КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
...Жывапісец «прыўносіць сваё цела», кажа Поль Валеры. I сапраўды, не зразумела, якім чынам змог бы пісаць карціны Дух. Менавіта аддаючы свету наўзамен сваё цела, мастак пераўтворыць яго ў жывапіс. Каб зразумець гэтыя транссубстантывацыі, трэба аднавіць дзейнае і сапраўднае цела не кавалак прасторы, не пучок функцый, а перапляценне бачання і руху. Дастаткова мне ўбачыць нейкую рэч, каб ужо ў прынцыпе ведаць, якія трэба зрабіць рухі, каб яе дасягнуць, нават калі мне невядома, якім чынам гэта ўсё адбываецца ў механізмах нерваў. Маё цела, здольнае да перасоўвання, вядзе ўлік бачнага свету, яно датычнае да апошняга; менавіта таму я і магу кіраваць ім у асяроддзі бачнага. 3 іншага боку, дакладна таксама, што бачанне, зрок знаходзяцца ў залежнасці ад руху. Можна бачыць толькі тое, на што глядзіш. Чым быў бы зрок, калі б вочы зусім не рухаліся, але і якім чынам мог бы іх рух не прыводзіць рэчы ў беспарадак, не пераварочваць іх і не змешваць, калі б ён сам па сабе быў рэфлекторным, або сляпым, не валодаў сваімі антэнамі, сваёй здольнасцю адрознівання, калі б у ім ужо не ўтрымлівалася бачання? Усе мае перамяшчэнні першапачаткова абмалёўваюцца ў нейкім куце майго пейзажу, яны нанесеныя на карту бачнага. Усё, што я бачу, прынцыпова мною дасягальнае, сама менш дасягальнае для майго позірку, адзначанага на карце «я магу». Кожная з гэтых двух картаў запоўненая і самадастатковая. Бачны свет, як і свет маіх маторных праектаў, уяўляюць сабою цэласныя часткі аднаго і таго самага Быцця. Гэтае зусім асаблівага кшталту ўзаеманакладанне, над якім пакуль што яшчэ як след не задумваліся, не дае права разглядаць зрок як адну з аперацый мыслення, што прапануе на суд розуму карціну або спосаб прэзентацыі свету гэта значыць свет іманентны, або ідэальны. Ён з’явіўся ў асяроддзі бачнага дзякуючы свайму целу, якое само належыць гэтаму бачнаму; той, які бачыць, не прыўлашчвае сабе таго, што ён бачыць: ён толькі набліжае яго да сябе позіркам, ён выходзіць у свет. I гэты свет, да якога датычны той, які бачыць, са свайго боку, не ёсць ніякім не «ў сабе» і не матэрыяй. Мой рух гэта не разнавіднасць разумнага рашэння, не нейкае абсалютнае прадпісанне, якое б дэкрэтавала з глыбіні суб’ектыўнасці тое або іншае перасоўванне, што цудоўным чынам здзяйсняецца ў прасторы. Ён уяўляе сабою натуральны працяг і выспяванне бачання. Я кажу пра рэч, што яна знаходзіцца ў руху, але маё ўласнае цела рухаецца, мой рух самадзяйсняецца. Маё цела не знаходзіцца ў няведанні ў дачыненні да самога сябе і не сляпое для самога сябе: яно адбываецца з самога сябе... Загадкавасць майго цела заснавана на тым, што яно адразу і тое, што бачыць, і бачнае. Здольнае бачыць усе рэчы, яно можа бачыць таксама і само сябе і прызнаваць пры гэтым у тым, што яно бачыць, «адваротны бок» свае здольнасці бачання. Яно бачыць сябе тым, якое бачыць, яно датыкаецца да сябе тым, якое здольнае датыкацца; яно бачнае, адчувальнае для самога сябе. Гэта пэўная самасвядомасць (soi), аднак не ў выніку празрыстасці для сябе, падобнай да празрыстасці для сябе думання, якое можа думаць што б там ні было, толькі асімілюючы, канстытуюючы, пераўтвараючы ў аб’ект думкі. Гэта самасвядомасць праз змешванне, узаемапераходы, нарцысізм, судатычнасць таго, хто бачыць, з тым, што ён бачыць; таго, хто датыкаецца, з тым, да чаго ён датыкаецца; таго, які адчувае, з тым, што ён адчувае самасвядомасць, якая апынаецца, гэткім чынам, пагружанаю ў рэчы, якія валодаюць пярэднім і адваротным бокам, мінулым і будучым... Гэты першы парадокс няспынна нараджае з сябе іншыя. Паколькі маё цела бачнае і знаходзіцца ў