Слоўнік Гродзенскай вобласці
Таццяна Сцяшковіч
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 400с.
Смаленск 2018
ЛЯПНУЦЬ ЛАПЦЕМ ПА ВАДЗЁ Сказаць недарэчнасць. Дзядзька заўсёды скажа як ляпне па вадзё, ажно брыдка слўхаць. Навасёлкі Дзятл.
ЛЯПУ ДРАЦЬ Сварыцца. Вёчна наша Міхаліналяпу дзярэ. Накрышкі Дзятл.
МАЗГі ЎСТАВІЦЬ Навесці на правільны шлях, навучыць. Ятабёмазгіўстаўлю, калі ты сам ні до)дзяш да рбзуму. Вялікія Свіранкі Астр.
МАЙСТАР НА ЎСЕ РЎКІ Здольны да працы чалавек. У нашум калхбзі рббіць тбкар ну ма/стар на ўсе рўкі. Зарачаны Ваўк.
МАК ЗЯЛЁНЫ ТРЭСЦІ Нагаварыць, напляткарыць. На прыгбжую дзяўчыну заўсёды маку зялёнага трасўць. Цянюкоўшчына Іўеўск.
мАЛА-ВЁЛ Е Трохі, амаль нічога. Мала-вёля назьбіралі суніц, яшчэ не пасьпёлі. Крапіўніца Свісл.
МАЛАННЁМ ЗМАХАЦЦА Хутка пабегчы. Як прышбў кум, мо) чалавёк маланьнём змахаўся да магазіна і назад. Сялец Смарг.
МАЛАТАРНЯ ПУСТАЯ Балбатун. He тарахці ты, малытарня пустая, каб з кім, а з таббю рабіць не хачў. Кашалёва Навагр. (Кашалева)
МАЛОЦЬ БЕЗ КЛЁЮ Гаварыць нязвязна. Што ты мёляш бяз клёю? Нічбга ні разьбярў. Дашкаўцы Маст.
МАЛОЦЬ ГЛЎПСТВА, МАЛОЦЬ ЛУХТЎ Гаварыць бяссэнсіцу. Як напёцца, цэлу ноч мёля глўпства. Зарачаны Ваўк.
МЁРАЦЬ НА СВОЙ КАПЫЛ Усіх разумець па-свойму. Усіх ты мёраяш на ceoj капыл, але ж у людзё) свая жытка. Калеснікі Бераст.
МЕЦЬ НА ВОКУ Прыкмячаць, заўважаць. Moj Андрэ] даўнд меў на вдку jix Валю. Доргішкі Ашм. Moj малбдшы вёльмі рухавы, ягб заўжды трэба мець на вбку. Падгаі Ашм.
МУЦІЦЬ ВАДЎ (МУЦІЦЬ ВбДУ) Хл\'сіць, казаць няпраўду. Хваціць табё ўжо муціць вбду, лепш памаўчы. Гарнастаевічы Свісл.
НАБІВАЦЬ МАЗАЛІ' Цяжка працаваць. Цэла лёта набіваў мазалі, кдсячы сёна. Завельцы Астр.
НАВЁНІКУ Нямачым (ехаць). Як ні пб]дзя аўтббус, то хоць на вёніку ёхаць. Ярошычы Навагр.
НАВУЧЫЦЬ НА ПЕНЬ БРАХАЦЬ Намовіць на дрэнны ўчынак. Ты слўха/, што у шкбле вўчаць, а гэтыя тваё гіцлі аднб навўчаць на пень брахаць. Старое Сяло Зэльв.
НАВЎЧЫЦЬ ЯЙКА КЎРЫЦУ Калі дзеці павучаюць бацькоў. Ну што ты бацьку даводзіш, чаго сам не зробіш, выходзіць навучыць я)ко курыцу. Пагараны Лід.
НАГАВАРЫЦЬ БбЧКУ АРЫШТАНТАЎ Схлусіць, наманіць. Ну j амманшчык, нагаварыў ббчку арыштантаў і нават вбкам ні змаргнўў. Саленікі Кар.
НАГA ЗА НАГЎ Памалу, паціху. Што ты ідзеш, як стары, нага за нагў? Новы Двор Свісл.
НАГІ HE ВАРТЫ Нікчэмны. Ты ж ягд нагі не варта, чагб яшчэ выдумляяш усякая глўпства? Міхнічы Смарг.
НА ГОЛУЮ РУКЎ Без ніякага гасцінца. Наша баба нікблі не прыхбдзіла на гблу рукў, заўсёды прынбсіла ўнўкам цукёркаў. Кемейшы Вор.
