Версіі
Юрась Залоска
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 463с.
Мінск 1995
Я толькі не ведаю, як метафізіку нацыі можа ператварыць у палітыку, у дзейсныя захады, паслядоўную праграму пер аўтв арэнняў...
Зрэшты, адно ўсведамлецца пэўна: УСЕ жаданае і практычнае пачынае ўсталёўвацца з АБДУМВАННЯ ШЛЯХОЎ далейшага развіцця, збірання ідэй, якія маглі б прамым ці ўскосным чынам паўплываць на зрухі ў відочнай рэчаіснасці. Кажучы больш звыклай мовай, напачатку павінна адбыцца збіранне і гартаванне інтэлектуальнага патэнцыялу.
Узгадаем, што беларуская інтэлігенцыя на другую палову / 980-х гадоў не мела такой ідэйнай змацаванасці, як, напрыклад, інтэлігенцыяЛітвы, Латвіі, Эстоніі. Пазбаўленая адзінства, беларуская інтэлігенцыя не здолела дзейсна ўплываць на палітыку, што чынілася ў рэспубліцы, бо яе меркаванне не ўлічвалася ўладай, зрэшты, як і выказвалася не надта ўпэўнена... Сёння, калі мы загаварылі пра метафізіку нацыі, дык, пэўна, духоўнае выпрабаванне ў першую чаргу чакае менавіта інтэліген-цыю, выпрабаванне
на здольнасць да адзінства ў адстойванні дэмакратычнай ідэі, на духоўную бескампраміснасць, на непаддайнасць да палітычнага згодніцтва з нявартай даверу ўладай. Але як можна дасягнуць такога стану, мінуўшы палітыку, унікнуўшы ўдзелу ў палітыцы? Мне здаецца, у бліжэйшым часе такой магчымасці быць "паза палітыкай" у беларускай інтэлігенцыі не будзе. У адваротным выпадку пры г.зв. "апалітызме" гэта будзе тая ўяўная, падманная апалітычнасць, якая, па працытаваных у кнізе словах Т.Мана, будзе на карысць палітыцы няправага чыну.
Па сутнасці сапраўдная палітызацыя беларусаўяшчэ наперадзе. Якое яна будзе мець аблічча: рацыянальнапрагматычнае, агрэсіўнае, "аксамітнае"?.. Тут таксама незакрытае пытанне адносна сродкаў здабыцця мэты: ведаем, што палітыка будуецца на разліку, скрытнасці, жорсткім змаганні з сапернікамі. Але ёсць I новы Ідэал Ізрэшты, ці такі новы?І Ідэал палітыкі адкрытай / сумленнай як максіма палітыкі XXI стагоддзя. Я вельмі хачу верыць у жыццяздольнасць гэтага Ідэалу Ганны Іванаўны Сурмач...
Ды зашмат пра палітыку. Мне здаецца, пры любой палітыцы / самай рэакцыйнай, I дужа дэмакратычнай місія журналіста застаецца нязменнай: адстойваць незалежнае ад няправай улады меркаванне, свабодную думку, "пазіцыю духу". Бо Інакш сілы духу страцяць свайго адваката / заступніка, ператворацца ў маўклівага сузіральніка бяспраўя / сервілізму... МІсІя журналіста дбайна занатоўваць Іальбо нават правакавацьІІ ідэі I меркаванні, якія б маглі паслужыць справе паляпшэння жыцця, калі заўгодна весці Інтэлектуальны летапіс эпохі.
"Версіі", вядома ж, не "летапіс" толькі фрагменты часу, аднак ідэй, хочацца спадзявацца, у іх не бракуе. Канешне, любыя Ідэі, апроч іншага, маюць і свой часавы кантэкст, абмежаваную здольнасць да распаўсюджання ў часе. He выключэнне ў гэтым плане I "ВерсІІ": пэўна, не ўсі выказанае ў Іх з-за кантэксту часу перадасца ў будучыню, прыдасца дзеля далейшага абдумвання шляхоў развіцця культуры. Хоць нешта, напэўна, I вытрымае Іспыт часам, застанецца ў інтэлектуальным ужытку.
Збіральніцтва Ідэй, на мой погляд, як ніколі патрэбна цяпер, калі мы нанова сцвярджаем сябе сярод народаў свету, наладжваем судачыненні з сусветнай супольнасцю. А што можа быць больш выгоднай візітоўкай народа, як не яго розум, Інтэлект? Культуралогія сёння гаварыць аб надыходзе пдры дыялогу культур. Як гэты глабальны дыялог можа наладзіцца; што для таго павінны зрабіць філосафы I вучоныя, мастакі I палітыкі; якую ролю ў Ім можа адыграць журналістыха? Падобныя пытанні ўзн/каюць хіба як пытанні на заўтра I, пэўна, распачына-
юць ужо Іншую, наступную кнігу. Мы ж тымчасам перагорнем апошнюю старонку гэтай кніг) з надзеяй, што калі-небудзь недавыказанае ці нявыказанае тут неяк выкажацца...
А ў дзённіку, падсумоўваючы набыты вопыт, зробім такі выніковы запіс: "Праз нашы сзрцы ліацца панадчасавы ток баларушчыны, мы ж сваім/ духоўнымі высілкамі ўзмацняам яго I доўжым у часа. Мыўім ЖЫВЫЯ, / нааат пасля зямнога зыходу, знікаючы фізічна, мы на знікаам духоўна застаамся на Наб» баларушчыны. У М наш паршы I апошні прытулак, у М наша аАЗІна-праўАЗІ»»» Аухоўнаа апірышча. Губляючы Я», мы губляам I сяба-нвзаляжных; тады мы пыл, сіроты Космасу. 3 ію I ў М мы ісць, мы Існасць, I наша назалажнасць у нас саміх..."
кастрычнік 1991 кастрычнік 1994
ЗМЕСТ
Замесг прадмовы. Уступны аўтограф 10
Нататкі пра культуру.
Безумоўная неапраўданасць платы крывёй 14
Пісьменнік на пярэднім рубяжы.
Воля да незалежнасці: мера памкненняў і мера ахвяр 20
Дыялог першы вусны.
Менталітэт грамадства і лёс дэмакратыі. Выратавальнасць радыкалізму 21
Дыялог другі пісьмовы.
Духоўны крызіс: драма страчаных пакаленняў 24
Дыялог трэці вусны. Спакуса таннай незалежнасці 32
Хроніка часу. 3 нататніка журналіста 35
3 дзённіка. 29.09.1992 „ 36
Яшчэ адна спроба дадумаць пасляімперскую сітуацыю ў Беларусі Ісакавік 1993).
"Мы апошнія. За намі чарга..." 37
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 14.05.1993. Літаратура на краёчку часу 43
Наймагутны рыцар любові (амаль дзённік} 46
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛІМ", 24.06.1994. Сем запаветных жаданняў майстра 48
Застануцца Вера,Бог,Сумленне лепшае, што цепліцца ў чалавеку...
Метафізіка будучыні 52
Пытанне каталіцкае 53
Пытанне "польскае" 59
Пытанне палітычнае з пункту гледжання мастака 64
Пытанне метафізічнае I зноў палітычнае 69
Пытанне ўласна мастацкае 78
Нататкі пра культуру. Працяг.
Вяртанне ў заўтра 82
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "Культура", 8.06.1994. Халоднае эсэ 84
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 9.04.1993. Пра г.зв. апалітызм у момант выбару 87
Філосафы і філасофія ў новай
культурнай сітуацыі. Пярэдадзень
новага кроку. Наперадзе светла 92
Змена словазлучэння. Новы сінтаксіс 93
Ігар Бабкоў па сакрэце Ю.З.: Розныя нішы беларушчыны 93
Пра што мы мусім дамовіцца. "Таямніца, якая дыхае ў патыліцу..." 94
Ігар Бабкоў па сакрэце Ю.З.: Філосафы ў сітуацыі культуры I канторы 98
Заключны сакрэт Ігара Бабкова 100
3 дзённіка. 29.09.1992 100
Нататкі пра культуру. Працяг. Тастамент 101
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "Наша Ніва", 9,1992. Супроць Адраджэння 103
Культура паміж рэальнасцю і ідэаламі.
Сусветная экзістэнцыя сімфонія самабытных нацыянальных галасоў 108
Творчы імператыў Уладзіміра Конана 108
Настальгія па перабудове 109
...I па філасофіі 111
Беларускі месіянізм як няздзейсная метафара 116
"Рэчы ў сабе" I рэчы для нас 118
Постманалог Уладзіміра Конана.
Аб касмічнай перспектыве беларушчыны 123
Замест P.S. Прыватная перапіска 125
"ЛіМ" I шляхі нацыянальнага адраджэння. Тэзы 1992 126
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛІМ”, 22.04.1994. Свабода як духоўны Імператыў 128
Хроніка часу. 3 газетнай паласы:
"Кулыура" "ЗНО", 15.06.1994. Музыка абшару 130
3 дзённіка. 13.07.1994 131
Горад Мілосці. Эсэ 132
Эстэтычнае апраўданне "самаснасці" і вёскі. Шлях да Храма "ideasui" 144
Прафесар Крукоўскі пра эстэтыку, час I пра сябе „ 145
Культура ад "вясны" да "зімы". "Лета" прайшло? „ „ „ 147
"Гнмёт лм Запад?.." 153
Любоў сіла, што прыцягвае 155
Дзядзька Антось, эпічны герой, сын зямлі пасынак дзяржавы 160
Замест P.S. Прафесар КрукоўскІ пра Бога, Веру, I палІтыку..„ 162
3 дзённіка. 16.10.1992 165
ВЕРСІІ. Эсэ 169
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM”, 12.08.1994.
У Рыбаках, над Нарвай 178
3 дзённіка. 11-20.07.1994 „.179
Аптымістычныя імпрэсіі з ускраіны імперыі.
Беларускія Рацлавіцы: сёння, і заўтра, і заўжды 184
Эсэ вяртання 195
Хроніка часу. 3 нататніка журналіста 199
3 газетнай паласы: "AIM", 10.04.1992 199
3 дзённіка. 4.09.1994 201
Нацыя на рыштаваннях недабудаванага дому.
Успамін пра "залаты век" нв парозе
III тысячагоддзя 206
Замест P.S. (СамацытатаІ.
"Мінск ніколі не быў для мяне домам..." „..219
3 дзённіка. 9.12.1992 220
Гаспадар Грааля. Нарыс-эсэ 224
Паэзія ў палітыцы і палітыка паэзіі.
"Трэба паверыць у свой нацыянальны геній, у здольнасць пастаяць за сябе" 240
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 2.10.1992.
Вывіх гісторыі ці непазбежны працэс развіцця культуры? 251
3 газетнай паласы: "AIM", 18.09.1992 252
Нататкі пра культуру. Працяг.
Мёртвы сезон на плошчы слоў 253
3 дзённіка. 27.05.1994. 256
3 дзённіка. 6.06.1994 257
3 дзённіка. 2.08.1994 258
Палітыка палітыкі. "Адраджэнне стратэгічная мэта апазіцыі" л 262
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 6.11.1992 272
3 дзённіка. 3.11.1992 273
Нататкі пра культуру. Працяг.
Прага самой культуры 273
3 дзённіка. 6-13.05.1994 275
"Грамада" вяртае ідэал I вяртае імёны.
Веда пра пачатак 278
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 4.09.1992. Хацелася б памыліцца 287
3 газетнай паласы: "AIM", 25.09.1992 Хацелася б памыліцца яшчэ раз 287
3 газетнай паласы: "AIM”, 31.01.1992. Прычасце пачалося 289
3 дзённіка. 28.08.1994 290
Беларускі інтэлігент паміж кайданамі неабходнасці і пальчаткамі свабоды. "Зноўку, увесь час, перманентна патрабуюцца агромністыя звышвыдаткі духоўных сіл..." 296
3 дзённіка. 28.05.1992 306
3 дзённіка. 14.05.1994 308
Новая тэорыя даследуе і прагназуе.
Пра спавернутасць і неспавернутасць гвалту ў гісторыі 312
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 16.10.1992. Яшчэ адна "Русь" 330
3 газетнай паласы: "AIM", 23.10.1992.
Адродзімся разам I нароўні 330
Запісы з нагоды нацыяналізму 331
Традыцыя паміж розумам I інстынктам.
"Палетак для пошуку традыцыі ёсць. Трэба шукацьк." 336
3 дзённіка. 13.07.1994 346
Лёс народа ў святле старажытнай антытэзы. Рэквіем па Маркавай гары 352
Замест P.S. Рэквіем па Маркавай гары 365
Хроніка часу. 3 газетнай паласы: "Свіслацкая газета", 9.10.1993. Сад без садовннка 366
3 дзённіка. 7.01.1994 368
3 дзённіка. 9.05.1994 369
Апошняе новае пакаленне выбірае
Беларушчыну і Вільню. Падставы рацыянальнага нацыяналізму 372
Дыялог першы. "Паміж свядомасцю беларуса I Вільняй не павінна быць аніякіх межаў..." 372
3 дзённіка. 17.04.1993 384
3 дзённіка. 4.07.1994 385
Хроніка часу.
3 гаэетнай паласы: "ЛіМ", 4.01.1991. Вяртанне ў ВІльню 386
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 12.08.1994. Добры пачатак. Першы з'езд
беларусаў Балтыі 390
Дыялог другі. "Беларушчына стартавая пляцоўка, з якой мы выходзім у свет творчасці" 392
КНІГІ ОНЛАЙН
