Выслоўі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 520с.
Мінск 1979
А псік кошку ў ножку! 113 Там жа.
Будзь здарова, як карова, а плодна, як свіння! Hoc., 9; Сержп., 91.
Будзь здаровы (здароў, здаравенькі) на ўвесь год, як калядны лёд. Янк.., 373; Сцяшк., 682, Іў.
Будзь здароў, мей сто кароў! А мне цялушку на завод дасі. Шейн, 504.
Будзь здароў, будзь здароў, няхай ідуць бычкі да тваіх кароў. Аяцкйй, 5; Сержп., 66.
Будзь здароў, як дуб, ды моцны, як зуб. 114 Сержп., 92.
Будзьце здаровы, чорны бровы! А мае не таковы. Калі на вашы ўважу, так я свае ў сажу ўмажу, а вашы пераважу. Шейн, 504.
Вялікі расці! 115 Сержп., 92; Мяц., 48, Стаўб. Вар.: Янк., 385.
Вялікі (вяліка) расці, дзеўкі (хлопцы) за лоб трасці! 116 Fed., 377, 384, Ваўк. п.
Вялікі расці, добра гадуйся! 117 Янк., 374.
Вялікі расці, да шчасліў будзь! 118 Добр., Слов., 56, Смал. п.; Hoc., 13.
Здароў! Хра'пы розна, нос далоў.119 Нікіф., 1928, 104.
Каб быў здаровы, як дуб найзд.ароўшы (скарбовы)! 120 Fed., 378, Ваўк. п.; Янк., 377.
Каб ты вялікі вырас (вяліка вырасла)! 121 Fed., 377, 417, Ваўк. п.
Чхі-чхі!— Жыві здароў! Жыві два вякі! Добрая табака да й нам да смаку.122 Аяцкйй, 58.
РОЗНЫЯ ІНШЫЯ ЗЫЧЭННІ
А каб вы здаровы былі! Fed., 418, Ваўк. п.
А каб ты жыў-быў да здароў! Мяц., 272, Стаўб.
А каб цябе добра гадзіна пазнала! Fed., 408, Ваўк. п.
Бадай табе палепшала! Сержп., 91.
Бадай ты здарова з’еш! 123 М. Грынблат, 1975, Мн.
Бадай цябе ліха мінула! Янк., 372.
Барані, божа, ад буры, агню і благой жонкі. У. Іваноў, 1958, Мн. 13.5.17.
Благаслаўляю цябе, дзіцятка, на ўсё добрае, а на благое і сам дагадаешся. Шпйл., Бел., 175.
Будзь багаты, як зямля! Fed., 375, Ваўк. п.
Будзь-на весел, як сват на вяселлі, здароў, як вада, багат, як зямля. Шпйл., Бел., 176.
Будзьце моцненькі, крэпанькі (дужанькі)! — I табе тое самае. Нікіф., 1928,102.
Вам шчасце-долю і хлеба ўволю! Янк., 374.
Галыш, божа, падвыш! 124 Hoc., 26.
Дай бог вам брыкаць, весяліцца! Добр., Слов. 42, Смал. п.
Дай бог вам горасці не відаць і сладасці не пярпець. Т ам жа, 924.
Дай бог вам нале'та вялікі жывот за гэта, а я буду бога прасіпьг каб лёгка было насіць. Г. Барташэвіч, 1978, Мін.
Дай бог, каб хвароба ішла на сухі лес. М. Грынблат, 1975, Мн.
Дай бог нашаму сідню семера ног. Ром., Бел., 224.
Дай бог пахвараць у добрым здароўі! Добр., Слов., 690.
Дай, божа, ане'льску сыць, а мядзвежу сілу. 125 Fed,. 296, Пруж. п.
Дай, божа, аспадарок, табе здароўя! М. Грынблат, 1974, Валож. 8.74.82.
Дай, божа, вам тое, што добрыя людзі жадаюць. Г. Барташэвіч, 1975, У здз. 8.75.96.
