Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
фАха м. і ж. Задавака. Такая фаха нікбму не здатна, нават маці дзівіцца, у кагд яна такая. Марцянаўцы Ваўк.
ФЕЛІНГОВЫ прым. Фігурна апрацаваны з тонкіх дошак. Трэба ў нбвую хату зрабіць фелінгбвыя дзьвёры, харашэ} бўдзя. Газа Астр.
ФЁТРЫ мн. Валёнкі з тонкага войлаку. Гэтыя фётры прыгджыя, але ў jix нбгі мёрзнуць у мардз. Забалацце Кар.
ФЁЦКА (фёцко) прысл. Добра, удала. От мы сёньня фёцко пераёхалі ўсё балбто. Шылавічы Слон.
ФЁЦКІ I ФЭЦКІ прым. Удалы. Замуж табё, унўчка мая, пара, мбжа, Hajдзецца фэцкі хлдпяц. Загор’е Кар. ФІГЛЯРНЫ прым. Гарэзлівы. Наша Ганьдзя фіглярная, бчы чбрныя мая, хлбпцы кахаюць яё. Валеўка Навагр. Філёнп мн. Дзверы з выразнымі ўзорамі. Філёнгі дббра зрбблены, наш Брднісь дббра вырабляя філёнгі. Рагозніца Маст.
ФІЛІРЫ мн. Апоры для суцэльных бярвёнаў у сцяне. Прыбудбву да хаты рббяцьунас так: вырабляюць філіры, у jix закідаюць закбты -
бярвёньні, падаўжаюць хапту. Касцянева Шчуч.
ФІЛІТОВЫ прым. Фіялетавы. Кутла філітбвую хўстку на зіму. Біцеўцы Шчуч.
ФІЛЬЦЫ мн. Валёнкі. Хўтка зіма, трэба купіць фільцы, як прывязўць у магазін. Квасоўка Гарадз.
фірАны мн. Фіранкі. На сьвято павёсілі нбвыя фіраны, фіраны ў jix мбдныя, ні ў кбга такіх няма. Лынтуп Іўеўск.
ФІ'ТКІ мн. Булён. Мбжа, на вячэру фіткі зварым, бацька любіць фіткі. Пятровічы Іўеўск.
ФЛЮНДРА ж. Неахайніца. Гэта флюндра заўсёды сябё пакажа, шлындая тут, аж пазіраць на яё брыдка. Доргішкі Ашм.
ФЛЮНДРАЦЬ незак. Хадзіць без справы. Чагб ты флюндраяш тут, яг бы табё рабіць няма чагб. Гадзілуны Астр.
ФЛЮС м. Адкіды ад воску. Як воск адагрэюць, то адхбдзіць рбзны флюс. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
ФЛЯГА ж. Металічная пляшка. У мянё нёдзя яшчэ пасля ва)ны валялася фляга, вадў з ca66j бралі ў ej. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) ФЛЯЖКА ж. Бутэлька. Бяры во фляжку, там ёсьцяка малакб, налі сабё і зьеж. Лаздуны Іўеўск.
флянсавАць незак. Перасаджваць расаду. Заўтра бўдзям памідбры флянсаваць. Ааўрынавічы Свісл.
ФЛЯЧКІ мн. Кішкі. Учбра флячкі чысьціла на кілбасы. Макараўцы Бераст.
ФОРМАЛЬНЫ прым. Належны. Вёльмі фбрмальнае ў цябё плацьце, хто табё пашыў? Лешчаняты Смарг.
ФРАМЎЖКА ж. Падпрыпечак. Кот палёз пад фрамўжку і ўладаваўса спаць. Баяры Шчуч.
ФРАНЭЛЕВЫ (франэлявы) прым. Мультановы. Наша Вёра пашыла сабё франэлявы халат. Навасёлкі Лід.
ФРАНЭЛЬКА ж. Мультан. Ты мне, дзётачкі, франэлькі купіна каптан. Геранёны Іўеўск.
ФРАСОЎНЫ прым. Спуджаны, збянтэжаны. У Галі твар які фрасбўны, яна яг бы барцца гэтых людзёў Васілевічы Іўеўск.
ФРАШКІ мн. Дробязь. Гэтыя фрашкі не бяры ў гблаў, усё бўдзя ддбра. Міхайлаўка Гарадз.
