Усмешка Жалобнай Каралевы, альбо Таямніца магнітнага замка
Аповесць легендарных часоў
Серж Мінскевіч
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 270с.
Мінск 2013
Апошнім паімчаў мастак Дроздзіч. Лятучы шчыт быў выдатна прыстасаваны для палётаў уздоўж «магнітычных» струменяў. А Дроздзіч целаскладам быў амаль такі ж, як маг Ніціч, ну, можа быць, трошкі ніжэй. Таму Дроздзічу было лёгка кіраваць лятучым шчытом. Неўзабаве мастак абагнаў і Бедалая, і Алеолу, і Арціна. Яму нават давялося разгарнуць свой парасон — трохі прытармазіць, каб не моцна аддаляцца ад сваіх сяброў.
XXV
ДЗІКІ I ЖУДАСНЫ АГНЯЗЕЎ
Пачуўшы ад Санцелямона і Панцелямона страшную вестку, жыхары Слаўбора зачыніліся ў горадзе за высокім драўляным частаколам. Сталай дружыны ў Слаўборы не было, а рыбакоў і сялян, здольных устаць на абарону горада, набралася ўсяго чалавек сто пяцьдзясят—дзвесце. Большасць з іх згрудзілася перад гарадскімі варотамі, трымаючы напагатове лукі, вялікія цесакі і косы.
Навальніца прайшла, і ярвяне ўжо ламалі вароты завостраным бярвеннем. Гэта былі лютыя ваяры з поўначы, якія прыплывалі з-за мора рэкамі на крутабортых караблях. Пагаворвалі, што яны наогул не ведаюць літасці, а для мацнейшай лютасці п’юць адвар з атрутных грыбоў. Яшчэ казалі, што рэцэпт гэтага адвару вядомы толькі абраным ярвянскім ведунам, і што напіўшыся такога адвару, ваяр не адчувае ні стомленасці, ні болю.
Вароты скалыналіся і трашчалі. Брахіндзей бегаў уздоўж іх і з усёй моцы брахаў, спрабуючы напалохаць нападнікаў. Аднак часты грукат ад удараў тарана заглушаў ягоны брэх.
— Глядзеце! — раптам ускрыкнуў адзін ярвянін, які стаяў каля тарана. Ён паказаў на неба: — Вунь там, бачылі? Нябесная Мядуза!
— Ды перастань ты,— сказаў іншы ярвянін,— перапіў адвару, цяпер усіх палохаеш!
— А вунь Лятучыя Акулы! — Задрыжаў ад жаху той самы «перапіты» ярвянін.
— Бог ты мой! — Цяпер і другі ярвянін таксама пабачыў, як па небе праляцелі дзве вялікія рыбіны і зваліліся недалёка ад берага ў Малое Светлае Возера.
— Нябесная Мядуза... Лятучыя Акулы,— пайшоў шэпт па ярвянскіх шэрагах.
— Глядзеце! Глядзеце! Агнязеў!
— Агнязеў!
— Вярхом на кавалі Гарэсце!
— Каваль Падземнага Царства! — ногі ў ярвян затрэсліся.— А з ім пачвара Агнязеў!
— Праклятыя рыбакі выклікалі сабе на дапамогу сілы неба, вады і зямлі! — пакацілася пагалоска па ярвянскім войску.
— Глядзеце! А вунь Чорны Груган з Даліны Мёртвых!
Над ярвянамі праляцеў вялізны крумкач — у дзюбе ён трымаў лук і калчан са стрэламі, похвы і меч.
Ярвяне перасталі біць таранам у вароты горада. Задраўшы галовы, яны глядзелі ў неба, а потым усім войскам адначасова зірнулі на возера. 3 ягоных вод паднялася і пайшла да берага адна з Лятучых Акул.
Перад ярвянамі паўстала жахлівае відовішча — да Лятучай Акулы з неба спусціўся Груган з Даліны Мёртвых, аддаў
ёй сваю зброю, паляцеў да найбліжэйшай хвоі і стаў з яе касіць бліскучым вокам на ярвян, відавочна абіраючы сабе ахвяру.
Лятучая Акула сказала яму чалавечым голасам:
— Дзякуй, Крачар. Цяпер ім нездабраваць! — Акула адкінула плаўніком костку волата, падобную да каменнай сякеры, надзела на сябе калчан, лук, похвы, дастала з іх меч, грозна патрэсла ім і рушыла да берага. Побач з першай Лятучай Акулай з’явілася другая. У яе ў руцэ зіхацеў жудасны рыбіны зуб. Паднялася з возера і Нябесная Мядуза, яна згарнула свой празрысты каптур і таксама выставіла наперад крышталёвы зуб, вядома ж, вельмі атрутны.
