Замак пабудаваны з крапівы  Зміцер Вішнёў

Замак пабудаваны з крапівы

Зміцер Вішнёў
Выдавец: Галіяфы
Памер: 298с.
Мінск 2010
41.33 МБ
216. ЯК МАГЛО БЫЦЬ ЯШЧЭ? Р. S.
[Ну, што, Сафа Вітальевіч Бурштын? Якія вынікі? Вы яшчэ не падохлі? Што хаваеце свае пасінелыя лапкі? Га? Якое будзе прызнанне на развітанне? (Там, на даляглядзе, ужо свеціцца для вас падрыхтаваная гільяціна!) Менск і Берлін былі... Пра Славенію, Харвацію, Італію — без каментарыяў... (Пра Піцер можаце прамаўчаць.) Але адкуль у вашых дзённіках прамільгнуў горад Чэлябінск? Адкуль гэтае паўночнае ззянне? (He тыя шыроты, і не спрачайцеся!) Адкуль
вытыркаюцца гэтыя бетонавыя гмахі? Нешта нейкая нестыковачка... Брыдоццем патыхае, даражэнькі. Бурштынаў вы яўна аб’еліся. Атруціліся, пэўна.]
217.
[М-м-м-м... Кха-кха... Ы-ы-ы-ы-ы... He стагні! Ворагі абазвалі цябе катастрофай! Ы-ы-ы-ы-ы... Цяпер ты абяцаеш усім фофанаў! Ты — п’яніца, дэбашыр і бабнік. (Хто б сумняваўся...) Але Натка цябе прыгалубіць (альбо якая фрау — ы-ы-ы... гы-гыгы)... Ну, што з гэтым паробіш? He можаш ты жыць інакш. Але пісаць пакуль не развучыўся. (Хоць гэта і малацікавыя кнігі і карціны... Хм.) М-м-м-м... Адна з апошніх тваіх літаратурных стыпендыяў была ў Чэлябінску. Поўзаў ты па Урале! (Пра «Literarisches Colloquium» і «VILLA DECIUS» лепш і не згадваць... Якія былі жахі!.. натуральна, з боку Сафы Вітальевіча...) Для цябе стыпендыя ў Чэлябінску была — як масла на хлеб. Тры месяцы. Гэта гучыць як прысуд!.. Ёсць такая прымаўка ў постсавецкай прасторы: «Бог любіць тройцу». Ну, што ты можаш сказаць? Пра тое, што людзі тут сапраўды працуюць — пішуць, ядуць каўбасу з хлебам і піва час ад часу п’юць? (Пра чырвоную ікру не забудзься...) Першы месяц ты сябе паводзіў больш-менш прыстойна — трымаўся. Нагадваў рафінаваны цукар. Толькі калі наведваў Львоў (была ў цябе ў рамках стыпендыі паездка на тамтэйшы фэст) падчас застолля ў гатэлі чытаў на стале вершы (ага!... вось адкуль узяўся
Львоў!..). Усе сказалі: недабіты Маякоўскі! Другі месяц быў для цябе кшталту тамагаўка! За два дні да кракаўскага фэсту і пачалося... Наезды сяброў — літаратараў і перакладчыкаў з усяго свету. А гэта ж правакуе. Прыехала твая знаёмая перакладчыца з сербскай і нямецкай моваў, якая жыве ў Берліне. Ну, тут адназначна — бясконцыя кабакй'. У выніку ты знаёмішся з мясцовымі анархістамі!.. (Нават цяпер над тваёй галавой лунае чорны сцяг свабоды.) У выніку... Ну, перакладчыца ўжо сышла... Ты запрашаеш а чацвёртай раніцы дзвюх дзяўчат (не прасталытак — анархістак!) наведаць літаратурны дом... Так бы мовіць, на экскурсію па легендарных месцах... дзе поўзалі пісьменнікі Бітаў, Андруховіч, Іздрык, Вішнёў... (Усяго ў купе больш за 70 штук за 10 гадоў... во колькіх адкармілі!) Так-так, забыўся... У цябе тады яшчэ неяк грошы выцягнулі... (Скралі, сабакі...) I з сабой на гарэлку з сокам, не кажучы пра таксоўку, не было... Ты заходзіш у краму (ну, у такую шкляную табакерку) і прапаноўваеш незнаёмаму гандляру абмяняць свой пашпарт на гарэлку і сок, каб на наступны дзень выменяць яго на грошы. Вырашылі пытанне! Заскочылі ў святочнае аўто! Паехалі! [Вецер! Галава нібы паветраны шарык! Вочы нібы фары!] За таксоўку па прыездзе расплаціліся. Але які шоргат учынілі тыя дзяўчаты ў гатэлі літаратурнага дома!.. Як кажуць у народзе, «паднялі людзей лапкамі дагары»... Як толькі ты ні ўпрошваў заткнуцца тых абразінаў (лепш мордаў)!.. Але — не! Вішчаць і смяюцца!.. Ты ўжо спалохаўся, што яны зараз цябе гвалціць пачнуць... Пачаў іх выправоджваць. А га-