ФУГАНЎЦЬ зак. перан. Непрыкметна знікнуць. Натальля фуганўла
з хаты, нікдму слбва не сказаўшы. Забалаць Вор.
ФЎРТЫ мн. Хатнія тапачкі. У пакбр ў нас хбдзяць у фўртах, малыя і старыя маюць сваё фўрты. Навасёлкі Шчуч.
ФУТЭРКА (футэрко) н. Паўпаліто. Гэтаё футэрко рыхтык на ягб шыта, будзя добра насіць. Юшкавічы Свісл. ФЎФКА ж. Малако з вяршкамі. Бяры з сабб) фўфку, тамяк пакбсіця, паядзіця. Дзягенева Астр.
ФЭЙТАЦЬ незак. Хадзіць блізка чаго-небудзь.Што ты тут фэ]таяш, яшчэ падблам напарўсіш у збанкі. Шчарбавічы Маст.
X
ХАБЭТА ж. Старая жывёла. Павядзём сваю хабэту здаваць, ужо цялўшка падрасла, то малакд бўдзя. Ясенавіца Ваўк.
ХАВАНКА ж. Гульня ў хованкі. Дзёці ў хаванку гулялі, а ён бег у камбрку і паваліўся, то цяпёр во неўняць. Сямёнавічы Дзятл.
ХАВАЦЬ незак. перан. Гадаваць, трымаць. Маці дзьве кардвы хавая сваю і сынбву, яшчэ цяля пакінула на зіму. Карэвічы Шчуч.
ХАДАНбМ прысл. Хуткаю хадою. Марыся хаданбм абьушла вёску, але малбга не знаўшла, то ж ён з бацькам паёхаў. Янканцы Ашм.
ХАДАЦЕЛЬСТВАВАЦЬ незак. Хадайнічаць. Moj бацька хадацельстваваў, і ямў далі пэнсію. Раманавічы Шчуч. ХАДАЧКІ мн. Тапачкі. У Мані прыгджыя хадачкі і танна каштўюць. Урцішкі Іўеўск.
ХАДЗЯКА м. і ж. Бадзяга. Рдзна) навалачы ў наша) вёсцы развялбся, адзін хадзяка да Сдні быў прыстаў, але на разе сышбў. Гута Дзятл.
ХАДУНЫ мн. Стойка на колцах, у якой дзеці вучацца хадзіць. Прынясі хадуны з двара, паставім Вблячку, ха)хбдзіць. Ваверка Навагр.
ХАЗЯЙЛІВЫ прым. Гаспадарлівы, старанны. Гэты хадзявёц з вёскі Хадзявічы чалавёк хазя]лівы, у ягб мджна пазычыць, што табё трэба. Гольні Бераст.
ХАЛАДЗЯНКА ж. Халодная вада. Пбўны цэбар халадзянкі нанасіла, бўдзя на дне два. Пескі Маст.
ХАЛАДНЁ прысл. Холадна, марозна. Заўтра напэўна бўдзя халаднё. Навасёлкі Іўеўск.
ХАЛАДНІЦА ж. Адстойнік, бляшанка адстойваць малако. На сталё ста]іць халадніца з малакбм, трэба, каб ты яе спусьціў у калбдзязь. Даўгялы Вор.
ХАЛАХЭЙНА I ХАЛАХЭЙЛА ж. Неахайная жанчына. Ах ты халахэ)ла, ты паглядзі, якая ў цябё хўстка брўдная на галавё. Івязянка Дзятл.
ХАЛАЦІК м. Сукеначка. Маці табё злажь'іла нбвы халацік, а ты запэцкала ягб, то ж так нямбжна. Каробчыцы Гарадз.
ХАЛАШЫЦЬ незак. Плакаць, галасіць. Мы ўсе былі там, якДанка халашьіла па сва]мў хлбпцу. Поразава Свісл.
ХАЛДЭГУС м. іран. Пінжак, паношаная куртка. Накінуў на плячб сво]халдэгус і пабёг зхаты. Бакуны Гарадз.
ХАЛІНА ж. Чарніцы. Oj ббжа, як цяпёр мала халіны, і куды яна дзёлася? Новы Двор Свісл.
