, хбча сам ёхаць, пакуль бацька сьнёдая. Жыровічы Слон. (Жыровіцы)
УЧУЦЦА зак. Пачуць. Мама / ня ўчўлася, як я прышла дахаты. Парэчча Гарадз.
УЧЫГУНЁЛЫ прым. Цяжкі, нерухомы. Маё ўчыгунёлыя нбгі ня слўхаюцца, не магў стаяць на нагах. Цырын Кар.
УЧЫГУНЁЦЬ зак. Закарчанець, застыць. Hi мог дзызёры аччыніць, рўкі ўчыгунёлі на хдладзе. Жыровічы Слон. (Жыровіцы)
УЧЭСНЕЙ (учэсняй) прысл. Раней. Чамў ты не сказаў мне ўчэсняў, што прыёдуць да нас гбсьці, трэба б было як сьлед нашыкавацца. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая) УШАЛЭНДАЦЬ зак. груб. Забрудзіць. Ва што ты ндгі сваё так ушалэндаў, ідзі памы) jix дббра. Падвялікае Дзятл.
ушвАлак м. Галавешка. He зачыня) яшчэ люшкі, бо ўшвалкі яшчэ ні перагарэлі, дыму будзя пбўна хата. Вараны Бераст.
ЎШКІ мн. Выпечанае цеста з макам. Сёньня бўду пячы вам ўшкі, пачастўям цётку, як прыедзя. Тракелі Астр.
УШКОЛЕК (ушкбляк) прысл. Так сабе. Гэта яна зрабіла яшчэ ўшкбляк мджна насіць сарбчку. Грынкі Свісл.
УШКУМАНТЫ прысл. Нашматкі. Тўлько купіла гэтаму сва)мў арыштанту малбму нбвыя чаравікі, і ўжо падраў ушкуманты. Цярэшкі Ваўк.
ушлабатАць зак. Загразнуць. Казала, ня лезь тудьі, не паслўхаў, па-
лёз у багну і ушлабатбў, ледзь выцягнулі. Бершты Шчуч.
УШЧАПІЦЦА зак. Прыліпнуць, прысмактацца. П’яўка як ушчэпіцца ў нагў, то ні адарвёш, пакуль не насмбкчацца крыві ў цябё. Урцішкі Іўеўск.
ушчАцца зак. Пачацца. Як ушчаліся ў jix пёсьні, то да раніцы людзям спаць не далі. Гаўя Іўеўск.
УШЧбДРЫЦЬ зак. Абдарыць, абагаціць. Гэты дббры дождж ушчбдрыў зямлю, усё пб)дзя расьці цяпер, грыбэ бўдуць у лёсе. Каробчыцы Гарадз. УШЧЭПАК м. Саджанец, прышчэпа. Праз гады чатыры гэты ўшчэпак дасьць яблыкі. Крычнікі Іўеўск.
УШЫКАВАНЫ дзеепрым. Упрыгожаны. У jix хата вёльмі ўшыкаваная рбзна) мэбля). Гарнастаевічы Свісл.
УЮРбК м. Вір. Туды не плывёця, там крўціць уюрбк, асьцярджна трэба быць. Буйкі Дзятл.
УЯДА м. і ж. Ліхі, з’едлівы чалавек. Дачка выяхала адсюль, не хацёла з maKoj уяда) жыць. Зарудаўе Маст. УЯДНЫ прым. Неадчэпны, прыкры.
Ты адно зьвяжьіся з )ім, то не адчэпісься, такі уядны, крьр ббжа. Вараны Бераст.
©
фагувАць незак. Ашукваць, выкручвацца. От, ты надто не фагў], вяддма, хто ты такі. Пераганцы Вор. ФАЙКАВАЦЬ незак. Курыць. Наш дзед ня любіць фа/каваць папярбсы, факўя самасад. Вярэйкі Ваўк.
фАЙНА (файно) прысл. Хораша, прыгожа. У цёткі Марыў вёльмі ж у хаце фа)но прыбрано. Малыя Эйсманты Бераст.
ФАЙНЁЦКІ прым. Файны, выдатны. Мама сабё пашыла фа)нёцкі кафтан. Пяскі Бераст.
фальбАрак м. Маёнтак. Даўнё) Сьцяпан служыў у пана ў фальбарку. Загор’е Кар.
