Замак пабудаваны з крапівы  Зміцер Вішнёў

Замак пабудаваны з крапівы

Зміцер Вішнёў
Выдавец: Галіяфы
Памер: 298с.
Мінск 2010
41.33 МБ
«опс». На мяне дык увогуле надышло «свята»: калі ў братоў-мастакоў фоткі хаця б у электронным выглядзе ёсць, дык у мяне — анічога. Бо раздзяўбай!.. A для таго, каб праходзіць экспертызу, акрамя карціны мусяць быць два ейныя фотаадбіткі... Дык і фоціка няма!.. Вызвоньваю я прыгожага анёла, ён прылятае на крыльцах і таксі, прывозіць фотаапарат... Запускаю анёла, нібыта сігнальную ракету ў неба. Лётае, махае лебядзінымі крыламі, кідае боскае святло на маіх маляваных вусякоў. Вось... калі адфатаграфавалі шэдэўры, бяру таксі і — на сустрэчу з сябрамі па горкай справе. А яны ўжо каля студэнцкага інтэрната тусуюцца, чакаюць начных людзей для раздрукоўкі фотаздымкаў. (Выплылі людзі ў цывільным. Роўна пяць. Такія дужыя і квадратныя асобы. Здавалася, што гэта начныя ўпыры. Яшчэ секунда, і яны кінуцца на нас і пачнуць піць кроў!) Карацей — супер. 3 усімі гэтымі прыгодамі спаў роўна гадзіну, бо зранку едзем разам з Т. на грузавым аўто да экспертаў Міністэрства культуры — вязём ім карціны (а некаторыя палотны фарматам 220x150 і 163x163! На падрамніках).
195.
Я заскрыгатаў зубамі: радкі выходзілі нейкія спрэс пакрытыя мохам і цвіллю. Ну, не хацеў ісці чысты радок! Супраціўляўся!
— Нешта з цябе журналістыка прэ, — сказала бабця.
— Слухай, ты, старая! — зароў я. — Ну, хоць ты пад нагамі не блытайся! Ды ведаю я, што гэта не мастацтва! А панос нейкі! Падробка! He ідзе быдла ў стойла! Нічога не магу зрабіць!
— He раві на старых! Дзе тваё выхаванне? — агрызнулася замарожаная бабулька. — Калі ты купіш мне лімузін?
— О божа! — залямантаваў я.
— I ўвогуле, — сказала бабулька, — я хачу сексу! Хачу жорсткага жывёльнага спароўвання!
— Слухай, старая! — гэта ўжо было нясцерпна. — Ты ведаеш, як у старажытнасці племя правярала пячору?
— У сэнсе ? — не зразумела бабулька.
— У сэнсе — на наяўнасць драпежнікаў, — сказаў я.
— Ды нашто? — не разумела бабулька.
— Жылі ў пячорах тады людзі! — гыркнуў я. — Старажытныя людзі жылі там! У кожным разе час ад часу ім была патрэбная новая пячора!!!
— Ну? — прамямліла бабця. — I што яны рабілі, тыя людзі?..
— Запускалі наперад жанчыну! I часцей за ўсё такую замарожаную бабцю, як ты! — зароўя.
— Што за дыскрымінацыя? — забулькала бабця.
— Усё вельмі проста! Мужчыны здабывалі ежу, гінулі ў міжпляменных войнах! Іх ахоўвалі! Песцілі! Любілі! А такіх замарожаных, як ты, пускалі на мяса для выпадковых драпежнікаў! Рулетка ў такіх бабулек была: быць альбо не быць!
— Я так не гуляюся! — пакрыўдзілася замарожаная суседская бабулька.
I паплыла старая разам з інваліднай каляскай прэч. «Давай-давай, — падумаў я, — ідзі да сваёй пячоры, старая ахвяра! Можа, які драпежнік спакусіцца з галадухі».
196.
Дзмітрый Строцаў — легенда беларускай літаратурнай прасторы. Знешне паэт заўсёды мне нагадваў расейскага паэта Аляксандра Пушкіна. Ну, вядома, апошняга я бачыў адно на рэпрадукцыях і ў Маскве адлітым у метале недалёка ад Літаратурнага інстытута. Дзмітрый такі ж кучаравы, акрамя таго, і вершы піша добрыя... Чытае так, што, здаецца, ён раскручвае прапелер аэраплана.
[барвовыя булачкі з цукрам па кошце адной пісталетнай кулі... вершы падыхаюць каля метанавай выспы... быццам неба скруцілася ў рулон для мастацкай выставы... сэрца ператварылася ў мёртвую яхту... магчыма, вецер жыве цяпер толькі ў ракавінах... гучныя самалёты над Афрыкай]
Пілі мы ў аўтобусе шмат. Памятаю каньяк «Крышталь», настойку «Бульбаш», бальзам... ну і, вядома, чачу, якую выцягнуў эстэт Строцаў. На мытні, калі аглядалі мае творы, памятаю, што ставіў подпісы на нейкіх дакументах... На якіх? He памятаю. Згадваю, што ў п’яным ачмурэнні шмат тэлефанаваў. Ды так, што тэлефон здох — адключыўся цалкам і ажыў толькі праз некалькі дзён пасля фэсту, калі я, раззлаваны, моцна стукнуў па ім кулаком. Памя-
таю, што крычаў, бо хацеў выклікаць паэта Пупкіна на баксёрскі рынг, але апошняга не было побач. Затое побач быў музыкант Б., які пагадзіўся выступіць у ролі рэферы. Пра тое, што на тэлефонным рахунку пасля паездкі быў вялізны мінус і цяпер думаць страшна... Бо была тая пазыка прыгожая і круглая, як заробак беларускай пенсіянеркі.
197.
— Гэта ты, пэўна, пра мяне, — сказала бабця.
— Ты яшчэ тут? — здзівіўся я. — Цябе не паелі драпежнікі? Пэўна, адплёўваліся, калі ты да іх прыйшла.
— Дурань ты, — сказала бабулька.
— He перашкаджай мне блытаць герою ягоныя жыццёвыя сцяжынкі. Замест Берліна і Менска — Піцер. Няхай прывучаецца да падарожжаў. Вечных.
— Дурань ты, — паўтарыла бабулька.
— He зразумеў наезду. Гэта што, помста за беларускую пенсіянерку? — запытаўя.
— He! Гэта канстатацыя факта. Ты паглядзі на творы сусветнавядомых літаратараў. Вельмі многія творцы пісалі такім чынам, каб горад і краіна былі быццам пазнавальныя, але... Яны не казалі назвы краіны, горада! Чытач нібы здагадваўся. Тым не менш, заставаўся са сваімі думкамі сам-насам. Ход такі літаратурны! А ты — дэбіл. Правінцыял!
— Ну, не ўсе так рабілі. Ведаю як мінімум двух беларускіх пісакаў, якія хаваюць краіну пад тлустым
махеравым дываном. Тупізна! Чытачы ажно плююцца. Колькі можна: што ні твор — сакрэтная краіна! Нібы гэтыя літаратары працуюць на замежныя спецслужбы. Дэбіл — не я. Гэтыя пісакі робяць з чытачоў дэбілаў! Усё — я вяртаюся ў Піцер! Кыш!
198.
Прачнуўся я на пад’ездзе да Піцера. Перад вачыма праносяцца нейкія дзіўныя забудовы... Своеасаблівыя забягалаўкі-табакеркі... Перакусілі, пахмяліліся, перакінуліся показкамі. Цудоўна.
Прыязджаем на Пушкінскую, 10 (і тут таксама паўстаюць постаці Пушкіна і Строцава!), да Музея нонканфармізму — выцягваем карціны, рэчы, і раптоўна высвятляецца, што мой спальнік згублены альбо скрадзены. Бо людзей многа — мітусня... Вакол шныпараць, як кажуць, некаторыя падазроныя нянашанскія... Спальнік — дробязь? Ну, так, асабліва ўлічваючы, што ён пазычаны на паездку ў цудоўнага чалавека, калекцыянера карцінаў, і што цяпер мне няма ў чым спаць... I тут я мушу згадаць Соню — гэтую светлую кіеўскую душу!.. Дзяўчыну-журналістку. Дзяўчыну-харызму. Яна асвятліла мяне сапраўднымі анархісцкімі пачуццямі-каралямі і апусціла на мае далоні святло піцерскіх ліхтароў. У той дзень разам мы абышлі некалькі кавярняў, дзе выпілі не адну чарку медавухі. Згадваецца адна кавярня і выступ музычнага гурта... круціўся ў руках саліста кантрабас, ягоны голас плаўна перастукваўся аб кубкі і сцены...
Пра тое, як мы вялі пошук тэатра, падрабязна распавядаць не буду. Прынамсі, гэта было даволі вясёлым заняткам. Смех скрозь слёзы. Гэтак і ўяўляюцца піцерскія завулкі і статкі рознакаляровых вусякоў з мініяцюрнымі бразготкамі на чорных лапках... Мастакі спрабавалі высветліць — дзе начаваць? Файны экстрым. Адзін У., як сапраўдны перформер, выцягвае плоскую філіжанку каньяку і прапаноўвае выпіць.
199.
Тэатр нагадваў штось фантастычнае. Гэта было нешта канструктывісцкае — хаця мне, магчыма, падалося. Думалася, што гэтыя суцэльныя пакоі і пакойчыкі падобныя да склееных каністраў, а мы — творчыя асобы — вадкасць, якую штурхаюць па нейкіх патаемных дзюрках.
Тэатр быў шматпавярховы, унізе — на першым паверсе — месцілася кавярня «Белы насарог», і таму нашыя мастацкія душы маглі глынуць тут чагосьці смачнага. Вось тут я і глынуў пасапраўднаму. Столікі абрынуліся какафоніяй, твары прысутных рассыпаліся феерверкам. Плавалі карагодам чырвоныя кілішкі. Мы глынулі разам з Соняй. Як высветлілася на наступны дзень, правалы ў свядомасці не толькі ў мяне, але і ў Соні. Чырвоныя кілішкі былі чароўнымі... Аднаго хапіла і мне, і Соні... «Там жа плавае палын-трава», — патлумачыла пасля дырэктарка тэатра — стыльная і прыгожая
лэдзі. Жанчына была ўся ў чырвоным: у капелюшы і бліскучых пальчатках. Ейны вобраз і цяпер стаіць перад маімі вачыма. Здаецца, ён народжаны не жыццём, а тэатральнымі пастаноўкамі. Жанчына быццам сышла з палатна Амадэо Мадыльяні — уся гэткая вытанчаная і музычная.
3	Соняй мы спалі ў абдымку — гэта яна выратавала мяне ад халоднай смерці ў піцерскіх шыротах. Мы ляжалі за тэатральнымі парцьерамі і займаліся сексам. Некаторыя не спалі і падслухоўвалі нас. Ім было зайздросна. Мы нават разумелі гэтую зайздрасць у паветры. Соня час ад часу стагнала, і я адчуваў, як у некалькіх метрах ад нас прытаілася злосная таўстуха Бародаўкіна. Паміж аблокамі я ўяўляў дзяўчынулакатар, якая ловіць сваімі антэнамі кожны шоргат, кожны ўсхліп, кожны вадаліў нашых целаў... Але перашкодай для падслухоўвання было храпенне некаторых мастакоў — усё гэта стварала тэатр. Разгортвалася новая п’еса. Дагэтуль я быў аўтарам толькі аднаго драматычнага твора пад назвай «Фаракаінавыя мумілюсікі», прычым у далёкіх 90-х!.. I вось цяпер, праз шмат гадоў, я адчуваў сябе і рэжысёрам, які ажыццяўляе першую ў жыцці тэатральную пастаноўку. I поспех быў забяспечаны! Гучала храпенне, шэпт, крыкі, стогны, авацыі!..
200.
Мантаж выставы зрабілі без мяне. Калі дырэктар музея пабачыў мяне і падрамнік, які я спрабаваў
скласці, ён усміхнуўся (мне падалося, што на імгненне ён ператварыўся ў калабка) і прапанаваў сваю дапамогу. Як прызналася Соня, у пэўны момант ён адвёў яе ўбок і зашаптаў: «Пакуль ты no634 — ён анічога не зможа зрабіць...» Верагодна, гэта былі слушныя словы. Дзякуючы гэтай нечаканай дабрачыннасці мы з Соняй і абышлі бліжэйшыя кавярні і бары... Дарэмна часу не гублялі — складвалі з пірамідак нябачныя гарады і лавілі п’яныя зоркі. У нашых кубках заўсёды плёскалася віскі з кубікамі лёду.
201.
У першы афіцыйны фестывальны дзень у Музеі нонканфармізму сабралося многа людзей. Усе хадзілі з засяроджаным выглядам. 3 пачуццём уласнай перамогі. Жывапісная экспазіцыя атрымалася цэльнай, але тым не менш скульптуры 3., быццам павуцінне, дадалі каларыту да візуальнай часткі мерапрыемства. «Тэатр псіхічнае неўраўнаважанасці» і «Механёры культуры», нібыта віртуальныя павукі, дапрацавалі распачатае жывапісцамі і скульптарам. Цвікі.
Д. запускаў паэтычныя аэрапланы і дэманстраваў унікальнае валоданне голасам.
Падчас выступу Я. здавалася, што па полі ён гоніць чырвоны трактар. I здавалася, што ад пранікнёных вобразаў паэта ў гледачоў варушацца на галаве валасы.
Я прачытаў цыкл вершаў «Маскоўскія цені», што быў напісаны ў 2001 годзе, падчас навучання на Вышэйшых літаратурных курсах пры Літінстытуце імя М. Горкага. Радыкальныя вершы публіка ўспрыняла апладысментамі. Дарэчы, яны надрукаваныя ў часопісе актуальнай літаратуры www. Ы. jat. com. Але я пабачыў, як незадаволена пырхае менская студэнтка-журфакаўка, што прыехала з намі. «Нуну, — падумаў я. — Пырхай-пырхай. Ад таго вершы не стануць лагоднай нудой для рамантычных дзяўчынак, што любяць соплі кахання».