Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
УБАБЭНЧЫЦЬ зак. Зрабіць недарэчнае. Вось дыкубабэнчыў: наклаў стары брыль на затылак, што ўсе сьмяяліся. Уша Кар.
УБЁРЫ мн. Строі. У маё] дачкі шмат убёраў, а людзкіх мала. Красноўцы Лід.
УБОІСКА (уббіско) н. Упарты чалавек. Вось уббрско якіўдаўся, ні слўхая ды ўсё. Вутольнікі Шчуч.
УБОІСТЫ прым. Упарты. Такі ўббрсты ўдаўся хлопяц, мала кагб слўхая. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
УБОЙ м. Упарты чалавек. Кёпска, калі сын уббям вырасьце, трэба ягд навучаць рдзуму. Бабіна Гарадз.
УБРЫДАЦЬ зак. Надакучыць. Убрыдаў мне гэты кот, хоць ты яго куды зьнясі,усюдыхулёзя, нашкбдзіць. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
УБРЫКІ прысл. Падбрыкваючы. Жарабяты ўбрыкі бёгаюць па выгану. Прудзяны Шчуч.
УБРЫНДАЦЬ зак. іран. Нарыхтаваць. Мы трбхі убрындалі на зіму сёна. Крычнікі Іўеўск.
УБРЭХАЦЦА зак. неадабр. Упэцкацца, забрудзіцца. Як убрэхаяцца на сваё/ машыне, то нілатва )сьці дахаты праз усю вёску. Нязнанава Навагр.
УБУЯЦЬ зак. Набрацца сілы, паправіцца. За зіму ўбуяла цялўшка, як карбва стала. Раманавічы Шчуч.
УБЭНІЦЬ зак. груб. Разбіць. Учбра сусёдаў Тблік убэніў у нас шкло ў раме, то казаў, што ўставіць, шкадаваў, што так вы)ійла. Чэрневічы Іўеўск.
УВАЗНАЦЬ зак. Пазнаць. Чэсно прызнацца, я не ўвазнаў цябё, ты такая дзёўчына стала, а была ж дзіця. Ганчары Навагр.
УВАЎРЭЦЬ зак. Распарыцца. Тата так уваўрэў на стагаваньні, што аж сардчка прыліпла да цёла. Пагарэлка Кар.
УВЕЛЬКІ прысл. Падобна, велічынёю з. Падышлі да хаты ўвёлькі з катцу. Чэхі Астр.
УВЕЧАРЭЦЦА зак. Звечарэць. Ужбўчбра ўвечарэлася, як нашы дзёці прышліз лёсу. Гута Дзятл.
УВІНАЦЦА незак. Увіхацца. Хутчэ) трэба увінацца, бо ўжо вёчар. Макараўцы Бераст.
УВІНЎЦЦА зак. Паспець у час. Я за дзень увінўлася зьёзьдзіць у гбрад і канчар картбфлі выкапаць. Такары Лід.
УВЫКНУЦЬ зак. Прызвычаіцца. Увыклі дзёці ў яблыкі лазіць, хто jix бўдзя пілнаваць. Пацавічы Маст.
УВЭДЗГАЦЦА зак. неадабр. Забрудзіцца, замазацца. Глянь, хаця б ня ўвэдзгалася малая ў гразь. Кашалёва Навагр. (Кашалева)
УВЭДЗГАЦЬ зак. неадабр. Забрудзіць. Усё сваё нагавіцы ў смалў ўвэдзгаў. Трахімавічы Дзятл.
УВЯРХЎ прысл. На гары. Паглядзіўвярхў, ці няма таммалбга. Шчорсы Навагр. УВЯРЭДЗІЦЦА зак. Стаміцца, замарыцца. Пакапала дзень картбфлю і ўвярэдзілася. Уша Кар.
УВЯРЭДЗІЦЬ зак. Натрудзіць. Наша бабўля рукў ўвярэдзіла, нічдга не мбжа рабіць. Турэц Кар.
У ГАЛАВАХ прысл. На прыгалоўі. Палажы сукёнку ў галавах, то хутчэ) накладзёш уранку. Загор’е Кар.
УГАЛЎЗІЦЦА зак. неадабр. Забрудзіцца, лазячы па дрэвах. Moj Яська так угалўзіўся ў лёсе, што цяжка былд ягд адмыць. Ходараўцы Лід.