тэль такі дзіўны — некалькі паверхаў з кручанай лесвіцай. У выніку адну ты неяк справадзіў, а другая, аказваецца, не сышла, а схавалася... Ты без задняй думкі паехаў на вакзал сустракаць паэтку і перакладчыцу з Менска... Там зноўку кабакй... Пошук крамы з пашпартам — знайшоў, выкупіў. А тут праз два дні напярэдадні фестывалю сустракаеш пісьменніка з Чэхіі... а ён табе і паведамляе, што цябе хоча забіць палова пісьменнікаў і перакладчыкаў гатэля... Што такое? Што здарылася? Аказваецца, дзяўчына, якая схавалася, пачала сноўдацца па гатэлі і ўсім званіць у дзверы (у раёне чатырох-пяці раніцы)... У выніку натрапіла на расчыненыя дзверы пісьменніцы са Швейцарыі (а тая выпадкова ў тую ноч адсутнічала — пэўна, гуляла па Чэлябінску) і завалілася ў ейны ложак спаць. Уяўляеце шок пісьменніцы са Швейцарыі, калі яна прыходзіць да сябе ў нумар, а там храпе незнаёмая дзяўчына?.. Брудная і п’яная сярод снежных прасцірадлаў... Цябе абвінавацілі, што ты прывёў прасталытак. Толькі пісьменнікі і перакладчыкі з Ізраіля цябе падтрымалі: «Ну, нарэшце хтосьці разварушыў асінае гняздо! Малайчына, Сафа». A перакладчыца з Кітая дадала са смехам: «Толькі скандалісты навучыліся ствараць высокае і вечнае!» Ты ўжо маўчыш пра пытанні з боку адміністрацыі, з боку няшчасных прыбіральшчыкаў. Ну, вось і фэст. Доўгачаканая анталогія. Твой выступ — ўсё о’кей (хакей). Але ж панаехала паразітаў-літаратараўсяброў процьма! I дагэтуль табе згадваецца перформанс Тэатра псіхічнае неўраўнаважанасці ў «Гламурным пралетарыі». Смурод нямытых ног перформе-
ра Ярылы Пшанічнага быў непераносны! Некалькіх літаратараў ледзь не званітавала, калі перформеры пачалі раскідваць сырое мяса! Дарэчы, адну ноч Ярыла завісаў у тваіх апартаментах!.. Дык перакладчык, які таксама завісаў у цябе (калі не памыляюся, гэта быў Сяргей Сматрычэнка... гы-гы), затыкаў вушы (магчыма і нос), бо храпенне стаяла, быццам ты ў трамвайнай майстэрні. Акустыка ў гатэлі літаратурнага дома добрая; думаецца, і астатнія літаратары пачувалі сябе няўтульна.]
218.
[Фэсты-фэсты. Галава, нібы футбольны мяч, коціцца па брукаванцы. Вока лупай вымярае далягляды. Пухірочкі языка ўсмоктваюць кроплі віна, рому, слівовіцы, гарэлкі, віскі, сліну прыгожай дзяўчыны. Дзе тут устрымацца ад прыгодаў? Колькім дзяўчатам ты раздарыў свае візітоўкі — і не пералічыць... (а дзяцей?). Разляталіся па ўсім свеце папяровыя самалёцікі. Развальваліся каменныя вежы. Памятаеш лагодныя ўсмешкі прыбіральшчыц і пахмурныя позіркі ахоўнікаў? Ты падыходзіў да іх з кошыкам і зрываў з іх твараў выпуклыя пачуцці! Ты быў банальным збіральнікам! Свайго кшталту грыбніком ці філатэлістам!]
219-
[У выніку ў адным з кабакоў ты забыўся на свой скураны пінжак (ну, як заўсёды!) са сваім пашпартам, мабілкай і грашыма, з ключамі ад гатэля. Тактак, тая рыпучая рэвалюцыйная вопратка з кубікампішчалкай і ключом, падобным да гіпертрафаванага мядзведзя, вылецела з твайго жыцця аэрастатам, які ахапілі барвовыя шчупальцы полымя. (Ну, штосьці яшчэ з грошай было ў гатэлі.) Два дні ты не ведаў, як жыць і што рабіць. Ты выходзіў на снежны балкон і скідваў з яго вяленыя цыгары. Ну, не вешацца ж? Потым па прыездзе чарговага сябры-перакладчыка (панаехала тут!) пінжак ты знайшоў у адным з чэлябінскіх кабакоў — сышлі толькі грошы і кубікрубік... Мабілка знікла ў серпанцінах. 21 спадарожнік тупаў тут. 42 лапці былі стаптаныя ў гэтых прасторах. Пэўна, 21-я электронная душа развіталася з цёплымі далонямі за тваё доўгае жыццё (а мо 41-я за кароткае)... Ха-ха.]