А калі з возера падняўся, трымаючы вялізную, як кавадла, сякеру Каваль Падземнага Царства, на плячах у якога сядзеў і дзіка шчэрыўся люты Агнязеў, ярвяне кінулі таран, і без аглядкі панесліся ў лес. Паўночныя ваяры пракліналі сябе, што адправіліся ў паход на гэтых рыбакоў, і кляліся больш ніколі ў жыцці не паказвацца ў гэтых страшных мясцінах.
He на жарт перапалохаліся і самі рыбакі, якія зачыніліся ў горадзе. Яны таксама бачылі, як па небе праляцелі пачвары. Але рыбакам уцякаць не было куды. I вырашылі яны задорага аддаць свае жыцці — яшчэ мацней сціснулі ў руках цесакі, косы, лукі...
— Трымацца ўсім разам, не разбягацца! — скамандаваў Палямон.
Брахіндзей рыкнуў, падтрымаўшы загад свайго гаспадара, і раптам заматляў хвастом, гулліва падскокваючы, пабег да варот і радасна заскуголіў.
— Што гэта з ім? — здзівіўся Палямон.
— Значыць, хтосьці знаёмы,— выказаў здагадку Халямон.
— Мы пойдзем глянем,— сказалі Санцелямон і Панцелямон.
— Стаяць! He лезьце вы, куды вас не просяць! — прыстрашыў сыноў Палямон.
А Брахіндзей, задыхаючыся, весела брахаў, кідаўся ўздоўж варот, спрабаваў засунуць нос у шчыліну пад імі, хвастом ён ужо не матляў, а круціў.
— Бацька, ды Брахіндзей брэша, але не хлусіць,— сказаў Панцелямон.
— Айда,— Санцелямон гэстам паклікаў брата, маўляў, пойдзем да варот.
— Прыбярэце лукі! — крыкнуў Палямон астатнім рыбакам.
Лукі рыбакі апусцілі, але мечы, цесакі, косы і вілы не схавалі.
Санцелямон адчыніў вароты. Брахіндзей кінуўся вонкі. Рыбакі пабачылі, як да горада падыходзяць пяць пачварын, і адступіліся назад. Адступілі Санцелямон і Панцелямон, але спалохацца ім не даў Брахіндзей.
Сабака падбег да рыбачалавека, які ішоў наперадзе ўсіх, і пачаў скакаць вакол яго на задніх лапах, лізаць проста ў твар. Затым падбег да другога рыба-чалавека, высока прыскокнуў і на радасцях абслініў таму бровы.
— Дабрыдзень жыхарам Слаўбора! — пакланіліся рыбалюдзі.
— Гэта Алеола! Гэта Арцін! — усклікнулі Санцелямон і Панцелямон, а пасля і Халямон з Палямонам. I іншыя рыбакі пазналі сваіх нядаўніх спадарожнікаў.
— Ну, вас не разгледзіш за гэтай лускай! I па небе лётаеце, як чэрці!
— Ды не як чэрці, а як віцязі Магнітнага Замка,— патлумачыў Арцін.
— Чаго, чаго? — не зразумеў Халямон.
— Ды так, доўга тлумачыць.
— О, мастак Дроздзіч! — Жыхары Слаўбора яго добра ведалі і вельмі любілі.
Цяпер ужо ўсе пахавалі свае мечы, цесакі, косы і вілы. Нечакана Брахіндзей грозна зарыкаў. У варотах паказаўся Бедалай з катом Міамурмарорам на плячы. Учуўшы сабачы брэх, кот адразу сцяміў, што лепей на зямлю не спускацца.
— Брахіндзей,— паклікала сабаку Алеола,— гэта нашыя сябры.
3 недаверам косячыся на ката і ката, Брахіндзей падбег да Алеолы і лізнуў ёй руку.
— Толькі сабакі, не разабраўшыся, адразу пачынаюць брахаць на добрапрыстойных жывёл,— пакрыўджана сказаў кот і злазіць з пляча Бедалая не стаў.
У гонар прыбыцця гасцей і цудоўнай перамогі над ярвянамі ў горадзе Слаўборы зладзілі вялікае свята. Арганізавалі пышную бяседу з пачастункамі, спевамі і музыкай.
За стол, які паставілі на галоўнай плошчы горада, пасадзілі і ката Міамурмарора. 3 уласнай высакароднасці і салідарнасці з усім жывёльным светам ён настояў, каб да стала запрасілі і Брахіндзея. Аднак неўзабаве кот Міамурмарор моцна пашкадаваў, паколькі ўяўленні пра тое, як паводзіць сябе пры стале, у катоў і сабак значна адрозніваюцца. Брахіндзей
хутка ўсё з’ядаў, пры гэтым бразгаў талеркай па стале, вылізваў яе і адразу пачынаў падвіскваць, просячы наступную порцыю — сёння яму ніхто ні ў чым не адмаўляў.
Пакармілі і старога крумкача Крачара, перад тым, як ён паляцеў дадому.
