Снежная сястра
Мая Лундэ, Ліса Айсата
Памер: 192с.
Мінск 2020
— Двое добрых лепей за сотню кепскіх, — сказаў Генрык.
Ён падліў сок у маю шклянку, што амаль апусцела.
— Смачна?
— Ага, — адказаў я.
— Пі, у мяне яшчэ ёсць.
Генрык зноў усміхнуўся, і я вырашыў, што ён мне вельмі моцна пада-баецца.
— Як ён працуе? — спытаў я і паказаў на друкарскі станок.
— Гэтая старая штуковіна? — Генрык устаў і паклаў на яе руку. — Я заву яе Мартай. У кожнай тутэйшай машыны ёсць сваё імя.
— Ого. Чаму?
— Любой машыне, не пазбаўленай пачуцця ўласнай годнасці, патрэб-нае імя.
— Можа й так.
— Хадзі сюды, — паклікаў Генрык, — я навучу цябе з ёй абыходзіцца.
Ён дастаў цюбікі з фарбай і абмазаў агромністыя металічныя цыліндры.
— Толькі адну фарбу за раз, — папярэдзіў ён.
Затым націснуў вялізную чырвоную кнопку, і з машыны пачалі выскок-ваць паштоўкі. Спачатку яны былі проста чырвоныя. Пасля Генрык намазаў блакітную фарбу. Блакітны змяшаўся з чырвоным і зрабіўся фіялетавым. Урэшце ён узяў жоўтую, і на паштоўцы з’явіліся розныя адценні аранжавага і зялёнага, бо фарба змешвалася з чырвоным і блакітным. Я не мог адарваць вачэй ні ад працы станка, ні ад паштовак, што выскоквалі вонкі. 3 кожным новым колерам яны рабіліся ўсё прыгажэйшымі.
Пакуль мы працавалі, час ляцеў хутка. У мяне расчырванеліся шчокі, і я зусім забыўся, навошта прыйшоў. Тут было столькі кнопак, якія трэба было націскаць, столькі рычагоў, за якія трэба было цягнуць, столькі рэчаў, якія трэба было пільнаваць, — я не мог думаць ні пра што іншае.
Нарэшце паштоўкі былі цалкам надрукаваныя. Атрымаўся цэлы стос. Па чатыры паштоўкі на кожным аркушы.
— А зараз іх трэба разрэзаць, — сказаў Генрык.
Ен падвёў мяне да іншай машыны.
— Яе я называю Клара.
— А чаму? — запытаўся я.
— Табе не падаецца, што з выгляду яна вылітая Клара?
— Падобная, — засмяяўся я.
Мы разам паклалі пачак паштовак на ліст металу, і Генрык паказаў мне, як цягнуць за вялізны рычаг, каб нож разрэзаў аркушы акурат на дзве часткі. Мы зрабілі тое самае яшчэ раз, і з кожнага аркуша атрымалася па чатыры паштоўкі.
ІОО
— Калі ласка.
Ён працягнуў адну мне:
— Можаш і гэтую ўзяць на знак удзячнасці за тваю працу.
— Дзякуй, — адказаў я.
Генрык усміхнуўся:
— Зробім яшчэ адну партыю?
— Вядома.
I тут я ўспомніў пра Вілу Сліву і Хэдвіг. Вось для чаго я прыйшоў. I цяпер, калі мы з Генрыкам зрабіліся добрымі сябрамі, калі разам пілі сок і друкава-лі паштоўкі, можа, не здарыцца нічога страшнага, калі я запытаюся?
— Я хацеў бы задаць пытанне, — пачаў я. — Мяне цікавіць адна рэч. Я бачыў вас раней... то-бок сёння, крыху раней.
— Вось як?
— Каля... — я набраўся духу. — Каля Вілы Слівы.
— Што?
Ён нахмурыў бровы.
— Я бачыў вас каля Вілы Слівы, — паўтарыў я.
— Дык гэта быў ты.
Ён адвярнуўся і пачаў змятаць абрэзкі паперы на падлозе побач з Кла-рай.
— Генрык? — паклікаў я. — Хіба мы не зробім яшчэ адну партыю?
Ён пасунуў рукаў кашулі, каб паглядзець на гадзіннік, але не было падоб-на, што яго сапраўды цікавіць час.
— На сёння хопіць, — сказаў ён. — У мяне вялікая замова, якую трэба аддаць заўтра раніцай. Я мушу паскорыць працу.
— Але... — наважыўся я з апошніх сіл. — Што вы рабілі ля Вілы Слівы? У вас быў ключ, але вы так і не ўвайшлі?
юі
Ён зыркнуў на мяне, і яго погляд зрабіўся гэткім жа дзіўным, як тады, калі я пабачыў яго ўпершыню. Ен злаваўся, ці тужыў, ці ўсё разам?
— Трымайся падалей ад гэтага дома.
Венік і шуфлік у яго руцэ задрыжалі.
— Але чаму?..
— Проста трымайся падалей.
— Але...
— А зараз ты мусіш сысці. У мяне шмат працы.
Я выправіўся дахаты і паспеў акурат на вячэру. Я яшчэ нічога не расказваў бацькам ні пра Хэдвіг, ні пра Вілу Сліву. А таму нічога не расказаў і пра Ген-рыка з яго друкарняй. Можа, раней яны звярнулі б увагу на тое, які я спакой-ны і ціхі, але не цяпер. Тым вечарам я лёг спаць, як звычайна, і, як звычайна, на наступны дзень пайшоў у школу. Толькі я пастаянна думаў пра Генрыка. Чаму ён раптам так моцна раззлаваўся? I што было не так з Вілай Слівай?
Падчас заняткаў я нічога асабліва не запомніў, але гэта было не страшна: у перадапошні школьны дзень мы ўсё роўна нічога новага не вучылі. Я ду-маў толькі пра Генрыка. А яшчэ пра Хэдвіг. I, вядома, пра Вілу Сліву.
Пасля школы я паспяшаўся дахаты, закінуў у сябе бутэрброд, а ў заплеч-нік паклаў пару канькоў. Я мушу запытацца ў яе пра ўсё, думаў я, проста мушу гэта зрабіць.
ожную зіму дзіцячы басейн у гарадскім парку ператваралі ў каток, ме-навіта там мы з Хэдвіг і дамовіліся сустрэцца. Калі я падыходзіў, ужо цямнела, святло наўкол зрабілася сінім, і высокія жоўтыя ліхтары загарэліся ўздоўж дарожкі. Быццам круглыя жоўтыя планеты ў касмічнай сінечы.
Я заўважыў Хэдвіг нашмат раней, чым яна мяне. На катку яна была зусім адна. Я чуў, як гучна шоргалі канькі, калі яна імчала з канца ў канец. Хэдвіг трымалася вельмі ўпэўнена і рухалася так, быццам не прыкладала для гэтагА намаганняў. Яна разбеглася і скокнула на лёдзе, а потым гэтак жа спакой-нжіпусцілася на ногі. Зрабіла яшчэ два рыўкі і пачала закручвацца ў піруэце.
Кола за колам, не адчуваючы млосці.
Кола за колам, рабаціністы ваўчок у чырвоным палітоне.
Потым яна заўважыла мяне, і яе твар асвяціла ўсмешка.
— Юліян!
Яна памчалася здалёк і рэзка затармазіла проста перада мной.
— А канькі ў цябе з сабой? — спытала яна.
— Ага, — адказаў я. — Але я не ўмею так добра, як ты.
—; Затое ты добра плаваеш.
я сеў на лаўку і зашнураваў свае чорныя хакейныя канькі. Гэтую пару мама купіла на блышыным рынку. Яны былі мне шыракаватыя і пры гэтым ціснулі на пальцы. Зрэшты, я ўсё адно не асабліва любіў катацца.
Хэдвіг узяла мяне за руку і вывела на лёд.
— Давай! Ты не ўпадзеш.
Я тут жа напяўся як струна і з кожнай гарбінкай на лёдзе ўсё больш і больш баяўся ўпасці.
— Табе трэба расслабіцца, — сказала Хэдвіг. — Даверся мне.
— Ага.
I я сапраўды паспрабаваў.
Праз нейкі час катацца стала крыху лягчэй. Бо я адчуваў яе падтрымку. I штораз, калі я губляў раўнавагу, Хэдвіг падстрахоўвала мяне ўсё мацней.
У цябе атрымліваецца! — падбадзёрвала яна.
А потым мы селі на лаўку. Я краем вока зірнуў на Хэдвіг. Шчокі яе ружа-велі, а вочы смяяліся. Але нягледзячы на яе радасць і маё падазрэнне, што магу ўсё сапсаваць, я не стрымаўся, каб не спытаць пра Генрыка.
— Я бачыў Чалавека з ключом, — сказаў я. — Ізноў.
— Чалавека з ключом?
— Таго, што быў ля твайго дома.
Хэдвіг адвярнулася. Яна пачала разглядваць лёзы сваіх канькоў, а адно з іх злёгку ўткнула ў зямлю.
— Мы яшчэ будзем катацца? — спытала яна. — Ці табе ўжо хутка да-хаты?
— Я дазнаўся, што яго завуць Генрык, — не здаваўся я.
Яна ўздрыгнула.
— Генрык... — прамармытала яна.
Я думаю, ты мусіш мне расказаць, хто гэта і чаму ты яго баішся.
юб
Яна працягвала разгляд-ваць свае канькі. Спачатку па-давалася, што яна не адкажа, але неўзабаве Хэдвіг усё ж павярнулася да мяне.
— Я яго не баюся. Праўда.
— He баішся? Тады ў чым
справа?
— Я пакуль не магу пра гэта расказаць, — ціха прамовіла яна. — Але я спадзяюся, мы ўсё роўна застанёмся сябрамі.
— Вядома, мы ўсё роўна сябры, але я проста не разумею, чаму ты не мо-
жаш пра гэта расказаць.
— Ты мне таксама не пра ўсё расказваеш, — адказала Хэдвіг.
— Расказваю, — запярэчыў я. — У мяне няма таямніц.
— Напрыклад, ты амаль ніколі нічога не казаў пра сваю сястру. Але я ў цябе не дапытваюся. Проста немагчыма ўсё адно аднаму расказаць вось
так адразу.
Раптам я адчуў у горле камяк. Яна, безумоўна, мела рацыю. Хэдвіг рабіла правільна, што не дапытвалася ў мяне пра Юні.
— Я магу пачакаць, пакуль ты будзеш гатовы. Але я вельмі хачу пра яе пачуць. Калі ты будзеш гатовы.
Я ўздыхнуў.
— А калі я ўжо гатовы?
— Проста зараз?
— Так, зараз.
— Тады я магу слухаць цябе хоць да раніцы.
Некалькі настаўніц у маёй школе пыталіся, ці не хачу я пагаварыць пра тое, што адбылося. Але колькі ні спрабаваў, я не мог выціснуць з сябе ні слова.
107
Мне падавалася, што гэта не варта абмяркоўваць. Ці няправільна. Да таго ж яны ўсе ведалі, хто такая Юні, і гэта яшчэ больш усё ўскладняла — так мне падавалася.
Хэдвіг ніколі не бачыла Юні. Яна ніколі не бачыла маю сям’ю. I яшчэ некалькі дзён таму ніколі не бачыла мяне. I ўсё ж — ці, хутчэй, менавіта таму — я не мог уявіць, каму яшчэ здолеў бы ўсё расказаць.
Раптам словы ўнутры нібыта склаліся як трэба.
I я расказаў Хэдвіг пра Юні, сваю сястру. Юні, якая была самым жыц-чяРаДасным чалавекам з усіх, каго я ведаў. Якая смяялася гучней за ўсіх і заўжды была вясёлай і крыху няўрымслівай. Якая расла так хутка, што дагнала тату. Высокая, загадкавая і неспакойная. Яна дазваляла мне спаць побач, калі мне сніліся начныя кашмары. Кудлаціла мае валасы і запэўніва-ла, што нічога кепскага не можа здарыцца.
Але кепскае здарылася, хоць я не зразумеў як. Юні раптам зрабілася цішэйшай. Яна перастала так часта смяяцца. Перастала шумець. Яна пера-стала весяліцца, і калі ўначы я запаўзаў да яе ў ложак, паварочвалася спінай і прасіла мяне сысці.
— Яна захварэла? — спыталася Хэдвіг.
— He... — адказаў я. — Гэта не была звычайная хвароба, як грып ці прастуда. Гэта была такая туга.
Я расказваў далей. Юні больш не магла хадзіць у школу, яна ўвесь час ляжала дома. Мама і тата таксама станавіліся ўсё цішэйшымі і цішэйшымі. Ніхто не ведаў, што рабіць. А Юні, якая так хутка расла, пачала нібыта драб-нець. Яна ляжала ў сваім ложку і ўсё худнела, бо ёй было так тужліва, што зусім не хацелася есці.
Я расказаў усё гэта Хэдвіг. А потым мне спатрэбіўся перапынак, бо я на-блізіўся да самага страшнага.
Хэдвіг узяла мяне за руку. Думаю, яна заўважыла, як мне балюча. Але і добра таксама. Бо раней я нікому нічога падобнага не расказваў пра тое лета, калі памерла Юні.
— Урэшце яна схуднела настолькі, што яе паклалі ў бальніцу.
— Але ж гэта добра? Ёй там дапамаглі?
Хэдвіг сціснула маю руку. Я зрабіў некалькі глыбокіх удыхаў, перш чым працягваць далей.
— He, у бальніцы ёй стала яшчэ горш, — адказаў я. — У яе здарылася пнеўманія. А яна была ўжо такая худая.
— А потым? — прашаптала Хэдвіг.
— А потым яна памерла. Гэтага не мусіла быць. У бальніцы сказалі, што так не бывае. Мама і тата сказалі, што так не бывае. Але гэта адбылося. Мая сястра Юні памерла.
КНІГІ ОНЛАЙН