УГАНЎЦЬ зак. Угадаць. Дапраўды, ён усёуганўў, што там здарылася, што j старыя не маглі ўганўць, як там былд. Гудзяняты Іўеўск.
УГАРАДЗІЦЦА зак. Абгарадзіцца. Дом ужо паставілі аж на чатыры пакб)і, трэба яшчэ ўгарадзіцца. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
УГАРЭЛЫ прым. Няўрымслівы. Прыдзя ж шкблы і пбтым усё) дзень, як угарэлы, бёгая па гўліцы. Кавалі Свісл. УГАСІЦЦА зак. Замарыцца, стаміцца. Маці так угасілася на прапдлцы, што лёдва прышла. Шылавічы Ваўк.
УГАШЧЭННЕ(угашчэнё)н.Частаванне. Надто былбўрх дббраё ўгашчэнё, аж да ндчы былб. Валынцішкі Вор.
УГНЭМБІЦЬ зак. Пакрыўдзіць. Ня 66jся, цябёў шкблцы ніхтб няўгнэмбіць. Буцілы Лід.
УГНЭТ прысл. Зусім, ушчэнт. Сёньня угнэт усё скасілі. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
УГОСЕНЬ (угосянь) прысл. Увосень. Ужо )маямалая пб)дзя ўгбсянь у шкдлу. Сураж Іўеўск.
УГРУДКІ прысл. Загрудкі. Слбва за слдва і хлбпцы схатліся ўгрудкі. Жупраны Ашм.
УГРЫЦА ж. Дробная рыба. На ўгрыцу дббра лбвяцца шчупакі. Сонічы Гарадз.
УГУЖАВЁЛЫ прым. неадабр. Жорсткі, цвёрды. Дзікё ў нас вбдзяцца, але мяса jix такбя ўгужавёлая, вёдама, дзікё. Сімакава Кар. Вяндліна ўгужавёлая, трэба варыць. Уша Кар.
УДАБРАЦЦА незак. Угнойвацца. Перад сяўбб] зямля ўдабраяцца. Байкі Слон.
УДАГбН прысл. Наўздагон. Крыкні ямў ўдагбн, каб заўтра быў дбма. Сакольнікі Свісл. Удагбн паслалі машыну, мбжа, j застане на станцыі. Гольні Бераст.
УДАЎЖКЁ прысл. Удаўжкі. Злажыла ўдаўжкё дзьве стдлкі і выкрарла хлдпцу ма)ткі. Каробчыцы Гарадз.
УДАЎЛЁННЕ н.Гтертатя.Мўчыцьмянё гэтаё ўдаўлёньне, што жыць ні магў, галава баліць. Багудзенка Навагр.
УДАЎНЕНЫ прым. Стары, даўні. На кулёні ніхтб ня жывё, аднб старць удаўнены калбдзезь. Лелюкі Іўеўск.
УДВАЁЧКУ прысл. Удваіх. Бачыла сама, як яны ўдваёчку сядзёлі ў хаце. Старая Перавалока Слон.
УДВбРЫ прысл. На двары. Паглядзі ўдвбры, пэўна, маці ўжо прышла. Клюшчаны Астр.
УДВОЯЧЫ прысл. Удвая. Раббту сваю мы перавыканалі ўдвбячы. Чуркі Ашм.
УДЗВІЕХ прысл. Удзвюх. Яны ўдзьвіёх зь сястрб) рббяць на фёрме. Міхнічы Смарг.
УДЗЕСЯЦЁРА прысл. У дзесяць разоў. Мбжна былб ўдзесяцёра болый зрабіць за гэты час, як вы зрабілі. Камянчане Іўеўск.
УДЗЮБАЦЦА зак. іран. 1. Закахацца. Наш Валёра ўдзюбаўся ў вашу Лёну, што жыць ня мбжа. Цянюкаўшчына Іўеўск.
УДЗЮБАЦЦА зак. іран. 2. Памыліцца, прыняць аднаго чалавека за іншага. Удзюбалася ў аднў бабу, думала, што гэтаты на рынку была. Дакудава Лід. УДНЁЦЦА, УДНЁЦЬ, УДНІЦЦА зак. Настаць сярэдзіне дня. Як уднёлася,
выяхалі ў пбля, зранку быў мардз, а пбтымуднёлася і стала цёпла. Шылавічы Слон. Пб)дзям па грыбы, як ддбра ўднёя, бо зранку халаднавата. Валеўка Навагр. Чагб вам заўтра рана ўставаць, як удніцца дббра, тады і насьнёдаяця. Лелюкі Іўеўск.
УДОЛЕ прысл. Унізе. Чыя бўльба расла ўддле, дык павымакла. Мураваная Ашмянка Ашм.
УДОМА прысл. Дома. Ваш татаўдбма? Мамаўдбма, а таты няма. Гудзевічы Маст.
УДбСВІТКУ прысл. На світанні. Дзёці пд]дуць па грыбы, то ўсталі ўдбсьвітку. Азяраны Дзятл.
УДОТ м. абразл. Някемлівы чалавек. Бяда мне з гэтым ма]ім уддтам, ці ён што людзко зрббіць? Бердаўка Навагр. УДОТЫК прысл. Упрытык, побач.
У cmapoj вёсцы даўнё) хаты будавалі ўддтык адна з другбў а цяпёр усадзьбы пры хатах вялікія, прастбру шмат. Прывалка Гарадз. (Прывалкі) УДОЎЖКІ прысл. Уздоўж. Удбўжкі дарбх гі пасёяліжыта. Цянюкаўшчына Іўеўск.
УДРАЧЬІЦЬ зак. Развярэдзіць, растрывожыць. Удрачыўрану, цяпёр баліць, не трэба былб разьвязваць. Бершты Шчуч. УДРЭЗАЧКІ прысл. Ушчэнт, на кавалачкі. Наліла малбму малака, каб занёс дахаты, але ж рўчкі слабыя яшчэ, ня ўтрымаў ён ці спатыкнўўся аб што па дарбзе, то шклянка разбілася ўдрэзачкі, а малы ста]іць і равё ні ў сваё галасы. Жупраны Ашм.
УДЎРБАЦЦА зак. неадабр. 1. Унадзіцца, прызвычаіцца. Удўрбаўся заяц у наш сад, рады німа. Ведравічы Дзятл. УДЎРБАЦЦА зак. неадабр. 2. Памыліцца. Ты жудурбалася, гэта ні Марыля, а Наста пашла. Мардасы Шчуч.
УДЎРБІЦЬ зак. груб. Узяць у галаву, задумаць штосьці. Удўрбіла сабё нёшта дурнбя, ня мбжа ні спаць, ні ёсьці. Геруцева Свісл.
УДУФАЦЬ зак. Запэўніць, пераканаць. Яўдўфала дзядзьку, штоўсё бўдзя дббра, xaj ні клапбціцца. Паперня Лід.
УДУХА ж. Задышка. Зьвяла на moj сьвет марб старбга гэтая праклятая ўдўха, пасьля запалёньня стаў удўшлівым і сканаў. Крывічы Іўеўск. УДЫРЫЦЦА зак. Выцяцца, ударыцца. Ня мдцна ўдырыласа, а баліць нага, ні магў хадзіць. Каробчыцы Гарадз.
УДЭРАШНЫ прым. неадабр. Упарты, непаслухмяны. Умаё) сястры такіж удэрашны сын расьцё. Рагачоўшчына Шчуч.
УЕМІСТЫ прым. Ёмісты, цяжкі. Ты ні панясёш такі ўёмісты мех, ніха] хлдпцы нбсяць. Лелюкі Іўеўск.
УЖАЛЬВАЦЦА незак. Шкадаваць кагонебудзь, адчуваць сябе няшчасным. Наша маці вёльмі ўжальвалася, як памёр наш /іван, цэлы год як мёртвая хадзіла. Загор’е Кар.
УЖАРЫЦЬ зак. перан. Набіць. Ужарыла Фэля сва]мў хлдпцу, што расьцёгаўся бяз мёры. Гальшаны Ашм.
УЖОНДЗІЦЬ зак. іран. Пакіраваць, управіць. Ягэтымі бабскімі справамі ня ўжднджу, ні чака] ад мянё гэтага. Дунай Іўеўск.
УЖЭНДНІК м. застар. Чыноўнік. Ранё] ужэнднікі хадзілі з вялікімі тэчкамі. Вігушкі Іўеўск.
УЗАГАЛ прысл. Узапар, адным махам. I так я ўмарыўся, што ўзагал выпіў дзьве шклянкі вады. Крышылоўшчына Кар.
