Узняўся белы птах
Уладзімір Пецюкевіч
Памер: 567с.
Вільня 2004
кастрычнік 2002 г.
БЯРОЗКА
Бярозка ці дзяўчынаНе распазнаць адразу, Пытаюся вачыма:
-Што, можа, едзем разам?
I тутяна раптоўна Пагляд на мне спыніла, Няголасна, жартоўна Са мной загаварыла:
-Ты, хлопец, не ўглядайсяПрыйшла не на спатканне, А лепей сам прызнайся, Куды ў такое ранне?
I слова так за словам
Аб важным і няважнымУ ясную дуброву Звярнулі незаўважна.
Ой, што мы нарабілі?Аўтобус празявалі!
Пайшоў дарогай пьшьнайІпамінай, як звалі...
Букет кляновых лісцяў Гарэў асеннім жарам. Было нялёгка выйсці Нам не з дубровы-з мараў.
ДОБРА БУДЗЕ НАКРАСУЕШСЯ
Выйшла дзеўчына на ганачак, Следам-маці, весняй раніцай.
Ветрам дрэвы разгайданыяЦвет вішнёвы асыпаецца.
Каля веснічак спыніліся, Маці кажа: Мая дочачка, Едзь, калі ўжо зажурылася, У далёкую староначку.
Добра будзе-накрасуешся, Нібы ў садзе вішня белая. Кепска будзе-накукуешся, Як зязюлька тая шэрая!
Прыляціш у сад зялёненькі, Станеш плакаць-кукаваці ты, Доўга ліці слёзы горкія, Спавядацца роднай мацеры.
Пэўна, ростань доляй суджана, Будзь навек шчаслівай, дочачка, Едзь-ляці, мая ты птушачка У далёкую староначку.
Добра будзе накрасуешся, Нібы ў садзе вішня белая. Кепска бужзе-накукуешся, Як зязюлька тая шэрая!
ОЙ, ДЗЯЎЧЫНА-КАПРЫЗУЛЯ
Што ты, любы, прычапіўся, Як лісточак лазневы?
3 кім, скажы, блудзіў-любіўся, 3 кім учора лазіў ты?
-Ой, дзяўчына-капрызуля, Ты ж не будзь няўдаліцайХлопец схопіць, пацалуе, He спяшайся жаліцца!
-Што твае мне заляцанкі, Пацалункі грэшныя!
Падміргну суседу ЯнкуБуду ім суцешана.
Ой, дзяўчына-капрызуля, Ты няўжо забылася?
Трэслі ўчора ў садзе дулі Мы з табою, мілая!
He жартуй са мной, саколік, He кляніся ў вернасці, Покуль грэх свой не замоліш, Да мяне не вернешся.
Ой, дзяўчына-капрызуля,
Крапіва пякучая, Раскажу тваёй матулі, Як мяне ты змучыла!
ПЛАЧА КВЕТКА-ДЗЯЎЧЫНА
Плача кветка-дзяўчына, Слёзы горкія лье.
А малойца-хлапчына Суцяшае яе:
-Ой, не плач, мая кветка, He трывож мне душы, Хто пакрыўдзіў цябе так, Ты прызнайся, скажы?
-He скажу-і не думай-
I намёку не дам: Ад чаго мне так сумна, Здагадайся ты сам.
-Як жа мне здагадацца, Чаго льецца слязаКветка-дзеўчына плача, Ільняная каса?
I бярэ чараўніцу Ён на рукі, і з ёй П'е настой медунічны У траве лугавой.
-Адпачні, мілы хлопча, Годзе сёння забаў, Ой, які ж ты пяшчотны I здагадлівы стаў!
КУМ I КУМА
Гаспадар паехаў з хаты, Атуліў яго туман, А да жонкі кум багаты:
-Добры дзень, мая кума!
Як табе, кума, жывецца, Мо хацела б ты чаго?
Ці на месцы тваё сэрца, Мо ірвецца да каго?
-He пытайся, сумна нешта, Мой кумочак, хоць памры: I няўежна, і няўлежна, Пуста ў хаце і ў двары.
Рвецца сэрца, ды што толкуКаля боку мужычок, Паляцела б я высока, Толькі дзе ты, мой кумок?
-А ў мяне дык сёння зранку Ўсё круцілася на ўме, Як настольнік-самабранку Падарыць маёй куме.
Вось табе дарунак, кумка, Накрывай гасцінна стол, Будзе нам з табой не сумнаШугане віно пад столь.
-Чуеш, кум?-званок у дзверы, Ой, вярнуўся, пэўна, мой!
Кум не чуў, куме паверыўI ў акно ляціць стралой.
А кума услед рагоча:
-Ой, умора, мой кумок, Гэта ж чайніка свісточак, Я ж падумала-званок!
ліпень 2002 г.
ШУКАЕ ЦАР ЦАРЫЦЫ
Каб сум развеяць, Саўка Зайшоў да сябра Вені, I той, кульнуўшы чарку, Бяднягу Саўку цвеліць:
Ну як там горад стольны? Хадзіў ты на панэлі
Да міс-мадэляў модных?
I дзе ж твая мадэля?
Шукае цар царыцы, Пастух жа пастушыцы, Мой дружа, пагадзіся
I дужа не журыся!
Бяры даўгую пугу, Гані на пашу статак, Кружыся полем-лугам, Як бусел той цыбаты.
I помні, што бывае
На свеце і такое: Вяскоўцу гарадскаяНібы сядпо карове.
Ты чуеш спеў дзявочы, Што з поля далятае?Сумуе днём і ноччу Твая любоў былая.
Вярніся да Настассі, A то завяне кветка: Адна каровак пасвіць Такім гарачым летам!..
Шукае цар царыцы, Пастух жа пастушыцы, Мой дружа, пагадзіся I дужа не журыся !
кастрычнік 2002 г.
HE BEP КАНЮ Ў ДАРОЗЕ
Сустрэў Ахрэм суседа
I стаў з яго ён кпіць:
-Я чуў: у Крым адправіў Ты жонку адпачыць.
Ну як такое глупства Зрабіць ты, Юрка, мог?
Табе там жонка рогі Наставіць, далібог.
He вер каню ў дарозе, Хоць добры ты яздок, А жонцы на курорце He вер, не вер, браток!
Раз ты злавіў варону, He трэба крыўдаваць, Калі дзіця цужога Ты будзеш гадаваць.
Ты думаеш: чаму я Жанаты пяты раз?Даваў свабоду жонкам У летні пляжны час.
He вер каню ў дарозе, Хоць добры ты яздок, А жонцы на курорце He вер, не вер, браток!
Курорт-куточак райскі, Ну як там не зграшыць! Любога Змей спакусы Там можа спакусіць.
Заводзіць шуры-муры Там юны і стары, Хоць збан ваду і носіць, Як кажуць, да пары.
He вер каню ў дарозе, Хоць добры ты яздок, А жонцы на курорце He вер, не вер, браток!
ліпень 2002 г.
ПЛАЧА ДУДАЧКА
Ходзіць хлопец малады,
I туды ён і сюды, He знаходзіць месца, Ды ўсё грае, сам не свой, На жалеечцы сваёйЗамірае сэрца.
Плача дудачка:-Ду-ду-ду-ду-ду!~ Журыцца-ўздыхае, -
Ду-ду-ду-ду-ду-ду!-на сваю бяду Пакахаў я!
Выйшла дзеўчына з двара I красою, як зара, Асляпіла хлопца.
Ад красы яе такой Засланяецца рукой Ён, нібы ад сонца.
Плача дудачка:-Ду-ду-ду-ду-ду!Журыцца-ўздыхае, -
Ду-ду-ду-ду-ду-ду! на сваю бяду Пакахаў я!
Прыгажуня, як ішла Міма хлопца і пайшла, Кроку не спыніла.
Пазірае бедны ўслед, Дзівіць граннем белы свет Жаласна-шчымліва.
Плача дудачка:-Ду-ду-ду-ду-ду!Журыцца-ўздыхае, -
Ду-ду-ду-ду-ду-ду!-на сваю бяду Пакахаў я!
люты 1998 г.
ОЙ ВЫ, КРЫЛЫ-ВЁСЛЫ
Там, дзе сінь без краю, дзе віруюць хвалі, Пара маладая човен разгайдала
I плыве-імкнецца ўслед за марай зорнай, Дзівіцца раздоллем, напявае мройна:
-Ой вы, крылы-вёслы, занясіце ў казкуНа нябесны востраў з лебядзінай ласкай!
Разгарыся, далеч, зорачкай світальнай, Азары дарогу ў незямныя тайныПад ігранне хваляў, пад напевы чаек Блаславіць нас неба, месяц павянчае.
-Ой вы, крылы-вёслы, занясіце ў казкуНа нябесны востраў з лебядзінай ласкай!
Пакажыся, бераг цішыні і волі,
Там, дзе не бывае буры злой ніколі, Там, дзе мы збудуем дом-палац надзейны 3 цеплыні кахання, з песень чарадзейных.
-Ой вы, крылы-вёслы, занясіце ў казкуНа нябесны востраў з лебядзінай ласкай!
кастрычнік 1999 г.
СУСТРЭЧА
Вось іду я неяк раз ад сяброў дахаты, Зорны вечар быў якраз і настрой прыўзняты. Напяваю: цёх ды цёх, нібы той салоўка, Hi турботаў, ні трывог, ні сварлівай жонкі.
Цёх ды цёх!-ні трывог, ні сварлівай жонкі!
Чуюць жытнія палі мой напеў шчаслівы, А насустрач ой-люлі! казачнае дзіва.
Руса косанька на дол сцелецца дарожкай, Ну, а ножка!-як у той маладой бярозкі!
Ой-ё-ёй!-як у той маладой бярозкі!
Hi наперад, ні назад-стаў, як укапаны. -Глянь, -сказаў яе пагляд,-ты зачараваны! Глянуў я-і ай-я-я!-дзівата якая!Гэта ж жоначка мая мяне сустракае.
Ай-я-я! Ай-я-я!-дзівата якая!
Я душою да яе: Жоначка, здарова!
А яна гняце мяне, б’е апошнім словам:
I такі я і сякі, гультай, апівоха,
Хоць куляйся ў глыб ракі з берага крутога!
Жах які! — ў глыб ракі з берага крутога!
люты 1998 г.
Я ЗАЙЗДРОШЧУ ВАСІЛЮ
Я зайздрошчу Васілю бабылю, як жураўлю,-
Ён не ходзіць па зямлі, а лятае:
To за мора ён імкне, то на дудачцы гудзеХаласцяцкае жыццё праслаўляе.
Я зайздрошчу Васілю бабылю, як жураўлю, Хоць і жоначку-раўнівіцу люблю!
Я зайздрошчу Васілю бабылю, як матылю,-
Можа ён штодня блукаць полем-лугам:
Сёння-з кветачкай адной, заўтра-з вабнаю другойI ніхто не абзаве валацугам.
Я зайздрошчу Васілю-бабылю, як матылю, Хоць і жоначку-раўнівіцу люблю!
Я зайздрошчу Васілю-бабылю, як каралю, -
Ад “кароны” ён сваёй не стаміўсяПрагуляе ноч і дзень-і ніхто не лае: дзе, Дзе ты, п’яніца, блудзіў, валачыўся?
Я зайздрошчу Васілю бабылю, як каралю, Хоць і жоначку-раўнівіцу люблю!
красавік 1996 г.
РУСАЛАЧКА
Неяк раз, не помню ўжо, У чацвер ці ў пятніцу Цераз рэчку я ішоў Па зыбучай кладачцы.
Тут як блісне прада мной, Што тая маланачка, Прыгажосцю незямной Юная русалачка!
3 неспадзеву аж прысеўОй, мая ты мамачка! Пахіснуўся, паляцеў У прадонне з кладачкі...
Апрытомнеў на пяску, Бераг пахне кветкамі, Чую голас:-Тыадкуль, Смелы ўзяўся гэтакі?
Хоць успомніў ты цяпер, Гора маё, горайка, Як цягнула я цябе 3 вір-вады на сонейка?!
3 той пары не маю дня, Каб не зыбаў кладачкі, Бо вучуся плаваць я У маёй русалачкі.
ТРЭБА ЖОНАЧЦЫ ДАГАДЖАЦЬ
Трэба жоначцы дагаджаць Днём і ночкай цёмнайЯснай зорачкай называць, Кветачкай чароўнай.
Трэба жоначку не гнявіць Хатай не прыбранай, Каб па струначцы не хадзіць У сарочцы рванай.
Трэба жоначку не журыць За яе няўдачы-
Хоць талерачку ды разбіць, Калі суп нясмачны.
Трэба жоначцы дагаджаць, Як той каралеве, Трэба жоначку мілаваць, Як лябёдку лебедзь.
Трэба жоначку не злавацьНе глядзець на іншых, Ціха ў госцікі забягаць Да суседкі-вішні.
Трэба жоначцы дараваць
За настрой бяскрылыШчырай плётачкай частаваць, Каб мацней любіла...
Трэба жоначцы дагаджаць Днём і ночкай цёмнайЯснай зорачкай называць, Кветачкай чароўнай.
снежань 2000 г.
ГАМАНІЛА СЯЛО
Гаманіла сяло, гаманіла, Наваколлем гамонка плыла:
-Хоць бы Ясь ажаніўся з Янінай, Вось бы слаўная пара была!
Кавлеру, напэўна, ўжо соракГодзе хлопцу хадзіць бабылём, Хай дзяўчына асвеціць красою I напоўніць цяплом яго дом!
Далятала гамонка такая
Да Яніны і Яся здалёк, Хвалявала, як плынь веснавая, I сасватала іх незнарок...
Гаманіла сяло, гаманіла
I прыціхла шчасліва на міг: Ясь бярэ прыгажуню Яніну, Дай ім, Божанька, дзён залатых!
сакавік 1997 г.
РАМОНКІ
Галя-красуня на лузе ад ранкуКветкі збірае, вяночкі віе,
Мроіць свайго чарнабровага Яську
I на рамонках варожыць, пяе:
-Чароўны красачкі мае, чароўны красачкі мае, Наваражыце:
А ці кахае Ясь мяне, а ці кахае Ясь мяне?Вы мне скажыце!
Любіць, не любіць, да сэрца прыгорне, Любіць, не любіць, да д’ябла пашле, Любіць, не любіць... I дзеўчыне горка, Зноў паўтарае, пялёстачкі рве:
-Чароўны красачкі мае, чароўны красачкі мае, Наваражыце:
А ці кахае Ясь мяне, а ці кахае Ясь мяне?Вы мне скажыце!
Любіць, не любіць, да сэрца прыгорне, Любіць, не любіць, да д’ябла пашле, Любіць, не любіць, пярсцёнак падорыць, Любіць... I Галя ад шчасця пяе:
-Чароўны красачкі мае, чароўны красачкі мае, Наваражылі:
Кахае Ясенька мяне, кахае Ясенька мяне, Кахае мілы!
ДЗЕ ТЫ БЫЎ ?
Залаціцца раса, як сляза, на сонцы, А дзяўчына-краса спавядае хлопца: