Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЧАРНАКОЖА ж. Корт. 3 чарнакбжы пашылі Васілю кўртку. Дубатоўка Смарг. ЧАРНАПОЛ м. Земляная падлога. Ухату тблькі перабраліся, пала яшчэ не паслалі, пакамісь чарнапбл бўдзя. Залесаўцы Навагр.
ЧАРНАСЛІЎКА ж. Гатунак сліваў. Прыдзі да нас, нарвёш чарнасьліўкі, ужо пасьпёлі. Кухары Маст.
ЧАРНОЦЦЕ н. груб. 1. Злы чалавек. Чарнбцьце ты, не чалавёк, жыў ня бўдзяш, калі кагб ні падкўсіш. Дзягенева Астр.
ЧАРНОЦЦЕ н. груб. 2. Загарэлы. Ну ; чарндцьце ёнувас, бёгая цэлы дзень, шчарнёў на сбнцы. Чэхі Астр.
ЧАРНЎЧКА ж. Ануча. Ля пёчы вісіць чарнўчка, вазьмі чарнўчку і выцяры лаву. Дакудава Лід.
ЧАРНЯЎКАж. Варажбітка./лннлўндс чарняўка, варбжыць, прыварбжвая, а рабіць у калгасе ні надто каб хацёла. Догі Шчуч.
ЧАРОПАК м. Збан. Малакб вылілаў чарбпак, xaj бўдзя квашана. Старчаняты Смарг.
ЧАРбПАЧКА ж. Місачка. 3 zamaj чардпачкі наш кот п’е малакб. Парачаны Лід.
ЧАРЭПІЦЦА незак. Узлазіць, узбірацца. Куды ты чарэпісься на дрэва, штаны парвёш. Лелюкі Іўеўск.
часавАльня ж. Часальня воўны. Мама панёсла вбўну на часавальню. Гардзіеўцы Ашм.
часАк м. Склюд. Часак быў, што ббчкі часалі, клёпкі на ббчкі часалі часакбм. Каробчыцы Гарадз.
ЧАСбЙКА ж. Маток нітак у клубку. Кот разматаў усё часб)кі, выкінь ты ягб. Шылавічы Слон.
ЧАСбТКА ж. Дошка з набітымі цвікамі часаць лён. Прынясі нашу часдтку, бўду лён часаць. Сухінічы Маст.
ЧАСЦЯК м. Малады густы лес. Сёньня пасьвілі карбвы за часьцякбм. Руда Яварская Дзятл.
чАта ж. Дажджавая хмара. Вунь чата якаялёзя, дождж бўдзя, цяжкая чата ]дзе. Грынкі Свісл.
чаўпялА ж. груб. Балбатуха. Am, слўха) ты гэту чаўпялў! Сыраваткі Смарг.
чаўрАць незак. Сохнуць. Чаўраяш ты нёшта, дзёўчына мая, што табё такбя сталася? Сялец Смарг.
ЧАЎС м. Барыш, частаванне за работу. Маці паставіла чаўс тльшчыкам, што пілавалі ддшкі. Кучыцы Смарг.
ЧАЦВЕРНІКІ (чацвярнікё) мн. Жалезныя чатырохзубыя вілы. Чацьвярнікё ў нас часьцё) патрэбныя, чым што ііншае. Касцянева Шчуч.
чацвяргА ліч. Чацвёра. Маю чацьвярга курэў іўсе нясўцца. Мардасы Шчуч. ЧАЦВЯРтАк м. Чацвёрты рой. Poj чацьвяртак выхбдзіць зразу на чацьвёрты дзень за трацякбм. Каробчыцы Гарадз.
ЧАЦВЯРТЎХА ж. Даўнейшая мера плошчы ворнай зямлі: чацвёртая частка рэзкі, рэзка 10 га. У брата была паўрэзка, а ў мянё была чацьвяртўха, як цяпёр то два з палбва/ гактары. Бершты Шчуч.
чАшнік м. Удзельнік вяселля з боку маладога, які збірае падарункі. Moj сын на вясёльле бярэ пяць чашнікаў, чашнікі віншўюць маладых і ўсіх вясёльнікаў. Кракотка Слон.
ЧАШЧЫК I ЧАШНІК м. Густы асінавы лес. Flajdy зараз у чашнік, нарву лісьця, трэба падаслаць карбве. Нязнанава Навагр.