УЗАЙЦЭ прысл. Спосаб сушыць авёс адным снапом. Гавёс ставяць уза)цэ, сноп зьвяжуць за вяршкё, ставяць ўза/цэ па аднамў. Прывалка Гарадз. (Прывалкі)
УЗАПЕЧКУ прысл. За печкаю. Узапечку ніхтд ня спіць, там сўшацца грыбы. Пагараны Гарадз.
УЗАХАПКІ, УЗАХАПЫ прысл. Спяшаючыся. Бёгалі ў лес узахапкі па
грыбы, хто болый прынясё. Касцянева Шчуч. Усё маладыя на сенаваньні, як стануць касіць ўзахапы, то давёчара ycej луг выкасяць. Каробчыцы Гарадз.
УЗБАБОЎЧЫЦЬ зак. груб. Набіць.Тлядзі, хлбпяц, бацька цябё як ўзбабдўчыць, то трбху прыціхняш. Лукі Кар.
УЗБАЛБОШЫЦЬ зак. Узбоўтаць, ускаламуціць. Што выўзбалбдшылі вадў, ні мбжна вытрымаць, такая каламўтнаярака. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы) УЗБАЛОТАК м. Месца каля балота. У насулёсе наўзбалбтку растўць грыбы, бабы прынбсяць. Ханявічы Свісл. УЗБАМБЭНІЦЬ зак. неадабр. Надзець.
Кблькі гэта ты адзёньня на сябё ўзбамбэніла, яшчэ ж не так і халаднб. Караняты Астр.
УЗБЛІСКВАЦЬ незак. Пералівацца, блішчэць. Бач, як ўзблісквая вада ад ветрыку на вбзяры, аж вачам ня мбжна вытрымаць. Уша Кар.
УЗБЎЙНЕНА прысл. Урадліва. На грудкў слаба паўсхбдзіла жь'іта, а ў дбле ўзбў)нена паднялбся. Ганчары Лід.
УЗБЭНЧЫЦЬ зак. Уздуць, раздзьмуць.
Ты глядзі кардву, бо як наёсца каля буртбў картбфлі, то яё ўзбэнчыць. Сімакава Кар.
УЗВАЛЛЕ н. Пагорак. На ўзвальлі сўшаць сёна, звбзяць у стагё. Залессе Смарг.
УЗВАРАЦІЦЦА зак. Вярнуцца. Нёдзя ёзьдзіў далёка jix бацька, але ўзвараціўся назад. Краснае Бераст.
УЗВЁСНІЦЦА I УЗВЁСІЦЦА зак. Расцвісці. Наша jzpyiua як узьвёсіцца, то ўся бёлая старць, аж гудзё аднчол.Кгробчыцы Гарадз.
УЗВІДНІЦЦА зак. Развіднець. У хаце ўзьвідніласё ўжэ, уставаіця, дзёткі. Валеўка Навагр.
УЗВІНЎЦЦА зак. Завінуцца. Moj чалавёк як узьвінўўся, то да вёчара ўсю дзялку скасіў. Чэхі Астр.
УЗВЯРЭДЗІЦЬ зак. Растрывожыць, узнерваваць. Дачка ўзьвярэдзіла маё сэрца, прыёхала, пабыла і паёхала, як яна там з малымі дзёцьмі абыхбдзіцца? Сімакава Кар.
узгарАць зак. Узараць. Трэба ўзгараць пбле і хўтко пасёяць, каб зямля не перасбхла. Васілевічы Гарадз.
УЗГАРДНА (узгардно) прысл. Ганарыста. Крыся ўзгардно глядзіць на CBajzo чалавёка, быццам гэта ні чалавёк, а так нёшта. Міжэвічы Слон. УЗБАМБЭРЫЦЦА зак. Высока ўзлезці. Яська ўзбамбэрыўся на jzpytuy і як патрбс, дык я назьбірала пбўны мех. Більтаўцы Лід.
УЗДРАВІЦЬ зак. Павіншаваць. Прышла я ўздравіць цябё з нагарбдаў бо пбтым мне часу ня бўдзя. Юрчуны Астр. УЗДУМЁЦЦА зак. Задумацца. Я ўздумёлася і забылася на малакб, а янб выкіпела. Савічы Шчуч.
КНІГІ ОНЛАЙН
