Выслоўі
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 520с.
Мінск 1979
Аж за вушамі трашчыць. 28 А. Царанкоў, 1960, Мн. 13.9.2.
Аж нос у пры'сядкі гуляе (ідзе). 29 Мат., 61, М. Яўневіч, Бял.; А. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11; Мін.-Мал., 1977, 136, Ааг.
Аж праг яе бярэ, як яна хоча на сваём настаяць. 30 Шатэрнік, 233, Сміл.
Аж са скуры вылупліваецца (вылузваецца). М. Грынблат, 1977, Стаўб.
Аж сем касцёлаў убачыў. 31 I. Курбека, 1966, Докш. 13.9.7.
Аж спіна колам стала Pietk., 395.
Аж усе чэрці засмяяліся. 32 Fed., 66, Ваўк. п.
Ажаніўся апока, узяў апочыну, тут і ўсё кончана. Яўсееў, 18.
Ажаніўся — свая воля; што быў адзін — стала нас двое. Цяпер ляжым адно ля другога паблізку, трэба старацца якогася ў калыску. Ляцкйй, 2.
Акурацістка, што серада з-пад пятніцы відаць. Яўсееў, 17.
Акыш у свой камыш! 33 М. Грынблат, 1974, Ааг.
Але жонку ж узяў! Яму бог вочы замара'ў. Там жа, 1977, Кар.
Але калісь (даўно) было, да ўжэ быллём зарасло (парасло, збылося). Fed., 44, Ваўк. п. Вар.: Сержп. 49.
Але то было, да з вадою паплыло. Там жа.; Сержп., 50.
Анёлку, анёлку, дай мне добру дольку. Ляцкйй, 2.
Ані бога, ані люд.зей. Fed., 33, Ваўк. п.
Ані віду, ані слыху. Там жа, 330.
Ані (нат) вухам не вядзець. Dyboiv., 4; Hoc., 2; Ляцкйй, 2; Fed., 342, Сак. п.
Ані вэсь — няма рады. 34 Ляцкйй, 2.
Ані нюхнуць (вухнуў), ані рухнуць (рухнуў). Fed., 203, Ваўк. п.; Hoc., 2.
Ані туды, ані сюды. М. Грынблат, 1950, Хойн.
Ані хлеба, ані табакі, прападаем як сабакі. Fed., 52, Сак. п.
Ані цюк, ані кукарэку. Там жа, 183, Ваўк. п.
Ані языка не ўваткнула. 35 Там жа, 126, Слон. п.
Апошнюю, раскошную, ды няма дзе ўзяць. А. Гурскі, 1975, Кап. 8.75.99.
Аптэка для смерці чалавека. Сержп., 139.
Асіна — псіна. Добр., Слов., 746.
Асіпла, што і свінням даць не можа. М. Мельнічэнка, 1950, Гом. 13.3.29.
Асою лезе ў вочы. Сержп., 48; Fed., 163, Ваўк. п.; А. Царанкоў, 1960, Рэч. 13.9.2.
Астаткі з хаткі.36 Dybow., 3; Hoc., 120; Fed., 10, Слуцк. п.; Сержп., 25; Pietk., 355.
Астаўся ў дурнях. Pietk., 366.
Астаўся я адзін-ад.не'сенькі, жыву як верабей. Мяц., 17, Ваўк.
Ат, ведама людзі: хто ўпіў, хто ўеў, хто прылгаў, а хто і прыкраў. Аяцкйй, 19.
Ат, сабе асьмак дзеля прыпадку ёсць.37 Fed., 11, Ваўк. п.
Ато ж укле'паўся: думаў сват, аж сябар Кандрат. Сержп., 129. Атрымаеш дзірку ад абаранка. А. Царанкоў, 1960, Крыч. 13.9.2. Атрымаеш сісю і тую не ўсю. Там жа, Рэч.
А-ха-хох! Гарох, каша наша. Hoc., 123.
А-ха-хох! Калі б то я мог, да не быў бы плох! Там жа.
3. Зак. 324.
33
Ах ты, стары пёс, калі ж я на цябе казаў сабака? Fed., 233, Ваўк. п.
