Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ШАКАЛІ мн. Сучча. П6)дзям, Гэлька, па шакалі, прынясём з лёсу шакалёў на падпал. Пераганцы Вор.
ШАКЁЙДА м. і ж. груб. Балбатун. Сьціхні, шакё]да ты, ні даё людзям пагаварыць. Руда Яварская Дзятл.
LUAKI мн. Кусты. Унь за тымі шакамі бўдзя лясдк, тудбю і пд)дзяця на станцыю. Біцеўцы Шчуч.
ШАЛАМЫ мн. Званкі. Даўнё} на вясёльле запрагалі кбні з шаламамі, а цяпёр усе на таксі ёдуць. Загор’е Кар.
ШАЛАПАВАТЫ, ШАЛАПЛІВЫ прым. Някемлівы чалавек. Шалапаваты ты чалавёк, ні з кім ня ўмёяш паладзіць. Заберазь Іўеўск. Чамў ты такі шалаплівы, трэба ж глядзёць, куды Ідзеш. Хрустава Свісл.
ШАЛАПбК м. Нячулы, чэрствы чалавек. Гэты шалапбк нічбга ня мог дапамагчымне. Кайшоўка Кар.
ШАЛАСТЎН м. Званок на шыі жывёлы. Сваты прыяжджалі даўнё) на кбнях з шаластунамі. Лагады Шчуч. ШАЛАСТЎНЧЫК м. Бразготка, цацка. Трэба купіць шаластўнчык, каб Вблячка ні плакала, каб забаўлялася. Ваверка Лід.
ШАЛАХАНАВАТЫ прым. Жартоўны. Які шалаханаваты ў Мані мужык, усё жартўя, зда]ся, ні плахі хлопяц. Некрашы Іўеўск.
ШАЛАХТАЙ м. Распуснік. Гэты шалахта] сваю жбнку кінуў з дзёцьмі, паішдў да сусёдкі. Нізяны Ваўк.
ШАЛАШ м. 1. Дрывотня. Прынясі, дачўшка, дроў з шалаша. Войневічы Дзятл.
ШАЛАШ м. 2. Яма захоўваць бульбу. Пбўны шалаш картбфлі насыпалі гэтыгод. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ШАЛДАБАН м. Вір, глыбокае месца. Hi хадзі ты пад гэты шалдабан, a то ўтбпісься. Пескаўцы Лід.
ШАЛЁПА ж. Вязкі снег. На дварэ такая шалёпа, што ня мбжна npajсьці. Сіманы Аід.
ШАЛЁСТАЦЬ незак. Падаць з шумам. Які дождж шалёстая, шалёшча мбцны вёцяр. Водла Бераст.
ШАЛЁСТКІ прым. Шумлівы, шапатлівы. Лісты шалёсткія пад нагамі, ужо вбсяню пацягая. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) шалнА ж. Іней. На дварэ шална, што вачэ} ні адвёсьці, дрэвы j кусты ў шалнё. Магуны Вор.
ШАЛУДЗІЦЦА незак. Ганарыцца. Дачка ўівана занадта ўжо шалудзіцйа, і зяць ужо так шалудзіцца, аж глядзёць ня дббра. Вялікая Палонка Дзятл.
ШАЛУШЫНА ж. Лушпайкі ад бульбы. Наша карбва любіць шалушыну, дббра есьйь. Збляны Лід.
ШАЛЬКОВЫЯ ВЯСЫ спалуч. Настольныя вагі. Цўкар мне зважылі на шалькбвых вясах. Клінчаны Гарадз.
ШАЛЯВАННЕ (шаляванё) н. Акантоўка акна. Памалю) шаляванё сіня) фарбаю. Шылавічы Слон.
ШАМРЭЦЬ незак. Зіхацець, блішчэць. Маці ўсё спраўляя ямў, грбша) ні ійкадўя, то ўсё шамрыць на ём. Рахавец Навагр.
ШАМЯТЛІВЫ прым. Трапяткі. Бачыш, ад агню шамятлівыя цёні на сьцянё, шамятлівыя пасмачкі. Кашалёва Навагр. (вар. Кашалева) ШАНЁТКА ж. Брытва. Надумаў пагаліцца, а шанёткі німа, пабяжы, сынбк, да дзядзькі, xaj дасьць сваю шанётку. Варняны Астр.
