КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
ў нас няма сыноў! — закрычаў адзін. — Мы былі асуджаны не мець іх ніколі! — крыкнуў другі. — Значыць, ты ўмееш толькі хавацца і шпіёніць. Сумленна змагацца ты не хочаш? — О, ратуйце мяне! Я вас прашу дараваць мне жыццё!.. — Ідзі ў пекла, баязлівец! — і Брэзавір усадзіў свой кароткі меч у грудзі адпушчаніка. — I з табою разам усе подлыя баязліўцы без мужнасці і без сумлення, — дадаў самніт Торкват, двойчы ўдараючы па ўпаўшым. Гладыятары, абступіўшы вакол паміраючага, стаялі нерухома і моўчкі пазіралі на апошнія яго сударгі. Брэзавір і Торкват некалькі разоў уваткнулі свае мячы ў зямлю, каб сцерці з іх кроў, раней чым яна застыне, і ўклалі іх зноў у ножны. Сур’ёзныя і маўклівыя выйшлі яны з пустэльнага завулка на больш ажыўленыя вуліцы. ...Восем дзён мінула пасля гэтых падзей, калі аднойчы ўвечары, у гадзіну першага факела, праз Капуанскія вароты ўехаў у Рым чалавек, верхам на кані, хутаючыся ў плашч, каб хоць крыху захавацца ад вялікага дажджу. Верхавы і конь задыхаліся ад доўгай язды і былі ад галавы да ног запырсканы гразёю. Праехаўшы вароты, коннік прышпорыў каня, за кароткі час даімчаўся да Свяшчэннай вуліцы і спыніўся перад домам, дзе жыла Эўтыбіда. Саскочыўшы з каня і схапіўшы бронзавы дзвярны малаток, ён некалькі разоў моцна ўдарыў у дзверы. Яму ў адказ зараз жа забрахаў сабака, абавязковая прыналежнасць рымскага дома. Пачуліся крокі вартаўніка, які, крыкнуўшы сабаку замаўчаць, спешна пачаў адчыняць. — Няхай благаславяць цябе багі, добры Гермаген. Я Метробій і прыехаў з Кум... — Са шчаслівым прыездам... — Я мокры, як рыба... Юпітэр, уладар дажджу, захацеў пазабавіцца, паказаўшы мне, як добра працуюць яго шлюзы... Гукні каго-небудзь з слуг, загадай адвесці гэтую няшчасную жывёліну ў стайню і даць ёй аўса. Вартаўнік шчоўкнуў сярэднім пальцам правай рукі аб боль- шы — гэта быў знак, якім клікалі рабоў, — і, узяўшы ў Метробія повад, адказаў: — Дык уваходзь, Метробій, ты ведаеш размяшчэнне пакояў. Каля галерэі ты ўбачыш Аспазію, пакаёўку паненкі; яна даложыць аб тваім прыездзе. Пра каня я паклапачуся. Метробій пераступіў парог, стараючыся не паслізнуцца, што было б самай дрэннай прыметай, і ўвайшоў у пярэднюю, на мазаічнай падлозе якой пры святле бронзавай лямпы відаць быў надпіс: salve (прывітанне). Гэта ж слова, пачуўшы крокі госця, пачаў паўтараць папугай, які сядзеў у клетцы каля сцяны. Эўтыбіда была ў сваёй напоўненай далікатнымі пахамі і сагрэтай печамі зімовай прыёмнай. Разлёгшыся выгодна на мяккай канапе, яна была занята слуханнем прызнанняў у каханні, пра якія гаварыў ёй юнак, што сядзеў каля яе ног. Яна перабірала яго густыя мяккія валасы, а ён гаварыў ёй паэтычныя, поўныя пяшчоты словы. Юнак быў Ціт Лукрэцый Кар, знаёмы ўжо чытачу. Ён у той час працаваў над планам сваёй неўміручай паэмы. Прасякнуты ад самага дзяцінства вучэннем Эпікура, ён і ў жыцці выкарыстоўваў навучанні свайго настаўніка і не хацеў сур’ёзна і глыбока кахаць, а шукаў лёгкага і нядоўгага захаплення, «каб стрэламі новай любві ранейшую хутка прагнаць»... Гэта між іншым не перашкодзіла яму пакончыць самагубствам у сорак чатыры гады ад безнадзейнага кахання. У кожным разе Лукрэцый быў юнаком прывабным, таленавітым і чароўным субяседнікам; ён меў вялікія сродкі і быў не скупы на выдаткі для сваіх прыемнасцей. Таму Эўтыбіда прымала яго больш ласкава, чым іншых, багацейшых за яго