КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
ы. Яго малявалі з казлінымі нагамі, барадой і рагамі і з пастухоўскай дудою, вынаходцам якой яго лічылі. Нсрастлумачальныя гукі ў лясах і гарах. якія палохалі людзей, старадаўнія грэкі прыпісвалі Пану. Адсюль выраз «панічны страх» для абазначэння моцнага, няўцямнага перапалоху. Пантаміма — тэатральнас прадстаўленне, дзс акцёры замест слоў размаўляюць мімікай і жэстамі. Пантыфекс — адзін з вярхоўных жрацоў. Пры Суле лік іх даходзіў да пятнаццаці. Яны наглядалі за жрацамі і за выкананнем абрадаў. Юлій Цэзар быў абраны за такога вярхоўнага жраца. Папірус — старадаўнія егіпецкія скруткі з пісьмом. Гэтыя папірусы (рукапісныя скруткі) з’яўляюцца нібы родапачынальнікамі сучаснай кнігі. Самыя старажытныя з егіпецкіх папірусаў з’явіліся за 2500 г. да нашай эры. Назву сваю атрымалі ад расліны папіруса, з сцябла якога рабіліся лісты для пісання. Лісты гэтыя склсйваліся ў доўгія палосы і скручваліся. Парапет — агарожа на мосцс, набярэжнай, галерэі, арэнс. Паркі — па всраваннях старажытных рымлян, тры багіні, якія кіравалі жыццём чалавска. Адна з іх пачынала прасці нітку чалавсчага жыцця, другая разматвала нітку, трэцяя псраразала яе. Паказваліся яны з прасніцай. верацяном і нажніцамі. Патран — так называўся ў Старажытным Рымс патрыцый, ад якога знаходзіліся ў залсжнасці няпоўнапраўныя рымскія грамадзяне. што называліся яго кліентамі. Кліснты павінны былі аказваць свайму патрану ўзбросную дапамогу на вайнс і грашовую ў мірны час, патран абавязваўся абараняць іх у судзс, бо кліент сам нс мсў права абараняць свае інтарэсы. У раманс «Спартак» Метробій называс сваім патранам бога Мома, які, па старажытнарымскіх всраваннях. лічыўся апекуном камсдыянтаў. Патрыцьй — пануючы клас у Старажытным Рыме. Калі ў VI в. да наіпай эры ўтварылася Рымская рэспубліка, патрыцыі заўладалі ўсёй палітычнай уладай над астатняй народнай масай (слова «патрыцыі» ў перакладзе азначае сын знатнага бацькі). Пегас — у старадаўніх грэкаў імя казачнага крылатага каня. Пеплум, або Пеплас, — перайшоўшас да рымлян ад грэкаў жаночае адзенне ў выглядзс плашча, бсз рукавоў, якое запшільвалася на плячы. Піраты кілікійскія — марскія разбойнікі з Кілікіі — у старадаўнія часы горнай краіны ў Малой Азіі. Пір — цар Эпіра, адной з грэчаскіх вобласцсй. У 280 і 278 гг. пры Гсраклеі і Аскулумс разбіў рымскія войскі. Плебеі — так называліся ў Старажытным Рыме няпоўнапраўныя грамадзяне, якія хоць і карысталіся свабодай. але не ўдзельнічалі ў палітычным жыцці. Порцік — крытая галсрэя, столь якой падтрымлівалася калонамі. У Старажытнай Грэцыі і Рымс порцікі рабіліся вакол гандлёвай плошчы і перад уваходам у дамы багатых людзсй. У час дажджу і спёкі пад порцікамі збіраліся для гугарак і прагулак. Празерпіна — у старадаўніх рымлян царыца падземнага свету. жонка Плутона. Праскрыпцыя — абвяшчэнне грамадзян, што яны пазбаўлены ўсіх правоў і абароны законаў. Спісы такіх грамадзян вывсшваліся для ўсеагульнага всдама (праскрыпцыйныя спісы). У Старажытным Рыме гэтым спосабам карысталіся для знііпчэння палітычных праціўнікаў і для адабрання іх масмасці. Прэтар — вышэйійая пасля консула ўрадавая асоба ў Старажытным Рьіме. Ён выконваў абавязкі суддзі. Прэтар таксама замяняў консула ў час адсутнасці апоіпняга. Прэторый — паходная палатка камандуючага ў час вайны, змяшчалася звычайна ў сярэдзіне лагера. Прэфект — начальнік. Прэфсктам у старадаўніх рымлян называўся начальнік горада, начальнік вобласці (правінцыі), начальнік асобнай воінскай часці, напрыклад конніцы. Прэфікі — плакалыпчыцы-жанчыны. якія наймаліся спецыяльна для таго, каб аплакваць нябожчыка і праслаўляць яго вартасці. Радапея — радопская, г. зн. родам з Радопы, вобласці ў Фракіі. Ромул і Рэм — па рымскіх паданнях, два браты-блізнюкі, якія заснавалі горад у нізе Палатынскай гары. Пасля Ромул забіў Рэма і зрабіўся царом новага горада, названага ў яго гонар Рымам (па латыні Рома). Па паданню, іх выкарміла ваўчыца. На ўспамін пра гэта ў Рымс на Капітоліі да гэтага часу трымаюць жывую ваўчыцу. Ростра — арагарская трыбуна на плошчы ў Старажытным Рыме (азрымала сваю назву ад таго, піто была ўпрыгожана насамі караблсў, захонлсных у час вайны; ростра — назва носа карабля). Рэгул Марк Атылій — рымскі налкаводзец, бліскуча псрамог у псріпую пунічную вайну карфагенян, алс затым быў узяты ў палон. Карфаіенянс накіравалі ў Рым разам з пасольствам для перагавораў нра мір і палоннага Рэгула. Рэгул зрабіў у сснаце прамову супраць заключэння міра. што было шчасцем для Рыма, але пагібсллю для Рэгула, які, стрымаўшы дадзсную ім клятву. вярнуўся палонным у Карфагсн, дзе і загінуў. Сабіна — вобласць у Сярэдняй Італіі. населсная племснем сабінян. Самніты — плямёны, якія насялялі Самніум, горную вобласць у старадаўняй Італіі. Пасля доўгіх войнаў з рымлянамі (самніцкія войны) самніты канчаткова трапілі пад уладу рымлян (у пачатку III в. да нашай эры). У I в. да нашай эры яны амалі. цалкам былі знійічаны войскамі Сулы. Сатурн — па старажытнагрэчаскіх вераваннях. бог земляробства. які быў прагнаны з нсба сваім сынам Юпітэрам і пасяліўся ў Італіі, дзс навучыў людзей зсмляробству. Сатурнін Луцый Апулей — рымскі народны трыбун. правадыр народнай партыі ў часы Марыя, У 100 г. да нашай эры ён правёў выгадныя для народа законы — аб змяншэнні цэн на хлсб, аб надзялснні воінаў зямлёй у заваяваных вобласцях. У 99 г. быў забіты ў час вулічнай бойкі. Сатыры — па старадаўніх рымскіх всраваннях, лясныя і палявыя паўбагі. спадарожнікі бога віна і вссялосці Вакха. Іх малявалі з прыплюснутым носам і казлінымі рагамі, вушамі, нагамі і хвастом і ў болыпасці з флейтай у руках. Сафокл (495—406 іт. да наіпай эры) — вялікі грэчаскі пісьменнік; нанісаў болып ста трагсдый, з якіх да нашага часу захавалася сем — «Аякс», «Антыгона», «Элсктра» і інш. Секутар (па латыні «праслсдвальнік») — так называўся гладыятар, узбросны толькі мячом і шчытом. Праціўнікам яго быў гладыятар — сетачнік, узброены трохзубцам і сеткай. Калі сетачніку не ўдавалася аблытаць праціўніка сеткай, ён уцякаў, і за ім гнаўся сскутар. Сенат — у Старажытным Рыме сход рымскіх натрыцыяў, разам з уладамі, якія кіравалі дзяржавай. Атрымаў сваю назву ад лацінскага слова «senex» (сенекс) — стары, таму што ў члсны сената абіраліся найболып старыя патрыцыі. Спачатку ў сенаце было 300 чалавек. у I в. да нашай эры — 600, у эпоху Цэзара лік сенатараў павялічыўся да 900 чалавск. Сервій Тулій — шосты рымскі цар (у V в. да нашай эры), налепшыў становішча нлебеяў. Сесарскае поле — было ганебным месцам за Эсквілінскімі варотамі Рыма, дзс прыбівалі да крыжа рабоў. палічаных вінаватымі ў адносінах да сваіх паноў. Сестэрцый — старадаўняя рымская сярэбраная манета. Стабіі — горад у старадаўняй Кампанні (у Італіі), зруйнаваны разам з горадам Пампеяй у час