ШАНЯ ж. Бульба, звараная з лупінамі. На вячэру зварым шаню. Гудзінішкі Вор.
ШАПКАВАЦЬ незак. Паважаць. Як прыдзя да кагб наш брыгадзір, то шапкўюць, як перад бацькам. Паляны Ашм.
ШАПТЎРКА ж. Шаптуха, знахарка. Шаптўрка лячыла маё дзіця, нічбга ні памаглб, пакуль ні павёзьлі да дбктара. Васілевічы Слон.
ШАРА прысл. На досвітку. Шчэ шара, але ўжо мама дбрць карбву, у пбле пара гнаць. Кадзішкі Лід.
ШАРАЯ ГАДЗІНА (шара гадзіна) спалуч. Час світання ці змяркання. Мы на шару гадзіну вы/шлі з дбму. Каробчыцы Гарадз.
шаравАрка ж. 1. Дарожная павіннасць пры буржуазнай Польшчы. Трэба былб на шараварцы сёдым тыдняў адрабіць, мо} mama тады шараварку адрабляў. Магуны Вор.
шаравАрка ж. 2. Дзяжурства, чарга. Заўтра зранку мая шараварка ў карбўніку, а сёньня твая шараварка. Сіняўшчына Іўеўск.
шаравАцца незак. 1. Мыцца. Люблю ў лазьні шаравацца бярбзавым вёнікам. Малыя Азёркі Маст.
шаравАцца незак. 2. Быць доўті час дзе-небудзь. Давблі ўжо табё шаравацца па чужых вуглах, трэба сваю хату ставіць. Клінчаны Гарадз.
шарАга ж. Дэкаратыўная трава, елачка. У нас каля акна расьцё шарага, калі хбчаш, нарві сабеў букёт. Амяльнік Слон. (Амельнікі)
шарАгі мн. Козлы, на якіх пілуюць дровы. Як паламаліся шарагі, не былб на чым дрбвы пілаваць. Старчаняты Іўеўск. ШАРАГОЎЦЫ мн. Чаравікі на гумавай падэшве. Купіла старбму шарагбўцы, xaj нбсіць. Паўлава Слон.
ШАРАКОВЫ прым. Зрэбны. У шаракбва) спадніцы мая баба век пражыла. Клешнякі Шчуч.
ШАРАКОЎКА ж. Сподняя льняная кашуля. Мне мама дала чыстую шаракдўку. Купіск Навагр.
шаралА ж. Асака. П6)дзям касіць шаралў, хоць карбва яё ня есьць, але на пбдсьціл дббра. Дзягенева Астр.
ШАРАМЭТКА ж. Легкадумная асоба. Нідзё німа спакбю ма)мў Сярбжу ад гэта/ шарамэткі. Дзягенева Астр. ШАРАФІНКА ж. Баваўняная квяцістая тканіна. У магазін навёзлі шарафінак. Сінькі Смарг.
ШАРАХАЎКА ж. Балотная трава: аер, асака. Шарахаўка расьцё на балбце, як падмёрзьня балдта, шарахаўку кбсяць на пбдсьціл. Рымдзюны Астр. ШАРГА ж. Моцны вецер з дажджом або снегам. Гэта ж такая шарга ўзнялася, ня высьці з хаты. Куклічы Свісл.
ШАРГОТКІ прым. Цвёрды, жорсткі. Па шаргбтка) дарбзе дбўга бдсая не пахбдзіш. Куклічы Свісл.
ШАРГУНЬІ мн. Званкі. Шаргуны чапляюць каню на шыю, як едуць на вясёльле. Каты Смарг.
ШАРЖАТКА ж. Тоўстая іголка. Завядзі мне ў шаржатку нітку, бўду шыць табё пбрткі. Прэціма Шчуч.
ШАРНЁТКА ж. Ватоўка. Расклбў я гэта ў лёся агню, разаслбў шарнётку і прылёг. Вугольнікі Шчуч.
ШАРОЎКА ж. Прыцемак, шэрая гадзіна. Лётам на шарбўцы ў вёсцы яшчэ мнбга раббты. Караняты Астр.