220.
— Колькі можна пра аўтобусы і метро? I зноўку пра літаратараў?!! — прашыпела суседская замарожаная бабулька. — Колькі можна, я пытаюся?!!
— Ну, зусім трошкі, — апраўдваўся я.
— I потым, — булькала бабулька, — я дагэтуль не зразумела... Быццам бы ты ў кніжцы ў ролі літаратара. Ну, добра. Галоўны герой — Сафа Бурштын. Зразу-
мела. Ды адкуль ён ведае рэальных людзей? На выставах Алеся Родзіна я бываю. Пра Забраньскага ведаю — спецыфічнае чытво! Але я ўжо канчаткова заблыталася. Заблытаў старую! Так затлуміў мазгі, што сапраўды без бутэлькі не абыдзешся! Адкуль Сафа ведае рэальных людзей? Га?
Старая ў літаральным сэнсе прыціскала мяне да кампутара. I дыхала мне ў твар часночным перагарам. Зыркала пукатымі марынаванымі вачыма. Ну, проста засушаная вобла. Яшчэ б куфаль піва, і быў бы поўны камплект. Лепш нефільтраванага.
— Ну, — мямліў я, апраўдваючыся, — пэўна, герой часам здольны да матэрыялізацыі. Валодае ён прыёмамі ушу. Можа медытацыяй займацца. Феномен, адным словам.
Mae адказы адмарожаную бабульку неяк не задавальнялі. He хацела старая ад мяне адвальвацца. Прысохла.
— Зрэшты, — сказаў я, — можа, дазволіш і вып’ем? Мажліва, тады ўсё раскладзецца па сваіх месцах’
Бабулька хітра на мяне паглядзела:
— Ты пачакай... Гісторыя яшчэ працягваецца. Я думаю, цябе самога чакаюць сюрпрызы. Бурштынмурштын-мурын, разумееш. Трах-цібідох-цібідох, разумееш. Муштук-пупштук, разумееш.
I закруцілася бабулька вакол мяне на інваліднай калясцы, пачала крычаць «цюга». Здавалася, што прамаўляе нейкія заклінанні. Магчыма. He ведаю. Можа, гэта малітвы такія былі ?
частка трынаццатая МЁРТВАЯ ЦАРЭЎНА
арэмна я куляўся ў дзяцгнстве. Дарэмна ў дарос-
ым узросце ігнараваў арэлі.
221.
Здавалася, што фабулы не было. Але гэта толькі так здавалася. Я дарэмна расслабіўся. Мяне чакалі непрыемнасці. Mae ад’езды і прыезды не вызначылі праблемаў. He расшыфравалі падзеяў. Я ўжо амаль забыўся на выкраданне, бойкі і атручванне... Усё здавалася ціхім і празрыстым. Як шклянка бярозавага соку.
222.
У немца капала сліна з рота. Здавалася, што ён пляваўся. Я анічога не разумеў. Дзень быў сонечны. Немец патрабаваў ад мяне роспіс у атрыманні кантэйнера. Ну, я і паставіў у ягоных дакументах кляксу. Нарэшце немец супакоіўся — спыніў працэс плявання. I яшчэ нешта мне сказаў. Я, вядома, не зразумеў. Мы развіталіся.
Кантэйнер стаяў у маёй майстэрні, нібы кавунмутант. Вялізны, паласаты, з нейкімі акруглымі формамі.
— М-дзя, — сказаў я. — Які ідыёт вырашыў з мяне пажартаваць? Спадзяюся, там не бомба...
Раптам я пачуў характэрны грукат у кантэйнеры. «Чорт, — падумаў я, — няўжо выбуховы механізм? Нешта ж цікае, грукае...» Я на ўсялякі выпадак адышоў падалей ад падазронага кантэйнера, думаючы пра тое, што, можа, варта ліняць з мастацкага дома, пакуль не позна. Бо раптам бабахне? Га? Я прыслухаўся... А можа, там прыгожая, запакаваная ў бліскучую фольгу дзяўчына? Ну, накшталт коткі па тэлефоне. Ляжыць — чакае. Ва ўзорыстых чорных панчохах. У бюстгальтары-марская ракета. Ага. Можа, так сябры і пажартавалі? У мяне ж многа такіх сяброў. Яны ж ведаюць, што я рамантык недабіты. Ага.
— Ау-у-у! Дзяўч-ы-ы-ыын-а-а-а-а! — праспяваўя ў адну з вентыляцыйных дзірачак кантэйнера. I пачуў ціхі адказ: