Узнікненне кнігадрукавання ў Еўропе і Беларусі
Алесь Суша
Выдавец: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Памер: 152с.
Мінск 2017
The first edition of the first printer monk Makarije
Службоўнік. Тыргавішце, 1508.
Першае выданне першадрукара іераманаха
Макарыя
Служебннк. Тырговйште, 1508.
Первое йзданйе первопечатнйка йеромонаха
Макарйя
Liturgikon. Targoviste, 1508.
The first edition of the first printer monk Makarije
Евангелле. Брашоў, 1562
Евангелйе. Брашов, 1562
Gospel. Brasov, 1562
Евангелле. Тыргавішце, 1512
Евангелйе. Тырговйште, 1512
Gospel. Targoviste, 1512
Евангелле. Сібіу, 1546
Евангелйе. Сйойу, 1546
Gospel. Sibiu, 1546
——УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ —
48 ВЫТОКІ ЕЎРАПЕЙСКАГА КНІГАДРУКАВАННЯ
ЛАТВІЯ
Першая вядомая друкаваная кніга на латышскай мове для патрэб новазаснаванага рыжскага латышскага лютэранскага прыходу лютэранская «Нямецкая меса» на ніжненямецкай, латышскай і эстонскай мовах надрукавана ў 1525 г. у паўднёвай Германіі. Кніга не захавалася і, відаць, нават не была прапушчана ў Латвію транспарт з кнігамі затрымалі ў каталіцкім Любеку.
1585 г. у г. Вільня была надрукавана найстарэйшая з кніг на латышскай мове, якая дайшла да нас перакладны каталіцкі катэхізіс «Кароткае павучанне» П. Канізіуса.
1586 г. у г. Кёнігсберг Г. Астэрбергерам быў выдадзены «Малы катэхізіс» М. Лютэра («Enchiridion, Der Heine Catechismus») налатышскай мове.
1588 г. заснавана першая ўЛатвіі Рыжская гарадская друкарня. Першадрукар Нікалас Молін у Рызе ў 1615 г. выдаў першую друкаваную латышскую кнігу «Царкоўная падручная кніга».
1638 г. у г. Рыга выйшаў першы слоўнік латышскай мовы «Латыш» («Lettus») Г. Манцэля.
У 1666 або 1667 гг. М. Карналь заснаваў у Елгаве (Мітава) Друкарню курляндскіх герцагаў.
Каля 1680 г. у г. Рыга надрукавана першая вядомая латышская азбука.
16851694 гг. у г. Рыга надрукавана Біблія ў перакладзе літаратара і святара Э. Глюка.
ЛАТВНЯ
Первая нзвестная печатная кннга на латышском языке для нужд новоучрежденного рнжского латышского лютеранского прнхода лютеранская «Немецкая месса» на ннжненемецком, латышском н эстонском языках нздана в 1525 г. в южной Германнн. Кннга не сохраннлась н, внднмо, даже не была пропугцена в Латвню транспорт с кнпгамп задержалн в католнческом Любеке.
1585 г. в г. Внльна напечатана старейшая нз дошедшпх до нас кннг на латышском языке переводной католпческнй катехнзнс «Краткое поученне» П. Каннзнуса.
1586 г. в г. Кенмгсберг нздан «Малый катехнзнс» М. Лютера («Enchiridion, Der Heine Catechismus») на латышском языке, выпуіценный Г. Остербергером.
1588 г. основана первая в Латвпн Рпжская городская тнпографіія. Первопечатннк Ннколас Моллнн в Рнге в 1615 г. нздал первую печатную латышскую кннгу «Церковная подручная кннга».
1638 г. в г. Рнга вышел первый словарь латышского языка «Латыш» («Lettus») Г. Манцеля.
1666 нлн 1667 гг. М. Карналль основал в Елгаве (Мптава) Тнпографню курляндскнх герцогов.
Около 1680 г. в г. Рнга напечатана первая пзвестная латышская азбука.
16851694 гг. в г. Рнга напечатана Бнбліія в переводе лнтератора н свяіценннка Э. Глюка.
НСТОКН ЕВРОПЕЙСКОГО КННГОПЕЧАТАННЯ—
THE ORIGINS OF EUROPEAN BOOKPRINTING
LATVIA
The first known printed book in Lettish for the use of the newly founded Riga’s Lettish Lutheral parish is Lutheral “The German Mass” in the low German, Lettish and Estonian languages was published in 1525 in Southern Germany. The book has not been preserved and as it seems was not even allowed to Latvia as its transportation was detained at Catholic Lubeck.
In 1585 at Vilnia the oldest known book in Lettish, that is the translation of the Catholic Catechism “The Short Sermon” by P. Canisius was published.
In 1586 at Konigsberg the translation of “The small Catechism” by M. Luther, printed before by G. Osterberger was published in the Lettish language.
In 1588 founded the first in Latvia the Riga town printing house. The first printed book in Lettish is published in Riga by N. Mollin in 1615. It was the so called “The Church handy book”.
In 1638 the first dictionary of the Lettish language “Lettus” by G. Mantzel was published at Riga.
In 1666 or 1667 M. Kamal founded the printing office at Yelgava (Mitava).
About 1680 the first known Lettish alphabet was published at Riga.
In 16851694 the Bible in the translation of the literary man and priest named E. Gliick was published at Riga.
CARMEN GRATVLATORIVM.
€^5
@3
@®
DESEREN IS' SIMI ,AC POTENTISS1MI PRINCIPIS.aC DOMINI DOMINI SIGISMVNDITERTI1 ,REGiS POLONlA, &defignatiSVETiaE, MagniDVCiS Lithuania:, Rufsix, Prufsix, Mazovix, Samogitix,Livonix, Magniq, Principatus Finlandia?&c. Haredisfalici in Regnum Polonixingreflu& fubfequcnrefo
Jenni inauguration^ 8c Coronations
CVI INSERT A EST QVERELA DE IMMAT VRA Screnifsimi regis Stephani morte, &fcpu)tuia>. 'turn etiambrcuisreium prxclaregeftarum contra MOSCH VM aliarum^} Virtutum commemoratio.
Scrip turn
i Ad Illuflrem & Magnificum Dominum DominuIOANNEM ZAMOISCIVM deZamofcia.Regni Polonij Archi Cancelariunbgencralcniqj Exercituum Impcratorcm ,Belzenfemx
I Maricburgenlem.Knifsinenfem Micdczijreczenfeni,
. Grodeccnfem,Dorpatenfem &c,
‘ Capitaneum,
■ AB
I ANSELMO BOCCIO.LIVONO.
, R1GAE
Й®
W
@25
Oderborn P. Vier Predigten Von dem Bogen Gottes in den Wolcken... Рыга: H. Молін, 1591
Oderborn P. Vier Predigten Von dem Bogen Gottes in den Wolcken... Рйга: H. Моллйн, 1591
Oderborn P. Vier Predigten Von dem Bogen Gottes in den Wolcken... Riga: N. Mollin, 1591
Малы катэхізіс M. Лютэра. Кёнігсберг, 1586
Малый катехйзйс М. Лютера. Кенйгсберг, 1586
Luther's small Catechism. Konigsberg: G. Ofterbergern’, 1586
BocciusA. Carmen gratulatorium... Рыга: Н.Молін, [1588], Выданне першай y Латеіі Рыжскай гарадской друкарні Boccius A. Carmen gratulatorium... Рйга: H. Моллйн, [1588], ІЫанйе первой вЛатвйй Рйжской городской тйпографіш BocciusA. Carmen gratulatorium... Riga: N. Mollin, [1588], The edition of the first in Latvia the Riga's printing house
^f^?»^®WBW©'EJW F| T r , 1 ■ ‘~ f
—УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ Ў ЕЎРОПЕ I БЕЛАРУСІ ■ | 50 — ВЫТОКІ ЕЎРАПЕЙСКАГА КНІГАДРУКАВАННЯ—
СЕРБІЯ
1537 г. узнікла першая кірылічная друкарня на тэрыторыі Сербіі ў Руянскім манастыры.
XVI ст. дзейнічала друкарня ў манастыры Грачаніца.
1552 г. заснавана першая друкарня ў Белградзе.
1539г. выдадзены «Актоіхпяцігласнік» прымітрапаліце Навабродскім Ніканору ў манастыры Грачаніца.
1544 г. у манастыры Мілешава іераманахі Мардарый і Тэадор надрукавалі «Псалтыр» літарамі, набытымі ў Венецыі, у 1545 г. дыяканы Даміян і Мілан надрукавалі «Трэбнік», у 1557 г. «Псалтыр» (надрукаваны літарамі вытворчасці самога манастыра).
1552 г. у Белградзе, у друкарні, заснаванай князем Радзішам Дзмітровічам, Мардарый надрукаваў «Евангелле».
1562 г. у Мркшынай царкве ў Касерыча іераманах Мардарый надрукаваў «Евангелле», а ў 1566 г. «Трыёдзь каляровую».
Найбольш вядомыя друкары Сербіі XVXVI стст.: Джурдж і Тэадор Любавічы, князь Радзіш Дзмітровіч, славенскі друкар і выдавец Ганс Манэль.
СЕРБНЯ
1537 г. возннкла первая кнрнллнческая тнпографкя на террііторіш Сербіш в Руянском монастыре.
XVI в. действовала тнпографня в монастыре Грачаннца.
1552 г. основана первая тнпографіія в Белграде.
1539 г. нздан «Октопх пятпгласнпк» прн мптрополнте Новобродском Ннканоре в монастыре Грачаннца.
1544 г. в монастыре Мнлешева перомонахн Мардарпй п Теодор напечаталп «Псалтнрь» лнтерамн, прпобретеннымн в Венецнн, а в 1545 г. днаконы Дамнан п Мнлан напечаталп «Требннк», в 1557 г. «Псалтырь» (напечатана лнтерамн пронзводства самого монастыря).
1552 г. в Белграде, в тнпографпп, основанной князем Радншем Дмнтровнчем, Мардарнй напечатал «Евангелпе».
1562 г. в Мркшнной церквн у Косерпча неромонах Мардарнй напечатал «Евангелне», а в 1566 г. «Трподь цветную».
Нанболее нзвестные печатннкн Сербпн XVXVI вв.: Джурдж н Теодор Любавнчн, князь Раднш Дмнтровнч, словенскнй печатннк н нздатель Ганс Маннель.
Й мнгі ^рдСто і^хйў сйа jB^CjM дідомдн;>одЫ (6 дн у і с <дк4. ісШі *
11
НСТОКН ЕВРОПЕЙСКОГО КННГОПЕЧАТАННЯ
СМ0ўтН«ЙЙ|!бСТНСк6М0К • WEST . ш4хь вьМхь BpSjix11 мо^ХЬ * шстоу ПНТЕ ЙМЕНЕ ЕСЙ Л^ЮфЕНКЕЗЛКОПІЕ йкооўсльіймгьгльплгймойго оу СльіШ4 гь млкпіе мок < гь млтвоу моіопрікть • ^поСтіцетсе нсметоу TCEBbCHBfSjHMOH • Bb5Bf4T€TCE ^оў СТЬІ,ЦТСЕзЬ408ЬСКбрЬ> С^ВІ’^ ЛШМЬ , ^’ • ^ГСЖЕВІСПІТЬГЬН «іСлбвЕ(^ь хвМ^^ 3 * 0*у Й ЕЕМ ОН Н4Т6ОўП0В4ХЬ СПСНМЕ » ншвскхь гбпЕфінме hjb^ehme ♦ ^ЗПЕКбгДД ПОХНТНТЬ Йко ЛЬЕЬ ^оумой • ■ ПЕСОуіроу HJE^KZM
КЯІІОу^НСпйЮфОМОу * ГНЕЕМОЙЛфЕ
TT W^ • ЛфЕКПЕП^В^ ВЬ|!ОЎ
Р коумойю 4февь^хь8М5,ЧЮфі^ ' ■ §л.і4 ■ ^йпЗдоу оуко ЁЕріГЁ мон ть ірь д4пож€Петь оуко в^гь дшоу мою
THE ORIGINS OF EUROPEAN BOOKPRINTING
SERBIA
In 1537 the first Cyrillic printing house on the territory of Serbia appeared at Rujno monastery.
In the 16th century the printing houses at Gracanica monastery were actived.
In 1552 the first printing house at Belgrade was founded.
In 1559 under the Metropolitan Nikanor at Gracanica monastery “Octoechos” was published.
In 1554 at the Mileseva monastery Hieromonk Mardary and Theodore published “Psalter” with letters bought at Venice, and in 1545 Deacon Damian and Milan published “Book of Devotion”. Later in 1557 “Psalter” was printed with selfmade letters.
In 1552 Mardary published “Gospel” at Belgrade at the printing house founded by the prince Radish Dmitrovic.
In 1562 Hieromonk Mardary printed “Gospel” at the Mrksina church near Koseric, and in 1566 he published “Triodion”.
The most famous Serbian printers of the 15th16th centuries are Durad and Teodor Ljubavic, prince Radish Dmitrovic and the Slovenian printer and publisher Hans Mannel.
Евангелле. Руянскі манастыр, 1537
Евангелйе. Руянскйй монастырь, 1537
Gospel. Rujno monastery, 1537
Евангелле. Белград, 1552
Евангелйе. Белград, 1552
Gospel. Belgrade, 1552
Белград на гравюры 16 cm.
Белград на гравюре 16 в.
КНІГІ ОНЛАЙН