і шчодрых паклоннікаў. — Значыць, ты мяне кахаеш? — какетнічала куртызанка, забаўляючыся завіткамі юнака. — Я табе не надакучыла? — He, я цябе кахаю ўсё мацней, бо каханне — адзіная рэч, якой чым больш уладаеш, тым больш яе адчуваеш. У гэтую хвіліну пачуўся стук у дзверы. — Хто там? — запыталася Эўтыбіда. I голас Аспазіі нягучна адказаў: — Прыбыў Метробій з Кум... — Ах! — усклікнула Эўтыбіда, усхапіўшыся з канапы і ўся пачырванеўшы. — Ён прыехаў? Правядзі яго ў экседру... Я зараз прыйду. I, звяртаючыся да Лукрэцыя, які ўстаў з нездаволеным выглядам, яна шпарка сказала ласкавым голасам: — Пачакай мяне... Ты чуеш, як шалее бура на вуліцы. Я зараз вярнуся... і калі навіны, якія прывёз гэты чалавек, будуць такімі, якіх я вельмі хачу, калі нянавісць мая можа быць задаволена сёння ж жаданай помстай... я буду вясёлая. I яна пайшла, пакінуўшы Лукрэцыя раззлаваным і вельмі зацікаўленым. Юнак пачаў у задуменні хадзіць па пакоі. Бура бушавала, і частыя маланкі напаўнялі прыёмную змрочным зіхаценнем, удары грому патрасалі дом, чуўся шум дажджу і граду, а паўночны вецер дзьмуў з прарэзлівым свістам у дзверы, вокны, ва ўсе шчыліны. — Юпітэр, бог простага народу, забаўляецца і паказвае сваю руйнуючую ўсёмагутнасць! — прашаптаў юнак з лёгкай усмешкай. Паэт сеў на канапу і аддаўся ўвесь адчуванням, якія былі выкліканы ў ім барацьбою стыхій. Узяўшы навошчаную дошчачку, якая ляжала на прыгожай шафцы, ён пачаў шпарка пісаць на ёй сярэбранай палачкай з жалезным наканечнікам. Тым часам Эўтыбіда, увайшоўшы ў экседру, дзе быў Метробій, крыкнула рабыні: — Распалі болыпы агонь у каміне, дай Метробію сухую вопратку і смачную вячэру! Падышоўшы да Метробія і паціснуўшы яго рукі, яна запыталася: — Добрыя навіны ты прынёс, мой слаўны Метробій? — Добрыя з Кум, але самыя дрэнныя з дарогі. — Бачу, няшчасны мой Метробій; сядай сюды, бліжэй да агню. — Яна падсунула лаўку да каміна. — Скажы, ёсць у цябе доказы? — Золата, найпрыгажэйшая Эўтыбіда, як ты ведаеш, адчыніла Юпітэру бронзавыя вароты вежы Данаі... — Кінь балбатаць! Няўжо купанне, якое табе было, не навучыла цябе гаварыць карацей? — Я падкупіў адну рабыню і праз маленькую шчыліну ў дзвярах мог бачыць, як Спартак у часе спявання пеўняў уваходзіў у пакоі Валерыі. Эўтыбіда зрабілася падобнай на раз’юшаную тыгрыцу. — О, багі пекла, дапамажыце мне! I на працягу ўсіх дзён... такім чынам... гэтыя бясчэсныя зневажаюць годнае пашаны імя. — Думаю, што ў парыве страсці яны не звярнулі ўвагі нават на няшчасныя дні. — Цяпер няшчасны дзень прыйдзе для іх! Іх праклятыя галовы я прысвячаю багам пекла! Хутчэй пераапранайся і ідзі павячэрай! Чакай мяне ў трыклініі! I яна знікла. «Не хацеў бы я ўблытвацца ў якую-небудзь паганую справу, — думаў стары камедыянт, накіроўваючыся ў адзін з прызначаных для гасцей пакояў. — 3 гэтай упартай галоўкай... ад яе можна чакаць усяго... Нават мне страшна зрабілася, як яна раззлавалася!» Пераапрануўшыся, актор накіраваўся ў трыкліній, дзе яго чакала багатая вячэра. Сярод яды і фалернскага віна гэты паважны чалавек стараўся забыцца на злашчаснае падарожжа і заглушыць у сабе прадчуванне цяжкага і блізкага няшчасця. Ён яшчэ не павячэраў, калі Эўтыбіда з бледным тварам, але ўжо спакойная, увайшла ў трыкліній са скруткам папіруса, які быў загорнуты ў размаляваны сурыкам пергамент і абвязаны шнурком. Краі тонкага пергамента былі склеены воскам з пячаткай Эўтыбіды, дзе была выразана Венера, якая нараджаецца з пены марской. Збянтэжаны Метробій запытаўся: — Найпрыгажэйшая! Каму адрасавана гэта пісьмо? — Луцыю Карнелію Суле. — Клянуся маскай бога Мома! He будзем спяшацца з нашымі рашэннямі, мая дзяўчынка! — Нашымі? Пры чым ты тут? — Але няхай дапаможа мне дабрэйшы Юпітэр! А калі Суле не спадабаецца, што ўмешваюцца ў яго справы? Калі замест таго, каб пакрыўдзіцца на сваю жонку, ён пакрыўдзіцца на даносчыкаў? I калі ён надумае пакрыўдзіцца на мяне? — А мне што да гэтага? — Але... мая дзяўчынка... калі для цябе нічога не азначае гнеў Сулы... ён вельмі шмат азначае для мяне... — Але хто пра цябе думае? — Я, прыгожая Эўтыбіда, прыязная для людзей і багоў. Я вельмі моцна люблю сябе. — Але я не спамянула твайго імя... I ва ўсім, што можа здарыцца, ты будзеш зусім у баку. — Разумею... вельмі добра... але бачыш, мая дзяўчынка, я задушэўны друг Сулы на працягу трыццаці год... — О, я ведаю гэта... нават больш задушэўны, чым гэта патрэбна для тваёй добрай славы. — Гэта няважна... Я ведаю гэтага звера... гэта значыць чалавека... і, нягледзячы на дружбу, якая мяне звязвае з ім гэтулькі год, я ведаю, што ён здольны адкруціць мне галаву... як курыцы. Я ўпэўнены, што ён загадае ўшанаваць мяне самым пышным пахаваннем і бітвай пяцідзесяці гладыятараў вакол майго кастра. Аднак, на маё няшчасце, я не здолею пацешыцца гэтым відовішчам... — He бойся, — сказала Эўтыбіда, — з табою не здарыцца ніякага няшчасця. — Усё ад волі багоў, якіх я заўсёды шанаваў. — А пакуль што ўшануй Вакха і выпі ў славу яго пяцідзесяцігадовага фалернскага, якое я сама табе змяшаю. I яна наліла віна са збана ў чашу камедыянта. У трыкліній увайшоў раб у дарожнай вопратцы. — Памятай, што я казала, Дэмафіл, і нідзе не прыпыняйся да Кум. Слуга ўзяў з рук Эўтыбіды пісьмо, паклаў яго за пазуху і, пакланіўшыся пані, захінуўся ў плашч і выйшаў. Эўтыбіда, супакоіўшы Метробія, выйшла з трыклінія і вярнулася ў прыёмную. Лукрэцый, трымаючы ў руцэ дошчачку, збіраўся перачытваць тое, што ён напісаў. — Прабач мне, я павінна была пакінуць цябе аднаго на больш, як хацела... але я бачу, што ты не траціў часу. Прачытай мне гэтыя вершы, бо тваё ўяўленне можа быць выказана толькі ў вершах... і пры тым ў надзвьічайных вершах. — Ты і бура, якая лютуе на дварэ, унушылі мне гэтыя вершы, і таму варта, каб я прачытаў іх табе... Калі я пайду дадому, я прачытаю іх буры: ... Марскі буран, як шалёны, раскідвае хвалі, Ён караблі нахінас, нябесныя хмары разносіць, Ці, па палях прабягаючы, круціцца страшнейшым віхрам, Валіць магутныя дрэвы, абвальвае горныя высі, Лес стогадовы калоціць парывіста; так імчыцца Вецер, шалеючы, стогне. праносіцца з рокатам грозным, Значыць, і ветры ёсць целы, ды толькі нябачныя намі. Мора і землі яны падымаюць, нябесныя хмары Крышаць магутна і цягнуць раптоўна ўзняўшымся віхрам, I не іначай цякуць яны, нішчачы ўсё прад сабою, Як і вада, па прыродзе сваёй, хоць і мяккая, мчыцца Гулкай раптоўнай ракою, надзьмутаю водамі ліўня. Поўняць, спадаючы з гораў высокіх у яе, вадаспады, Лесу абломкі нясуць і ствалы захапляюць ад дрэваў, Моцныя нават масты ўстаяць пад раптоўным ударам Хваляў няздольны: з такой нсзвычайнай сілай імчыцца Ліўнем узрушаны вал, што ўдарае па ўстоях і палях. 3 грукатам ён спусташае ўсё, пад вадою уносіць Груды камення і ўсе перашкоды змятае вадою. Трэба, каб гэтак жа моцна імкнуліся ветра парывы, Быццам магутны паток, к