Замак пабудаваны з крапівы  Зміцер Вішнёў

Замак пабудаваны з крапівы

Зміцер Вішнёў
Выдавец: Галіяфы
Памер: 298с.
Мінск 2010
41.33 МБ
Джорджы — гэта паэт-філосаф, у душы якога танчыць танга хіпі. Хударлявы і вясёлы. Ён многа паліць, і часцей за ўсё марыхуану. Але гэта не перашкаджае яму запіваць дым рознымі алкагольнымі напоямі.
У выніку, калі здаецца ўжо, што ўсе з’ехалі на фэст, мяне выклікаюць да нямецкай амбасады. Знайшлі! Знайшлі торбу! Мой нямецкі вайсковы заплечнік вісеў на дрэве. А знайшоў яго ахоўнік гатэля. Я прыбег. I? У выніку высвятляецца, што з торбы зніклі ўсе гро-
шы, прыхаваныя на цягнік да Менска, і прэзерватывы. Але, тым не менш, славенскія панкі маюць сваю высакароднасць і гумар. Больш яны нічога не ўзялі — пашпарт, кнігі, мабільны тэлефон былі на месцы. I нават здзекліва пакінулі адзін прэзерватыў. Арганізатары паспрабавалі ўсю віну перапіхнуць на мяне самога. Ну, так — вінаваты. He там хадзіў, быў не зусім цвярозы. Але ж торбы не дарыў. Пра грошы на візы яны пасля гэтага выпадку нават і не заікаліся. Быццам так і трэба.
138.
Аўтобус ляцеў ад Любляны да Меданы і круціўся, як злоўленая мёдам мушка. Бо горы набягалі адна на адну. Было прыкольна і смешна бачыць новую вёску на суседняй гары і ехаць да яе сорак хвілінаў, кружляючы дзікімі і дзіўнымі дарогамі сярод вінаграднікаў. Зрэшты, мы даволі хутка прыехалі, і нас рассялілі па дамах вінароў. Мяне, польскага паэта Дарыуша Сасніцкага, італьянскага Франчэска Тамаду, румынскага Джорджы Васілевіцы з ягонай кабетай пасялілі да нейкага злоснага спадара. Віном ён пачаставаў аднойчы і ўвесь час хадзіў чымсьці незадаволены.
Першы дзень я з радасці, што знайшоўся пашпарт, напіўся зноўку. Прычым напіваўся адзін з пяццю дзяўчатамі. Выступ мой прайшоў удала. А потым пасля банкета прачнуўся толькі раніцай у сваім нумары. Наступны дзень мне прынёс таксама поспех.
Я выпіў тры розныя слівовіцы паміж вінамі і прачнуўся ў зусім чужым доме. Са мной ужо
ўсе развіталіся і думалі, што я памёр, але мяне прытулілі нейкія мяккасардэчныя мясцовыя жыхары. Прачнуўся ўначы ў страшэнны дождж. Хадзіў пад струмянямі вады і не мог зразумець, дзе знаходжуся. Сон ці рэальнасць ? 3 цяжкасцю згадваў, як купляў віно з македонскім паэтам у адным з бараў.
139.
Я выступіў на галоўнай сцэне Меданы. Лепш за ўсё віталі мяне, Ульяну Вольф і Ігара Ісакоўскага. Апошні мне нават дапамог. Падчас выступу, калі я крыкнуў радыкальнае «Ша!», ён таксама паўтарыў «Ша!»
Ігар Ісакоўскі — сапраўдны паэт-панк і ў творчасці, і ў жыцці. Пра ягоную творчасць кажуць растаманскія тэксты, пра жыццё... Згадваю п’янага Ігара. Здаецца, што ён хоча з кожным падзяліцца кавалкам сваёй боскай любові. У ягоных п’яных жэстах гучыць улада. Цёмныя вочы, замарынаваныя выпарэннямі чырвонага віна, ледзь не закатваюцца пад бровы. Расшпіленая кашуля дэманструе чорны лес і друзлую белую гару. Ён пакачваецца, як карабельная мачта ў буру, і скрыпіць словамі.
Прыгожых дзяўчат на фестывалі было даволі. I таму вочы мае разбягаліся і не ведалі, на кім спыніцца. Я круціўся сярод прысутных роварам.
Трэба шчыра прызнацца, большасць сваіх глупстваў я раблю ў стане алкагольнага ап’янення. Я не ўмею піць. Я альбо зусім не п’ю, альбо злоўжываю. Ну, прынамсі, так часцей за ўсё. Душа расчыняе вока, як вялікая кветка, і патрабуе свята.
А што такое трапіць на свята віна і паэзіі? Правільна — п’янства. Ці, калі казаць па-эстэцку... бясконцая дэгустацыя. Тое, чым я і працягваў займацца.
Таму ўражанні ад сябе я сапсаваў ушчэнт, хаця выступіў добра. Спачатку ўсе мяне ўхвалялі і казалі словы падзякі. А потым, пасля маіх выкрунтасаў, пачалі разводзіць рукамі. Што вырабляў, не памятаю з дакладнасцю. Памятаю, што, стоячы на стале, чытаў вершы, што цалаваўся з французскай паэткай Валеры Роўзаў. Памятаю многа віна і падазраю пра выказванне дурных думак.
140.
Я сплю. Сплю як дзіця. Раптам мяне хтосьці штурхае ў плячо. Расплюшчваю адно вока. Туман. Няма кантактных лінзаў. Вымалёўваецца адно сілуэт. Голас польскага паэта: «Уставай! Трэба ехаць!» Што? Куды’ Навошта? Я нічога не разумею. Спахопліваюся. Няўжо фестываль скончыўся? Польскі паэт падганяе: «Хутчэй! Хутчэй! Нас чакае машына!» Да мяне нарэшце даходзіць: «Усё скончылася... Як? He можа быць!.. Што я рабіў учора?..» Я, нічога не разумеючы, ускокваю, запіхваю нейкія рэчы, што трапляюць пад руку, у торбу. Закідваю ўсё, нібыта бульбу. I раптам стрэл у галаве: «Дзе кантактныя лінзы?» Я пачынаю бегаць па ўсім доме і шукаць іх. Дзесьці я іх выклаў у шклянку — цьмяна, але памятаю. Менавіта туды, а не ў спецыяльны кантэйнер, я закінуў іх учора. А шклянку прыхаваў — каб не згубілася... Толькі
куды? Куды п’яны чалавек хавае шклянкі са сваімі вачыма?! Дзе патаемныя месцы ў гэтага ідыёта?! Катастрофа. I гэта з маім зрокам мінус сем!
Лінзаў нідзе не знаходжу, а тым часам машына чакае...
Якая сёння дата? Калі мой самалёт? Я нічога не ўсведамляю. Па інерцыі бегаю па паверхах — шукаю магічную шклянку з вачыма.
Выцягваю з тумбы сваю зашмальцаваную вопратку. I раптам — бум! Адтуль вывальваецца і перакульваецца прабірка. Я поўзаю на карачках і навобмацак шукаю... I... нічога. Знаходжу адну! Другой лінзы няма. Я закідваю яе ў вока... Бяру торбу і бягу да машыны. Па дарозе, праўда, прыхопліваю бутэльку віна мясцовага спадара вінароба. Калі ён не частаваў даволі, дык няхай такая дробная помста.
Ды і другія паэты, не ўсе, праўда, я заўважыў, зрабілі тое самае. Бо фестываль віна! I плаціць за яго мусяць арганізатары.
Мы ляцім на машыне да мястэчка Клінец. I што там? Сярод столікаў — парачка паэтаў і злосныя арганізатары. I атрымліваю ў лоб ад арганізатара: «Ты ўчора шмат каго абразіў! Ты мяне ўчора расчараваў!» Арганізатарка дадае: «Я з табой не размаўляю!» Я чухаю галаву і мармычу нешта кшталту: «Выбачайце!..» Думаю: а што я рабіў? Нават пытацца сорамна. Зрэшты, я — паэт. Я цісну рукі людзям, абдымаю, перапрашаюся. Вакол горы і пах кавы. Цішыня. «Добра, — кажуць, — мы пастараемся, каб цябе не ўключылі ў чорны спіс фестываляў! Але заставайся ў Нямеччыне, ажаніся з немкай і заставайся!» Яшчэ і хвалююцца... I раптоўна: «А калі твой самалёт?»
Я ў разгубленасці паціскаю плячыма. А якая сёння дата — я ж не ведаю... Няўважлівы... Арганізатары зелянеюць і звярэюць: «Ты — хам! Пакажы квіток!» Я паціскаю плячыма: «Ён глыбока на дне торбы — a там анархія!» Мне прыносяць кампутар, і я знаходжу ў Інтэрнэце сваю электронную пошту. Квіток ёсць і там. I што вы думаеце ? Я ледзьве не праспаў — мой самалёт праз 10 хвілінаў, і будзь я хуткім ветрам, дык дамчаўся б да таго самалёта ў Загрэб!.. Усе вакол бегаюць, усіх калоціць, адзін я, няшчасны, сяджу і п’ю сок. Многа. Ён уваходзіць, быццам чарадзейныя лекі. Нарэшце да мяне падыходзяць: «Трымай — вось твой квіток! Падзякуй дырэктару люблянскага выдавецтва — гэта ён выклаў за цябе амаль дзвесце еўра». Мне паказваюць на чалавека, які сядзіць за столікам на фоне гары. Чалавек-дрэва. Так, сапраўды. Ва ўсёй ягонай постаці было нешта ад дрэва — у добрым сэнсе гэтага слова. Малады, чысты і добры клён. Вось падарыў мне лісцік. Узяў і заплаціў за мяне. А папярэднія квіткі — у два бакі — каштавалі ўсяго толькі сто сорак... Але адзін прыемны факт — я лячу з Італіі. А як жа віза? He праблема, адказваюць, бо шэнгенская зона. Супер! Я буду вылятаць з аэрапорта з такой рамантычнай назвай — «Венецыя»! Супакойваю сябе, што ў кожнай дрэні ёсць свае маленькія прыемныя сюрпрызы.
«Ты — дзіцё, — вучыла мяне адна піцерская выкладчыца. — Ну што ты робіш? Так рабілі адно паэты яшчэ да рускай рэвалюцыі. Гэта ж рэтра. Бедныя арганізатары...»
Мяне адправілі. Пашпарт адабралі — аддалі вадзіцелю. «Больш ніякіх сюрпрызаў — я цябе пра-
шу», — мармытаў арганізатар. Я вінавата паабяцаў. Мяне і нейкага канадскага паэта павезлі ў італьянскія аэрапорты.
141.
Італія мне спадабалася — сонечная краіна. У адрозненне ад Славеніі, гэтая частка Італіі была роўная, як прасавальная дошка. Але і тут было вельмі шмат вінаграднікаў. Італьянскія мястэчкі ціхія і ўтульныя, нагадваюць сямейныя выспы. Я ўглядаўся ў гэтую ідылію і знаходзіў нешта ад антычнасці — прынамсі, нейкія архітэктурныя элементы.
Ну, вядома, што саміх італьянцаў мне даводзілася бачыць і раней. Але пры такой іх колькасці можна было падумаць, што разлілося мора. Бо ўсе яны ходзяць неяк прытанцоўваючы — нібыта шпацыруюць сярод марскіх хваляў. Вочы разбягаюцца ад неверагоднай колькасці ладных дзяўчат. Так і карцела падысці і пазнаёміцца. Але я быў распляжаны паэтычна-вінным фэстам ушчэнт, і мяне хапала хіба што на назіранні.
142.
У самалёце я падсеў да прыемнай дзяўчыны ў акулярах. Зрэшты, калі яна выцягнула кнігу, я не вытрымаў і падсунуў ёй зборнік з тэкстамі ўдзельнікаў «Меданы». Яна была ўражаная. Мы пазнаёміліся. Ну, вядома, напалову «праз слоўнік», але пэўнае паразумен-
не знайшлі. Высветлілася, што яна вывучае гісторыю нямецкай літаратуры і мая асоба (бо літаратар) ёй таму дужа цікавая, што яна з Берліна, але большасць часу жыве ў Парыжы. Я раздумваў пра тое, як лёс з нас здзекуецца. Гэта ж трэба было праспаць самалёт, каб патрапіць у Італію і потым у самалёце пазнаёміцца з даследчыцай літаратуры!.. Ну, хіба не карма?
У выніку Катрына, так звалі дзяўчыну з самалёта, патлумачыла мне, як ехаць да дома мастакоў «Tacheles». Мала таго, яна правяла мяне з аўтобуса да метро.
143.
Калі я трапіў у «Tacheles», дык адразу заваліўся ў майстэрню на канапу. Але спаў я кепска. Усю ноч мне сніліся жахі. Прачынаўся ў халодным поце. Часам мне здавалася, што не сплю, — але спаў. Мне падавалася, што такой брыдоты я не бачыў ніколі. Запомнілася адно, нібыта на яве... Маці пытаецца, чаго так смярдзіць? А потым прыўздымае кілім, а пад ім некалькі вялікіх трупаў птушак і адна абгарэлая курыца без галавы, але яшчэ жывая. Маці кажа: «Выкінь яе! Выкінь!» Я бяру курыцу і нясу да акна, яна супраціўляецца і падскоквае ў руках. I калі я выкідаю яе ў акно, у пальцы застаецца ейная костка. Я гляджу, як безгаловая курыца бяжыць.
Вось так я з’ездзіў на фестываль віна і паэзіі «Medana».
частка дзевятая
СНЫ ІМПЕРАТАРА
Чамусьці самыя вялікія жахі мне сніліся ў дзяцінстве.
Пэўна, галава была занадта бурштынавая. Таму начныя госці прыходзілі каляровыя і паскудныя. Яны наляталі вялікімі зграямі, ашчыляліся і патрабавалі ахвярапрынашэння.