Выслоўі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 520с.
Мінск 1979
Мая д.у'шка не перабяру'шка. Добр., Слов., 580.
Мая кішка/ не паўтара мяшка'. 67 Hoc., 79.
Мая к/шка не ў паўтары полкі сшыта. 68 Fed., 145, Ваўк. п.
Мёд саладок, тэй у раток. Mien., 396.
Міласці просім — гасцюйце ў нас. 69 Раст., 78. Вар.: Добр., Слов., 124.
Мне ўсё роўна: ці белы хлеб, ці чорны: белы — шчэ й лу'ччай. М. Грынблат, 1952, Хойн.
Многа ложыш, калі можаш. Hoc., 78.
Многа не трэба, абы ўволю. М. Грынблат, 1960, Сір. 8.1.47.
Можа і мы хутка ўмрэм, пойдзем па чарцы вып’е'м. Fed., 344, Сак. п.
Можна было б у гасцях і даўжэй гуляць, але ж забыліся хлеба ўзяць.70 Янук., 31.
Мы не панскія ду'хі, не баімося сівухі. Fed., 278, Ваўк. п.
На гэтым гаму , хто сарваў (хто што зарваў, ухапіў), то таму'. Дуб., 40; Н. Купцоў, 1967, Ветк. 13.3.29; Hoc., Слов., 183.
На смашны кусочак найдзецца куточак. Fed., 159, Ваўк. п.
На тое прасілі, каб у рот насілі. 71 Там жа, 220.
На ўражай, на ўпакой, каб мы выпівалі яшчэ па такой. Там жа, 378.
Навіна ў рот, здароўе ў жывот, мядзведжа сіла, за'ечы паварот. Л. Салавей, 1976, Мядз.
Навінка ў раток, здароўейка (здароўя) у жываток. М. Грынблат, 1959, Мн.; Добр., Слов., 265; Янк. М., 100.
Наеўся па самае горла. Fed., 196, Ваўк. п.
Наеўся па самае не хачу. Сем., 31.
Наеўся як бык, не знаю, як быць? Л. Царанкоў, 1960, Крыч. 13.9.2.
Наеўся як бык, перагнуўся як смык, Там жа.
Наешся ко'му і не кажы нікому.72 Жыв. сл., 24, А. Булыка, Нав.
Накарміў (наеўся), аж кішка (кішкі) прутам (дугою) стала (сталі). Fed., 196, 197, Ваўк., Г родз. п.; Л. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11; М. Бандарэнка, 1966, Маз. 13.9.29.
Наш Васіль на работу не сіл, а на клёцкі ў малацэ — за чацвярых валачэ. Крэмнеў.
Наша добрае дзела да без ліха здзелаць. Ром., Ban., Ill, 227.
He будзем за адну чарку рабіць сварку. Сцяшк., 600, Іў.
He вер гу'бе, палажы на зу'бе. Fed., 120, Ваўк. п.
He карай, божа, нічым, калі капуста ні з чым. Там жа, 98.
He маеш скваркі — не шукай чаркі. Янк., Дыял., III, 163.
He наеўся, то пераліжашся. Н. Я рашэвіч, 1970, Стол. 13.10.88.
He накарміў каго, то з’еш сам. Fed., 197, Ваўк. п.
He пагрэбуйце, госці дарагія, пейце, ешце на здаровейка. Бяльк., 190, Мсцісл.
He пі без меры, каб трапіў у дзверы. Т. Варфаламеева, 1978, Чаш.
He так таго піўца, як добрага слаўца. '3 Сцяшк., 602, Стаўб.
He тані' і не малі7,— кругом на'вадня абгані.74 Добр., Слов., 432, Красн. п.
He то што піць, а з добрымі людзьмі пагаварыць. Fed., 210, Слон. п.
He той п’яніца, што п’ець, а той, што праміма (хто міма з чаркі) льець. Аяцкйй, 30; Hoc., 104.