руху, яно належыць да ліку рэчаў, яно аказваецца адною з іх, уплецена ў сусветную тканіну, валодае гэткаю самай унутранаю інтэграванасцю, як і іншыя рэчы. Аднак паколькі яно само бачыць і само рухаецца, яно ўтварае з іншых рэчаў сферу вакол сябе гэткім чынам, што яны робяцца яго дадаткам або працягам; рэчы цяпер ужо інкруставаныя ў плоць майго цела, складаюць частку яго поўнага вызначэння, і ўвесь свет выраблены з тае самае тканіны, што і яно. Гэтыя крутыя павароты і антыноміі ўяўляюць сабою розныя спосабы выказвання таго, што бачанне ўкаранілася і здзяйсняецца сярод рэчаў там, дзе адно з бачных, набываючы зрок, робіцца бачным для самога сябе, а праз гэта бачаннем усіх рэчаў; там, дзе знаходзіцца і захоўваецца, як той матачны раствор у крышталі, непадзельнасць таго, які адчувае, і таго, што адчуваецца. Марыс Мэрло-Панці. Вока і дух. Пераклад Л. Баршчэўскага паводле: Merleau-Ponty, М. Lbeil et I’esprit. Paris, 1964. P. 15-20. ЖОРЖ МАРЫ КАЦЬЕ ...Мы можам гаварыць пра метафізіку, бо пытанні, якія мы павінны разабраць, належаць да парадку культуры, а метафізіка ў парадку чалавечай веды мае найвышэйшую годнасць мудрасці. Метафізічная мудрасць і вера, заўважым, адсылаюць да іншага. Без вызваленчай метафізічнае мудрасці на ўзроўні розуму, жыццю веры пагражае згубная хвароба пад назвай фідэізм; жыццё веры прыўносіць у метафізічны розум, цалкам распазнаны ў сваёй таясамасці, ачышчэнне і суцяшэнні, гэтак як даляглад трансцэндэнтнасці садзейнічае яго пошуку і яго медытацыі. Наш дыягназ пастаўлены рацыяналісцкаму духу як аднаму з кампанентаў культуры новага часу. Я паспрабаваў увідавочніць пэўныя яго моцныя бакі. Але было б памылкова папросту атаясамліваць навачасную культуру з рацыяналізмам. Апроч гэтага было б несправядліва ігнараваць усе тыя набыткі, што мы маем, дзякуючы навуцы, навачаснай думцы ў дачыненні да ведаў, усведамлення, мастацтва і маральнага адчування... Гаворка ідзе... пра новае адкрыццё традыцыі, але адначасова пра больш уважлівае стаўленне да каштоўнасцяў і багацця сучаснай культуры. Але гэтыя каштоўнасці і гэтыя багацці патрабуюць адпаведнага бачання і ацэнкі, і менавіта гэта якраз і ёсць справай мудрасці. Жорж Мары Кацье. Шлях да метафізікі. . Пераклад Святланы Грачухінай II Хрысціянскі Філасофскі Зборнік. Мінск, 2001. С. 17-18. МІКАЛАЙ КРУКОЎСКІ У мастацкай культуры як сярэдзінным пласце культуры ўвогуле, дзе духоўнае і матэрыяльнае, унутранае і знешняе, змест і форма выступаюць у пэўнай, хоць і вельмі рухомай, раўнавазе, ці, гаворачы моваю дыялектычнай логікі, у супярэчлівым адзінстве, такім яе асноўным носьбітам з’яўляецца мастацкі твор, альбо мастацкі вобраз. Мастацкі твор якраз і ўяўляе сабою такое адзінства зместу і формы, праз якое з аднаго боку выразна праглядвае аналагічнае адзінства рацыянальнага і пачуццёвага ў суб’екце стваральніку дадзенага твора, а з другога боку адзінства сутнасці і з’явы прыроднага прадмета, адлюстраваннем ці ўвасабленнем якога ёсць гэты твор. Мастацкі твор па сваёй сутнасці знаквобраз, ён не ўтварае адвображаны прадмет цалкам, як, напрыклад, знак-рэч, і не абазначае яго толькі ўмоўна, як знак-сімвал, а паказвае нам яго вобраз. Мікалай Крукоўскі. Філасофія культуры. Уводзіны ў тэарэтычную культуралогію. Мінск, 2000. С. 131. ФРЭДРЫК ДЖЭЙМІСАН Постмадэрнізм як культурная дамінанта ...