КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
♦ павінна быць даступным — такім, на якое вучні могуць даць адказ, заснаваны на ведах, а не на здагадцы. Напрыклад, у 5-м класе заданне «Заняткі і вобраз жыцця старажытных людзей» лепш сфармуляваць такім чынам: «Раскажыце, як жылі старажытныя людзі і чым яны займаліся». У час аповеду можна задаваць удакладняючыя пытанні: «Што яны елі?», «Як яны здабывалі сабе ежу?» і г. д.; 1. Матывацыя апытання ) 2. Уключэнне ўсіх вучняў у працу 4. Дыферэнцыяцыя праверкі 3. Улік асаблівасцей вучняў ) 5. Сувязь зместу праверкі з новай тэмай 6. Вызначэнне месца праверкі на ўроку 7. Матывацыя ацэнкі ведаў Мал. 93. Патрабаванні да праверкі ведаў ♦ павінна быць дакладным — яго аб’ём і змест неабходна дакладна акрэсліць. Трэба пазбягаць пытанняў, аб’ём і змест якіх незразумелы (напрыклад, «Пра што ідзе гаворка ў дакуменце?», «Хто такая Ефрасіння Полацкая?»); ♦ павінна датычыцца істотных момантаў гістарычнага развіцця, а не другасных фактаў ці дадзеных; ♦ павінна быць дыдактычна простым і адначасова ставіць перад вучнем адну задачу. Лепш пазбягаць падвоеных ці патроеных пытанняў. Аднак можна задаваць простыя пытанні, звязаныя паміж сабою: «Дзе і калі Францыск Скарына выдаў “Псалтыр”?»; ♦ непажадана выкарыстоўваць альтэрнатыўныя пытанні, якія прадугледжваюць станоўчы альбо адмоўны адказ. Напрыклад, на пытанне «Ці падтрымалі сяляне паўстанне Т. Касцюшкі?» можна даць толькі кароткі адказ: «Так, падтрымалі» або «Не, не падтрымалі». Аднак тут не адлюстраваны веды вучняў. Такога характару пытанні, тым не менш, могуць выкарыстоўвацца, калі пасля іх ідзе ўдакладненне; ♦ немэтазгодным лічыцца задаваць пытанні, якія падказваюць рашэнне пэўнай праблемы; ♦ пытанні не павінны быць каверзнымі і падштурхоўваць вучняў да няправільных адказаў [16, с. 103—105]. Калі падчас адказу вучань памыляецца, можна праз удакладняючыя пытанні зразумець, гэта свядомая або несвядомая памылка. Яе выпраўляе сам навучэнец, а калі ён не здольны, то дапамагаюць іншыя. Пасля выпраўлення настаўнік просіць клас дапоўніць адказ. Праверку ведаў можна праводзіць не толькі ў вуснай або пісьмовай форме, але і з дапамогай картак, якія загадзя раздаюцца навучэнцам. Настаўнік задае пытанне, а вучні падымаюць картку з правільным адказам. Такая форма выкарыстоўваецца для праверкі ступені засваення паняццяў, дат. Можна прапанаваць вучням выканаць заданне ў графічнай форме (з выкарыстаннем сімвалаў, у выглядзе скрайбінгу, лагічнай схемы, ментальнай карты і г. д.). Таксама падчас апытання можна правесці лічбавую дыктоўку. Напрыклад, на абагульняючым уроку вучням раздаюць пералік краін: Егіпет, Месапатамія, Фінікія, Індыя, Кітай (альбо запісваюць іх пад парадкавымі нумарамі на дошцы). Пасля гэтага задаюцца пытанні: ♦ Найважнейшым культурным вынаходніцтвам якой краіны стала пісьменнасць? ♦ Дзе быў створаны «Эпас пра Гільгамеша»? ♦ Жыхары якой краіны стварылі алфавіт? ♦ Найстаражытнейшым творам якой краіны лічацца «Веды»? ♦ У якой краіне быў вынайдзены компас? I іншыя. Вучні запісваюць нумар краіны ў сшытку або на аркушы паперы. Так правяраюцца ўяўленні і веды вучняў па гісторыі культуры старажытнага свету. Падобным чынам можна правесці дыктоўку па контурнай карце. На ёй лічбамі адзначаны пэўныя дзяржаўныя ўтварэнні або рэгіёны. Напрыклад, па тэме «Рэфармацыя ў Еўропе» [20, с. 5] можна прапанаваць назвы краін: Іспанія, Англія, Вялікае Княства Літоўскае, Асманская імперыя, Польскае каралеўства. Прыкладныя пытанні: ♦ У якой краіне адзінай рэлігіяй было каталіцтва? ♦ Рэлігіяй якой краіны было англіканства? ♦ У якой краіне назіралася суіснаванне каталіцтва, праваслаўя і кальвінізму? ♦ На тэрыторыі якой краіны жылі каталікі, праваслаўныя, пратэстанты і мусульмане? ♦ На тэрыторыі якой краіны жылі каталікі, лютэране і кальвіністы? Існуюць разнастайныя спосабы праверкі ведаў і ўменняў вучняў. Ніжэй прыведзены прыклады заданняў для праверкі ведаў [25, с. 141—143; 27, с. 51, 53; 28, с. 50—59; 29, с. 42—43; 81, с. 53—55], 1) Тэст з выбарам правільнага адказу. • Колькі гадоў назад адбылася падзея, якая датуецца 500 г. да н. э.? а) 2500 гадоў таму назад; б) 1500 гадоў таму назад. • Рымская дзяржава знаходзілася: а) у Паўночнай Афрыцы; б) на Апенінскім паўвостраве; в) на Балканскім паўвостраве. • Шадуф — гэта: а) прылада для падачы вады на палі; б) ахвярапрынашэнне багам; в) арашальны канал. • Што з ніжэйпералічанага можна лічыць асноўнай прычынай з’яўлення няроўнасці: а) войны паміж плямёнамі, падчас якіх адбывалася разарэнне пераможаных і ўзбагачэнне пераможцаў; б) распад роду на сем’і, кожная з якіх вяла ўласную гаспадарку; в) раздзяленне працы паміж земляробамі і рамеснікамі. 2) Тэст з альтэрнатыўнымі заданнямі (сцверджанні, якія вучні павінны ацаніць як правільныя альбо няправільныя, выкарыстоўваючы словы «так» або «не», знакі « + » і «—»). • Знакамі «+» і «-» пазначце меркаванні, з якімі вы згодны або не згодны: Першая прамысловая рэвалюцыя пачалася ў Англіі. Рассяленне славян пачалося ў IV стагоддзі да н. э. Першай славянскай дзяржавай была Вялікая Маравія. 3) Заданні на аднаўленне адпаведнасці ў выглядзе тэстаў на суаднясенне падзей/імён/дат/вынаходніцтваў. Спіс, з якога вучні выбіраюць адказы, можа быць большы за першы, каб паменшыць верагоднасць адгадвання. • Суаднясіце дату ўсталявання аўтарытарнага рэжыму з назвай краіны Цэнтральнай і Паўднёва-Усходняй Еўропы: 1) 1919; а) Румынія; 2) 1926; б) Венгрыя; 3) 1929; в) Польшча; 4) 1934; г) Югаславія; 5) 1938; д) Балгарыя; е) Чэхаславакія. 4) Заданні на групоўку гістарычнай інфармацыі (прадугледжваюць аналіз інфармацыі паводле зададзенага крытэрыю, аднясення інфармацыі да канкрэтных гістарычных перыядаў, паняццяў, фактаў і г. д.). • Аб’яднайце прапанаваныя ніжэй паняцці ў лагічныя пары: а) Мацуа Басё; б) сіпаі; в) Тадж-Махал; г) воіны-індыйцы ў англійскай арміі; д) янычары; е) хайку; ж) Агра; з) воіны турэцкай арміі. • Растлумачце, што аб’ядноўвае наступныя выказванні: «Вазьмемся, дзецюкі, за рукі і дзяржэмся разам!..», «Не народ для ўрада, а ўрад для народа», «У нас няма дваран — усе роўныя!». 5) Заданні на выключэнне лішняга: • Што лішняе? Кукурузная эпапея, космас, Карыбскі крызіс, культ асобы, Канстытуцыя. • Растлумачце, што аб’ядноўвае наступныя геаграфічныя аб’екты: Хакайда, Хонсю, Тайвань, Кюсю, Сікоку. Вызначце, па якой прымеце адзін з іх з’яўляецца лішнім. • Хто з іх былі сучаснікамі: а) Томас Мор, Альбрэхт Дзюрэр, Тамаза Кампанела, Леанарда да Вінчы; б) Эразм Ратэрдамскі, Джардана Бруна, Томас Мор, Пітэр Брэйгель Старэйшы; в) Уільям Шэкспір, Рафаэль Санці, Фрэнсіс Бэкан; г) Мігель дэ Сервантэс, Іеранім Босх, Галілеа Галілей; д) Мікалай Капернік, Мікеланджэла Буанароці, Уільям Гарвей. 6) Заданні на вызначэнне паслядоўнасці (неабходна расставіць прыведзеныя факты ў храналагічнай паслядоўнасці). • Расстаўце падзеі ў парадку, як яны адбываліся (у храналагічнай паслядоўнасці): а) выданне «Мужыцкай праўды»; б) стварэнне Цэнтральнага нацыянальнага камітэта; в) адмена часоваабавязанага становішча для сялян усходніх беларускіх губерняў; г) прызначэнне віленскім генерал-губернатарам Міхаіла Мураўёва. 7) Тэст на вызначэнне лагічнай паслядоўнасці. • Пранумаруйце ніжэйпералічаныя з’явы ў прычынна-следчай сувязі: ... узнікненне земляробства і жывёлагадоўлі; ... збіральніцтва і паляванне пачынаюць даваць болып прадуктаў для харчавання абшчыны; ... раздзяленне абшчыннай гаспадаркі на шэраг сямейных гаспадарак. • Прадоўжыце лагічны ланцужок: XVI ст. — рост цэн на збожжа ў Заходняй Еўропе — экспарт збожжа з беларускіх зямель у краіны Заходняй Еўропы — XIX ст. — падзенне цэн на збожжа ў Заходняй Еўропе — 8) Заданні з абмежаваннямі на адказ (прадугледжваюць толькі адзін магчымы адказ, які абумоўлены фармулёўкай). • Крымская вайна (—) была выклікана абвастрэннем барацьбы еўрапейскіх дзяржаў вакол пытання. 9) Заданні са свабоднымі адказамі — прадугледжваюць напісанне вучнямі адказу на пытанне. • Апішыце, якім чынам адбыўся распад і акупацыя Чэхаславакіі 10) Работа з дакументам. • Уважліва прачытайце фрагмент гістарычнага дакумента: «... Шэсць год ужэ мінула, як пачалі гаварыць а свабодзе мужыцкай. Гаварылі, талкавалі і пісалі многа, а нічога не зрабілі. А гэты маніфэст, што цар з сенатам і з панамі для нас напісаў, то такі дурны, што чорт ведае да чаго ён патрэбны, — ніякай у нём няма праўды, няма з яго для нас ніякой карысці... Парабілі пісараў, пасрэднікаў, а ўсё за мужыцкія грошы, і вялікія грошы... Праўда, абвяшчалі то калісь даць нам вольнасць, но як нам здаецца на наш мужыцкі розум, што хочуць ашукаці... Могуць яшчэ напісаці і другі маніфэст, яшчэ болыпы ад гэтага, но і з гэтага другога маніфэсту нічога добрага, як і з першага, не будзе». Заданне для вучняў: назавіце дакумент і адкажыце на пытанні: пра якую падзею ўзгадвае аўтар? Як ён яе характарызуе? Выкажыце ўласныя адносіны да пазіцыі аўтара («Мужыцкая праўда» К. Каліноўскага, сялянская рэформа 1861 г.). 11) Заданні, у якіх змяшчаюцца памылкі, а вучням неабходна іх выправіць. • Напрыклад: «Ліст падарожніка. Вітаю вас! Я шмат падарожнічаю. Цяпер вырашыў пабываць у Рыме. Гэты старажытны горад знаходзіцца на Балканскім паўвостраве ў даліне ракі Еўфрат. Недалёка ад яго плёскаецца Адрыятычнае мора. У “горадзе на сямі ўзгорках” мне вельмі хочацца наведаць храмы Пантэон і Калізей, велічныя піраміды. Пра сваё жаданне я расказаў сябру-гісторыку. Ён мяне выслухаў і сказаў, што з такімі звесткамі пра Рым я не змагу вандраваць. Растлумачце мне чаму». Пры праверцы ведаў трэба памятаць, што ступень засваення зместавага кампанента гістарычнай адукацыі ацэньваецца на падставе наступных крытэрыяў: дакладнасць, правільнасць, асэнсаванасць, паўната, абагуленасць, сістэмнасць, трываласць, мабільнасць, дзеяснасць, самастойнасць, адсутнасць супярэчнасцей [91]. Табліца 29 Крытэрыі ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў пры ажыццяўленні кантролю [91] Адзнака ў балах Паказчыкі ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці 1 Пазнаванне асобных аб’ектаў вывучэння (паняццяў, гістарычных падзей, з’яў, працэсаў, асоб) праграмнага вучэбнага матэрыялу па прад’яўленым апісанні. Ажыццяўленне спосабаў вучэбна-пазнавальнай дзейнасці пад кіраўніцтвам настаўніка з выкарыстаннем падручніка (вучэбнага дапаможніка, вучэбнай карты, атласа) і (або) іншых сродкаў навучання