He ў пару' абед, калі сваёй ложкі нет. Анйм., 204.
He хачу зла свайго астаўляць на дне.75 М. Грынблат, 1970, Ашм. 8.2.26.
He хачу, не хачу, а пасля і голікам не згоніш.76 Ром., Зап., III, 227.
He хваліся сеўшы, а хваліся з’еўшы. Мат., 175, В. Рабкевіч, Кап.
He шкодзь гарэлкі на зямлю, (пашкоджанай гарэлкі) курыца не падбярэць. 77 Hoc., 109; Hoc., Слов., 481.
He шчытай, госпадзі, за п’янку, мы лечымся. М. Грынблат, 1969„ Аун. 8.2.14.
Некалі я ў цябе брухам стол адсуну. 78 Шпйл., Бел., 185.
Нет ху'ччай бале'сць, як хочацца есць. М. Грынблат, 1975, Глыб. 8.75.102.
Hi самому з’есці, ні людзям аднесці. Мат., 183, Ф. Янкоўскі, Маладз.
Новая навіна, камарова яда, мядзвежжа сіла, штоб (каб) у рот насіла.79 Hoc., 115; Нікіф., 1828, 102. Вар.; Слов. брян., 36, Трубчэўскі р-н.
Няма лепшай рэчы, як свіныя плечы. 80 Т. Вяль, 1970, Мядз. 13.10.67; М. Грынблат, 1977, Кар.
Няма чаго пясці/цца (пе'сціцца), калі ёсць дзе змясці'цца (паме'сціцца). Аяцкйй, 26. Bap.: Hoc., 108; Дуб., 40; I. Саламевіч, 1962, Саліг.
Нясі, божа, нежанатага, але багатага: жаніць будзем. Аяцкнй, 30.
Нясі, божа, нежанатага: жонку дадзім. Ром., Бел., 303.
Нясі, божа, нежанатую: мужыка дадзім. Там жа.
Нясі, божа, у ботах: лапці дадзім. Hoc., 103.
Ой, ці з перцам, ці не з перцам, абы з шчырым сэрцам. Fed.. 273, Ваўк. п.
Па гэтай TapMace7 разыйдземся ўсе. 81 Fed., 311, Ваўк. п.
Па доўгай дарозе шоў, пад абед не падыйшоў. 82 Hoc., 129.
Па каўбасе' нап’емся ўсе. Там жа, 131.
Паабедалі. Будзем прыбіраць, ды другое зачынаць. М. Грынблат, 1967, Мсцісл. 8.1.106.
Пад’еў (наеўся), як бык, перапаў (перагнуўся, выцягнуўся), як смык, галодны, як сабака (як воўк). А. Фядосік, 1960, Капатк. 8.1.76. Bap.: С. Маісеенка, 1965, Жлоб. 13.3.25; Абаб.
Пад’еў і (паеў ды) у хлеў. М. Грынблат, 1970, Ааг.; А. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11.
Пакарай мяне, госпадзі, блінцом, ды яшчэ з масліцам і піўцом. В. Санько, 1969, Слуцк.
Пакарміў усіх: ад каня да ката'. М. Грынблат, 1967, Мн.
Панаядаліся, што аж про^жынкі паадпускалі.83 Fed., 197, Ваўк. п.
Пан глядзіць на пячаць, а мужык — адзе пачаць. 84 М. Грынблат, 1926, Тур.
Пан кладзе пячаць, а мужык ведае (глядзіць) адкуль пачаць. 85 Fed., 217, Ваўк. п.; Pietk., 333; Янк., 61.
Пан паложыць пячаць, а мужык глядзіць, як яе пачаць. 86 Мін,Мал„ 1970, 164, Уздз.
Папала бра7га на ўра'га. Дуб., 48.
Паставіўшы тарэлкі, нап’емся гарэлкі. 87 Hoc., 135.
Пасялу'й у нас. 88 А. Салавей, 1967, Мядз.
Патравы любяць прыправы. 89 Клышка, 481.
