Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЦАПАЛЬНІК м. Чапяла. Да] сюды цапальнік, бліны гараць. Кавалі Бераст. цАпкі мн. Ручкі воза, канцы драбіны. Вазьміся за цапкі, трыма)ся, то ня скінясься. Кайшоўка Кар.
ЦАПКІ прым. Учэпісты. Такдя малдя, а цапкбя, як клешч, не адарвёш ад шы)і. Жылі Іўеўск.
ЦАПНІКІ мн. Жэрдзі ў сушні, на якія ставяць снапы. На цапнікбх у нас сўшаць снапы. Кладнікі Іўеўск. цАпстрыкі мн. Дробныя рэчы. Дзядзька рдбіць рбзныя цапстрыкі і прадаё. Пліса 2 Навагр.
царабАніць незак. Ліцца. Паўзіра)ся, як яму дождж па сьпінё царабаніць. Лагады Шчуч.
ЦАРСКАЯ ФАМІ'ЛІЯ спалуч. Сям’я з вялікаю колькасцю сваякоў. Унўк вёльмі хацёў узяць жбнку з царска] фамілір, бо там мнбга радні. Панара Смарг.
ЦАЎС(цаус)м. спец. Ложа паляўнічай стрэльбы. За цаусусе дзяржацца пры стральбё, каб дакладна стрэліць. Морына Іўеўск.
ЦАЎ-ЦАЎ выкл. Словы, якімі клічуць авечак. Цаў-цаў-цаў, цаванькі маё, бяжэця даддму. Несутычы Навагр.
ЦАХЛЁЦЬ незак. Нудзіцца. Як памёр Moj Ваня, то дўмала рўкі на сябё накласьці, але пбтым перастала цахлёць і жывў. Загор’е Кар.
ЦВАНА (цвано) прысл. Добра, удала. Цвано прыёхалі, усё прывёзлі, што нам наклалі ў воз. Верцялішкі Гарадз.
ЦВЁЛІЦЦА незак. Крывіцца, стагнаць. Малы наш усё цьвёліцца, што ямў пашкбдзіло, невяддмо. Цырын Кар.
ЦВІКЕЛЬ м. Клін, устаўка, цвікля. Цьвікель уставіла пад паху, бўдзя шыршы рукаў. Каробчыцы Гарадз. цвіклбвы прым. Гатунак сталовых буракоў. Пасадзіла трдхі быдлячых буракдў, трбхі цьвіклбвых. Мураваная Ашмянка Ашм.
ЦВІЛЁЦЬ незак. Пакрывацца цвіллю. Капўста пачала цьвілёць, то трэба яё памяшаць і накрыць накрыўкаў Лелюкі Іўеўск.
ЦВІЛЫ прым. перан. Нездаровы, худы. Нёкі jix хлбпяц цьвілы, і што яму адхбдзіць. Дакудава Лід.
ЦВІРКАЦЬ незак. Ціўкаць, шчабятаць. Паслўхаіця, як хбраша цьвіркаюць птўшачкі ў лёсе. Пятровічы Іўеўск. цвічыць незак. Навучаць, муштраваць. Дзядзька цьвічыць ceajzo хлбпца, каб ня цьвічыў з малянкбсьці, maj вырас бы рбспустам, а так хлбпяц як мае быць. Міклашы Дзятл.
ЦВУРОК м. Цвыркун. Цвурдк забіўса за печ і зьвініць пад вўхам, спаць не даё. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ЦВЯЛО н. Ручка, дзяржальна. Трэба насадзіць ндваё цьвялб на лапату, бо старбё цьвялб зламаласё. Сімакава Кар.
ЦВЯТАСТЫ прым. Рознакаляровы, у кветкі. Надзёнь сваё цьвятастая пляця. Шчорсы Навагр.
цвятнік м. Гародчык перад хатаю для кветак. Прапалі наш цьвятшк, бо зарбс усёў Саленікі Кар.
ЦЕ займ. Цябе. Каб на це памбрак напаў, так хацёла це бачыць, але ж якраз удбма тады ты не была. Цярэшкі Ваўк.
ЦЕЛЕМКАВАТЫ (цялемкаваты) прым. Маўклівы, ціхі. Наш Мацё]ка зрабіўся нёкі цялемкаваты, маўчыць усё. Падгалішкі Шчуч.