ЧАЯННЫ прым. Доўгачаканы. Самы чаянны госьць да нас прыёхаў, вось радасьць. Міхайлы Свісл.
ЧАЯНЯ н. Дзіцянё чайкі. У нас на Сьвіцязі ча]кі лётаюць, і малыя чаяняты дббра рыбу лапаюць. Нягневічы Навагр.
чвартАк м. Чацвер. Чвартакам паёдуць бацькі на кірмаш, а мыў чвартак паёдзям да маёмамы. Чуркі Ашм.
чвАрыць незак. Выдумляць, забаўляцца размоваю. Ясь як станя чварыць, то аж за жываты бярэмся. Любары Лід.
ЧВЭРА м. і ж. зневаж. Гаварун. Бўдзя табё чвэрыць, старая ты чвэра, чвэрыць такдя, што гадко слўхаць. Варонча Кар.
ЧЛЁШКІ мн. Суткі, содні. Цэлыя члёшкі выстаяў на нагах, карбву пілнаваў, павінна ацяліцца. Куляшы Шчуч. ЧЛЎНАК м. Сустаў. Члўнак мне баліць на назё. Біскупцы Лід.
ЧМАРЫ прым. Цёмна-гняды. У jix чмары конь быў, а ў нас сівы. Купіск Навагр.
ЧМЫР м. Дым, чад. Што гэта, пбўна хата чмыру на]шлб, ад чмыру нёльга дыхаць. Прэціма Шчуч.
ЧОЛАН м. Лодка, човен. He садзісяхаця ў гэ ты чблан, бо дзюравы. Кемелішкі Асгр.
ЧОЛГА ж. Танк. Шмат чблгаў тут былд ў ва]нў, па пблі як ішлі чблгі, аж дрыжэла зямля. Нагародавічы Дзятл. ЧОМХАЦЦА незак. Чухацца. Што ты чбмхаясься, як брўдная сьвіньня. Дакудава Лід.
ЧОМХАЦЬ незак. Чухаць, драпаць. Сабака чбмхая за вўхам, ніяк не ацярэбіцца ад мух. Касцянева Шчуч. чон м. Вялікая бочка вырабляць скуры. Нёкалі ў сусёда ў хаце стаяў вялікі чон, скўры вырабляў тады сусёд наш. Кладнікі Іўеўск.
ЧбПКАЦЬ незак. Ісці па вязкай гразі. Жанчыны чбпкалі ў канёц пбля перабіраць картбплю. Негрымава Навагр. чубАр м. Кнігаўка. Чубарэ ў нас на сенажаці вбдзяцца, стблькі гнёздаў чубарбвых, прбста ступіць німа дзе. Малыя Пугачы Шчуч.
ЧУБАЦІЦЦА незак. Вырысоўвацца няроўнымі абрысамі. Унь у нас чубаціцца лес, засадзілі год дваццаць назад тамў. Лаша Гарадз.
чубАціць незак. Пакідаць пры касьбе няскошаную траву. Ну ; чубаціць Мікбла, паглядзі, кдлькі чуббў ён пакінуў. Кальчычы Кар.
ЧУБІЦЦА незак. Сварыцца. Moj зяць ні бўдзя чўбіцца з людзьмі, бо ні такі ён чалавёк. Загор’е Кар.
чувАш м. Кош з ручкамі. Вазьмі чуваш і najd3i пазьбіра] яблыкі, што нападалі за ноч. Загор’е Кар.
ЧУВЫРКАЦЬ незак. Цяжка ступаць. За раббта] не былб калі паёсьці, зара хоць адгавімся, a то зранку чуць нбгі чувыркаю. Вострава Смарг.
ЧУГАВЫ прым. Працаздольны. Марылін зяць такі чугавы, пёршы і картбплю пасадзіць, і ад схбда сбнца карбву напасё. Вараны Бераст.
ЧУЖЭЦЬ незак. Рабіцца абыякавым да сваякоў. Як выяхаў з дбму, стаў чужэць, нікдму ня піша, не адзываяцца. Варакомшчына Дзятл.
ЧЎЙКА ж. Жаночае цёплае паліто. Адзёла б ты чў}ку, цяплё] бы былд. Пескі Маст.
ЧУКАВЁЦЬ незак. Ажываць, прыходзіць да раўнавагі. Дзёці сталі чукавёць пасьля пажару. Шылавічы Слон. ЧУМАВАТЫ прым. Маўклівы. Адзёлін хлбпяц нёкі чумаваты, ад ягб ня скбра пачуяш слбва. Урцішкі Іўеўск. ЧЎНІ мн. Валёнкі з адрэзанымі халявамі. Уступіся ў маё чўні, ня выхбдзь бдсы. Вострава Слон.
ЧУПАРНЫ прым. Свавольны, нястрыманы. Да нас прыхбдзяць хлдпцы з сусёдня) вёскі, яны нё)кія чупарныя, усё сьмяюцца і дурэюць. Вострава Слон.
ЧУПЛАВАЦЬ незак. Біць. Хацёла чуплаваць cnajzo хлбпца, каб не рабіў, што ня трэба. Баравікі Іўеўск.
ЧЎЧМА ж. груб. Хлапечая прычоска з доўгімі валасамі. Загадаваў такўю чўчму, што хоць хвасты завязва). Сямёнава Ваўк.
ЧЫБРЫКІ мн. Мучныя бліны. Бацька папрасіў напячы ямў чыбрыкаў, то напякў чыбрыкаў, xaj ядўць з маслам. Кашубінцы Гарадз.
ЧЫГІКАЛКА ж. Кнігаўка. Чыгікалка плача над пдлем, кажуць, піць яна прбсіць. Біскупцы Лід.
ЧЫЕМЫ займ. Чый. Чыёмы гэта хлдпяц фа)ны парйбў? Кухары Маст.
ЧЫЖЬІ мн. Прылада часаць воўну. Мікбла, дзе маё чыжы? Трэба вбўну пачасаць. Сонічы Гарадз.
ЧЫКІРДА ж. Вязанка саломы. Ты глядзі, якўю чыкірдў Алёся панёсла. Лелюкі Іўеўск.
ЧЫЛЫ прым. Незнаёмы. Праз акнб ўбачыла чылага чалавёка і хутчэ) зашчапілася, каб не ўваішбў у хапту. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) ЧЫНАВАТЫ прым. Вытканы ў клетачкі. Ужо вышлі з мбды чынаватыя дываны, цяпёружо ткуць перабіранкі ў квёткі. Клешнякі Шчуч.
ЧЫНАВАЦІННЫ прым. 3 грубага лёну. Гэта дзярўжка з чынаваціннага палатна, на лбжак дббра пакрываць кбжны дзень. Вярэйкі Ваўк.
ЧЫННЫ прым. Добры, прыстойны. Такі чынны чалавёк гэты Фэлік. Малыя Пугачы Шчуч.
ЧЫРВАНА ж. Пачырваненне. Ну; чырвана разлілася вакол раны, мўсіць, нарываць бўдзя. Налібакі Навагр.
ЧЫРВАНАВОЧЧА (чырвонавочча) н. Жаўтуха. Маё дзіця ні з тагд, ні з сягб чырвонавбччам захварэла. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЧЫРВАНАШАПКА (чырвонашапка) ж. Мухамор. Развялдся гэтых чырвонашапак у лёсе, німа ад jix спасу. Пу-
гавічы Астр.
ЧЫРВОНКА, ЧЫРВОЎКА ж. Хвароба ў свіней. Чырвбнка на сьвінё) напала, то лёчым, каб ні прапалі. Каробчыцы Гарадз. Каліўсьвінё) чырвбўка, то рббяць прывіўкі ад чырвбўкі. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ЧЫРГАЦЬ незак. Ледзь жыць. Moj стары цалу зіму чыргаў, а на вёсну зноў акрыяў, мо j паправіцца. Лагады Шчуч.
ЧЫРЫ (чырэ) мн. Скулы. У ма)гб чалавёка па)шлі чырэ па цёле. Загор’е Кар.
ЧЫРЫЦЦА незак. Цягнуцца, пакідаць за сабою след. Падымі канёц жэрдкі, a то бўдзя чырыцйа па зямлё, пакуль завязёш. Галыпаны Ашм.
ЧЫСТАПОЛІЦА ж. Бязлессе. У найш) чыстапбліцы за вярстў чуваць усёнькігук,у нас тут чыстапбліца, наша Дўбна здалёку відаць. Дубна Гарадз.