НАДЗЁЦЬ ХАМЎТ НА ШЫЮ Займець клопат.. Oj, дзёўка, не сьпяша]ся надзёць хамўт на шыю, ты ж ягд мала знаяш. Вугляны Смарг.
НАЗОЛУ 3 ПЛЕЧ СКІНУЦЬ Выканаць цяжкую работу. Ужб пасадзілі ўчбра картбплю, аднў назблу з плеч скінулі. Забадацце Кар.
НАКРЫЦЦА КРЬІШКАЙ Памерці. Учбра вёчарам стары Маркёвіч накрыўся крышка). Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка)
НА СВЯТЫЯ МІГДЫ АЛЬБО НІГДЫ, НА СВЯТЫЯ МІКОЛЫ АЛЬБО НІКОЛІ Невядома калі. Зрдбіць Лявбн табё слднчык на сьвятыя Мігды або нігды. Семернікі Ашм. Ты ўжо прыёдзяш на сьвятыя Мікдлы альбо нікблі. Міхайлоўшчына Ашм.
НАСбК ГЛЯДЗІЦЬ У ПЯСОК Пра безнадзейна хворага. Што ты маяш да старбга, ужо ягд насбк. глядзіць у пясбк. Кемяны Шчуч.
НАСТАВІЦЬ ЛЎПЫ Зазлаваць, насупіцца. Ідзі, Сьцёпка, ёсьці, чагб наставіў лўпы, сьнёданьне астыгня. Бастуны Вор.
НА ЎСЁНЬКУ ПОКАЛАТКУ Вельмі гучна. Нёчыя гўсі да нас прышлі і гагбчуць на ўсёньку пбкалатку. Бершты Шчуч.
HE АДНА ВЯРбЎКА Аднолькава, усё роўна. Aj, ці не адна вярбўка, з кім табё ]сьці ў шкблу, з Яськам ці з Фёдзям? Калеснікі Бераст.
HE БІ ЛЯЖАЧАГА Пра лёгкую работу. Moj каля сьвірна каравўліць па начах, раббтаў ягб ні бі ляжачага. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
HE БРАЦЬ ДА ГАЛАВЫ He прымаць пад увагу. А Аньця надта j не бярэ да галавы, што маткі няма, шляяцца ўсюды, як і перш. Янканцы Ашм.
HE ВЁДАЦЬ HI ДНЯ HI НОЧЫ Быцьувесьчас на рабоце. Mojстарырббіць ірббіць на пблі, ня вёдая ні дня ні ндчы. Старая Дубавая Гарадз. (Старадубавая) HE ДА НОСА He падабаецца, не да густу. Бач, якая дббрая дзяўчына, а вашаму Гёнусю не да нбса. Магуны Вор.
HE ЗА ГАРОЮ Зусім блізка, хутка. Ты глядзі, лёта не за гарбю, скбра казьба пачнёцца. Шылавічы Слон.
HE ЗЛАЖЬІЦЬ ВОКА He спаць. Цэлу ноч не злажыла вбка над малбю, захварэла дзёвачка мая. Вензавец Дзятл.
HE ПАЖАВАЎШЫ ПЛЯСНУЦЬ Сказаць што-небудзь непрадумана. Наш Васіль мбжа не пажаваўшы пляснуць. Руда Яварская Дзятл.
HE ПАКЛАДАЮЧЫ РУК Старанна, самааддана. Наша мама працавала дваццаць год на фёрмя не пакладаючы рук. Купіск Навагр.
HE СПАЦЬ У ШАПКУ Клапаціцца, старацца што-небудзь рабіць. Валбдзя маладзёц, хату перавёз у мястэчка, ня сьпіць у шапку. Ваверка Лід.
НЕЎСВАІ’М КАРЬІЦЕ Няёмка.Лйд сядзёлаў нас, як прышбў Юзік, то былаяк ні ў сва)ім карыця. Цярэшкі Ваўк.
HE ЎСЕ ДОМА Пра таго, хто здурнеў, страціў розум. Што ты, Кацярына, гавбрыш?Мо ў цябё неўсе дбма? Сіняўшчына Іўеўск.
HE ЧУЦЬ ПУГ1А НА ЧЭРАВЕ Нястрымана паводзіць сябе. Oj, дзётачкі, чаго ты да ўсіх чапляясься? He чўяш ты пупа на чэраве. Негрымава Навагр.
HI БОГЎ, HI ЛЮДЗЯМ Пра няўдалага чалавека. Гэткая ў Збсі нявёстка, што нёльга паказаць ні ббгу, ні людзям. Шаршні Дзятл.
