Выслоўі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 520с.
Мінск 1979
Харошыя весці, калі запрашаюць есці. /. Назіна, 1911, Гродз.
Хата не багата, а хлеб ёсць. Аяцкйй, 53; Сержп., 19.
Хлеб ды каша, ды міласць ваша. Радч., 249.
Хлеб на стале, а рукі свае.105 Fed., 52, Сак. п.; Сержп., 28; А. Дзешчыц, 1965, Смарг. 13.10.40; А. Куцакова, 1956, Раг. 13.3.29; Л. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9.2.
Хлеб на стале, захочаш, сам возьмеш. Ляйкйй, 53.
Хлеб на стале, рукі свае, рэж ды еш (вазьмі нож ды рэж). М. Грынблат, 1974, Шкл.; I. Курбека, 1960, Докш. 13.9.7.
Хлеб свежы, добры да ежы. Dybow., 192; Fed., 52, Нав. п.
Хлеб-соль ёсць, чаго яшчэ трэба? Аяцкйй, 53; Сержп., 79.
Хопіць піць, хопіць дурыць, ці не час нам пакаяцца, пайсці дамоў, параіцца, што заўтра прапіць.106 A. Т вардоўскі, Смаленская вобл. (А. Кондратовйч. «Я люблю белорусскую поэзйю...» Нз воспомйнанйй об A. Т. Т вардовском. «Неман», 1975, № 1, с. 138.)
Хоць каротка шыя, але добра nfe. Fed., 301, Сак. п.
Хоць сілу трачу, але дно ўбачу. Мін.-Мал., 1970, 169, Уздз.
Хоць рыгн/, а еш. Fed., 129, Слон. п.
Хто варыў, хто пёк, каб з хаты ўцёк. 107 Там жа, 385, Ваўк. п.
Хто за добрым сталом, хай не круціць хвастом. 108 М. Гваздзёў, 1960, Рэч. 8.1.58.
Хто не п’е да дна, той не думае (не мысліць) дабра. Fed., 229; 344, Ваўк. п.
Хто п’е, а хто так пяе. М. Грынблат, 1977, Акйябр. 8.77.127.
Хто чаго ўку'сіць, перастаць не му'сіць. 109 Hoc., 17; Радч., 249. Bap.: Н. Парукаў, 1965, Добр. 13.10.19.
Целяпай ты ўжо скарэй, a то есць, як нежывэй. Бяльк.., 481, Міласл.
Ці-лі-лі7, ці-лі-лі', калі б яшчэ падліл/. Ром., Бел., 310.
Ці Лявон, ці не Лявон, а з раду не вон. 110 Hoc., 179; Добр., Слов., 373.
Ці пада'ць вам блінкоў?—Адно дзела! 111 Добр., Слов., 523.
Ці ў разорву есць, калі нечага ў рот несць. 112 Hoc., 179.
Ці хто спяшыць, ці дурная рука (ці няўмека) дзяржыць. 113 М. Грынблат, 1973, Ааг.; I. Саламевіч, 1957, Слон.
Цяпер так-сяк, а после будуць блінцы. 114 М. Грынблат, 1945, Віл. 8.1.1.
Цярпі гора, пей мёд. Мат. ГТ.
Чаго не есці, таго і ў рот не класці. Fed., 129, Ваўк. п.
Чаго [не п'еш], не ясГ, таго (дык) і ў рот не нясі. Hoc., 181; Дуб., Нар., 1.
Чаго не ўжываць, таго на стол не падаваць. Fed., 324, Ваўк. п.
Чалавек жа не вол і не конь. З’есць, як карова,— і хопіць.115 М. Грынблат, 1968, Мн.
Чаму ж не? I святы' бы піў, каб хто купіў. Дуб., Нар., 25.
Чарачка-каток, каціся (варашыся) у раток. Hoc., 181; Добр., 82.