Ах, што папіваў, папіваў, а што казлоў падзіраў: вот так напіўся! Ляцкйй, 2.
Ахці-хці-хці — галава ў дзягці'. Добр., Слов., 447, Смал. п.
Баба, еш хлеб.— He маю зубоў.— Баба, на табе мяса.— Буду грызці. Pietk., 355.
Бабо, адчыні дзверы, то я плюну. Сержп., 46.
Бабуся, дай вады напіцца. А есці захацелася, аж пераначаваць няма дзе. Янк., 372.
Бабы сваруцца, а я гавару: вот усё ў людзей баліць, а язык не забаліць ні разу. Слое. брян., 22, Унечскі р-н.
Багатыя ночы разбяруць, то і нам, бедным, не будзе. 3. Сазоненка, 1977, Саліг. 8.77.130.
Баліць (трасе) без бога ойца. 38 Fed., 21, Ваўк. п.; 314, Слон. п.
Банкет на ўвесь свет. Hoc. 4; У. Іваноў, 1958, Мн.
Барадою толькі печ вымятаць. Сержп., 68.
Бацька твой хлявы запіраў, калі коней краў? 39 Hoc., 4.
Бацюшка, калі каляды будуць?—А чорт іх ведае. Дзе-та ж тут таўкуцца. А. Гурскі, 1973, Кап.
Бач яго, які ён хвэрцік.40 Сержп., 97.
Бачыў двух белых, а трэцяга як снег. Сержп., 30; I. Байко, 1967, Клецк. 13.10.23. Вар.: Ром., Бел., 294.
Бачыў, кум, сонца? 41 Pietk., 343.
Бачыўся з шкляным богам.42 Fed., 33, Ваўк. п.; Pietk. 357.
Без абуха драва ру'біць. 43 Добр., 9.
Без нажа ён мяне зарэзаў; без агня сэрца згарэла. Аяцкйй, 4.
Без нажа рэжа, без агня сма'ле (пячэ). Ром., Бел., 290; У. Іваноў, 1958, Мн. Bap.: Fed., 261, Ваўк. п.
Без нічога ніякага, без нічога нічагі'сенька. Pietk., 381.
Без цэрквы можна жыць, былі б толькі жорны. Р. Усава, 1969, Беш. 13.10.88.
Бі свой свайго, каб чужы баяўся. I. Курбека, 1960, Докш. 13.9.7;
I. Саламевіч, 1957, Слон.
Біла, біла, валіла, ды й у памыях намачыла. Fed., 30, Слон. п.
Біліся, дык то ён наверх, а я пад ніз, то я пад ніз, а ён наверх.
М. Янкоўскі, 1968, Глуск.
Біліся, дык я яго мяшком бух! бух! А ён мяне абушком цюк! Дык ён спалохаўся ды бягом. А мяне як пана на насілках панеслі. Янк., 373.
Біліся, дык я яму так надаваў, што ён чуць пабег, а я чуць пайшоў. Янк., Дыял., I, 204, Глуск.
Біліся, я яму як даў... Я толькі ўставаць, а ён мне яшчэ раз. Янк., 373.
Біцца не гадзіцца, лепш бы піхнуў, каб не дыхнуў. Янук., 30.
Біць, біць і духу слухаць. Dybow., 5; Fed., 29, Ваўк., Сак. п.
Біць да біць, ды й кій прыламіць. Ром., Бел., 291.
Благаславі, Хрыстос, калі так прышлось. Hoc., 6.
Бліноў паем і хаджу поўдня панам. М. Грынблат, 1962, Дзятл. 8.1.74.
Бліны-ляпе'шкі з адной дзежкі.44 Д. Царанкоў, 1960, Хой. 13.9.2.
Блуканне на цэлае ранне. Сержп., 38.
Бог ведае і карчма святая, што з таго будзе. Fed., 44, Ваўк. п.
Бог то святы ведае, што з табою будзе. Там жа.
Божа мой, божа мой, столькі людзей, хоць лыжкаю мяшай. М. Грынблат, 1977, Кар.
Божачка, божачка! Нас нямножачка, а і тым няма дзе дзецца. Аяцкйй, 5; Сержп., 38.
Боль, хоць жывому ў землю сырую лезь. Fed., 41, Слон. п.
Бом-бом-бом.— Хто там едзець? — Чорт з гарбом. Нар. лекс., 169, Г. Юрчанка, Мсцісл.
Бораха'тадуна'ю, кабылкі не маю. 45 Hoc., Слов., 31.
Бот мой разявіў зубы — кашы хочыць. Бяльк., 383, Крыч.
Боты, аж лялькі ўстаюць (становяцца). 48 А. Гурскі, 1976, Кап.
Боты моцныя, што абухом не разаб’еш. А. Корсак, 1961, Асіп. 13.9.11.
Боты — турэцкай работы. Л. Царанкоў, 1960, Крыч. 13.9.2.
Браце Рыгорка, стане й праціўню твайму горка. 47 Янк., Дыял., III, 98, Глуск.
Браццы, браццы, з ваўком дваццаць, д.а ўсё бірукі. Добр., 106.
Брыкнуў на той свет. Fed., 43, Ваўк. п.
Брысь пад печ! Кошкі мяса ядуць, табе косць дадуць. Hoc., 9.
Брыта і стрыжана, ан гола. Ром., Зап., I, 215.
Брэша і вокам не маргне. Зах., 251.
Брэша і не пасміхнецца. I. Саламевіч, 1959, Слон.
Брэша на чом свет стаіць. Fed., 359.
Брэша, што сліна да губы прынясе. Там жа, 42, Ваўк. п.
Буба бубу гоніць, аж шыю ломіць. 48 Там жа, 43.
Буба бубу прывяла. 49 Там жа.
Будзе й голаму за пазуху. 50 Мяц., 118, Слуцк.
Будзе кій, ды не такі. 51 Czeczot, 107; Шпйл., Бел., 176; Кйркор, 234; Hoc., 9; Fed., 143, Аід. п.; Pietk., 325; Сержп., 40; А. Русіновіч, 1954, Светл. 13.3.29.
Будзе людзям у вочы глядзець да слюнку каўтаць. Сержп., 73.
Будзе сем вёрст, шмат поля і кавалак лесу. 52 Fed., 332, Вілен. п.
Будзе чым дзіру заткнуць (кім запхнуць). Т ам жа, 96, Ваўк. п.
Будзем тра'нтамі трасці', да ў карчму нясці'. 53 Сержп., 25.
Будзеш ведаць, пачом сь/ры ў Мазы'ры. Нар. сл., 300; А. Крывіцкі, Г. Цыхун, I. Яшкін, Тур.
Будзеш после (потым) у кулак трубіць. Tyszk., 428; Fed., 3, 14, Ваўк. п.
Будзеш ты ў мяне цёплы д.ы мяккі! Выпісы.
Буду хадзіць без клапот: адзін бацінак, адзін бот. А. Павецьева, 1967, Мсцісл. 8.1.107.
Будуць крупы — не грачыха. Добр., Слов., 361.
Бульба ў сваты пайшла.54 А. Царанкоў, 1960, Хоц. 13.9.2.
Бураке' — пасекліся дураке'. Шатэрнік, 37, Сміл.
Бух! Бабе ў трыбух. 55 Fed., 43, Ваўк. п.
Бывала худа, паўтара пуда; палавіну прадасі, а палавіну сам з’ясі.56 Hoc., 9.
Бывала, што і варона кукавала, а цяпер і зязюля не каркае.57 Pietk., 313.
Бываў на лаве і пад лаваю. Fed., 170, Ваўк. п.
Бык равець і карова равець, і ніхто ні разбярэць, хто каго дзярэць.58 Добр., 13.
Былі ць/лі, да івылеці/лі. 59 Hoc., Слов., 689.
Было, было да й прыбыло. 60 Fed., 44, Ваўк. п.
Было, было і выпала дно. Сцяшк., 582, Маст.