HI БЭ, HI ЦЭ, HI КУКАРЭКУ Зусім нічога (не сказаць). Што ты тут крычыш? А як прышбў брыгадзір, то ты ні бэ, ні цэ, ні кукарэку. Буцілы Лід.
HI ГАЎ, HI КУКАРЭКУ Нічога (не мець). Нашы настаўнікі ніяка) жывіны ні маюць, ні гаў, ні кукарэку. Выгода Маст.
HI ДАЙ, HI ПАДЗІ’ Без прычыны, знянацку. Прышла Данўта ні daj, ні падзі і ўсёлася на цэлы вёчар. Крышылоўшчына Кар.
HI ДА СТЭМПУ Пра ганарлівага. Наш ндвы настаўнік ні да стэмпу. Гаранцы Вор. HI ДА ТАНЦА, HI ДА РУЖАНЦА Няўдалы. Ну/ чалавёкурадзіўся: ні да танца, ні да ружанца. Буцілы Лід.
HI ЗА ХАЛОДНУЮ ВАДЎ Ленавацца. Каб дачка, то памагла 6 што-нёбудзь, а гэта ні за халддну вадў, аднб зная, што гэлцаць па хатах. Вялікая Палонка Дзятл.
HI ЛОЙ, HI МАСЛА Пра недарэчнага, бесхарактарнага чалавека. Німа чагд з Рыгдра вымагаць, бо ён ні лоў ні масло. Мігова Гарадз.
HI ЛЮДЗЯМ ПАКАЗАЦЬ, HI САБЁ ПАГЛЯДЗЁЦЬ Пра непрыгожага на выгляд. Отб ж сын выбраў жбнку, што ні людзям паказаць, ні сабё паглядзёць. Сенцяняты Смарг.
HI ПЛАЧА, HI СКАЧА Пра нерухавасць спакойнага. ўіхны Бдлісь прыдзя да нас і старць як стоўб, ні плача, ні скача. Казіміраўка Гарадз. (Казіміроўка)
HI САМОМУ З'ЁСЦІ, HI ЛЮДЗЯМ АДНЁСЦІ Пра нясмачную ежу. Наварьіла ты, баба, ні самдму зьёсці, ні людзям аднёсьці. Кемяны Шчуч.
HI СВІННІ СЕСЦІ, HI КАНЮ ПАЁСЦІ Мала. Ну ты ж і прынёсла травы: ні сьвінё сесьць, ні каню паёсьць. Навасёлкі Лід.
HI СТУЛЬ, HI ССЮЛЬ Невядома адкуль. Як ішлі ўжо дахаты, ні стуль, ні сьсюль раптам хмара насўнулася, гром даў. Бародзічы Зэльв.
HI СЦЯТЫ, HI ПАВЁШАНЫ Збянтэжаны, разгублены. Як машыну адабралі, хбдзіць цяпёр ні сьцяты, ні павёшаны. Геранёны Іўеўск.
HI ТбЛКУ, ні парАдку Адсутнасць ладу. Без хаджарна ў хаце ні толку, ні парадку. Крапіўніца Свісл.
HI Ў ЗУБ НАГОЮ Зусім, ніколькі. Я ямў тлумачыў, як npajcwp, а ён ні ў зуб нагбю. Раманавічы Шчуч.
HI Ў ЛЁСЕ, HI Ў НЁБЕ Нідзе, нічога. У Majzo дзёда што былб? Hi ў лёся, ні ў нёбя. Газа Астр.
HI Ў ПЛОТ, HI Ў АГАРОД Нікуды (не прыдатны). I чамўты гэтакі ўдаўся ні ў плот, ні ў агардд. Марозавічы Дзятл. Ты ўжо як скажаш, то ні ў плот, ні ў агарбд. Тэлькаўшчына Іўеўск.
HI ХЛЯБНА, HI ГРЫБНА Пра няўстойлівае надвор’е. У гэтым гддзя лёто ні хлябно, ні грыбно. Морына Іўеўск.
НОГІ НА ПЛЁЧЫ Пра стомленасць. Так змарыўся, што хоць ндгі на плёчы бяры. Урцішкі Іўеўск.
НЯМА ДЫХНЎЦЬ КАЛІ ГІрацаваць без перадыху. За рабдта/ тату німа дыхнўць калі. Кемяны Шчуч.
ПАБІЦЦА Ў ЗАКЛАД Паспрачацца. Магў пабіцца ў заклад, што Міхал тагд не зрббіць. Гурнофель Шчуч.
ПАВЫКІДАЦЬ У ЯБЛЫКІ Пасыцець, паправіцца. Нашу цялўшку павыкідала ў яблыкі. Раманавічы Шчуч.