ЦЕЛЕПАВАТЫ (целяпаваты) прым. Нязграбны. Які ж ты целяпаваты, за што ні вбзьмясься, усё з рук валіцца. Задворанцы Ваўк.
ЦЁЛЬНЫ прым. Пад колер цела. Гэта цёльны свэтар табё да твару. Грандзічы Гарадз.
ЦЕЛЬПУКАВАТЫ (цялукаваты), ЦЯЛЮКАВАТЫ прым. неадабр. Марудны, павольны ў рухах чалавек. 3 ]ім далёка ня зб)дзяш, такі цялукаваты, давёчара не дабярэцца дахаты. Хорашава Навагр. У jix нёкі цялюкаваты гэты сынбк. Ацмінава Навагр. ЦЕЛЮКАВАТЫ (цялюкаваты) прым. Спакойны, ціхі. Валін хлдпчык такі цялюкаваты, адзін у хаце сядзіць. Ярэмічы Кар.
ЦЕЛЯМПЁЙ, ЦЕЛЯПЁНЬ м. Павольны чалавек. Toj целямпё) яГ заўсёды ззаду цягнецца. Прэціма Шчуч. Гэты целяпёнь дзень з табб) прагавбрыць, нікўды не сьпяшаяцца. Крупава Лід. ЦЕЛЯПКАЧ м. Насценны гадзіннік з маятнікам. Унас целяпкачужо старь'і, але дббра паказвая час. Біскупцы Лід.
ЦЁМЛЯ прысл. Заўсёды. Ты цёмля забываясься ўзяць з сабб) што-нёбудзь перакусіць. Навасёлкі Іўеўск.
ЦЁМНАЧЫ, ЦЕМНЯЧКбМ прысл. Упоцемках. Moj хазя)ін вярнўўся дахатыўжо цёмначы. Перавалока Слон. Кднчылі рабіць пбзна, цемнячкбм ужо )шлі праз лес. Поразава Свісл.
ЦЁМРЫВА н. Цемень. Хоць баялася адна jcbui, але ж пашла ў цёмрыва і патрапіла да цёткі, як яны )шчэ спалі. Шылавічы Слон.
ЦЕМЯНЎЦЬ зак. груб. Ударыць па цемені. Гэта такі чалавёк, што мджа цемянўць, і ня ўстаняш, лепш ягб абы)сьці. Міхалкі Свісл.
ЦЁНЕНЬКІ прым. Надта тонкі. Нёкалі бала [бывала] не былд такіх цёнянькіх панчбх, як цяперака. Міклашы Дзятл.
ЦЕНКАВАТЫ прым. Кволы, слабы. Ценкаваты ў jix сын, ня ў бацьку ўдаўся. Каробчыцы Гарадз.
ЦЁНКІ прым. Худы, тонкі. Дзяўчына твая зусім цёнкая, вёдама, маладая. Пятровічы Іўеўск.
ЦЁНТЫ прым. 1. Заўзяты, прыхільны. Наша маці да раббты надта цёнтая. Урцішкі Іўеўск.
ЦЁНТЫ прым. 2. Помслівы. Jix лёпя) не чапаў такія цёнтыя людзі. Вігушкі Іўеўск.
ЦЁПЛІЦЬ незак. Выдумваць, маніць. / што ты цёпліш німавёдама што, каб цябё хто спытаў. Конна Зэльв.
ЦЕПЯСЛІВЫ I ЦЕПАСЛІВЫ прым. Худы, рухавы. Ох, цепасьлівая я стала, і спадніца ўжо зашырбка. Пархімаўцы Бераст.
ЦЕРАБІЦЬ незак. перан. Аб’ядаць, абшчыпваць. Глянь, як каза церабіць яблынку, бяжы адгані. Бярозаўка Аід. ЦЕРАСПАЛІ (цяраспалі), ЦЕРАЗЗАГАНЫ (цярэззагань'і) прысл. Напрасткі. Мая Ганка жывё за moj гарбю, да нас цяраспалі так і шурўя амаль кбжны дзень. Рахавец Навагр. Цярэззаганы конь ні пацягня, выяжджа) на дарбгу. Заляшаны Ваўк.
ЦЁРЛІЦА, ЦЕРЛІЦА, ЦЕРНІЦА ж. Гліняны посуд, у якім труць мак. Гэта ж баба цёрла мак і разьбіла цёрліцу. Жылі Іўеўск. Прынясі цёрліцу, бўдзям мак цёрці. Вішнева Смарг. Да; мне
тваю цёрніцу, бўду мак цёрці. Сінькі Смарг.
ЦЁРМЯЦЬ ж. Адкіды пры трапанні лёну. Ты пэўно кёпско лён трапаяш, калі ў цябё мало цёрмяці палучаяцца. Лаўна Маст.
ЦЕРУСІЦЬ незак. Капаць. He /дзі з хаты, цяпёр дождж усё церусіць, намдкняшусёі. Ханявічы Свісл.
ЦЕРУШЫНА ж. Пыл, які трапляе ў вока. Сёньня вдка затрусіла, церушына нё)ка папала ў вдка. Урцішкі Іўеўск.
ЦЕСАВАЯ СЯКЁРА (цясавая сякёра) спалуч. Склюд. Для цясаньня дрэва ў мянё ёсьць цясавая сякёра. Макараўцы Бераст.
ЦЁТЫ займ. Гэты. Цёта рыба вёлька, што сёньня злапаў. Катавічы Вор.
ЦЁХНІК м. Наглядчык лясных надзелаў. Прыяжджаў цёхнік закля)міць дзялянку, а мянё ня былд ў хаце. Церахавічы Свісл.
ЦЕЦЕРАВІК м. Цецярук. Тата ўчбра цецяравіка забіў, засмажылі сёньня і ёлі. Біскупцы Лід.
ЦЁГАЦЦА незак. груб. Хадзіць. Дзе ты цёгаўся, цябё немагла дачакацца маці. Сямёнавічы Ваўк.
ЦЁГАЦЬ незак. Насіць цяжар. Цэлы дзень картбплю цёгала, то усё рўкі адарвала. Пасынкі Ваўк.
ЦЕМГЛЕ (цёмгля), ЦЕМЛЕ (цёмля) прысл. Заўжды, стала. Што ты цёмгля пбзьнісься, цёмгля прыяжджаяш дадбму вёчарам. Дунай Іўеўск. Маня цёмля да мянё нрыхбдзіць пазычыць пасітак. Антанёва Кар.
ЦЁМНА-БРАНЗОВЫ прым. Светларуды. Купіла сабё цёмна-бранзбвы касьцюм, надзёну на сьвято. Каробчыцы Гарадз.
ЦЁМНА-ГНІЛЫ прым. Цёмна-зялёны. Лянь, лісьце ў вішні цёмна-гнілдга кдляру. Свіслач Гарадз.
ЦЁНГ м. 1. Скразняк. Закры] дзьвёры, a то цёнгмбцны ідзё. Крычнікі Іўеўск.
ЦЁНГ м. перан. 2. Прывабнасць. Нёкі цёнгунас да гэтага чалавёка, ёнусім панараўны. Вугольнікі Шчуч.
ЦЁНГАМ прысл. Бесперапынна, за адзін раз. He падганя) ягб, ён усё зрббіць адным цёнгам. Баяры Шчуч.
ЦЁНГЛЫ прым. Працяглы. Калі ўжо кбнчыцца гэты цёнглы дождж? Уша Кар.
ЦЁПАЦЬ незак. Рухацца, паволі хадзіць. Яўжо старая, але от яшчэ цёпаю памалёньку каля хаты і дббра, каб горш не былб. Шчарбавічы Маст. ЦЁПКАЦЦА незак. Абдзірацца, высыпацца. Хўстку марашкавала, абкідала, каб ня цёпкаўся краў Каробчыцы Гарадз.
ЦЁПНУЦЬ зак. Схапіць, цапнуць. У ва]нў moj чалавёк шукаў нас, як прыёхаў у Мінск, там яго нёмцы І цёпнулі, дбўга сядзёў у лагяры, мўчыўся, пакуль нашы ня прышлі і аслабанілі. Хорашава Навагр.
ЦЁСКА ж. Тонкая шчэпачка, лучына. Сынбк, прынясі цёсак, a то вёчарам бўдзя цёмно ]сьці ў склеп, трэба цёску запальваць. Загор’е Кар.
ЦЁХКАЦЬ незак. Пець пералівіста. Ты паўслуха)ся, як увёчары салаўё цёхкаюць, як чыжэ сьвішчуць, такбга ў гбрадзе ні пачўяш. Уша Кар.
ЦЁ-ЦЁ-ЦЁ выкл. Словы, якімі клічуць свіней. Цё-цё-цё, сьвінкі маё! Крычнікі Іўеўск.
ЦІВОСЕ (цівбся) прысл. Даўно. Цівбся ўжо гэта былб, як мы на панбў рабілі. Боркі Маст.
ЦІКНЎЦЬ зак. Глянуць, пацікавіцца. Стары прышбў цікнўць, як гуляюць маладыя. Уша Кар.
ЦІМОШКА ж. Цімафееўка. Нашара трэба бўдзя схадзіць па цімбшку цялятам даць. Гудзінішкі Вор.
ЦІМЧЭЦЬ незак. Чакаць. Што ты катбра пара цімчыш тут, Хвёдар тво] не прыёдзя. Шчарбавічы Маст.
ЦІПЁЦ м. Сівец, сухая трава. Скаціна ня хдча хадзіць, дзе аднб ціпёц расьцё. Залесаўцы Навагр.
ЦІХАСТЎПКІ, ЦІХАХбДЫ мн. Тапкі. Купіла сабё ддбрыя ціхастўпкі ў хаце хадзіць. Каты Смарг. Купіла стардму нбвыя ціхахбды, ён любіць уступіцца ў ціхахбды. і пасядзёць увёчары з намі. Крапіўніца Свісл.
ЦІХМАН м. Ціхоня. Такі ціхман яё Васіль, слбва ні скажа насўперак, усё маўчыць. Дубатоўка Смарг.
ЦІХОМ, ЦІШКОМ, ЦІШНА прысл. Ціха, спакойна. Сядзі тут ціхбм, нікўды ня )дзі, я зараз вярнюся. Драгічаны Ваўк. Крадкбм, незаўважана. Другі цішкбм укусіць мбжа, ні вёдаяш, скуль і ліха. Шылавічы Слон. У лёсе так цішна, аж аднб) страх былб ісьці. Раклевічы Дзятл.
ЦКЛІВА прысл. Востра, адчувальна. Каля хаты цкліва пахня язьмін, хто ня]дзе прбсіць галінку. Дзяк Ваўк. цнАтка ж. Снітка. Цнатка ўсюды расьцё, цнаткі ў нас мбжна зна)сьці ўсюды. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ЦбПАЦЬ незак. Хлопаць далонню, хапаць. Кінулася да вбпраткі, пачала цбпацьяё, а грбша] ужб няма. Валэйшы Вор.
ЦУБ м. Балея. Цуб пбўны вады, нацяклб са стрэхі. Стукалы Маст.
ЦУБАНІЦЬ, ЦЎБРЫЦЬ, ЦУМБЭРЫЦЬ, ЦЫМБОЛІЦЬ незак. Ліцца, цячы. Ужо цубаніць гэты дождж з ранку да вёчара. Грабяні Гарадз. Дождж цўбрыць, цўбрыць вада са стрэх. Калантаі Ваўк. Такі дождж зранку цумбэрыў, што не былб як выісці з хаты. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) Дождж цымббліць увесь дзень, няма раббты ў пблі. Далёкія Лід.
ЦУГАЦЬ незак. Хадзіць, шукаючы чагосьці. Дбўго старая цўгала па гары, нёкаго зёлья шукала. Таншчына Смарг.
ЦЎНДАЦЬ незак. зневаж. Хадзіць без справы. Чагб ты цўндаяш тут, схадзіла б да бабы ды памалга 6 рабіць што. Вугольнікі Шчуч.
ЦЎПАЦЦА незак. Гойдацца. Дзёці najшлі цўпацца на гб)данцы. Зачэпічы Дзятл.
ЦУРАЙ м. Ручай, струмень. Цура] на дварэ, раніца) дождж цураём ліў. Градаўшчына Астр.
ЦЎРАЧКА ж. Крышачка, кавалачак. 3 раніцы нівбдш] цўрачкі не былд ў рбце, ужо паёлі, як скднчылі палбць. Данюшава Смарг.
ЦЎРКА ж. Стужка. Нявёстка шаўкбву хўстку парвала на цўркі дачцэ, запляла у кбсы. Уша Кар.
ЦЎРКАЦЬ незак. Даіць карову. Прыр шлі карбўкі, na/дў цўркаць, табё малачка прынясў. Трабы Іўеўск.
ЦУРКІ' мн. Сцяблы ад пер’я птушак. Падрала пёр’я ў насынку, а цуркі павыкідала. Гнесічы Навагр.
КНІГІ ОНЛАЙН