ШАРбШ м. Дрыжыкі. Як глянула я на ягб твар у крыві, дык аж шарбш па скўры najuufy Навасёлкі Іўеўск.
ШАРСТЎХА ж. Ваўняная спадніца ў зборкі. Бабўля сабё пашыла. дбўгую шарстўху. Таншчына Смарг.
ШАРСЦЁНЬ, ШАРШЎН м. Шэршань. Шарсьцёнь вялікі, тбўсты, гудзіць, як лётая. Загор’е Кар. Шаршўн гудзё, як ляціць. Сонічы Гарадз.
ШАРУДЗІЦЦА незак. Лушчыцца. Рўкі маё шарудзяцца, пасівяралі на вётры, на марбзе. Каменка Навагр.
ШАРУПАВДТЫ прым. Узгорысты, няроўны. Кёпско /сьці па такб) шарупаBdmaj дарбзе. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая)
ШАРЎТКА прысл. Шэра, цёмна. Які дзень карбткі, ня ўсьпёла атуліцца, як глядзіш і шарўтка на дварэ. Волькавічы Ашм.
ШАРХАЦЬ незак. Махаць, шнырыць. Што ты шархаяш касбў калі няма чагб касіць, трэба )сьці ў Далінкі, там трава дббрая. Повішні Ашм.
ШАРЫНА ж. Аўсюг. Касіць шарыну вёльмі цяжка, але кбсім. Даўгялы Вор. ШАРЫЦЦА незак. Шукаць, капацца ў чым-небудзь. Чагб ты тут шарысься, яг бы ты лажыў тут што? Малінавая Смарг.
ШАРЭЙЧЫК м. Верабей. Захацёлі ёсьці шарэ)чыкі, так і лётаюць каля хаты. Лаздуны Іўеўск.
ШАРЭШ м. Кавалкі лёду, якія плывуць па рацэ. Нбччу на Нёмане па)імбў шарэш ужб. Крычнікі Іўеўск.
ШАСТАК м. 1. Чыгун на 6 літраў. Трэба спарыць шастак бўльбы, каб назаўтра хатла. Доргішкі Ашм.
ШАСТАК м. 2. Жэрдка пад столлю. Павёсь на шастак хўстку, няха/ высахня. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ШАСТАЦЦА незак. Варушыцца, шавяліцца. У нас у адрыне надта шастаюцца мышы, і катэ хбдзяць, і ніяка) рады німа. Каробчыцы Гарадз.
ШАСТАЦЬ незак. 1. Ачышчаць жыта ад смецця. Заўтра бўдзям шастаць жыто, каб чысто былб. Карашава Шчуч. ШАСТАЦЬ незак. 2. He шанаваць, хутка зношваць адзенне. Чамў ты, Збся, шастаяш гэта пальтб кажды дзень, ты 6 што прасьцёўша наклала. Зенявічы Шчуч.
ШАСТАЦЬ незак. 3. Хадзіць без справы. Німа чагд ]ім рабіць, дык шастаюць па вўліцы. Дубна Маст.
ШАСТКІ прым. Рухавы, вёрткі. У jix дачка такая шасткая, раббта ў яё гарыць. Галавічполе Шчуч.
ШАСТЎН м. Матрац. Я сёньня купіла шастўн на лбжак. Варонча Кар.
ШАСЦЁЛЬ м. Сяннік. Нбваю салбмаю напхала шасьцёль, бўдзя ддбра спаць цяпёр. Турэц Кар.
ШАСЦІДЗЕННІК м. Прыгонны селянін, які працаваў на пана 6 дзён. Даўнё) жыхары Асташына і Негнявіч называліся шасьцідзёньнікамі. Лаўрышава Навагр.
ШАСЦІНКІ I ШАСЦІНАКІ, ШАСЦІНЫ мн. Памінкі на шосты дзень пасля пахавання. Па бацьку ўжо шасьцінакі прышлі. Дубна Маст. За шасьціма днямі памінаюцьу нас, трэба схадзіць на шасьціны, гэта ж не вясёльля, клікаць ня бўдуць. Ліхасельцы Гарадз.
ШАСЦІПАЛЫ прым. Чалавек з шасцю пальцамі. Наш дзядзька шасьціпалы, у ягб аж шэсьць пальцаў на аднб) руцэ. Лелюкі Іўеўск.
ШАСЦЯРЬІЧКА ж. Посцілка, на якой вытканы шляк на шэсць палосак. Маня, памажы мне наткаць шляк шасьцярычкі. Чырвоны Груд Ваўк. ШАТАНСКІ прым. Злы, чартоўскі. Сёньня з cdMaj раніцы нбсіць ягб шатанская сіла па пблі. Галімшчына Іўеўск.
ШАТАЦЬ незак. Глуміць, рваць. Jix малы Саша шатаў у нас усё квёткі папарадку. Валосаўка Навагр.
ШАТКА прысл. Няроўна, хістаючыся. Ты глядзі, як шатка Тадзік хддзіць, перавальваяцца з ббку на бок. Гудзінішкі Вор.
ШАТРАВАНКА ж. Мука з абадранага зерня. У нас казалі шатраванка, а цяпёр кажуць абб]ная мука. Шутавічы Смарг.
ШАТРАВАНЫ дзеепрым. Добра апрацаваны, высакаякасны. Хлеб удаўся, бо пякла з шатравана; мукі. Дунай Іўеўск.
ШАТРЬІСТЫ прым. Галінасты. У нас каля шкдлы растўць шатрыстыя клёны, год дзёсяць як садзілі. Нагорнікі Дзятл.
ШАУНІЦА ж. Майстэрня, дзе шыюць адзенне. Цяпёр najdy ў шаўніцу, трэба забраць сукёнку, ужо пашыта. Пагарэлка Кар.
ШАФІЕРКА ж. Ваўняная квяцістая хустка. Аянь, у якб] cmp6jnaj шафіёрцы пашла ўірэна, гэта шафіёрка ў яё, мўсіць, матчына. Жодзішкі Смарг.
ШАХАУНІЦА ж. Прылада шаткаваць капусту. Шахаўніца) хўтка крышыць капўсту. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ШАХЦЕРЫ мн. Самаробныя галёшы з гумы. Німаў мянё шахцёраў, нёльга валянак накладаць, бо мбкро. Сінькі Смарг.
ШАШЫЦА ж. Саміца тхара. У нарэ тры шашкё былі, як парасяткі, а шаімбк і шашыца ўцяклі. Макараўцы Бераст.
ШАШЭННІК м. Працаўнік на шашы. Каб сьнег адграбаць, шашэінікам раздаюць дзяраўныя лапаты. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ШВАДРОН м. Натоўп. Як прывёзьлі лідскі хлеб, дык у магазіне цэлы швадрдн адразу вьістрарўся ў калё)ку. Крычнікі Іўеўск.
швандравАць незак. Хадзіць сюды-туды. Гэтыя дзёці швандрўюць то ў хату, то з хаты, усю хату выстудзілі. Крычнікі Іўеўск.
ШВАНКА ж. Шрам. На бакў ў нашф кардвы вялікая шванка, трэба ёдам заліць. Лелюкі Іўеўск.
ШВАРАНОК м. Шворан, жалезны шпянёк. На вбсі шваранкё пратыкаюцца, каб кбла ні звалілася. Каробчыцы Гарадз.
ШВІДНА I ШВІДНО прысл. Хутка. Ham mama швіднб ўвіхаўся, усё сёно зьвёз, зара дождж сыпня. Шылавічы Слон.
ШВІЛЬНЫЯ НІ'ТКІ, ШВІТНЫЯ НІТКІ, ШЫТНЫЯ НІТКІ спалуч. Спрадзеныя з лёну ніткі. Нёдзя швільныя ніткі
згубіліся, німа чым гўзіка прышыць. Сялец Смарг. Пада] мне швітныя ніткі. Сянканцы Астр. Як валянкі падшываць, то лепш вазьмі шытныя ніткі, яны мацнё)ійыя. Турэц Кар.
ШВІНДАЦЬ незак. Бадзяцца. Дзе ты швіндаяш гэтулькі часу? Дубатоўка Смарг.
ШВІТОК м. Шавец. Дзед тво) быў ддбры швітдк, так ддбра шыў кажухё, на ўсю нашу вёску быў пёршы мар стар. Дубатоўка Смарг.
КНІГІ ОНЛАЙН