ХАЛКАЦЬ незак. груб. Прагна есці. Яг прыдзя на абёд, то халкая мяса, як сабака мўхі, усё няма калі чалавёку паёсьці. Клешнякі Шчуч.
ХАЛОДНЫ прым. Трывалы, ліпучы. Ржавіньне вёльмі халбднае, як упэцкаяш спадніцу, то ржавіньне не адмыяш. Крычнікі Іўеўск.
ХАЛОСНЫ прым. Нежанаты. Moj хлбпяц яшчэ быу тады халбсны, як прышлі нёмцы, то па]ш6ў з бацькам у лес да парцізан. Навасёлкі Шчуч.
ХАЛЎН м. Канец, смерць. Каб на яё халўн прышбў, такая ўрэдная баба. Вараны Бераст.
ХАЛЎПІНА ж. Хаціна. Сын запрашая нас у гбрад, але мы яшчэ пасядзім у сваё) халўпіне. Валосаўка Навагр.
хАлька ж. Кашуля. Даўнё]халькі шылі з саматканага палатна, цяпёр куплёныя нбсяць. Злобаўшчына Ваўк.
ХАЛЯЙСТРЫЦЬ незак. Растрачваць, раздаваць. Хіба мбжна так халя}стрыць грбшы, як ты? Эймінаўцы Бераст.
ХАЛЯПА ж. Разводдзе. На дварэ такая халяпа, што з хаты ня вылязьці. Юрацішкі Іўеўск.
ХАЛЯРЫЧНЫ прым. Злы, непамяркоўны. Наш сусёд Даніла чалавёк халярычны, глядзіць на ўсіх спадылба, нікдга не прывёціць. Завельцы Астр.
ХАМЯНЎЦЦА зак. Супакоіцца, агледзецца. Тады я ўцякаў праз балбта ў лес ад карнікаў, калі хамянўўся, то ўжо была раніца. Купіск Навагр.
ХАПАТКІ, ХАПКІ прым. Сквапны. Гэты наш сусёд нічбга ня ўпўсьціць, такі хапаткі, аднб дава) ямў. Новы Двор Свісл. Дзед быў вёльмі хапкі на грдшы. Грамавічы Шчуч.
ХАПАТКОМ, ХАПбМ прысл. Хутка, спешна. Мама паёла каля пёчы хапаткдм і зноў пабёгла рабіць на фёрму. Варонча Кар. Усё рббіць хапбм, нікблі не прысядзя. Шылавічы Слон. ХАПЯНЎЦЬ зак. Наспех паесці чагонебудзь. Выхбдзячы на раббту, хапянўла лыжку капўсты і па том была цэлы дзень. Івязянка Дзятл.
ХАРАНГЁЛКА ж. Вопратка для чалавека, які браў удзел у пахаванні нябожчыка. У чым я najdy? У мянё ж няма харангёлкі. Пагараны Гарадз.
ХАРАШАВАЦЦА незак. Красавацца, расцвітаць. У нас харашўюцца нбвыя лясныя пасадкі, і стары лес дббры. Белагруда Лід.
ХАРЛАК м. Слабы, нядужы чалавек. Трэба дапамагчы гэтаму харлакў, дббры ён чалавёк. Радзявічы Маст. ХАРМЎШКА ж. Малако з хлебам. Дзёці любяць хармўшку, я сама паёла
хармўшкі і малбму дала. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
ХАРОНГВІ мн. царк. Харугва. Спачатку панясўць харбнгві, а пбтым панясём няббжчыка. Пагараны Гарадз. ХАТНІСКА, ХАЦІШЧА н. Месца, дзе стаяла хата. Дзёці любяць бавіцца на хатніску, з хатніска jix не адвядзёш ніяк. Макараўцы Бераст. УШавўлічах нёмцы спалілі ўсіх людзёў там на хацішчах йяпёр квёткі растўць, людзі прыхбдзяць. Шылавічы Слон.
ХАТОЛЬ м. Вялікі пакунак. Зваліла гэты хатбль на плёчы і ледзь прыцягла. Заполле Лід.
ХАЎРЎСТВА н. Сяброўства. Наша хаўрўства былб дбўгае, ад дзяцінства да старасьці мы тут разам жылі. Кашубінцы Гарадз.
ХАУСЦІНА ж. Ня выбеленае палатно. Ужо рбсна) раніца) вынбсілі хаўсьціну бяліць. Янова Астр.
ХВАЙНЯЧОК м. Зараснік хвоі. У хвар нячкў zamaj вбсяньню былб шмат грыббў. Буйвічы Шчуч.
ХВАЛЬНЫ прым. 3 моцнымі хвалямі. Як падняўся вёцяр, то вада стала хвальнаяўрэчцы. Загор’е Кар.
ХВАРАВЁКА м. і ж. Слабы чалавек. Moj гаспадар нёкі хваравёка, абы трдхі прастыў, так і ляжыць. Мілявічы Маст.
ХВАРАВЁКІ прым. Слабы здароўем. Наш сусёд надто хваравёкі, то ягб ў салдаты не бралі. Мігова Гарадз. ХВАРАВЁЧЫНА ж. Слабая жанчына. Нёкая хваравёчына наша Анюта, усю зіму хварэя. Баравікі Іўеўск.
ХВАРАСЦЯНКА ж. Кустоўе, зараснік. Нашы карбвы зараз пасўцца на хварасьцянцы. Газа Астр.
хварнАль м. Парабак. Зямлі ў Азыдара ня былб, то быў ён панскім хварналём. Баравікі Слон.
ХВАРбСТ м. Здобнае печыва. Ты тут гўтарку разьвяла, а хварбст там нёдзя згарэў. Шаўдзіні Лід.
ХВАСТЎН м. Задавака, фанабэрысты чалавек. Няма чагб задзіраць нос гэтаму хвастунў, няха] лепш на раббце сябё пакажа. Бераставіца Бераст.
ХВАСТЫ мн. перан. Канцы абручоў у бочцы. Закруці хвасты, каб віднб ня былд ііх. Церахавічы Свісл.
ХВАСЦЮК м. Сцябло. Кбзарыца расьцё кўпінкамі з высбкімі хвасьцюкамі. Каробчыцы Гарадз.
ХВАЦІМЕ прысл. Досыць, даволі. Нашу) карбве на зіму сёна хваціме ёсьці. Ізабелін Ваўк.
хвашчАй м. Хвошч. У нас хвашча) на сенажаці расьцё. Лелюкі Іўеўск.
ХВОШЧКА ж. Маліны. У нас каля хаты расьцё мнбга хвдшчкі, ідзі нарві сабё хвбшчкі. Новы Двор Свісл.
ХВЭБНЫ прым. Хворы. Каліён бывая здарбвы Moj сындк, заўсёды хвэбны. Куляшы Шчуч.
ХВЭЦКА (хвэцко) прысл. Удала, спрытна, хвацка. За ўім гналіся нямёцкія сабакі, але Юзік хвэцко скдчыў на бервянд і пераплыў на moj бёраг. Старая Перавалока Слон.
ХВЭЦКІ прым. Удалы, хвацкі, прыгожы. Хвэцкі ў Валі хлбпяц, нічбга не скажаш. Морына Іўеўск.
ХЕСЎРЫЦЬ незак. Красці. Тадэуш нёкалі мастак быў хесўрыць, як што прападала, то ў ягб знахбдзілі. Таншчына Смарг.
ХІБАВЫ прым. Хрыбетны. Хібавае сала тбўстае. Сялец Лід.
ХІБІСТЫ прым. Няроўны, з выбоінамі. Хібісты гасьціняц, нёльга было ёхаць. Макараўцы Бераст.
ХІБІЦЦА незак. Выступаць, паказвацца. Там у нас хібіцца малады гаёк, насадзілі гадбў дзёсяць тамў. Ханявічы Свісл.
ХІБНУЦЬ незак. Вянуць, высыхаць. Паглядзі, як хібнуць агуркі, трэба даўнб на jix дажджў. Лелюкі Іўеўск.
ХІБЫ мн. Няроўнасці, выбоіны. Ад вётру на дарбзе хібы рдбяцца, хібы сьнёгу выступаюць, хібіста дарбга. Макараўцы Бераст.
ХІЖАВОКІ прым. 3 жывымі вачыма. Огб! Каб тво) хіжавбкі хлбпяц да не ўбачыў такўю дзёўчыну, то былб б дзіўна. Куклічы Свісл.
КНІГІ ОНЛАЙН