ФАЛЬЦЎБЕЛЬ (фальцўбяль) м. Фуганак выбіраць выемкі на краю дошак. Прынясі фальцўбяль, што браў у мянё, бўду шалёўкі ладзіць. Негрымава Навагр.
ФАМІЛЁЙНЫ прым. Чалавек, які паважае родных. Маё сястры мужык такі фамілё/ны, ягб папрасі, то што хдчаш табе зрббіць. Кадзішкі Лід.
ФАМІЛЬЯНТ м. Сваяк. У мянё мнбга фамільянтаў, і Казік Moj фамільянт. Крычнікі Іўеўск. Мая Ганьця ўчбра ёзьдзіла да сваё) фамільянткі. Прудзяны Шчуч.
ФАНАБЭРА ж. Ганарысты чалавек. Вунь ідзё з магазіна Сымбнава дзёўчына, гэтака ж ужб фанабэра. Сіняўшчына Іўеўск.
ФАНАБЭРНЫ прым. Ганарлівы. Сам нічбга не варты, але вёльмі ўжо фанабэрны. Кракоўка Ашм.
ФАНДАНАВАТЫ прым. Запальчывы. Гэты Юшкёвіч надто фанданаваты, лепш не чапаць ягб. Моцевічы Лід.
ФАНДЫ мн. Складкі ў адзенні. Пашыла сабё сукёнку ў фанды, бўдзя ддбра да раббты. Лялюшаўцы Шчуч. ФАНТАЗЛІВЫ прым. Нястрымны, нетактоўны. 3 Мікблам ддўга не пагавдрыш, такі фантазьлівы чалавёк, як што не так, то / мбжа брыдкае слбва сказаць. Каробчыцы Гарадз.
ФАРСОВЫ прым. Зграбны, стройны.Яга' фарсбвы стаў ваш Кдля, хлбпяц фарсдвы, нічбга не скажаш. Сялец Смарг. фАрткі мн. Фарбы. Мама, купі мне фарткі. Біцеўцы Шчуч.
ФАРТУШНО н. Ануча. Нёкалі moj стары быў ддбрым шалапўтам, дзяўчатам на вечарынцы прычэпіць паціху фартушнб, а сам сьмяёцца. Пажыжма Вор.
ФАРЫНА ж. Вялікая бочка. Нанасі вадыў фарыну, бўдзям увёчары гуркё паліваць. Сімакава Кар.
ФАСАЛЯВЁННЕ (фасалявёне), ФАСОЛІСКА (фасбліско) н. Сцяблы фасолі. Усё ўжэ сабралі з пбля, засталбся аднб фасалявёне. Касцянева Шчуч. Конь есьць фасдліско, ты ямў падкінь гэтаго фасбліска. Макараўцы Бераст.
фАсачка ж. Драўляная скрыначка. Усё сало паскладала ў фасачку. Калантаі Ваўк.
ФАСМЭТАР м. Кубічны метр. Калхбз на рамбнт хаты пяць фасмэтраў лёсу даў нам. Старчаняты Іўеўск.
ФАСбЛЬНІК м. Сцяблы фасолі. Карбвы не ядўць фасбльніку, а кбні ядўць дббра. Каробчыцы Гарадз.
ФАТАГРАФЧЫК м. Фатограф. У нас дббры фатаграфчык на сялё, Сымбнаў сын навучыўся і дббра рббіць. Слязкі Вор. (Слёзкі)
ФАТЫГАВАЦЬ, ФАТЫГАВДЦЦА незак. Старацца за каго-небудзь. Ганна фатыгўя за цябё, каб ты рабіла на фёрме, то прадсядацяль згбдзян. Кукалкі Ваўк. Бацька фатыгўяцца перад прадсядацялям, каб цябё паслалі на кўрсы вучыцца. Адэльск Гарадз.
ФАТЫГОВЫ прым. Модны, фарсовы. Moj чалавёк купіў сабё фатыгбвыя пбрткі і мне на базары купіў фатыгбвыя ббцікі на платфбрме. Трахімавічы Дзятл.
ФАТЭСНЫ прым. Смешны, жартоўны. Але ж гэты наш дзядзько фатэсны, і адкўль у яго што бярэцца. Юбілейная Свісл.
КНІГІ ОНЛАЙН