Дай, божа, здарова знасіць і на другое зарабіць. 126 Fed., 378, Ваўк. п.
Дай, божа, каб ворагі маўчалі, а ліхія суседзі не зналі. Янк., 375.
Дай, божа, каб людзі завідавалі. Fed., 351, Ваўк. п.
Дай, божа, лепш смяяцца, ніж плакаць. Там жа, 304.
Дай, божа, мяшаць свінням, да сваім. 127 Pielk., 344.
Дай, божа, нам (вам) такую старасць, каб бароды мохам паабрасталі.128 Fed., 290, Ваўк. п.
Дай, божа, панаваць, на залатых крэслах сядаць! Там жа, 377, Лд. п.
Дай, божа, прадаваць (таргаваць), абы ўдому начавапь. Там жа, 243.
Дай, божа, старым вочы, а малад.ым розум. I. Цішчанка, 1971, Брасл. 8.2.49.
Дай, божа, табе, чаго хочацца. I. Навакоўскі, 1969, Валож. 13.10.63.
Дай, божа, у маладосці грызці (гладаць) косці, а пад старасць мак (мякаць). Дуб , 13; Крэмнеў.
Дай, божа, ужыць і з дзеткамі спажыць. Hoc., Слов., 657; Дуб., 14.
Дай, божа, уміраць, абы не нам упярод. Fed., 319, Ваўк. п.
Дай, божа, шчасліва дзень перабыць і ноч пераначаваць. Там жа, 376.
Дай табе, божа, і быдла і збожжа! Аяцкйй, 9.
Дай [to] бог чутае бачыць. Аяцкйй, 9; Ром., Бел., 224; Дуб., 17;
I. Вайгяніца. 1965, Іў, 13.10.1; М. Бабарыкіна, 1966, Чач. 13.3.29.
Жадаю ад сэрца вам усякага шчасця. Сцяшк., 158, Гродз.
Жывіце дужанькі (моцненькі. крэпанькі), здаровенькі!—Жыві і ты з богам! Нікіф., 1928, 102.
Жычу табе цэлага сэрца. Сцяшк., 165, Ваўк.
Здаровенькі бегай! 129 Янк., Абр., 34, Глуск.
Каб бог пацешыў у ножках, у ручках.130 Fed., 376, Слон. п.
Каб быў здароў, як вада, каб быў багаты, як зямля! 131 Там жа, 378.
Каб вам яшчэ многа гадкоў смачна спалася і лёгка ўставалася! Янк., Абр., 128.
Каб вас ліханька не ўзяло! Янк., 377.
Каб вы заўсёды мелі, уволю спажывалі і бедных надара лі. 132
Там жа.
Каб вы пасівелі, як галубы сівыя! 133 Fed., 377, Ваўк. п.
Каб гэта апошнія твае слёзы былі! Янк., 378.
Каб дзяды не ведалі бяды, а каб унукі не бачылі мукі! Там жа.
Каб добрыя людзі на камені і пад каменем разжываліся, а ліхія (благія) каб і на добрай раллі не раслі. 134 Т ам жа.
Каб ён з дзяцей цешыўся. Сержп., 144.
Каб ён рваўся, ды і сам у рот клаўся. Р. Аўгусціновіч, 1969, Смарг. 13.10.76.
Каб жылі, як галубы сівыя. Fed., 378, Ваўк. п.
Каб з таго семечка ды завялося насеннечка! Сержп., 144.
Каб ліха не зналі. Сержп., 92.
Каб мае мыслі ды на праўду выйшлі. Янк., 378.
Каб на тым і стала! Там жа.
Каб [на] цябе багавое! Л. Малаш, 1971, Докш.
Каб наша радня і прыяцелі багаты былі, а каб мы дарогі да іх не ведалі.135 Fed., 256, Ваўк. п.
Каб не хварэлі ды ўвесь хлеб паелі. Сержп., 91.
Каб ніколі рукавок не быў за ручнічок.136 Янк., 379.
Каб вочы свяцілі, а рукі рабілі. Ройзен., 72.