Чарачка-каточак, каціся ў раточак, каб не балеў жываточак. Fed., 64, Слон. п.; Шырма, 207.
Частуйся, свацейка. Шатэрнік, 254, Сміл.
Чуць, чуць, дзе гарэлку п’юць. Аяцкйй, 587.
Чы па-панску ты піў, чы па-мужыцку еў, што саўсім абамлеў? Там жа, 59.
Чэмерге с на коранях, квас малінавы, сем раз налі'ваны.118 М. Г рынблат, 1971, Паст. 8.2.43; А. Русіновіч, 1954, Светл. 13.9.2.
Чэрава не дзерава — разда/сца. Сержп., 65.
Шкада, у дварэ няўгода, а на дварэ непагода. 117 Hoc., 186.
Што не даямо, то дапеямо. Брыль, 106.
Што пастаўлёна — тое благаслаўлёна. М. Грынблат, 1977, Стаўб.
Што патраўка, то папраўка. 118 Крэмнеў.
Што саладок, то й у раток. Mien., 396.
Што-та папруга стала туга.119 Добр., Слов., 631.
Што ў рот, то спасіба. Hoc., 188.
Я вып’ю, я й насыплю. Fed., 344, Ваўк. п.
Я госць беспрыну'кны, не люблю марь/ць гаспадара.120 Hoc., Слов., 23.
Я панскага (з добрага) роду, п’ю гарэлачку, як воду. Fed., 216, 104, 261, Ваўк. п.
Я таку' моду маю, да дна выпіваю. Там жа, 344.
Я там быў, мёд-віно піў, у гу'бе не было, па барадзе цякло. Там жа, 41.
Я хвор на нагу, я піць не магу. М. Грынблат, 1945, Віл. 8.1.1.
Я чалавек безмалімонны, што стрэў, то з’еў.121 Hoc., Слов., 22.
Як здароў, так здароў, па тры чарачкі далоў. Аяцкйй, 62.
Як нап’ецца,— набок мора. М. Грынблат, 1974, Валож. 8.74.82.
Як не будзеш спяваць, то памрэш скарэй, а пей, то будзе весялей. Там жа, 1977, Глуск. 8.77.127.
Як поліўку хлябаюць, дак па вярху сцябаюць; як бы еў смятанку і піражок, дык бы касіў пад карашок. С. Міско, 1952, Беш. 8.1.42.
Як той бацька казаў: He за тое б’ю, што п’еш, а за тое, што не закусваеш. I. Саламевіч, 1966, Мн.
Як ты называешся?—Акаві та.— А з чаго ты?—3 жыта.— Паспарт ест? — Няма.— От табе турма7. 122 Fed., 379, Ваўк. п.
Якая ва'ра, еш, неперагава'ра.123 Hoc., Слов., 334.
Якая рада, дык рада, а есці нада. Дуб., Нар., 2.
тосты
Ад краю да краю ўсім дабра жалаю! Ройзен., 67.
Будзь здароў! — Пі здароў! М. Грынблат, 1951, Хойн.
Будзь здароў! —Пі здароў! Дай жа, божа, каб нам было гожа. Fed., 379, Ваўк. п.
Будзь здароў! — Пі здароў! Дай жа, божа, каб нам было гожа, весела жылося, шчасліва вялося: у полі ўродзіста, у гумне накла'дзіста, у клеці насы'піста, у млыне наме'ліста, у дзяжы падыходзіста, на стале ўе'дзіста! Шейн, 505, А. Багдановіч, Барыс. п.
Будзь здароў, кум! — На здароўе! Багачу доўга спаць, а нам, сіратам, рана ўставаць. Fed., 379, Слон. п.
Будзьма здаровенькі! — Будзьма! М. Грынблат, 1977, Стаўб.
Віва'т! На сто лят, на бочку ві на, на ве'сну сына! Шейн, 504; Fed., 378, Г родз. п.
Вып’ем, браце! Каб нашыя варагі выкаціла за нагі7! Fed., 379, Ваўк. п.
Вып’ем гэту чарку, каб маладыя мелі заўсёды хлеб і скварку! /. Саламевіч, 1960, Слуцк.
Вып’ем з наска', каб не ўзяла таска'. 124 М. Грынблат, 1967, Мсцісл. 8.1.106.
Выпіваем да дна, не астаўляем этаму дому зла! Там жа, 1969, -Лун. 8.2.14.
Вып’ем стоячы да д.на, каб ва ўсіх была думка адна! Н. Гілевіч, 1978, Ганц.
Дай бог здароўя і ручкам, і ножкам, і ўсяму патрошкі! Г. Барташэвіч, 1961, Віл. 8.1.67.
Дай бог, каб не апошняя, і да году даждацца! М. Г рынблат, 1977, Стаўб.
Дай бог упіцца, а ліхія людзі не дадуць праспацца. Fed., 321, Ваўк. п.
Дай, божа, каб усё было гожа, а што нягожа — не дай (не д.авядзі), божа! Янк., 375; I. Саламевіч, 1957, Слон.
Дай, божа, [штоб і] заўтра тожа! А. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11;
М. Мельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29.
Дай, божа, заўтра тожа, а цераз дзень на кажды дзень! М. Г рынблат, 1969, Аун., 8.2.14.
Дай, божа, каб не апошні раз! /. Саламевіч, 1978, Мн.
[Дай, божа], каб пілося. е'лася, да яшчэ хацелася! Дуб., 17; Янк., 379; Я. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9.2; Сцяшк., 594, Іў.
Дай, божа, разам двое: шчасця і здароўя! Fed., 298, Ваўк. п.
Дай то, божа, штоб было гожа (прыгожа)! Гйльт., 287, Кобр. п.; Fed., 114, Ваўк. п.; М. Грынблат, 1969, Стол. 8.2.14.
Добра жыць да не тужыць! Сержп., 70.
Добрага здароўя ад краю да краю, ды ўсім дабра' харошага жадаю! I. Назіна, 1977, Стол.
Добрым на здароўе, ліхім на безгалоўе! Сержп., 92.
Жадаю табе разам трое: шчасця, долі і здароўя! Янк., 376.
11. Зак. 324.
161
Жыві і хлеб жуй (жві)! Fed., 368, Ваўк. п.; М. Грынблат, 1977, Стаўб.
Жыць ды маладзець, багацець ды дабрэць! Сержп., 126.
Жыць, пажываць ды дабро нажываць! Янк., 376.
За вераб’я! Пілі, елі аж да дня. М. Грынблат, 1973, Бярэз.
За здароўе ваша — у горла наша! -Л. Царанкоў, 1960, Рэч. 13.9.2; I. Курбека, 1960, Докш. 13.9.7; I. Саламевіч, 1959, Слон.
За здароўечка ваша! Fed., 379, Ваўк. п.
Здароў будзь! Паўсюдна.
Золата бочку, сына і дочку! I. Курбека, 1960, Докш. 13.9.7.
Каб бог даў табе здароўя ў ручкі, ножкі і жыватку трошкі!
I. Лушчыцкая, 1960, Нясв. 8.1.52.
Каб было весела гуляць і ваша вяселле доўгія гады не забываць! I. Ламека, 1965, Ваўк. 13.10.2.
Каб вам здароўя і шчасця, і дзяці'н і скаці'н (і дзяціне і скаціне)! Ром., Бел., 298; I. Цішчанка, 1975, Слаўг. 8.75.104.
Каб вам шчасце і здароўе, і дзяціне, і сябрь/не! Янк., 377.
Каб вы заўсёды вясёлыя былі! I. Цішчанка, 1975, Слаўг. 8.75.104.
Каб высока падска'квалі! Сержп., 91.
Каб дачакаліся ўнукаў і праўнукаў, з якіх было цешыцца кожны дзень! 125 I. Цішчанка, 1975, Слаўг. 8.75.104.
