КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Я пацёр вочы... Памасіраваў скроні... Насупраць сядзела... Сядзела зморшчаная бабулька... Тая... Тая!.. Якая некалькі тыдняў таму трапілася мне ў парку і дзякуючы якой тады я і апынуўся ў невядомым месцы... Што за брыдоцце? Старая выглядала жменькай махоркі. Падзьмі — і яна разляціцца ва ўсе бакі. — Мілок, — прастагнала старая. — Беражы сябе... Табе Арыстарх прывітанне перадаваў... Пераапраніся... Тут я заўважыў, што ў купэ складзеныя мае карціны і побач — мая вопратка, у якой я і збіраўся да Берліна... Дарэчы, куды едзе цягнік?! — Старая, — сказаў я, — што за цягнік? — Ну, ты ў Берлін збіраўся? — прашамкала старая. — Так... — Ну і шчаслівай дарогі... He думай многа... гэта шкодна... I не пі малачко — козлікам будзеш... — I ціха захіхікала, прыкрываючы худымі жоўтымі рукамі бяззубы рот. — Ды што вы ўсе заладзілі!.. — раззлаваўся я. — He пі ды не пі... Пры чым тут гэта!.. Піць — адно... a тут — другое!.. Тут жа адбываюцца неверагодныя рэчы!.. Ды я ў міліцыю пайду!.. Я... Я... Я... Старая, больш нічога не кажучы, паднялася і пайшла з купэ... Марудна паплыў узгорак. — Гэй, слухай, — пачаў я наўздагон. — Ды што гэта са мной адбываецца?! Што за разборкі?! Якога хрэна... Бабулька раптам затрымалася, азірнулася на мяне, раззявіла бяззубы рот: — Потым-потым... I пайшла. Hi адказаў табе, ні пытанняў... Поўная лухта... Можа, у міліцыю заявіць?.. Ды хто паверыць? Ну, у апошняй сітуацыі сведкамі могуць выступіць сябры... Мо яны ўжо і заявілі? Трэба з імі неяк звязацца... Але якая да дупы міліцыя? Я ж у Берлін еду!.. Там адпачну ад гэтага брыдоцця... А можа, і мабільны тэлефон паклалі? Я пачаў правяраць кішэні складзенай вопраткі... Фіг. Спецыяльна зроблена... Мо ў каго папрасіць тэлефон?.. I толькі я ўжо сабраўся... Чорт!.. Я ж у піжаме!.. Я хуценька зачыніў дзверы купэ, пераапрануўся і абуўся (абутак таксама быў). Ну вось, цяпер можна... I толькі я сабраўся... Як расчыняюцца дзверы купэ і перада мной... стаіць мой сябра Макс Фарш!.. Агромністы, як слон. А за ім, хаваючыся, пасміхаецца ягоная малюпасенькая жонка. Так і хочацца сказаць: слон і моська. — Прывітанне, сябра! — выгукнуў Фарш. 20. — А мы ўжо думалі, ты канькі адкінуў, — сказаў Фарш, расплываючыся самаварам. Ці блісамі ад яго. — Так-так, — падхапіла Зіна, жонка Фарша. — Мы так спалохаліся, думалі — ты не жылец!.. Зіна выпучвала вочы, нібы жаба, і ўсплёсквала рукамі, нібы плыўчыха, пры кожным слове. Hi даць ні ўзяць — вылавіў яе Фарш на кручок у адным з палескіх балотаў. Сто працэнтаў. — Чаму вы так падумалі? — я ўдаваў здзіўленне. Хаця разумеў, што, пэўна, падставы ў сяброў былі моцныя. У мяне і ў самога падазрэнні шасталі па ўсёй галаве. Шасталі акрабатамі. — Ну, як жа? — прамовіў Фарш. — Уяві: мы стаім на пероне, а за пяць хвілінаў да адпраўлення падкатвае «хуткая» і два амбалы ў белым выцягваюць цела на насілках... Прыглядваемся... Ба!.. Гэта ж наш Сафка Бурштын!.. Зялёны як смерць. Мы запыталіся, што з табой. Лекар нас супакоіў, паказаў правадніцы нейкія дакументы і аддаў квіткі... Нам сказалі, што да Брэста цябе турбаваць нельга. — Дык што, ужо да Брэста пад’язджаем? — Я сапраўды быў здзіўлены. Hi фіга сабе, паспаў... Шандарахнулі ад душы; пэўна, і нейкіх спецыяльных вітамінчыкаў упырснулі... — А як той лекар выглядаў? — насцярожана запытаў я. — Ды плюгавенькі такі, — замармытала Зіна, — Ветлівы вельмі. Усё табе валасы прыбіраў з твару... Мяне ажно страсянула. Нібы яшчэ раз дзеўбанулі. Я не стрымаўся, правёў рукой па валасах, нібы жадаючы пазбавіцца ад гідкіх дотыкаў, і сплюнуў... — Ты што, Сафачка, тут нельга плявацца, — замармытала Зіна. — Ды ладна табе, — адмахнуўся Фарш ад Зінкі, нібы ад казюлькі. — Яму можна. Чалавек, разумееш, стаяў за лапаць ад смерці... А ты... — А што той мілы плюгавенькі лекар казаў пра маё здароўе ? — ляпнуў я і насцярожыўся. Фарш надзьмуў шчокі, пачырванеў, зморшчыў лоб, напружана згадваючы таемны дыягназ: — Нешта кшталту: часовая шызафрэнія... Зіна перапыніла Фарша: — He! Ён сказаў — маніякальна-дэпрэсіўны псіхоз!.. Часовы! Але што крызіс мінуў і ты мусіш выконваць нейкую місію! Во! У купэ пастукалі. — Так, прашу! — сказаў я. Хаця стук быў хутчэй для выгляду. Дзверы і так ужо расчыніліся... Узнікла правадніца. Гэта можна было зразумець па характэрнай сіняй уніформе. А яшчэ правадніца дужа нагадвала ляльку Барбі. — Праз дзесяць хвілінаў Брэст, — абвясціла яна. — Як вы пачуваецеся, малады чалавек? Можа, гарбаткі прынесці? Ёсць у нас булачкі, чыпсы, піва... — I? — я шматзначна, з намёкам паглядзеў на правадніцу, укладваючы ў гэты гук «і» ўсю моц свайго жадання... — «I»... гарэлка? Гарэ-э-эліца... Ёсць?.. — Вам гэтага нельга. Лекар забараніў. Дарэчы, вашыя квіткі і пашпарт у мяне. Буду раздаваць дэкларацыі — вярну... — Ну, хоць піва можна? — папрасіў я. Правадніца неяк замест смеху заікала, закруціла, нібы пелікан, галавой і рашуча паведаміла: — Можна! Фарш завурчэў, быццам кот, з надзеяй пазіраючы на Зіну. Тая адрэагавала імгненна і ласкава паляпала мужа па трактарных руках. Фарш зразумеў дазвол: — Яшчэ два! 21. Толькі я паставіў клічнік пасля слова «два»... як да мяне пад’ехала на інваліднай калясцы суседская замарожаная бабулька. — Ну, што табе яшчэ? — абурыўся я. — Я і так выканаў твае пажаданні. Алкаголь звёў да мінімуму. Цыгараў ніхто не паліць... Героя пераследуюць цьмяныя асобы... Што ты яшчэ ад мяне хочаш?!! Бабулька выцягнула з кішэні кофты грабеньчык і пачала расчэсваць сівыя валасы. Яна не адказвала, a толькі пільна пазірала мне ў вочы і расчэсвала... Расчэсвала... I глядзела... Такім пустым бясколерным позіркам. Мне стала ажно халодна. Я прастагнаў: — Што ты хочаш ? —Я разумею, што алкаголю стала значна меней, ты ж не Венічка Ерафееў і не Эрнэст Хемінгуэй які, — прашамкала старая. — Але адкуль столькі ба- булек? Што ні раздзел, дык абавязкова бабулька на інваліднай калясцы. I ў мяне ўражанне, што ты ўвесь час у непрытомнасці... — Ды не п’ю я! He п’ю!.. I я што, вінаваты, што ў Беларусі столькі бабулекразвялося?! — закрычаўя. — Калі не п’еш — значыць, спіш многа... Б’юць цябе ўвесь час — гэта ж не справа... Колькі можна? Я тваю кніжку чытаць не буду! I не спадзявайся! — Ды што табе трэба? — прастагнаў я. — Хачу казку, — прамуркатала бабулька. I адразу асвяцілася сонечнымі прамянямі. «Містыка», — падумаў я. — Добра! Будзе табе казка, але трошкі пазней, — паабяцаў я. 22. Думалася, што трэба зрабіць адзін крок, і ўсё стане на свае месцы. Але гэта было памылкай, бо ў галаве хавалася суцэльная каша. Прычым каша — грэцкая. Развараная. 