Каб спажыць у карысці, у радасці, у добрым здароўі. Сержп., 91.
Каб табе ў маладосці розуму прыбывала, а ў старасці вочы свяцілі! Янк„ 379.
Каб так дабра', як бяды! Fed., 27, Ваўк. п.
Каб так дабра, як ліха! Там жа, 164.
Каб тваё слова богу ў вушы! Там жа, 282.
Каб ты жыва була7! Т. Новак, 1973, Ельск. 13.10.71; Fed., 419, Ваўк. п.
Каб ты цэлы век весяліўся! Fed., 378, Ваўк. п.
Каб цябе бог любіў! Ром., Бел., 298; I. Саламевіч, 1955, Слон.
Каб цябе ліха не спаткала. Сцяшк., 265, Гродз.
Каб цябе мірота не знала.137 Я. Краміч, 1970, Глыб. 13.10.88.
Каб яна здарова была! Мін.-Мал., 1970, 77, Іў.
На ката' пацягушкі, а на дзеці расту'шкі.138 Шпйл., Бел., 184.
Няхай бог пасылае! Ром., Бел., 304.
Няхай вам бог дасць як найдаўжэй пажыць! Fed., 375, Ваўк. п.
Няхай вам бог напаўняе ў каморы, у аборы, у полі родзіць, у хлебе плодзіць! Там жа, 376.
Няхай вас бог шчасцем і доляю спатыкае! Там жа.
Няхай жывуць здаровыя! Мяц., 283, Стаўб.
Няхай здароў гаворыць! Fed., 108, Ваўк. п.
Няхай ліха прападзе, няхай будзе добра! Ром., Бел., 304. Вар.: Аяцкйй, 28; Янк., 383.
Няхай нашы бычкі (цяляткі) скачуць! Fed., 279, Ваўк. п.
Няхай нашы (вашы) конікі пабрыкваюць (брыкаюць)! Hoc., 106. Bap.: Дуб., 37; Fed., 149, Ваўк. п.
Няхай табе галава не баліць! Fed., 101 Ваўк. п.
Няхай ты ў жыта (сена) галавой! Нікіф., 1928, 113.
Няхай цябе бог любіць! Там жа.
Няхай цябе бяда міне! М. Грынблат, 1969, Ааг.
Пада'й валша здароў! Нар. лекс., 113, I. Шпакоўскі, Пін.
Прадаўжы, божа, веку добраму чалавеку. Fed., 331, Ваўк. п.
Руса/ўка табе ў канопляхі 139 Там жа, 381.
Спажывайце на здароўе. М. Грынблат, 1976, Мн.
Хай здароўе і шчасце вас не пакідаюць! «Ніва», 1978, № 41.
Хай табе шчасціць у працы! Сцяшк., 566, Астр.
Штоб цябе дзеўкі любілі! Hoc., 187; Сержп., 65.
Я зычу вам таго, чаго сабе жадаю. Янк., 389.
Я табе жычу дабра, як сам сабе. Fed., 376, Ваўк. п.
ЗЫЧЭННІ-ЗАСЦЯРОГІ
Барані бог! Аяцкйй, 3.
Божа бронь! М. Грынблат, 1956, Віл.
Бронь божа! Там жа.
Дай, божа, у добры час гаварьшь (вь/мавіць, сказаць), у благі (ліхі, дурны) маўчаць (памаўчаць)! Tyszk., 413; Шгшл., 179; Дуб., 16; Fed., 279, 344, Ваўк. n.; Pietk., 364; Д. Вайтушка, 1965, Аід., 13.10.1.
За'днімі днямі памя'нута! 140 Hoc., 45; Dybow., 27.
Каб з вашай лёгкай рукі разжыцца! Сержп., 126.
Крый божа! М. Грынблат, 1974, Ааг.
На векі вяком! Сержп., 27.
На вялікадне памянута! 141 Hoc., 82.
На жывы час! 142 Fed., 64, Ваўк., Сак. п.
На заднія дні няхай будзець памянута! 143 Hoc., 84.