Каб дачакалі цешыцца з унукаў і праўнукаў! Янк., 378.
Каб дзетак напладзілі і нагадавалі. Сержп., 91.
Каб добра жылося, каб паясніцы, як брушніцы! 120 М. Грынблат, 1970, Ашм. 8.2.26.
Каб доўгія лета жылі і здаровы былі і нас не забывалі! Fed., 378, Ваўк. п.
Каб жылі, багацелі і спераду гарбацелі! Янк. М., 138.
Каб жылі ды красаваліся! Сержп., 91.
Каб жылося, былося, елася і пілося, пілося і е лася і яшчэ хацелася ! I. Саламевіч, 1963, Мн.
Каб здаровы былі ды багаты ды гаршком грошы мералі! Сержп., 92.
Каб здаровы былі і добра пілі! М. Грынблат, 1969, Жытк. 8.2.14.
Каб здаровы ды багаты былі! Сержп., 91.
Каб любіліся, як галубкі ў гняздзе! 127 Fed., 376, Ваўк. п.; I. Цішчанка, 1975, Слаўг. 8.75.104.
Каб мы былі здаровы і бог любіў нас, а людзям і сам чорт не ўгодзіць! Л. Гімпель, 1977, Слуцк.
Каб нам жылося, былося, каб у нашай бульбе калоссе вялосяі Шырма, 205.
Каб не стаяў над душою сват-прыганяты, вып’ем па пятай! 128 Янк., 379.
Каб не то вяселлейка, але ўнукаў і праўнукаў прычакалі! Янк., 378.
Каб па табе хвала' па ўсяму свету гула'! Дуб., 30.
Каб пладзіліся, як авечкі, як пчолы ў вуллі! 129 Янк., 379.
Каб праўнукаў дачакалі ды гора не зналі! Сержп., 91.
Каб столькі было дочачак, колькі ў хаце дошчачак, а сынкоў, колькі ў хаце сучкоў! 130 Янк. М., 100.
Каб у вас было ўвесь час на стале, у місцы і ў калысцы! 131 В. Іваноўская, 1962, Аельч. 8.1.74.
Каб у дамочку, у садочку, у хлявочку, у полечку ўсё радзіла і пладзйа! Fed., 377, Слон. п.
Каб у нас вяліся свінні, авечкі і мы жылі, як чалавечкі! Шырма, 205; Сцяшк., 594, Кар.
Каб у нашага маладога было многа дочак і сынкоў, радасных дзянькоў! Сцяшк., 278, Іў.
Каб часцей страчаліся, ніякіх урагоў не баяліся! М. Грынблат, 1969, Аун. 8.2.14.
Колькі ў хаце вугалочкаў, каб столькі было сыночкаў! 132 /. Саламевіч, 1976, Гродна.
Ліхадзеям (ліхім) на безгалоўе, а добрым людзям на добрае здароўе! Hoc., 73, Bap.: Сержп., 126; Fed., 379, Ваўк. п.
Людзям на зав/сць, а нам на кары'сць! Fed., 351, Ваўк. п.
На доўгі век, на добрае здароўе! Hoc., 84; Сержп., 91; I. Цішчанка, 1975, Слаўг. 8.75.104.
На здароўе! Паўсюдна.
На здароўе нам, на злосць вам! «Звязда», 1969, 25 мая.
На здароўе нам, на злосць варага'м, на безгалоўе вялікім пана'м, іпто зайздросцяць нам! Янк., 393.
На здароўе нам, на безгалоўе ўсім панам. Там жа, 382.
На здароўечка! М. Грынблат, 1951, Хойн.
На пагібель таму, хто завідуець (хто вораг) каму! Hoc., 87; Fed., 379, Ваўк. п.
Ну, будзем! — За мілае здароўе! М. Грынблат, 1977, Глуск. 8.77.127.
КНІГІ ОНЛАЙН