вывяржэння вулкана Везувія ў 79 г. нашай эры. Стадыя — грэчаская мсра даўжыні, роўная 125 крокам. Старажытнарымская эра — рымлянс вялі лік гадоў з мяркуемага года заснавання Рыма, за 753 гады да нашай эры. Паўстанне Спартака пачалося ў 680 г. старажытнарымскай эры. г. зн. у 73 г. нашай эры. Стыкс — па всраваннях старадаўніх грэкаў, рака, якая ссм разоў абцякала падземнае царства мёртвых. Эрэб — па грэчаскіх вераваннях, самая змрочная частка падзсмнага царства. Эскулап — па старажытнагрэчаскіх вераваннях. бог лскарскага майстэрства. Эсхіл (525—456 гг. да нашай эры) — адзін з трох вялікіх старадаўнягрэчаскіх пісьмсннікаў. якія пісалі трагедыі (два другіх — Эўрыпід і Сафокл). Эсхіл першы пачаў пісаць трагедыі і атрымаў назву «бацька трагедыі». Матэрыял для сваіх трагедый ён звычайна запазычаў у старадаўніх міфаў. Эфіоп — ураджэнец Эфіопіі. Эфіопіяй называлася ў старажытныя часы краіна ў Афрыцы, якая знаходзілася на поўдзень ад Егіпта, сучасная Абісінія. Югурта — цар Нумідыі (у Афрыцы, цяпер Алжыр), доўгі час ваяваў з Рымам (Югуртынская вайна) і канчаткова быў пераможаны рымскім палкаводцам Марысм у 105 г. да наіпай эры. Юнона — па старажытнагрэчаскіх вераваннях, жонка Юпітэра, багіня, апякунша сямейнага жыдця. Юпітэр — па старажытнагрэчаскіх всраваннях, галоўны з багоў, які кіруе небам і зямлёй. Адно з яго прозвіпічаў — «Грамавержац». Юпітэр Статар («статар» азначае стойкі) — адна з назваў Юпітэра. якая паказвае, іпто ён надас воіну стойкасць і стрымлівае яго ад уцёкаў. ЗМЕСТ Раздзел I. Шчодрасць Сулы 5 Раздзел II. Спартак на арэне 15 Раздзел III. Тавсрна Венеры Лібіціны 26 Раздзел IV. Што рабіў Спартак, стаўшы свабодным грамадзянінам 40 Раздзел V. Сталовая Катыліны і прыёмная Валерыі 53 Раздзел VI. Пагрозы, інтрыгі, небяспскі 66 Рйздзел VII. Як смерць выперадзіла Дэмафіла і Метробія .... 85 Рйздзел VIII. Вынікі ад смсрці Сулы 97 Раздзел IX. Як п'яніца думаў. што ён выратаваў рэспубліку 113 Раздзел X. Паўстанне 128 Раздзел XI. Ад Капуі да Везувія 141 Раздзел XII. Як Спартак давёў лік сваіх байцоў да дзесяці тысяч . . 148 Раздзел XIII. Ад бітвы нры Казіміне да бітвы каля Аквіна . . . . 156 Раздзел XIV. У якім расказваецца пра розныя пачуцці і пра самалюбства ліктара Семпліцыяна 165 Раздзел XV. Спартак перамагае яшчэ аднаго прэтара і адольвае цяжкія спакусы 178 Раздзел XVI. Леў ля ног дзяўчыны. Забойца, які атрымаў па заслугах . 190 Раздзел XVII. Арторыкс-фокуснік 201 Раздзел XVIII. Консулы на вайне. Бітва пад Камсрынам. Смерць Энамая 217 Раздзел XIX. Бітва каля Мутына. Мсцяжы. Марк Крас дзейнічае . . 231 Раздзел XX. Ад бітвы каля гары Гарганскай да пахавання Крыса . . 244 Раздзел XXI. Спартак у Луканіі. Пастка, у якую трапіў сам лавец . . 260 Раздзел XXII. Апошнія бітвы. Паражэннс каля Брадануса. Смерць . . 271 Заключэнне 287 Тлумачэннс замежных слоў, імён і назваў 289 Літаратурна-мастацкае выданне Школьная бібліятэка Рафаэла Джаваньёлі СПАРТАК Для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту Рэдактар Г. В. Малахава Мастак О. Г. Ковалевская Мастацкі рэдактар В. А. Жахавец Тэхнічны рэдактар Т. В. Лецьен Карэктары 3. Я. Губашына, A. А. Баранава Падпісана ў друк 07.06.97. Фармат 84xl08'/32. Папсра афсетная. Гарнітура Таймс. Афсетны друк. Ум.-друк. арк. 15,96. Ум. фарб.-адб. 16,38. Ул.-выд. арк. 17,96. Тыраж 6100 экз. Зак. 1187. Дзяржаўнае прадпрыемства выдавецтва «Бсларуская навука» Нацыянальнай