КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
м. Базіліка — вялікі доўгі будынак, раздзслсны на некалькі частак прадольнымі радамі калон. У рымскіх гарадах базілікі служылі месцам для біржы, суда, крытага рынку і інш. Байі — горад у старадаўняй Італіі блізка ад Неапаля, славіўся сваімі гарачымі сернымі крыніцамі. Сюды выязджалі на марскія купанні знатныя рымляне. Баліста — асадная машына ў старадаўніх народаў, якой кідалі камяні, стрэлы, коп’і. Балюстрада — нарэнчы са слупікамі або калонкамі, якімі былі абгароджаны тэрасы, галярэі, лссвіцы, балконы. Бахус — гл. Вакх. Бруствер — загарода (вал, сцяна, насып), якой прыкрываліся ад непрыяцеля і якая разам з тым давала магчымасць абаронцам страляць. Букцыны — рымскі духавы інструмент, падобны да сучаснага трамбона. Вакх (Бахус) —бог віна і вссялосці ў рымлян. Вал — іалоўны бог народаў, якія насялялі Асіра-Вівілонію, Фінікію, Карфагсн. Валькірыі — па паданнях старадаўніх германцаў. прыгожыя дзяўчаты з лебядзінымі крыламі, якія ляталі ў залатым узбраенні ў павстры; яны загадваюць бітвамі, пасылаюць па волі бога Одына смерць таму або другому з воінаў. Вампір — па народнаму павср’ю, мярцвяк, які выходзіць з магілы і смокча кроў спячых людзей. Ватан, або Одын, — вярхоўны бог старадаўніх германцаў; адпавядае рымскаму Юпітэру. Веліты — лёгкаўзбросныя пехацінцы ў рымскім войску; у іх былі лукі са стрэламі і дроцікі. Ветэран (ад латынскага слова vetus — стары) — так зваліся воіны, што адслужылі свой тэрмін. Воўк Фенрыс — па гсрманскіх паданнях, злое страшыдла, якос жывс ў царстве мёртвых. Вулкан — рымскі бог агню і кавальскаіа рамяства; адлюстроўваўся з малатком і абцугамі. Вясталкі — шэсць жрыц багіні хатняга ачаі а Весты. На Форуме (галоўная плошча ў Рымс) быў храм багіні Весты. У храме гарэў незгасальны агонь. Вясталкі павінны былі падтрымліваць гэты агонь. Яны выбіраліся са знатных сем’яў яіпчэ ў дзяцінстве і на працягу ўсяго часу служэння багіні, на працягу трыццаці год, не маглі выходзіць замуж. Тую, якая нарушыла абяцанне, каралі суровай смерцю; яс замуроўвалі жывой у падзямеллі. Вясталкі карысталіся вялікай пашанай. Яны, аднолькава з члснамі ўрада. мелі нрава ездзіць па гораду ў калясніцах, наперадзе іх ішла ганаровая варта — ліктары. Яны маглі памілаваць сустрэтага па дарозс злачынца. Вяшчуны — абвяшчалі на вуліцах і плошчах загады кіраўнікоў або паведамлялі пра якую-небудзь важную надзсю. Галія Цызальпійская (г. зн. па гэты бок Альп) — так называлася частка Галіі, якая знаходзілася ў Паўночнай Італіі. Другая частка Галіі. аддзсленая Альпамі, сучасная Францыя, называлася Транзалыіійскай (г. зн. па той бок Альп). Галы — народ, які насяляў Галію (сучасную Францыю і Паўночную Італію). Ганібал (Анібал) — геніяльны карфагенскі палкаводзсц (вобласць Карфагсна займала сучасныя Туніс і Алжыр). Жыў ад 247 да 183 г. да нашай эры. Праславіўся сваім паходам супраць рымлян. Ён перайшоў цсраз Алыіы і нскалькі разоў бліскуча псрамагаў рымскія войскі. алс, нс атрымаўшы дапамогі з Карфагена. Ганібал павінен быў вярнуцца ў Афрыку. дзс пацярпеў паражэнне ад рымскага палкаводца Сцыпіёна Афрыканскага. Калі рымляне патрабавалі выдачы Ганібала. ён уцёк у Азію і там атруціўся. Гарацыі — славуты рымскі род. Згодна з паданнсм, у VII в. да напіай эры. калі Рым ваяваў з суседнім горадам Альба-Лонгай, было вырашана развязаць спрэчку паядынкам. 3 боку рымлян выйіплі тры браты Гарацыі, а з боку албанцаў — тры браты Курыяцыі. Калі два браты Гарацыі былі забіты, а тры браты Курыяцыі нарансны, то Грацый, які застаўся ў жывых, кінуўся наўцёкі. Курыяцыі рынуліся за ім. Гарацый. павярнуўшыся, забіў мячом пярэдняга. пасля расправіўся па адным і з двума другімі Курыяцыямі. Гез, або Гезус, — бог вайны ў старадаўніх галаў. Геркулес (па-рымскаму), Геракл (па-грэчаску) — славугы гсрой грэкарымскай міфалогіі. Яшчэ дзіцем у калысцы задушыў двух змсяў, падасланых варожай да яго баііняй, каб умярцвіць яго. За ўсё сваё жыццё зрабіў дванаццаць подзвігаў: задуіныў рукамі страшнага льва, перамог дзевяцігаловую гідру. скраў Цэрбсра, сямігаловага сабаку, з падземнага царства. перамог вслікана Антэя і інш. Гладыятары лічылі Гсркулсса, як прадсгаўніка магутнай сілы і доблесці, сваім апекуном. Гіганты, або Тытаны, — веліканы, якія мелі звышчалавечую сілу, дзеці Гсі, багіні зямлі, якія пачалі барацьбу з Зеўсам за панаваннс над свстам і пацярпелі паражэнне. Згодна падання, гэтая барацьба адбывалася ў ваколіцах Везувія. Гласіс — зсмляны насып перад знадворным ровам умацаванняў. Гракхі — браты Тыберый і Кай, славутыя рымскія палітычныя дзеячы II в. да напіай эры. Будучы трыбунамі, Гракхі хацелі правесці на карысць сялянскай і гарадской беднаты рэформы: надзялснне зямлёю, танны нродаж хлсба, палёгкі для ваеннай службы і інш. Гэтымі мерамі яны ўзнялі супраць сябе знаць і сенат. У 133 г. быў забіты Тыбсрый. а ў 121 г. загінуў Кай Гракх. Грамадзянскі вянок — вянок з дубовых лісцяў з жалудамі. якім узнагароджвалі рымскага воіна, іпто выратаваў свайго таварыша і забіў пры гэтым ворага. Дванаццаць табліц — у 451—450 гг. да напіай эры ў Рымс была створана камісія з дзесяці асоб (дэцэмвіры), якія склалі законы. што зрабіліся асновай старажытнарымскага права. Гэтыя законы былі запісаны на дванаццаці бронзавых дошках або табліцах і выстаўлсны на Форуме — рыначнай плошчы (цэнтр рымскага дзяржаўнага жыцця). Дыктатар — кіраўнік з нсабмежанавай уладай, які прызначаўся ў надзвычайных выпадках, калі дзяржаве пагражала небяспека. Дынарый — старажытная рымская срэбраная манета каштоўнасцю каля дваццаці пяці капсск на золата. У ёй было пятнаццаць асаў. Дыяна — багіня палявання ў старадаўніх рымлян. Дыяніс — старажытны грэчаскі бог віна і вссялосці (ў рымлян Вакх. або Бахус). Дэкан, або дэкурыён, — дзссятнік, начальнік над дзесяццю воінамі ў рымскіх войсках. Дэкрэт — пастанова вышэйшай улады. Елісейскія палі, або Элізіум, — па вераванню старадаўніх грэкаў і рымлян, месца блажэнства, дзе пасля смсрці спачывалі душы памсрпіых герояў і дабрадзейных людзей. Іды — так называўся дзень поўнага месяца. 1-ы дзень 3-га тыдня ў кожным месяцы. Па рымскім калсндары 4 мссяцы ў годзс мслі па 31 дню. a астатнія —па 29. Кожны мссяц дзяліўся на 4 тыдні, алс 1-ы тыдзень быў карацсйшы за астатнія. У доўгія месяцы ён складаўся з 6 дзён. у астатнія — з 4. Таму і іды прыпадалі нс на адно і тое ж чысло. У доўгія месяцы (сакавік. май. ліпень і кастрычнік) днём ід было 15-е чысло (у 1-м тыдні 6 дзён і ў 2-м — 8 дзсн), а ў астатнія месяцы — 13-е чысло (4 дні ў 1-м тыдні і 8 дзён у 2-м). Ілірыйцы — жыхары Ілірыі — вобласці на паўночна-ўсходнім бсразс Адрыатычнага мора. У II в. да нашай эры Ілірыя зрабілася рымскай правінцыяй. Італійскія войны — войны Рыма з другімі абласцямі Італіі, у выніку якіх Рым да III в. нашай эры аб’яднаў пад сваёй уладай усю Італію. Кагорта — у рымскай арміі атрад войска ў 500 чалавек, 10 кагорт складалі легіён. Кай Мемій Гемел — рымскі дзсяч I в. да нашай эры. Плебей па паходжанню, Гемсл быў всльмі адукаваным чалавскам, паэтам і выдатным прамоўцай. Календы — у рымлян назва першага дня кожнага месяца. Слова «календы» азначае «всшчы дзень». У гэты дзснь на рымскай плошчы «абвяіпчалі». г. зн. аб’яўлялі, колькі дзён будзс ў першым тыдні гэтага мссяца. Па рымскаму калсндару з чатырох тыдняў кожнага месяца першы быў самым карацейшым, і лік дзсн у ім мяняўся у тыя 4 месяцы, якія складаліся з 31 дня (сакавік. май. ліпень і кастрычнік), у першым тыдні было 6 дзён. а ў астатнія месяцы ўсяго 4 дні. Кйміл Марк Фурый — рымскі палкаводзец і дыктатар. У 390 г. да нашай эры выратаваў Рым ад нашэсця галаў. За свае заслугі атрымаў некалькі трыумфаў і тытул другога заснавальніка Рыма. Каміцыі — народныя сходы ў Старажытным Рыме, на якіх абмяркоўваліся новыя законы і выбіраліся службовыя асобы. Канклаў — пакой, у якім рымская матрона займалася чытаннсм і прымала блізкіх сяброў. Звычайна пакой гэты знаходзіўся каля спальні. Капітолій — крэпасць на Капіталійскай гары ў Старажытным Рыме. У ёй быў храм Юпітэра. Карфаген — дзяржава ў Афрыцы, заснаваная фінікіянамі. Яна знаходзілася на месцы сучасных Туніса і Алжыра. Сталіцай яго быў горад Карфаген. Карфагсн вёў тры славутыя войны з Рымам, так званыя Пунічныя, якія закончыліся зруйнаваннсм Карфагена рымскім палкаводцам Сцыпіёнам Афрыканскім у 146 г. да нашай эры. Кастар — адзін з двух братоў-блізнюкоў, сыноў грэчаскага бога Зеўса (Кастар і Палукс), якія былі вядомы сваёй дружбай. Катапульта — кідальная маіпына ў старадаўніх народаў, пры дапамозе якой кідалі ў непрыяцеля камяні і стрэлы. звычайныя або запальваючыя. Катон Малодшы (95— 46 г. да нашай эры) — праўнук Катона старэйіпага. Належаў да рэспубліканскай партыі, якая змагалася супраць улады Юлія Цэзара. Пасля таго як рэспубліканскія войскі былі разбіты, Катон скончыў жыццё самаіубствам, не жадаючы бачыць падзеннс рэспублікі. Каток Старэйшы (237—149 г. да наіпай эры) — рымскі дзсяч і пісьменнік. Вядомы як чалавек непадкупнага характару і всльмі вытрыманы. Будучы цэнзарам, усімі спосабамі змагаўся з раскошай, якой абкружылі сябе знатныя рымляне. Быў непрымірымым ворагам Карфагсна. Усе свас прамовы ў сснацс ён заканчваў словамі: «Карфагсн павінсн быць зруйнаваны». Катыліна — рымскі палітычны дзеяч, які жыў у I в. да нашай эры. Вядомы сваімі загаворамі супраць консулаў і сената Катыліна разлічваў захапіць уладу з дапамогай народных мас, якія ён хацеў надзяліць зямлёй, канфіскаванай у багатых і знатных рымлян. У 63 г. да наіпай эры загавор Катыліны быў раскрыты Цыцэронам. Катыліна схаваўся са сваімі аднамыснікамі. але быў забіты ў бітвс з высланымі супраць яго войскамі. Квестары — службовыя асобы ў Старажытным Рымс. Адны з іх загадвалі дзяржаўнай казной у Рыме, другія суправаджалі палкаводцаў у паходзе і загадвалі васннай казной. Квірыты — так называлі ў Старажыгным Рыме паўнапраўных грамадзян — не ваенных (слова «квірыты» азначас сын Квірына, бога. які лічыўся заснавальнікам Рыма). Кібела — багіня. якая лічылася ў Малой Азіі. Грэцыі і Рымс як маці ўсяго жывога, «вялікая маці». Кімвры — народ германскага племсні, які жыў спачатку на берагах Паўночнага мора. З’явіліся ўперпіыню ва Усходніх Алыіах у 113 г. да нашай эры. Кімвры разбілі рымлян, праніклі ў Галію, у Іспанію, усюды паспяхова змагаліся з рымлянамі і разам з блізкім племенем тэўтонаў уварваліся ў І