КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Параўнанне некалькіх пунктаў гледжання (напрыклад, прафесійных журналістаў, мастацтвазнаўцаў) на падзеі, адлюстраваныя ў медыятэксце, і сам медыятэкст Вызначце, наколькі мэтазгодна ўсталяваны помнік вялікаму князю літоўскаму Гедыміну ў Лідзе, Тадэвушу Касцюшку ў Косаве, Сімону Балівару ў скверы імя С. Балівара ў Мінску, Ільі Рэпіну ў в. Здраўнёва на Віцебшчыне і інш. (сюжэт у навінах, інтэрв’ю гісторыка, апытанне людзей на вуліцы каля помніка) Каб навучыць прыёмам работы з медыяпаведамленнямі, сфарміраваць уменне аналізаваць інфармацыю, настаўнік можа прапанаваць вучням знайсці паведамленні пра тыя ці іншыя гістарычныя падзеі ў розных крыніцах. Традыцыйна пад медыятэкстам мы разумеем друкаваныя перыядычныя выданні, паведамленні ў сетцы інтэрнэт, відэапаведамленні. Аднак гэта не адзіныя сродкі, якія дасылаюць у грамадства пэўны пасыл. Яшчэ адным відам медыяпаведамленняў выступаюць помнікі. Адзін з варыянтаў работы з выявамі помніка апісаны А. Палейкай. Работа «Помнік як навіна» з выявай помніка [93, с. 37] 1. Мазгавы штурм. Настаўнік паказвае фота новага помніка і прапануе даць яму сваю назву. Асабліва цікава, калі вучні бачаць яго ўпершыню і нічога пра яго не ведаюць. Усе ідэі запісваюцца на дошцы. 2. Работа ў парах. Абмен меркаваннямі па пытаннях: ♦ Каму ўсталяваны гэты помнік? Пра што сведчаць дэталі: сімвалы, адзенне? ♦ Якую гісторыю распавядае помнік? ♦ Хто і пра якую гісторыю тут нагадвае? ♦ Якія каштоўнасці ўвасабляе помнік? Ці супадаюць яны з вашымі каштоўнасцямі? ♦ Якую функцыю выконвае помнік у грамадскай прасторы? ♦ Ці дазволілі б вы ўсталяваць гэты помнік, калі былі б мэрам горада? Чаму? 3. Кароткая інфармацыя настаўніка пра помнік (назва, дзе і калі ён усталяваны, аўтар, ініцыятар мемарыялізацыі і г. д.). Вучні звяртаюцца да вынікаў мазгавога штурму і работы ў парах, адказваюць на пытанні настаўніка: «Як вы лічыце, ці будуць адрознівацца паведамленні пра ўсталяванне помніка ў розных медыя? Чаму вы так лічыце?». 4. Калектыўная работа з загалоўкамі публікацый аб адкрыцці гэтага помніка. Кожная група атрымлівае аднолькавыя наборы выразак загалоўкаў і назваў выданняў, у якіх матэрыялы былі апублікаваны, або падборкі загалоўкаў з інтэрнэту і спіс інтэрнэт-рэсурсаў. Удзельнікі суадносяць загаловак і выданне, дзе выйшла публікацыя, і тлумачаць, чаму яны так лічаць. Вынікі работы групы афармляюцца на асобным аркушы як калаж. 5. Абмеркаванне вынікаў групавой работы. Удзельнікі параўноўваюць калажы, вылучаюць супадзенні і адрозненні, выслухоўваюць каментарыі. Настаўнік раздае групам пакеты скрыншотаў публікацый і праводзіць іх выніковае абмеркаванне. Прыклады заданняў з выявамі помнікаў па гісторыі Беларусі: 1. Уважліва разгледзьце стужку часу «Славутыя людзі зямлі беларускай» (мал. 32). Як вы лічыце, чаму менавіта гэтым гістарычным дзеячам усталяваны помнікі на тэрыторыі Беларусі? Чаму менавіта ў гэтых гарадах яны ўсталяваны? Выкажыце свой пункт гледжання. Сымон Будны (1530—1593) і Леў Сапега Васіль Цяпінскі (—1540 —1603), (1557—1633), Мінск, 2000 Лепель, 2010 Сімяон Полацкі (1629-1680), Полацк, 2004 Міхаіл Клеафас Агінскі Тадэвуш Касцюшка (1765—1833), (1746-1817), Маладзечна, 2002 Мерачоўшчына, 2018 Мал. 32. Стужка часу «Славутыя людзі зямлі беларускай» [30] ШІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІІ Распрацуйце гістарычную гульню па прыведзенай ілюстрацыі. Складзіце правілы гульні і заданні, звязаныя з жыццём і дзейнасцю гістарычных дзеячаў, якім усталяваны помнікі ў Беларусі. У 2012 г. было арганізавана інтэрактыўнае абмеркаванне пытання: «Якія гістарычныя помнікі трэба ўсталяваць у Мінску?». Шмат людзей аддалі свой голас за помнік Глебу Менскаму. Ці прагаласавалі б вы за стварэнне помніка гэтаму гістарычнаму дзеячу? Растлумачце чаму. 2. Пры дапамозе інтэрнэт-рэсурсаў знайдзіце гэты фотаздымак (мал. 33). Параўнайце помнікі іншым вялікім князям літоўскім з помнікам Гедыміну. Як вы лічыце, чаму скульптар паказаў князя ў такім вобразе? У верасні 2019 г. адбылося адкрыццё помніка вялікаму князю літоўскаму Гедыміну ў Лідзе. Як вы лічыце, чаму помнік Гедыміну ўстаноўлены менавіта ў гэтым беларускім горадзе? 3. Ахарактарызуйце стаўленне аўтара помніка да Вітаўта (мал. 34). Параўнайце помнікі іншым вялікім князям з помнікам Вітаўту. Як вы думаеце, чаму скульптар паказаў князя менавіта ў такім вобразе? Правядзіце даследаванне. Высветліце, у якіх краінах ёсць помнік Вітаўту. Параўнайце іх. Вызначце, як скульптары ўяўлялі Вітаўта. Як вы лічыце, ці ўплывалі асабістыя адносіны аўтараў помніка на яго канчатковы выгляд? Мал. 33. Помнік Гедыміну ў Вільнюсе Мал. 34. Помнік Вітаўту ў Каўнасе Падчас работы з помнікамі, скульптурамі як матэрыяльнымі крыніцамі гістарычнай інфармацыі можна задаць вучням наступныя пытанні і правесці пэўную аналітычную работу [53]: 1. У памяць аб кім або аб чым створаны помнік: ♦ Якой падзеі або чалавеку прысвечаны помнік? ♦ Калі здарылася гэта падзея або калі жыў гэты чалавек? 2. Аб месцы знаходжання помніка: ♦ Дзе размешчаны помнік? ♦ Якім падаецца асяроддзе вакол помніка? ♦ Чаму гэты помнік стаіць менавіта там? 3. Аб часе: ♦ Калі помнік быў створаны, усталяваны? ♦ Калі ён быў адкрыты? ♦ Як ён выглядаў раней, а як — сёння? ♦ Што ў ім змянілася або, магчыма, у ім нічога не мянялася? 4. Аб знешнім выглядзе помніка: ♦ Якія візуальныя вобразы мемарыяла? ♦ Якая яго сімволіка? ♦ Якія параметры/памеры мемарыяла? ♦ 3 якога матэрыялу ён зроблены? 5. Аб публічнай прасторы помніка: ♦ Кім быў узведзены помнік? ♦ Хто фінансаваў яго стварэнне і ўстаноўку? ♦ Чаму мемарыялы адыгрываюць важную ролю ў палітыцы? ♦ Якімі былі гістарычныя абставіны, звязаныя са стварэннем мемарыяла? ♦ Якія важныя падзеі адбыліся, калі помнік быў створаны? ♦ Чаму мемарыялы лічацца сродкам перапісвання гісторыі? ♦ Збярыце болып падрабязную інфармацыю пра мемарыял, помнік або скульптуру. ♦ Падумайце, як змяніліся помнікі нашай краіны пасля змены палітычнага ладу. Вышэй разглядаліся прыёмы работы з матэрыяламі перыядычнага друку, карыкатурай, плакатам, што адносяцца да медыятэкстаў. Сярод іншых сродкаў навучання варта згадаць афішы, работа з якімі можа быць арганізавана пры вывучэнні гісторыі і грамадазнаўства. Прыклад арганізацыі работы з афішай да спектакля Д. Ганум «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях» (Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы): 111111111111111111111111111111111111111111111111111111II1111111111111111111! 11111111111111111111111111 Мал. 35. Афіша да спектакля А. Ганум «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях» у Нацыянальным акадэмічным тэатры імя Я. Купалы Пытанні пры рабоце з афішай: — Якія асацыяцыі выклікае ў вас гэтая афіша? Чаму? — Якія колеры выкарыстаны ў афішы? Як вы думаеце чаму? — Як вы лічыце, хто і якім чынам паказаны на афішы? Чаму? — Ці адпавядае афіша зместу спектакля? — Чаму спектакль называецца «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях»? — Як вы лічыце, чаму на афішы стаіць абмежаванне па ўзросце 16+? — Ці можна адказаць на гэтыя пытанні, не прачытаўшы твор і не паглядзеўшы спектакль? 3.6. НАГЛЯДНАСЦЬ НА ЎРОКАХ ГІСТОРЫІ: КЛАСІФІКАЦЫЯ I ПРАВІЛЫ АДБОРУ 3.6.1. Віды наглядных дапаможнікаў Важную ролю ў навучанні гісторыі адыгрывае выкарыстанне наглядных дапаможнікаў. Наглядным называецца такое навучанне, пры якім уяўленні і паняцці вучняў фарміруюцца на падставе непасрэднага ўспрымання вывучаемых з’яў ці з дапамогай іх выяў. Наглядны метад навучання — спосаб засваення гістарычнага зместу на аснове візуальнага ўспрымання вучэбнага матэрыялу [117, с. 183]. Наглядны метад і прыёмы нагляднага навучання спрыяюць развіццю памяці, мыслення, уяўленняў, назіральнасці, мовы. Дзякуючы наглядным сродкам вучні могуць лепш зразумець гістарычнае мінулае, уявіць яго ў выглядзе пэўных вобразаў і пераказаць словамі. Наглядные сродкі навучання могуць выкарыстоўвацца на розных этапах урока: у час праверкі ведаў, тлумачэння новага матэрыялу і яго замацавання, развіцця ўменняў. Нагляднасць мае высокае эмацыянальнае ўздзеянне, калі вывучаюцца помнікі мінулага, мастацкія творы, з дапамогай якіх фарміруецца эстэтычны густ вучняў. Акрамя гэтага, візуальныя вобразы спрыяюць развіццю ў вучняў творчай фантазіі, вучаць іх ацэньваць мастацкія якасці твораў, майстэрства аўтараў. Існуюць розныя класіфікацыі сродкаў нагляднага навучання (прыклад адной з іх — на мал. 36) [110, с. 256]. ^4 манументальньія^ фотаздымкі ] Наглядныя сродкі 20% . 50% 80% Q—| упрыгожванні |- сапраўдныя прадметы матэрыяльнай культуры —[ прадметныя вытворчасці Мал. 36. Ментальная карта «Наглядныя сродкі навучання» Па характары выявы вылучаюць некалькі відаў нагляднасці (мал. 37). Мал. 37. Віды нагляднасці Унутраная нагляднасць — вобразы, якія ёсць у свядомасці вучняў. Яны фарміруюцца пры самастойным назіранні за рэальнымі прадметамі і праявамі навакольнага свету. Аснова для фарміравання вобразаў — інфармацыя з літаратуры, часопісаў, кіно, гульняў, падарожжаў, заняткаў і г. д. Унутраная нагляднасць таксама выступае ў якасці асновы для фарміравання новых уяўленняў. Напрыклад, пры вывучэнні пытання аб стварэнні мануфактур можна правесці параўнанне з арганізацыяй цэхавай вытворчасці (ужо вядомай вучням) і такім чынам сфарміраваць уяўленне пра мануфактурную вытворчасць. Прадметная нагляднасць — від нагляднасці, пры якім уяўленні і паняцці вучняў фарміруюцца на аснове непасрэднага ўспрымання прадмета навучання. Пад прадметнай нагляднасцю разумеюць матэрыяльныя сляды мінулага (прылады працы, рыцарскія даспехі, манеты і г. д.), манументальныя гістарычныя помнікі (егіпецкія піраміды, храмы, архітэктурныя помнікі і інш.), а таксама памятныя месцы гістарычных падзей (Манмартр у Парыжы, Сенацкая плошча ў Пецярбургу і г. д.). Такі від нагляднасці прымяняць на ўроках гісторыі даволі складана, таму настаўнікі выкарыстоўваюць выявы прадметаў, памятных месцаў, помнікаў. Выяўленчая нагляднасць — сродкі навучання, якія прадстаўляюць сабой рэальны або адноўлены вобраз гістарычнага мінулага (гістарычных падзей, дзеячаў, помнікаў). Да гэтага віду нагляднасці адносяць творы гістарычнага жывапісу, ілюстрацыі, фотаздымкі, партрэты, карыкатуры, плакаты і інш.