Творы замежнай літаратуры для дадатковага чытання ў 10—11 класах
Эрнэст Хемінгуэй, Райнер Марыя Рыльке
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 335с.
Мінск 2024
РАЗДЗЕЛ ТРЫНАЦЦАТЫ
Мы прыехалі ў Мілан раніцай, і нас выгрузілі на таварнай станцыі. Санітарны аўтамабіль павёз мяне ў амерыканскі шпіталь. Лежачы ў аўтамабілі на насілках, я не мог вызначыць, па якіх вуліцах мы едзем, але, калі насілкі выцягнулі, я ўбачыў рынкавую плошчу і адчыненыя дзверы закусачнай, адкуль дзяўчына вымятала смецце. Вуліцу палівалі, і пахла раніцай. Санітары паставілі насілкі на зямлю і ўвайшлі ў дом.
Потым яны вярнуліся разам са швейцарам. Швейцар быў з сівымі вусамі, у фуражцы з галунамі, але без ліўрэі. Насілкі не змяшчаліся ў кабіне ліфта, і яны паспрачаліся, што лепш: зняць мяне з насілак і падняць на ліфце ці несці на насілках па лесвіцы. Мяне сталі падымаць з насілак.
— Асцярожней,— сказаў я,— асцярожней.
У кабіне было цесна, і, калі мае ногі сагнуліся, мне стала вельмі балюча.
— Выпрастайце мае ногі,— сказаў я.
— Нельга, signor tenente. He хапае месца.
Чалавек, які сказаў гэта, падтрымліваў мяне адной рукой, а я яго абхапіў за шыю. Яго дыханне данесла да мяне металічны пах часныку і чырвонага віна.
— Ты акуратней,— сказаў другі санітар.
— А што я, хіба не акуратна?
— Акуратней, кажуць табе,— паўтарыў другі, той, што трымаў мае ногі.
Я ўбачыў, як зачыніліся дзверы кабіны, з грукатам зачынілася рашотка, і швейцар націснуў кнопку чацвёртага паверха. У швейцара быў заклапочаны выгляд. Ліфт марудна пайшоў угару.
— Цяжка? — спытаў я чалавека, ад якога пахла часныком.
— Нічога,— сказаў ён. На твары ў яго выступіў пот, і ён крактаў. Ліфт падымаўся ўсё вышэй і нарэшце спыніўся. Чалавек, які трымаў мае ногі, адчыніў дзверы і выйшаў. Мы апынуліся на пляцоўцы. На пляцоўку выходзіла некалькі дзвярэй з меднымі ручкамі. Чалавек, які трымаў мае ногі, націснуў кнопку. Мы пачулі, як за дзвярыма затрашчаў званок. Ніхто не адгукнуўся. Потым па лесвіцы падняўся швейцар.
— Дзе яны? — спыталі санітары.
— He ведаю,— сказаў швейцар,— Яны спяць унізе.
— ІТаклічце каго-небудзь.
Швейцар пазваніў, потым пастукаўся, потым адчыніўдзверы і ўвайшоў. Калі ён вярнуўся, за ім ішла сталая жанчына ў акулярах. Валасы яе былі раскудлачаныя, і прычоска раскідалася, яна была ў форме сястры міласэрнасці.
— Я не разумею,— сказала яна.— Я не разумею па-італьянску.
— Я гавару па-англійску,— сказаў я.— Трэба ўладкаваць мяне куды-небудзь.
— Ніводная палата не гатова. Мы яшчэ нікога не чакалі.
Яна старалася падабраць валасы і блізарука жмурылася на мяне.
— Пакажыце, куды мяне пакласці.
— He ведаю,— сказала яна,— Мы нікога не чакалі. Я не магу пакласці вас абы-куды.
— Усё роўна куды,— сказаў я. Потым звярнуўся да швейцара па-італьянску: — Знайдзіце вольны пакой.
— Яны ўсе вольныя,— сказаў швейцар— Вы тут першы паранены.— Ён трымаў фуражку ў руцэ і глядзеў на пажылую сястру.
— Ды пакладзіце вы мяне куды-небудзь, Хрыстом Богам прашу! — Боль у сагнутых нагах усё мацнеў, і я адчуваў, як ён наскрозь пранізвае косці. Швейцар знік за дзвярыма разам з сівой сястрой і хутка вярнуўся,— Ідзіце за мной,— сказаў ён.
Мяне панеслі па доўгім калідоры і ўнеслі ў пакой са спушчанымі шторамі. У ім пахла новай мэбляй. Каля сцяны стаяў ложак, у куце — вялізная люстраная шафа. Мяне паклалі на ложак.
— Я не магу даць прасціну,— сказала жанчына,— яны ўсе пад замком.
Я не стаў гаварыць з ёй.