23. А зрэшты, было так. Пітон дацягнуў дзікабраза да цягніка. У купэ было адчуванне, што сядзіш унутры бляшанкі з-пад селядца. Каюта на траіх замарынаваных... He ведаю... У любым выпадку, я ўжо ехаў да Берліна. (Я вёз дзвесце палотнаў. Гэта вам не хухрымухры — беларускі мастацкі канвеер... Ну, натуральна, не на падрамніках, а ў рулонах. Але, тым не менш, гэта было шмат. Па стандартах беларускай чыгункі можна везці багаж не болей за два метры. Mae некаторыя творы пераўзыходзілі гэтыя параметры. Але што, хіба праваднік будзе хадзіць з метрам і вымяраць дакладную колькасць сантыметраў? Смешна. Уяўляю гэтую бедачыну, якая поўзае на карачках па вагонах... Дзе тут сантыметрык? А-а-а-а-а!.. Ні-з-я-я-я... Мо-о-о-ожна...) 24. Мастакі падзяляюцца на некалькі катэгорыяў. Асноўных тры. Паспрабуем іх разгледзець. У першую ўваходзяць гэтак званыя адміністратары. Гэтыя вядуць улік кожнага свайго пляўка і пука. Робяць мала, але затое многа плююцца і пукаюць, і дзякуючы гэтаму яны нагадваюць вялікі адміністратыўны архіў... дзе можна адшукаць кожную дэталь пра вышэйзгаданую персону... Да прыкладу, што ў N-ым годзе мастак N. выкалупаў з носа кузюрку. Сустракаюцца часцяком у месцах цёплых і ўтульных. У другую катэгорыю, якую мы назавём самурайскай, уваходзяць апантаныя таленавітыя асобы. Гэтыя папраўдзе робяць многа. Вельмі многа. Яны спрабуюць неяк фіксаваць крокі сваёй бурапеннай дзейнасці. Але гэта для іх не галоўнае. Яны жывуць і паміраюць — дзеля мастацтва. Самураі. Гэта гучыць пачэсна! Іх, на жаль, мала, але пры жаданні аднаго-двух можна знайсці... Сустракаюцца ў асноўным у бязлюднай мясцовасці. I возьмем трэцюю катэгорыю мастакоў, напэўна, самую шматлікую. Персонаў, якія ўваходзяць у гэтую катэгорыю, можна смела залічваць да козлікаў!.. Робяць многа, але без асаблівага імпэту і таленту. Ганяюцца за ўзнагародамі. Цалуюць кожнага чыноўніка і выблюдка ў азадак. Але гэтыя казляняты прафануюць агульны творчы працэс. Жывуць і плодзяцца паўсюдна!.. Натуральна, што мастацкіх катэгорыяў процьма. Мы разгледзелі толькі асноўныя... Нязгодныя праходзяць да тамбура... 25. Я ўзяў у Фарша мабільны тэлефон і выйшаў у тамбур. Тут анікога не было, і я мог спакойна празваніць сяброў — сведкаў сваёй нядаўняй трагедыі. Але колькі я ні спрабаваў дазваніцца да Парабэлума і Стасіка, голас аператара нязменна адказваў: «Абанент часова недаступны!» Што б гэта магло значыць? Я стаяў у тамбуры, слухаў грукат колаў, з сумам пазіраў на запыленыя брэсцкія хаткі... Тыя курчыліся і паказвалі мне языкі. Набліжаўся перон. I тут і там сноўдалі заклапочаныя сваімі праблемамі людзі. Мне здавалася, што ўсім было глыбока на мяне начхаць... Але толькі не тым цьмяным персонам!.. Нашто ім спатрэбіўся такі прыдурак, як я? Выкрадаюць, вяртаюць — поўная дурка!.. He — я быў у разгубленасці... 3-за гэтага я не стрымаўся і запаліў... маленькую гутаперчавую цыгарэтку. 26. Беларускі мытнік глядзеў на мяне доўга і злосна. Ён гартаў мой пашпарт, і мне мроілася, што на кожнай старонцы майго дакумента ўклеенае фота дыверсанта. Вока мытніка было каламутным і чорным. Там душылі дзяўчыну, прычым з асаблівымі вычварэннямі. — Што вязём? — запытаў мытнік, як быццам я вёз партыю гераіну. — Еду ў мастацкі дом. Вязу карціны. — Дакументы ёсць на вываз ? — Калі ласка. Усё аформленае праз экспертную камісію Міністэрства культуры... — Дзякуй богу, невядомыя гады нават гэтыя дакументы не забыліся пакласці да пашпарта. — Колькі метраў? — Чаго? —Я пытаюся, колькі метраўпалатна? — Ну, вы ведаеце, мастацтва такімі катэгорыямі не вымяраюць. Хаця, можа, у вас свая тэорыя? Будзеце вымяраць? Давядзецца з цягніка выносіць і раскручваць...