ЧЫСЦІЛКА ж. Шчотка для абутку. Пашука] ты нашу чысьцілку, хачў ббты пачысьціць. Гарнастаевічы Свісл.
ЧЫХАВІЦА ж. Чханне. Што гэта на цябё чыхавіца напала, што ты ўсё чыхаяш, прасть'іла ці што. Каробчыцы Гарадз.
ЧЭБАК
ЧЭЎРАЦЬ
ЧЭБАК м. Лешч. Унашаірэчцы чэбакі вядўцца, во тлўстага чэбака злапаў. Коцькі Дзятл.
ЧЭНЧАЛЬНЫ прым. груб. Абжорлівы. Чэнчальнага чалавёка ніяк не накдрміш, як пападзёцца які чэнчала, то ні знаць, якяго пракарміць. Тракелі Астр. ЧЭПАК, ЧЭПЧЫК м. Вэлюм. Чэпак у маладб) прыгбжы з квётак. Пескі Астр. Маладаяў бёлым чэпчыку была прыгбжа). Стукалы Маст.
ЧЭПАЦЬ незак. Паціху хадзіць. Мама патрбху ўжо чэпая па хаце, усю зіму мдцна хварэла. Рудня Свісл.
ЧЭПКІ прым. Гаваркі, ветлівы. У кагб jix сын удаўся, такі чэпкі, бацькі ж панўрыя. Куляшы Шчуч.
ЧЭРЖНІК м. Пастух, які па чарзе харчуецца ў вёсцы. Ранё] наўмалі пастуха, які усё лёта пасьвіў, называлі ягб чэржнік, ён па чарзё хадзіў ёсьці да гаспадардў. Манчыцы Свісл.
ЧЭРКА ж. Чарніцы. Чэркі набралі па пбўнаму вядрў. Новы Двор Свісл.
ЧЭРКАЦЦА незак. Ківацца. У Majzo хлбпца малбга ўжо чэркаяцца звёрху зуббк. Сялец Лід.
ЧЭРХАЦЬ незак. Чысціць воўну. Чэрхаць вдўну ўмёя кбжны, у нас чэрхаць вбўну нбсяць у чахарню. Кладнікі Іўеўск.
ЧЭЎРАЦЬ незак. Хварэць. Зусім чэўрая чалавёк, нічбга не памагая ямў. Буйкі Дзятл.
У'
ШАБАЙ м. Міфічная істота, чорт. Ша6aj цябё бяры, калі ты мацяры ня слухаяш. Коцькі Дзятл.
ШАБАЛЬБОН м. Фасоля. Наварыла сёньня шабальббну, дзёці любяць шабальббн. Гарачкі Гарадз.
ШАБАСОЎКА ж. Назва танцу, які гралі ў корчмах. Ранё; ў нас мдладзь дббра гуляла шабасбўку. Задворанцы Свісл.
ШАБАСТАЦЬ незак. груб. Біць. Як стаў шабастаць каня, mo moj чуць вбза ні разнёс. Матылі Шчуч.
ШАБАШ м. перан. Канец, спакой. Ну, дзёці, шабаш, гбдзе ўжо, набёгаліся, трэба папіцьмалака іўлбжак. Новы Двор Свісл.
ШАБОЎСНУЦЬ, ШАБЎХНУЦЬ зак. Скочыць куды-небудзь. Хлбпцы шаббўснулі ў рэку, за )імі шаббўснуў сабачка. Сіманы Лід. Я ўсёнькі у вадзё быў, як шабўўхнуў, там парэнчаў німа, а былб цёмна. Каробчыцы Гарадз.
ШАБУНІЦЬ незак. Хутка ісці. Ты за jiM не пасьпёяш, шабуніць, як чорт, дзіва што такі цыгаты. Вострава Слон.
ШАБУТНЯ ж. Шум, гоман. На вўліцы ўвёчары вялікая шабутня, як нашы бабы сварьіліся. Збляны Лід.
ШАБУЦІЛА м. груб. Буян. Абрыдзеў мне гэты шабуціла, як прыдзя пбзна, пачыная лаяцца, усіх паразбўджвая. Вялікая Палонка Дзятл.
ШАВЯЛЕНКА ж. Ваўняная хустка ў кветкі. Дзе ты купіла. гэту шавялёнку, такб) я ні бачыла нідзё. Амбілеўцы Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