Па-шляхоцку — папалам клёцку, а ў мужыцкім шчоце — па тры клёцкі ў роце. 90 Ahum., 264; Шейн, 480.
Пашукаем указу, штоб напіцца па другому разу. Hoc., 136; Дуб., 49.
Пей, калі твой бацька Ляпе'й, а мой Хама', ды й таго няма.91 М. М ельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29.
Пей вінцо Хрыстова, да не мялі пустога. Добр., 45.
Перад ра'камі і па ра'ках. Крэмнеў.
Перш чарку, а потым па карку. Сержп., 35.
Першая (первая) чарка калом, а другая сакалом. Дуб., 48; Hoc., 125. Bap.: Добр., Слов., 335, 856; Pietk., 363.
Першая чарка калом, другая сакалом, а трэцяя (трэйця) — мелкаю пташачкаю (зайчыкам). Янк. М., 99; М. Грынблат, 1977, Стаўб.
Першу ягадку ў роцік, каб не балеў жывоцік.Янк. М., 100.
Пі ву'дку, забудзеш смутку. Fed., 334, Ваўк. п.
Пі да дна, а дарога будзе адна. Там жа, 230.
Пі! Душа меру знае. Pietk., 385.
Пі, ды не лі. Ляцкйй, 34.
Пі, не забывай, бруха набівай. Fed., 231, Ваўк. п.
Пі, не порах, не разарве. Там жа, 230.
Пі, пакуль п’ецца. М. Мельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29.
Піце гарэлку да дна і пажадайце мне дабра. -4. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11.
Піце, госцікі, ды закусвайце. Шатэрнік, 218, Сміл.
Піце, есце, госцікі, без прыму'су. Бяльк., 352, Мсцісл.
Піце, ды часу не трыце. Дуб., 46; Hoc., 127.
Поп і пятух і не піўшы пяюць. М. Грынблат, 1976, Ааг.
Прабачайце, госцікі, на болей: як кажуць — чым хата багата. Шатэрнік, 272, Сміл.
Прасіў пан Далецкі на кулеш грэцкі, на аўсяныя бліны, штоб ласкавы былі'.02 Hoc., 140.
Просе не напіцца, а і дадуць, не заліцца. 93 Анйм., 264.
Просім есць, калі валасы есць, штоб было за што адвеспь. Hoc., 140.
Работу пад стол, а міску на стол. Булг., 177.
Рад [бы] душой, ды (дак) хлеб чужой. М. Грынблат, 1954, Мядз.; 1975, Глыб. 8.75.102; В. Рабкевіч, 1961, Брасл. 13.9.5.
Раўні'ся, што ў гаршку, а што ў місе. Шатэрнік, 246, Сміл.
Рэпка на жывот не крэпка. Добр., Слов., 806.
Сабірайцеся, старцы, абед бу'дзіць.94 М. Грынблат, 1967, Мсцісл. 8.1.106.
Садзіся, госцем будзеш. Сержп., 35.
Сала без хлеба — не сала, масла без хлеба — не масла, а хлеб без іх — хлеб.95 Г. Цітовіч, 1977, Кар.
Сам паядаў і другому ўкусіць даў. Mien., 397.
Сам хазяін пакажы пуць, як гарэлку п’юць. Hoc., 146, 131. Bap.: Ляцкйй, 32.
Сам з кяржок, а горла з гаршок. Добр., Слов., 319, Пар. п.
Самі ядуць, а нам не даюць. I. Курбека, 1961, Докш. 13.9.7.
Сёння сяк-так, а заўтра з блінамі. 96 Мат., 176, В. Рабкевіч, Кап.; Сцяшк., 608, Свісл.
Сёрбай, пакуль (заўтра) пойдзеш з торбай. Дуб., Нар., 1; Добр., Слов., 238; Сержп., 50.
Сіла горла не бярэ'ць. 97 М. Грынблат, 1971, Шарк. 8.2.43.