— У мяне ў кішэні грошы,— сказаў я швейцару.— У той, што зашпілена на гузік.
Швейцар дастаў грошы. Абодва санітары стаялі каля парога з шапкамі ў руках.
— Дайце ім абодвум па пяць лір і пяць лір вазьміце сабе. Mae паперы ў другой кішэні. Можаце аддаць іх сястры.
Санітары ўзялі пад казырок і выйшлі.
— Вось,— сказаў я сястры,— гэта мая картачка і гісторыя хваробы.
Жанчына ўзяла паперы і паглядзела на іх праз акуляры. Папер было тры, і яны былі складзеныя.
— Я не ведаю, што рабіць,— сказала яна.— Я не ўмею чытаць па-італьянску. Я нічога не магу зрабіць без распараджэння доктара.— Яна расплакалася і ўсунула паперы ў кішэню фартуха.— Вы амерыканец? — спытала яна скрозь слёзы.
— Так. Пакладзіце, калі ласка, паперы на столік каля ложка.
У пакоі было цемнавата і халаднавата. 3 ложка мне было відаць вялікае люстэрка ў шафе, але не было відаць, што ў ім адбівалася. Швейцар стаяў у нагах ложка. У яго быў добры твар, і сам ён здаваўся мне таксама добрым.
— Вы можаце ісці,— сказаў я яму.— I вы таксама,— сказаў я сястры.— Як вас зваць?
— Місіс Уокер.
— Ідзіце, місіс Уокер. Я паспрабую заснуць.
Я застаўся ў пакоі адзін. У ім было халаднавата і не пахла бальніцай. Матрац быў тугі і зручны, і я ляжаў не варушачыся, амаль не дыхаючы, радуючыся, што боль сціхае. Па нейкім часе мне захацелася піць, і я знайшоў у галавах грушу званка і пазваніў, але ніхто не з’явіўся. Я заснуў.
Прачнуўшыся, я агледзеўся. Праз аканіцы прабівалася сонечнае святло. Я ўбачыў вялікі гардэроб, голыя сцены і два крэслы. Mae ногі ў брудных бінтах, як палкі, тырчалі на ложку. Я стараўся не кратаць імі. Мне хацелася піць, і я пацягнуўся да званка і націснуў на кнопку. Я пачуў, як адчыніліся дзверы, і азірнуўся, і ўбачыў сястру, не ўчарашнюю, а іншую. Яна здавалася мне маладой і прыгожанькай.
— Добры дзень,— сказаў я.
— Дабрыдзень,— сказала яна і падышла да ложка.— Нам не ўдалося выклікаць доктара. Ен паехаў на Кома. Мы не ведалі, што сёння прывязуць каго-небудзь. А што ў вас?
— Я паранены. Абодва калены і ступні, і галава таксама закранута.
— Як вас зваць?
— Генры, Фрэдэрык Генры.
— Я зараз памыю вас. Але павязак мы не можам чапаць да прыходу доктара.
— Скажыце, а міс Барклі тут?
— He. У нас такой няма.
— Што гэта за жанчына, якая плакала, калі мяне прывезлі?
Сястра рассмяялася.
— Гэта місіс Уокер. Яна дзяжурыла ноччу і заснула. Яна не думала, што каго-небудзь прывязуць.
Размаўляючы, яна распранула мяне, і калі зняла ўсё, апрача павязак, то стала мяне мыць, вельмі проста і спрытна. Мыццё мяне асвяжыла. Галава была забінтавана, але яна абмыла ўсюды вакол бінта.
— Дзе вас параніла?
— На Ізонца, на поўнач ад Плавы.
— Дзе гэта?
— На поўнач ад Гарыцыі.
Я бачыў, што ўсе гэтыя назвы ёй нічога не гавораць.
— Вам вельмі баліць?
Яна ўклала мне градуснік у рот.
— Італьянцы ставяць пад паху,— сказаў я.
— He размаўляйце.
Выняўшы градуснік, яна паглядзела, якая тэмпература, і адразу стрэсла.
— Якая тэмпература?
— Вам не трэба гэта ведаць.
— Скажыце якая.
— Амаль нармальная.
— У мяне ніколі не падымаецца тэмпераіура. А ў маіх нагах гэтулькі старога жалеза.
— He разумею.
— Там і асколкі міны, і старыя цвікі, і спружыны ад матраца, і ўсялякі хлам.
Яна пакруціла галавой і ўсміхнулася.
— Калі б у вашай назе было хоць адно пабочнае цела, яно дало б запаленне і ў вас паднялася б тэмпература.
— А вось пабачым,— сказаў я,— пабачым, што дастануць падчас аперацыі.
Яна выйшла з пакоя і вярнулася разам з пажылой сястрой, якая дзяжурыла ноччу. Удваіх яны паслалі мне прасціну, не падымаючы мяне. Гэта было для мяне новым і зроблена вельмі спрытна.
— Хто загадвае шпіталем?
— Міс Ван-Кампен.
— Колькі тут сясцёр?
— Толькі мы дзве.
— А больш не будзе?
— Павінны прыехаць яшчэ.
— А калі?
— He ведаю. Хвораму нельга быць такім цікаўным.
Я не хворы,— сказаў я.— Я паранены.
Яны далі рады з ложкам, і я ляжаў цяпер на свежай, чыстай прасціне, накрыты другой такой жа. Місіс Уокер выйшла і вярнулася з піжамай у руках. Яны нацягнулі яе на мяне, і я адчуў сябе апранутым і вельмі чыстым.
— Вы вельмі ласкавыя,— сказаў я. Сястра, якую звалі міс Гэйдж, усміхнулася,— Я хацеў бы папрасіць шклянку вады.
— Калі ласка. А потым можна і паснедаць.
— Я не хачу снедаць. Калі можна, я папрасіў бы адчыніць аканіцы.
У пакоі быў паўзмрок, і калі аканіцы адчыніліся, яго напоўніла яркае сонечнае святло, і я ўбачыў балкон і за ім дахоўку і коміны. Я паглядзеў вышэй дахаў і ўбачыў белыя воблакі і вельмі блакітнае неба.
— Вы не ведаеце, калі павінны прыехаць іншыя сёстры?
— А што? Хіба вы не задаволеныя нашым доглядам?
— Вы вельмі ласкавая.
— Мо вам патрэбны падсоў?
— Магчыма.
Яны прыўзнялі мяне і падтрымалі, але гэта выявілася бескарысным. Потым я ляжаў і глядзеў у адчыненыя дзверы на балкон.
— Калі павінен прыйсці доктар?
— Як толькі вернецца. Мы тэлефанавалі на Кома, каб ён прыехаў.
— Хіба няма іншых дактароў?
— Ен наш шпітальны доктар.
Міс Гэйдж прынесла графін з вадой і шклянку. Я выпіў тры шклянкі, і потым яны абедзве пайшлі, і я нейкі час глядзеў у акно і потым зноў заснуў. Другі сняданак я з’еў, а пасля снедання да мяне зайшла загадчыца, міс Ван-Кампен. Я ёй не спадабаўся, і яна не спадабалася мне. Яна была маленькага росту, дробязна падазроная і надзьмутая фанабэрыяй. Яна задала мне мноства пытанняў і, відаць, лічыла амаль ганьбай службу ў італьянскай арміі.
— Ці можна мне на абед віна? — спытаў я.
— Толькі па прадпісанні доктара.
— А да яго прыходу нельга?
— Hi ў якім выпадку.
— Вы думаеце, што ён усё-ткі з’явіцца?
— Яму тэлефанавалі.
Яна пайшла, і ў пакой вярнулася міс Гэйдж.
— Навошта вы нагрубілі міс Ван-Кампен? — спытала яна, пасля таго як вельмі спрытна зрабіла для мяне ўсё, што трэба.
— Я не хацеў грубіць, але яна вельмі задзірае нос.
— Яна сказала, што вы патрабавальны і грубы.
— Нічога падобнага. Але, насамрэч, што за шпіталь без доктара?
— Ен павінен прыехаць. Яму тэлефанавалі на Кома.
— А што ён там робіць? Купаецца ў возеры?
— He, у яго там клініка.
— Чаму ж не возьмуць іншага доктара?
— Ці-і-ха. Будзьце разумненькім, і ён хутка прыедзе.
Я папрасіў паклікаць швейцара і, калі ён пайшоў, сказаў яму па-італьянску, каб ён купіў мне бутэльку чынцана ў віннай краме, пляшку к’янці і вячэрнюю газету. Ен пайшоў і прынёс бутэлькі, загорнутыя ў газету, разгарнуў іх, адкаркаваў на маю просьбу і паставіў пад ложак. Больш да мяне ніхто не прыходзіў, і я ляжаў у ложку і чытаў газеіу, навіны з фроніу і спісы забітых афіцэраў і атрыманых імі ўзнагарод, а пасля апусціў руку ўніз і дастаў бутэльку з чынцана, і паставіў яе халодным дном сабе на жывот, і піў патрошку, і паміж глыткамі зноў ставіў бутэльку на жывот, адціскаючы колцы на скуры, і глядзеў, як неба над гарадскімі дахамі становіцца цямнейшым і цямнейшым. Над дахамі ляталі ластаўкі і ляталі начныя ястрабы, і я сачыў за іх палётам і піў чынцана. Міс Гэйдж прынесла мне гогаль-могаль у шклянцы. Калі яна ўвайшла, я схаваў бутэльку пад ложак.
КНІГІ ОНЛАЙН