На раштво памянута! 144 Hoc., 87.
He дай бог (божа)! Паўсюдна.
He давядзі, богі /. Гутараў, 1938, Чэр.
He за хлебам памянута! Hoc., 98.
He пастом будзь сказана! Ляцкйй, 27.
He перад ноччу (ночы) кажучы. Сержп., 30; М. Грынблат, 1978. Кар.
He пра нас (вас) кажучы. Сержп., 30; М. Грынблат, 1948, Мн.
He проці ночы кажучы! I. Саламевіч, 1973, Слон.
He проці (проціў) ночы спамінаючы (гаворачы). Fed., 287, Ваўк. п.; Крапіва, 234.
He пры дзецях кажучы. Мяц., 176, Стаўб.
He пры нас казана. Ром., Бел., 303.
He пры табе (мне) пісана, Tyszk., 427; Hoc., 102; Dybow., 15.
He пры табе пісана, не пры мне казана. Шпйл., Бел., 186.
He ровен час, не ровен случа'й. Hoc., 102; Дуб., 49. Вар.: Добр., Слов., 792.
He тут ка'зана (кажучы)! Hoc., 104; Мяц., 176, Стаўб.
He ў вашай хаце спамінаючы! Fed., 287, Ваўк. п.
He ў гэтай хаце гаворачы! Крапіва, 234.
He ў пост памянута! Hoc., 95.
Ненасло'ў будзь сказана! Бяльк., 287, Краснап.
Няўрокам гаворачы (кажучы)! 145 Сержп., 75; Аяцкйй, 31; Мат., 107, В. Бекіш, Маладэ.
Няхай (хай) бог кры'е! М. Грынблат, 1970, Мн.; Сйяшк., 126, Воран.; 103, Стаўб.
Няхай на пярэднія дні будзець сказана! 146 Дуб., 42.
Па век вякоў! 147 Fed., 331, Ваўк. п.
У вясёлым часе, у шчаслівую мінуту вам гэта сказаць. Сцяшк., 288, Зэльв.
У добры час кажучы. М. Грынблат, 1974, Валож. 8.74.82.
Хай бог абносіць (бароніць)! Т ам жа, 1978, Кар.
Хай бог крые, ратуе! I. Саламевіч, 1955, Слон.
Хай бог не дае! М. Грынблат, 1977, Акцябр. 8.77.127.
Хай [цябе] бог сцеражэ! А. Малаш, 1971, Докш.; Мяц., 314, Стаўб.
ВЕТЛАСЦЬ, ЛАСКАВАСЦЬ
А дзіцятачка ты маё роднае! Шатэрнік, 83, Сміл.
А мае ж вы саколікі! Сержп., 76.
А мая ж ты куку'лька! Шатэрнік, 142, Сміл.
А мая ж ты раду/лечка! П. Палякоў, 1960, Маг. 13.10.8.
А мая жа любачка! Шатэрнік, 150, Сміл.
А мой ты брацічс/к! П. Палякоў, 1960, Маг. 13.10.8.
А мой ты сынок! Січа'с дам е/стачкі! Нар. сл., 198, А. Баханькоў, Пол.
А татачка ты мой родненькі! Касп., 308, Сен.
Агу, Васілёк, Васілёчак мой маАенькай! Бяльк., 123, Краснап.
Адкушайце з намі. Касп., 13, Сен.
Ах лабу'нька, ты лабу'нька! 148 Добр., Слов., 378.
Ах мае сакаляня'тко! Суяшк., 434, Слон.
Ба'бачко, галу'бачко! I. Саламевіч, 1967, Слон.
Бабулька мая, галубка мая! Касп., 30.
БратуАінька (сяструАінька) мой (мая)! Нікіф., 1928, 105.
Бувахйце ка мне ў госці! Добр., Слов., 45, Ельн. п.
Будзьце ла'ска'вы! Паўсюдна.
Бярозухна ты мая белая! Добр., Слое., 26, Смал. п.
КНІГІ ОНЛАЙН
