Версіі  Юрась Залоска

Версіі

Юрась Залоска
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 463с.
Мінск 1995
144.09 МБ
Я толькі не ведаю, як метафізіку нацыі можа ператварыць у палітыку, у дзейсныя захады, паслядоўную праграму пер аўтв арэнняў...
Зрэшты, адно ўсведамлецца пэўна: УСЕ жаданае і практычнае пачынае ўсталёўвацца з АБДУМВАННЯ ШЛЯХОЎ далейшага развіцця, збірання ідэй, якія маглі б прамым ці ўскосным чынам паўплываць на зрухі ў відочнай рэчаіснасці. Кажучы больш звыклай мовай, напачатку павінна адбыцца збіранне і гартаванне інтэлектуальнага патэнцыялу.
Узгадаем, што беларуская інтэлігенцыя на другую палову / 980-х гадоў не мела такой ідэйнай змацаванасці, як, напрыклад, інтэлігенцыяЛітвы, Латвіі, Эстоніі. Пазбаўленая адзінства, беларуская інтэлігенцыя не здолела дзейсна ўплываць на палітыку, што чынілася ў рэспубліцы, бо яе меркаванне не ўлічвалася ўладай, зрэшты, як і выказвалася не надта ўпэўнена... Сёння, калі мы загаварылі пра метафізіку нацыі, дык, пэўна, духоўнае выпрабаванне ў першую чаргу чакае менавіта інтэліген-цыю, выпрабаванне
на здольнасць да адзінства ў адстойванні дэмакратычнай ідэі, на духоўную бескампраміснасць, на непаддайнасць да палітычнага згодніцтва з нявартай даверу ўладай. Але як можна дасягнуць такога стану, мінуўшы палітыку, унікнуўшы ўдзелу ў палітыцы? Мне здаецца, у бліжэйшым часе такой магчымасці быць "паза палітыкай" у беларускай інтэлігенцыі не будзе. У адваротным выпадку пры г.зв. "апалітызме" гэта будзе тая ўяўная, падманная апалітычнасць, якая, па працытаваных у кнізе словах Т.Мана, будзе на карысць палітыцы няправага чыну.
Па сутнасці сапраўдная палітызацыя беларусаўяшчэ наперадзе. Якое яна будзе мець аблічча: рацыянальнапрагматычнае, агрэсіўнае, "аксамітнае"?.. Тут таксама незакрытае пытанне адносна сродкаў здабыцця мэты: ведаем, што палітыка будуецца на разліку, скрытнасці, жорсткім змаганні з сапернікамі. Але ёсць I новы Ідэал Ізрэшты, ці такі новы?І Ідэал палітыкі адкрытай / сумленнай як максіма палітыкі XXI стагоддзя. Я вельмі хачу верыць у жыццяздольнасць гэтага Ідэалу Ганны Іванаўны Сурмач...
Ды зашмат пра палітыку. Мне здаецца, пры любой палітыцы / самай рэакцыйнай, I дужа дэмакратычнай місія журналіста застаецца нязменнай: адстойваць незалежнае ад няправай улады меркаванне, свабодную думку, "пазіцыю духу". Бо Інакш сілы духу страцяць свайго адваката / заступніка, ператворацца ў маўклівага сузіральніка бяспраўя / сервілізму... МІсІя журналіста дбайна занатоўваць Іальбо нават правакавацьІІ ідэі I меркаванні, якія б маглі паслужыць справе паляпшэння жыцця, калі заўгодна весці Інтэлектуальны летапіс эпохі.
"Версіі", вядома ж, не "летапіс" толькі фрагменты часу, аднак ідэй, хочацца спадзявацца, у іх не бракуе. Канешне, любыя Ідэі, апроч іншага, маюць і свой часавы кантэкст, абмежаваную здольнасць да распаўсюджання ў часе. He выключэнне ў гэтым плане I "ВерсІІ": пэўна, не ўсі выказанае ў Іх з-за кантэксту часу перадасца ў будучыню, прыдасца дзеля далейшага абдумвання шляхоў развіцця культуры. Хоць нешта, напэўна, I вытрымае Іспыт часам, застанецца ў інтэлектуальным ужытку.
Збіральніцтва Ідэй, на мой погляд, як ніколі патрэбна цяпер, калі мы нанова сцвярджаем сябе сярод народаў свету, наладжваем судачыненні з сусветнай супольнасцю. А што можа быць больш выгоднай візітоўкай народа, як не яго розум, Інтэлект? Культуралогія сёння гаварыць аб надыходзе пдры дыялогу культур. Як гэты глабальны дыялог можа наладзіцца; што для таго павінны зрабіць філосафы I вучоныя, мастакі I палітыкі; якую ролю ў Ім можа адыграць журналістыха? Падобныя пытанні ўзн/каюць хіба як пытанні на заўтра I, пэўна, распачына-
юць ужо Іншую, наступную кнігу. Мы ж тымчасам перагорнем апошнюю старонку гэтай кніг) з надзеяй, што калі-небудзь недавыказанае ці нявыказанае тут неяк выкажацца...
А ў дзённіку, падсумоўваючы набыты вопыт, зробім такі выніковы запіс: "Праз нашы сзрцы ліацца панадчасавы ток баларушчыны, мы ж сваім/ духоўнымі высілкамі ўзмацняам яго I доўжым у часа. Мыўім ЖЫВЫЯ, / нааат пасля зямнога зыходу, знікаючы фізічна, мы на знікаам духоўна застаамся на Наб» баларушчыны. У М наш паршы I апошні прытулак, у М наша аАЗІна-праўАЗІ»»» Аухоўнаа апірышча. Губляючы Я», мы губляам I сяба-нвзаляжных; тады мы пыл, сіроты Космасу. 3 ію I ў М мы ісць, мы Існасць, I наша назалажнасць у нас саміх..."
кастрычнік 1991 кастрычнік 1994
ЗМЕСТ
Замесг прадмовы. Уступны аўтограф	  10
Нататкі пра культуру.
Безумоўная неапраўданасць платы крывёй	14
Пісьменнік на пярэднім рубяжы.
Воля да незалежнасці: мера памкненняў і мера ахвяр 	20
Дыялог першы вусны.
Менталітэт грамадства і лёс дэмакратыі. Выратавальнасць радыкалізму	21
Дыялог другі пісьмовы.
Духоўны крызіс: драма страчаных пакаленняў	24
Дыялог трэці вусны. Спакуса таннай незалежнасці	32
Хроніка часу. 3 нататніка журналіста	35
3 дзённіка. 29.09.1992	„	  36
Яшчэ адна спроба дадумаць пасляімперскую сітуацыю ў Беларусі Ісакавік 1993).
"Мы апошнія. За намі чарга..."	37
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 14.05.1993. Літаратура на краёчку часу	43
Наймагутны рыцар любові (амаль дзённік}	46
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛІМ", 24.06.1994. Сем запаветных жаданняў майстра	48
Застануцца Вера,Бог,Сумленне лепшае, што цепліцца ў чалавеку...
Метафізіка будучыні	52
Пытанне каталіцкае	53
Пытанне "польскае"	    59
Пытанне палітычнае з пункту гледжання мастака	64
Пытанне метафізічнае I	зноў палітычнае	69
Пытанне ўласна мастацкае	78
Нататкі пра культуру. Працяг.
Вяртанне ў заўтра	82
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "Культура", 8.06.1994. Халоднае эсэ	  84
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 9.04.1993. Пра г.зв. апалітызм у момант выбару	87
Філосафы і філасофія ў новай
культурнай сітуацыі. Пярэдадзень
новага кроку. Наперадзе светла	92
Змена словазлучэння. Новы сінтаксіс	  93
Ігар Бабкоў па сакрэце Ю.З.: Розныя нішы беларушчыны	93
Пра што мы мусім дамовіцца. "Таямніца, якая дыхае ў патыліцу..."	94
Ігар Бабкоў па сакрэце Ю.З.: Філосафы ў сітуацыі культуры I канторы	98
Заключны сакрэт Ігара Бабкова	100
3 дзённіка. 29.09.1992	100
Нататкі пра культуру. Працяг. Тастамент	101
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "Наша Ніва", 9,1992. Супроць Адраджэння	  103
Культура паміж рэальнасцю і ідэаламі.
Сусветная экзістэнцыя сімфонія самабытных нацыянальных галасоў	  108
Творчы імператыў Уладзіміра	Конана	108
Настальгія па перабудове	109
...I па філасофіі			111
Беларускі месіянізм як няздзейсная метафара	116
"Рэчы ў сабе" I рэчы для нас	118
Постманалог Уладзіміра Конана.
Аб касмічнай перспектыве беларушчыны	123
Замест P.S. Прыватная перапіска	125
"ЛіМ" I шляхі нацыянальнага адраджэння. Тэзы 1992	 126
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛІМ”, 22.04.1994. Свабода як духоўны Імператыў	128
Хроніка часу. 3 газетнай паласы:
"Кулыура" "ЗНО", 15.06.1994. Музыка абшару	130
3 дзённіка. 13.07.1994	131
Горад Мілосці. Эсэ	132
Эстэтычнае апраўданне "самаснасці" і вёскі. Шлях да Храма "ideasui"	144
Прафесар Крукоўскі пра эстэтыку, час I пра сябе		 „	145
Культура ад "вясны" да "зімы". "Лета" прайшло?	„	„	„	147
"Гнмёт лм Запад?.."	  153
Любоў сіла, што прыцягвае	155
Дзядзька Антось, эпічны герой, сын зямлі пасынак дзяржавы					160
Замест P.S. Прафесар КрукоўскІ пра Бога, Веру, I палІтыку..„			162
3 дзённіка. 16.10.1992	165
ВЕРСІІ. Эсэ	  169
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM”, 12.08.1994.
У Рыбаках, над Нарвай	178
3 дзённіка. 11-20.07.1994	„.179
Аптымістычныя імпрэсіі з ускраіны імперыі.
Беларускія Рацлавіцы: сёння, і заўтра, і заўжды 	184
Эсэ вяртання	195
Хроніка часу.	3	нататніка	журналіста			199
3 газетнай паласы:	"AIM",	10.04.1992	199
3 дзённіка. 4.09.1994	    201
Нацыя на рыштаваннях недабудаванага дому.
Успамін пра "залаты век" нв парозе
III тысячагоддзя	206
Замест P.S. (СамацытатаІ.
"Мінск ніколі не быў для мяне домам..."		„..219
3 дзённіка. 9.12.1992	  220
Гаспадар Грааля. Нарыс-эсэ	224
Паэзія ў палітыцы і палітыка паэзіі.
"Трэба паверыць у свой нацыянальны геній, у здольнасць пастаяць за сябе"	  240
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 2.10.1992.
Вывіх гісторыі ці непазбежны працэс развіцця культуры?	251
3 газетнай паласы: "AIM",	18.09.1992	252
Нататкі пра культуру. Працяг.
Мёртвы сезон на плошчы	слоў	253
3 дзённіка. 27.05.1994.		256
3 дзённіка. 6.06.1994	257
3 дзённіка. 2.08.1994	258
Палітыка палітыкі. "Адраджэнне стратэгічная мэта апазіцыі"	л			262
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 6.11.1992 	 272
3 дзённіка. 3.11.1992	273
Нататкі пра культуру. Працяг.
Прага самой культуры	273
3 дзённіка. 6-13.05.1994	  275
"Грамада" вяртае ідэал I вяртае імёны.
Веда пра пачатак	278
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 4.09.1992. Хацелася б памыліцца	  287
3 газетнай паласы: "AIM", 25.09.1992 Хацелася б памыліцца яшчэ раз	287
3 газетнай паласы: "AIM”, 31.01.1992. Прычасце пачалося	289
3 дзённіка. 28.08.1994	  290
Беларускі інтэлігент паміж кайданамі неабходнасці і пальчаткамі свабоды. "Зноўку, увесь час, перманентна патрабуюцца агромністыя звышвыдаткі духоўных	сіл..."	296
3 дзённіка. 28.05.1992	 306
3 дзённіка. 14.05.1994	308
Новая тэорыя даследуе і прагназуе.
Пра спавернутасць і неспавернутасць гвалту ў гісторыі	312
Хроніка часу.
3 газетнай паласы: "AIM", 16.10.1992. Яшчэ адна "Русь"	    330
3 газетнай паласы: "AIM", 23.10.1992.
Адродзімся разам I нароўні	330
Запісы з нагоды нацыяналізму	331
Традыцыя паміж розумам I інстынктам.
"Палетак для пошуку традыцыі ёсць. Трэба шукацьк."	336
3 дзённіка. 13.07.1994	346
Лёс народа ў святле старажытнай антытэзы. Рэквіем па Маркавай гары	352
Замест P.S. Рэквіем па Маркавай гары	365
Хроніка часу. 3 газетнай паласы: "Свіслацкая газета", 9.10.1993. Сад без садовннка	  366
3 дзённіка. 7.01.1994	368
3 дзённіка. 9.05.1994	369
Апошняе новае пакаленне выбірае
Беларушчыну і Вільню. Падставы рацыянальнага нацыяналізму	372
Дыялог першы. "Паміж свядомасцю беларуса I Вільняй не павінна быць аніякіх межаў..."	372
3 дзённіка. 17.04.1993	  384
3 дзённіка. 4.07.1994	385
Хроніка часу.
3 гаэетнай паласы: "ЛіМ", 4.01.1991. Вяртанне ў ВІльню			386
3 газетнай паласы: "ЛіМ", 12.08.1994. Добры пачатак. Першы з'езд
беларусаў Балтыі	390
Дыялог другі. "Беларушчына стартавая пляцоўка, з якой мы выходзім у свет творчасці"	392