ПА ГАРЬІ ХОДЗІЦЬ I СОНЦА HE БАЧЫЦЬ He заўважае істотнага. Гэля нікблі дахаты яблыкаў з саду не прынясё, па гары хбдзіць, а сбнца не бачыць. Канвелішкі Вор.
ПАДДАВАЦЦА НА ВЎДАЧКУ Давярацца падманлівым словам. Hi naddaedjca на вўдачку, ніхадзізь рм, ён цябё зьвядзё. Масаляны Бераст.
ПАЙСЦІ НА ВАГАРЫ Пагуляць, пашпацыраваць. Наш Раман па)ш6ў на вагары. Марцянаўцы Ваўк.
ПАКАЗВАЦЬ РЫСК Фанабэрыцца, ганарыцца. Чагд ты тут паказваяш рыск, быццам цябё ні знаюць, ні паказва) нам тут сваё фбрсы. Вензавец Дзятл.
ПА КАМАРОВАЙ ДЗЮБЕ Мала. Ня еў нічбго наш хвбры, бярэ ўрот па камаpoBaj дзюбе. Сухмяні Гарадз.
ПАНЁСЦІ НА ЯЗЫКАХ Распавесці ўсім. Сусёд прынёс з паляваньня лісў, то панёсьлі на языках па ўсё/ вёсцы. Вялетава Кар.
ПАГіАСЦІ HI Ў ПЛОТ, HI Ў ЧАРОТ Заблытацца, быць на дрэнным шляху. Што ты, дзядзька Мікбла, гавбрыш? Папаў ні ў плот, ні ў чарбт. Асіпаўцы Вор.
ПАПРАВІЦЬ КАЗЁ ХВОСТ Зрабіць няўдалую заўвагу (іран.). Ты мне тут не ўказва), як зрабіла, так мне j дббра, ідзі папраў казё хвост. Панара Смарг.
ПАСЛЯ ДОЖДЖЫКА Ў ЧАЦВЁР Ніколі (пра абяцанку, безнадзейную справу).
Ты не чакаў што ён табё аддасьць сам, трэба спаганяць з ягб грбшы, бо ўсё гавдрыць, што прынясё, але гэта, мўсіць, бўдзя пасьля дбжджыка ў чацьвёр. Навасёлкі Зэльв.
ПАЧЎЦЬ НА АДНО ВЎХА Даведацца недакладна. Наш Лёнька нёшто пачўў на аднб вўхо і daeaj расказваць ды дабаўляць, што захацёў. Парфёнавічы Маст. (Парфенавічы)
ПЕНЬ ЦЕРАЗ КАЛбДУ Абы-як. Апалдла сёньня мбркву пень цераз калбду, асбт сухі надта рўкі дзярэ. Навасёлкі Іўеўск.
ПЕРАВЁСЦІ СА СВЁТУ Забіць. Toj нёмяц перавёў Majzo сына са сьвёту, а сам мо жывё нёдзя. Шаршні Дзятл.
ПЕРАМОЛВАЦЬ ЯЗЫКОМ Пляткарыць, выдумляць. Як Максім жаніўся, уся вёска аб гэтым перамблвала языкбм. Догі Шчуч.
ПЁСНЯ СПЁТА Канец жыцця. Дзётачкі, няўжб ж мая ўжо пёсьня сьпёта? Малі Астр.
ПЁЧКІ ДЫ ЛАЎКІ Добрае сяброўства. Табё ў Гэлі ўсе пёчкі ды лаўкі і пра дом забылася? Касцянева Шчуч.
ПІВА HE ЗВАРЫШ He дагаварыцца пра што-небудзь. Ды не чапа]ты ягб, з)ім тва не зварыш. Ганчары Лід.
ПЛАСТАМ ЛЯЖАЦЬ Моцна хварэць. Антбсу бальніцы пластам ляжыць, невядбма, ці падымяцца. Ярошычы Навагр.
ПЛЁСЦІ КАЗЎ ЛАБАТУЮ Маніць, выдумляць. Am, слўха] ты ягб, пляцё казў лабатую. Міцкавічы Смарг. (Міцкевічы)
ПЛЁСЦІ КАШАЛI Выдумляць, пляткарыць. Бабы сабярўцца у сўшні і плятўць кашалі, мы такіх вёдаям. Дунай Іўеўск.
ПЛЁСЦІ ЛАПЦІ Гаварыць без толку. Ты мне ні пляцілапці, а кажы ясна. Валеўка Навагр.
КНІГІ ОНЛАЙН