Было [было], да сплыло. Pietk., 359. Bap.: А. Царанкоў, 1960, Крыч. 13.9.2; I. Саламевіч, 1970, Слон.
Было дабро, да ўжэ даўно. Fed., 71, Ваўк. п.
Было з іх і цераз вушы. вІ Там жа, 342, Слон. п.
Было не было, а быллём парасло. Сержп., 71.
Было тады, як свет зачаўся. Добр., Слов., 259.
Быў благі, ды й той павесіўся. Аяцкйй, 5.
Быў геве'зен да выскачыў. 82 Hoc., 10.
Быў, дзе насы дзялілі. 63 Шпіл., Бел., 176; Нікіф., 1924, 15.
Быў квас, ды не было вас; а як сталі квасі'ны (стаў квасік, засталіся квасі'цы), тады і вас чэрці ізнасілі (узнасілі).64 Dybow., 3; Hoc., 10; Сержп., 35; Добр., Слов., 318. Вар.: Ром., Бел., 29; Сах.
Быў на мяду, абліў мёд.ам бараду. Hoc., 10. Bap.: Fed., 187, Ваўк. п.
Быў радзіцель, да звярнуўся. 65 Hoc., 10.
Быў там, дзе вочы сталяць і насы дзеляць.66 Там жа; Сержп., 66.
Быў у касцелі, дзе чаркамі звоняць. 67 Fed., 140, Ваўк. п.
Быў шышок, ды вышаў. 68 Ром., Зап., I, 215.
Быўшы, быўшы, да ідзі завыўшы. 69 Fed., 44, Ваўк. п.
Бычкі йграюць у лучкі', а цёлкі ў свісцёлкі, а бара'ны ў арга'ны, а коні ў гармоні. 70 Бяльк., 434, Мсцісл.
Б’ю ў хамут, а ён не слухае. М. Г рынблат, 1978, Кар.
Б’юцца за пусты мех. Fed., 29, Сак. п.
Бягі'ць, аж хвалды трасуцца. Бяльк., 443, Чэр.
Бяда (баліць), хоць ты сеўшы плач. Dybow., 6; Fed., 25, 21, Ваўк. п.
Бяда, хоць зубы за грады палажы. Fed., 25, Ваўк. Аід. п.
Бяда, хоць зубы на паліцу кладзі. Dybow., 6; Fed., 25, Нав. п.
Бяда, хоць крычы гвалту і плач. Fed. 25, Ваўк. п.
Бяда, хоць тапіся. Там жа, Нав. п.
Бяднятка цялятка, дзе твая родненькая матка? Шпйл., 176.
[Бяжыі за сем міль (вёрст, за тры вярсты) кісялю [цёплагаі хлябаць. 71 Pietk., 325; Ром., Бел., 311; А. Царанкоў, 1960, Крыч. 13.9.2.
Бяжыць, аж пад ім зямля стогне. Fed., 31, Ваўк. п.
Бяжыць на злом (злама'нне) галавы (карку). Т ам жа.
Бяруць мяне думкі да га'дкі, што чужыя хаткі гладкі. Dybow., 6.
Бяры, Ахрэм, тупіцу, адсякай гузніцу. Добр., Слов., 151.
Бяры і атрасай. Dybow., 5.
Бяры на ўсе застаўкі. Аяцкйй, 5.
Бяры быка за рага'.72 А. Царанкоў, 1960, Мн., 13.9.2.
Вабража'ць — не жыта жаць. Яўсееў, 29.
Валасы ў струкі пакачаліся.73 Fed., 338, Ваўк. п.
Валі валом, а там разбяром. Сцяшк., 583, Шчуч.
Ва'ліць без сораму на кожную сторану. В. Дашкоўская, 1965, Ваўк. 13.9.2.
Вам усё смешкі. Fed., 303, Ваўк. п.
Ванька, пей сусла.— Да жарка.— Так дуй.— Да добра дуць, калі дадуць. Анйм.,261; Шейн, 473.
Ванэля ўсім на хлеб не намеля, а толькі тым, хто ўмее. Сйяшк., 583, Гродз.
КНІГІ ОНЛАЙН