XXVI
ЯКАЯ ЦЯЖКАЯ ПРАЦА — «ЛАДАЧКУ» ШТУРХАЦЬ I Ў ВАДУ ЎПІРАЦЦА
Назаўтра Палямон, Халямон і яго двайняты-браты разам са сваімі гасцямі на ладдзі адплылі да мяжы Чорнага Балота.
I заспяваў Палямон старую рыбацкую песню:
Эх, рака шырокая, Будзь жа нам дарогаю! He будзь хваляванай, Будзь нам паслухмянай!
Падхапілі яе Халямон і Санцелямон з Панцелямонам. I Арцін з Алеолай падцягнулі:
He будзь хваляванай, Будзь нам паслухмянай, He згубі, рака, Човен рыбака!
Спяваў яе і мастак Дроздзіч, і нават Бедалай паспеў падпець апошні радок.
А вось кот Міамурмарор не спяваў. Яму спадабалася сядзець на папярочцы шчоглы і глядзець, як трапеча ветразь, як лётаюць над вадой чайкі, як плёскаецца ў вадзе рыба.
Па прытоках «Ладачка» спусцілася да Продзеня, падышла да рачнога мыса, дзе стаяў вялізны маяк-рыба. Перад самым паваротам у Прыту, на самой стрэлцы, «Ладачцы» сустрэліся тры купецкія ладдзі.
— Прывітанне хвалебным купцам! — павітаўся Палямон.
— Прывітанне хвалебным рыбалям! — адказалі купцы.
— Адкуль шлях трымаеце? Што на свеце чутно?
— 3 Залатога Горада плывем у Дзівін. Пад Векавым страшная бітва была. Князь Граней разбіў арду Печаных Ног.
— А мы таксама ў сябе на Светлых Азёрах арду разбілі! Ярвяне кінуліся наўцёкі! Мы ледзь не аслеплі — так пяткі ў іх зіхацелі! Плывеце спакойна! Яны носу доўга яшчэ не пакажуць...
— Любамірнай вады! — памахалі рукой купцы.
— Дзякуй! Вам таксама! — адказаў ім Палямон.
Плаванне праходзіла спакойна — у гэтых месцах даўно ўжо не было ні рачных піратаў, ні лясных разбойнікаў. Праз тыдзень ладдзя ўвайшла ў возера — гэта была Прыта, што выйшла з берагоў. «Ладачка», злавіўшы вецер, накіравалася на поўдзень.
Але праз некаторы час мастак Дроздзіч, які стаяў на носе, крыкнуў:
— Назад! Чорная хваля!
Халямон, Санцелямон, Панцелямон і Арцін кінуліся здымаць ветразь. Да іх на дапамогу пабег Брахіндзей — сабака ўчапіўся ў вяроўку зубамі і, рыкаючы, пацягнуў на сябе.
I ўсё адно носам ладдзя «ўліпла» ў чорную хвалю, нібы ў смалу.
— Абуваем вадаступы і штурхаем ладдзю назад! — сказаў Арцін.
— А мы на вёслы — грабем назад! — скамандаваў сваім сынам Палямон.
Арцін, мастак Дроздзіч, Бедалай, Алеола і нават кот Міамурмарор, які ўпершыню апрануў свае вадаступы, наляглі на борт ладдзі.
— Давай! Усе разам! Мы весланём! А вы штурханеце! — закрычаў Палямон.— I р-раз! I р-рраз! I рр-ррраз!
На гэтыя «і рраз» вельмі жыва адгукаўся Брахіндзей — ён злавіў рытм і брахаў на свой манер: «Ірр-гаў! Ірр-гаў!»
Ладдзя расхіствалася і памалу адыходзіла назад у чыстую ваду. Агульныя намаганні ўвянчаліся поспехам — «Ладачка» стала вольнай.
— Удалай выправы! — пажадалі рыбакі па-свойму.
— Дзякуй! Да сустрэчы! — адказалі рыбакам іх былыя госці.
Але на гэта рыбакі нічога ўжо не адказалі, і, не развітваючыся, паднялі ветразь. «Ладачка» адправілася ў зваротны шлях, а сябры-кампаньёны — у свой.
* * *
Чорнай хваляй на дзясяткі вёрст затапіліся лясы. Сямтам віднеліся цёмна-зялёныя ўзгоркі, да якіх не дабралася вада. На іх было шмат усялякай лясной звярыны — казулі, ласі, лісіцы, ваўкі... Падавалася, бяда іх усіх прымірыла.
Сябры-кампаньёны моўчкі паглыбляліся ўсё далей і далей, усё глушэй і глушэй у затоплены гушчар, дзе нават магутныя дрэвы былі падобныя да аднаногіх волатаў, якія патрапілі ў палон да Чорнага Балота. А каб ногі не вязлі ў балотных хвалях, адважныя падарожнікі нашмаравалі вадаступы рыбіным тлушчам.
КНІГІ ОНЛАЙН