Сілку йся, мая свацця, сілкуйся. Касп., 280, Сір.
Сілкуйцеся, што бог даў. Сержп., 34.
Сказана: што пастаўлена і парэзана, павінна быць паедзена. М. Грынблат, 1969, Аун. 8.2.14.
Слава богу! —Сала богу, а шкваркі мне. Там жа, 1968, Мн.
Слухай, налівай і другім падавай. Fed., 197, Сак. п.
Смашна (сладка) было, да блізка дно. Hoc., 151; Ром., Бел., 308; Дуб., 55.
Солана, аж у вушах пішчыць. А. Шандро, 1969, Мядз. 13.10.65.
Спазніўся пан да абеда, а вячэра не зараз. Аяцкйй, 42.
Спасіба богу, наеўся, яй-богу: баршчу не еў, кашы ў вочы не бачыў. Ром., Бел., 309.
Спачатку паўторым, а потым пагаворым. М. Грынблат, 1976, Верхнядзв. 8.76.113.
Стол крывы.98 Дуб., 58.
Сточкі не дочкі. 99 Hoc., Слов., 616; Дуб., 57.
Сыр з’еў, масла кончыў. I. Курбека, 1960, Докш. 13.9.7.
Сягоння на вячэру маршчак/.100 Там жа.
Сядзем радком ды пагаворым (пагамонім) ладком. Аяцкйй, 43; Сержп., 47, 59.
Сядзем у рад, штоб бог быў рад. Hoc., Слов., 71; Дуб., 57.
Сядзіш у ра'ду, не псуй ла'ду. Сцяшк., 610, Воран.
Сядзь, няхай полы не вісяць. Hoc., 160.
Такі мурла'ч вып’е гарла'ч. Яўсееў, 68.
Такое да'нне раз на сняда'нне. М. Грынблат, 1910, Лаг.
Тлуста капуста, але ў маём жываце пуста. Fed., 136, Г родз. п.
Тройцу (свята) праславім і чарку паставім. Дуб., 59; Hoc., 164; Янк., 385.
Трэба знаць, як жаваць. М. Грынблат, 1911. Мн.
Трэба што пад сэрца падкінуць. Там жа, 1945, Ааг.
Тут кату' на адзін зуб. /. Саламевіч, 1966, Слон.
Ты, брат мой, еж хлеб свой. Дуб., 60; Сержп., 1.
Ты, гарэліца, што вычаўпля'еш, ты над намі, мужыкамі, літасці не маеш. М. Грынблат, 1911, Стаўб.
Ты не стрыя/шка і не вуя/шка, будзь здараве'нька, пляшка! 101 Т ам жа.
Ты-тка не тані', да вакруг булкі абгані.102 Hoc., 165; Дуб., 59.
У нас каля чаркі (кілішка) чыста ходзяць. Fed., 64, 144, Ваўк. п.
У нас не ганарацца (не гардзяцца), дзе стаяць, там садзяцца. Я. Касач, 1966, Дзятл. 13.10.26; М. Бандарэнка,1966, Маз. 13.3.29.
У нас такі ўстаў — выпіў і пастаў. М. Грынблат, 1962, Дзятл. 8.1.14.
Угавору не было, каб піць, ды не ліць. Аяцкйй, 41.
Усе па'дкі на рэчы сла'дкі. Hoc., 169; Дуб., 65.
Уставай з застолля, када хазяйка хвартушком трахане'ць. 103 Добр., Слов., 253.
Усякае дыха'нне любіць у рот папіха'нне. Hoc., 18; Fed., 90, Ваўк. п.
Хай бы ты маё е'дала адведала. 104 Яўсееў, 43.
Хай лепш жывот лопне, чым дабру прападаць. М. Грынблат, 1914, Пух.
Хараша бражка, ды мала'я чашка. Ахрым., 51.
Харошым людзям і мы рады будзем. Аяцкйй, 53; Сержп., 41.
КНІГІ ОНЛАЙН