Папярэдняя заўвага: тое, пра што я пісаў раней, не трэба разумець як стылістычнае апісанне, як апісанне аднаго культурніцкага стылю або руху сярод іншых. Я, хутчэй, хацеў прапанаваць гіпотэзу перыядызацыі, і менавіта ўтой момант, калі сама канцэпцыя гістарычнай перыядызацыі стала здавацца напраўду праблематычнаю. У іншым месцы я даводзіў, што ўвесь ізаляваны або дыскрэтны культурніцкі аналіз заўсёды змяшчае ў сабе прыхаваную або рэпрэсаваную тэорыю гістарычнае перыядызацыі; у кожным выпадку, канцэпцыя «генеалогіі» шмат у чым грунтуецца на традыцыйным тэарэтычным клопаце пра так званую лінейную гісторыю, тэорыі «стадый» і «тэлелагічную гістарыяграфію». У гэтым кантэксце, аднак, больш працяглае тэарэтычнае абмеркаванне такіх (вельмі рэальных) пытанняў можа быць заменена пэўнаю колькасцю істотных заўваг. Адной з праблем, часта выкліканых перыядызацыйнымі гіпотэзамі, ёсць тое, што яны маюць тэндэнцыю знішчаць адрозненні і праецыраваць ідэю гіста- рычнага перыяду як велізарную аднастайнасць (абмежаваную з абодвух бакоў невытлумачальнымі «храналагічнымі»» метамарфозамі ды знакамі прыпынку). Аднак менавіта таму мне здаецца, што важна разумець «постмадэрнізм» не як стыль, а хутчэй, як культурную дамінанту: гэта канцэпцыя, якая дапускае наяўнасць і суіснаванне шэрагу зусім розных, але падначаленых адна адной рысаў. Разгледзім, напрыклад, магутную альтэрнатыўную пазіцыю, паводле якой постмадэрнізм сам па сабе ёсць нечым крыху большым, чым яшчэ адною стадыяй уласна мадэрнізму (калі, вядома, нават не даўнейшага рамантызму); можна, сапраўды, прызнаць, што ўсе прыкметы постмадэрнізму, якія я збіраюся пералічыць, могуць быць знойдзены ў поўным аб’ёме ў тым ці іншым напрамку, што папярэднічалі мадэрнізму (уключаючы такіх дзіўных генеалагічных папярэдніц і папярэднікаў, як Гертруда Стайн, Раймон Русэль або Марсэль Дзюшан, якія могуць лічыцца сапраўднымі постмадэрністамі avant la lettre46). Аднак гэты пункт погляду не быў прыняты да ўвагі ў якасці сацыяльнай пазіцыі старэйшага мадэрнізму, або, што яшчэ дакладней, мела месца яе гарачае непрыманне з боку старэйшай віктарыянскай і поствіктарыянскай буржуазіі, для якой яе формы і аблічча выглядалі як нейкія выродлівыя, дысанантныя, няясныя, скандальныя, амаральныя, падрыўныя і ў цэлым «антысацыяльныя». Тут будзе выказана пярэчанне, што мутацыя ў сферы культуры зрабіла такое стаўленне архаічным. Пікасо і Джойс не толькі болей не жахлівыя цяпер яны падаюцца нам збольшага досыць «рэалістычнымі»; і гэта ёсць вынікам кананізацыі ды акадэмічнай інстытуцыяналізацыі сучаснага руху ў цэлым, якое можна прасачыць да канца 1950-х гадоў. Гэта, безумоўна, адно з найбольш праўдападобных тлумачэнняў з’яўлення самога постмадэрнізму, паколькі маладое пакаленне 1960-х гадоў цяпер мелася процістаяць былому апазіцыйнаму сучаснаму руху як групе мёртвых класікаў, якія «ціснуць, нібы кашмар на мазгі тых, хто жыве», як аднойчы выказаўся Маркс у іншым кантэксце. Што датычыць бунту постмадэрну супраць усяго гэтага, тым не менш, варта падкрэсліць, што яго ўласныя зневажальныя рысы ад змрочнасці і адкрыта сэксуальнага матэрыялу да псіхалагічнага ўбоства ды выразных праяваў сацыяльнага і палітычнага непадпарадкавання, якія выходзяць па-за межы ўсяго, што можна было б сабе ўявіць як самыя экстрэмальныя элементы высокага мадэрнізму ужо не прыводзяць у шок каго-кольвечы і не толькі ўспрымаюцца з велізарнай самазаспакоенасцю, але і самі робяцца ўзаконенымі і знаходзяцца ў еднасці з афіцыйнаю культурай заходняга грамадства. Адбылося наступнае: эстэтычная вытворчасць сёння інтэгравалася ў вытворчасць тавараў у цэлым гэтак што шалёныя эканамічныя тэмпы вытворчасці новых патокаў усё навейшых, на першы погляд, тавараў (ад вопраткі да самалётаў) пры ўсё большых хуткасцях абароту цяпер фіксуюць усё важнейшае значэнне, структурную функцыю і пазіцыю датычна эстэтычных навацый ды эксперыментаў. Такія эканамічныя патрэбы потым знаходзяць прызнанне ў інстытуцыянальнай падтрымцы рознага кшталту,