Запісы забітага кантрабандыста
Леанід Маракоў
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 270с.
Мінск 2008
— Куды ўжо даходлівейуздыхнуў пісьменнік.
Хваляванне яму замінала дайсці да рады. «Даскакаўся! Дапісаўся! Дапяў да праўды! Да самага яе дна, да адваротнага боку. Я — на другім баку. У іншым вымярэнні. Трэба нешта рабіць, неяк выбірацца. He апускаць рук, трымаць вуха востра, думаць». Уголас прадоўжыў:
— Усё зразумела, і з цікавасці — што будзе далей? — адкажу: я хачу быць багатым, такім багатым, каб купіць таго, хто ўзяўся б забіць цябе. Калі такога на ўсім свеце не знойдзецца, дык купіць цябе самога.
— Багатым — гэта добра. Але мой забойца яшчэ не нарадзіўся: я ведаў бы — думаю, разумееш — пра яго існаванне. 1 купіць мяне цяжка, хутчэй за ўсё — нельга. Але багацце павялічвае твой шанец перамагчы ў гульні. Такім парадкам, просьба пачутая і прынятая: багацце. Цяпер — канкрэтна. Пачнём з лота нумар адзін. Дзе будзем жыць? Віла? Замак? Што-колечы сціплейшае?
— Замак?! Крый Божа! Годзе з мяне адной здані! Няхай будзе віла.
-Дзе?
— Беверлі-хілз, калі на тое пайшло. Чуў, там весела.
— Так і карціць сёе-тое сказаць пра твой выбар, асабліва наконт «весела», але прамаўчу. Віла ў Беверлі-хілз — лічы, дамовіліся. На чым будзем ездзіць?
— Гуляць дык гуляць! «Ролс-Ройс» ці «Бентлі». Але не супраць пакарыстацца і чым-кольвек са спартыўных жарэбчыкаў: «Ламбарджыні» альбо «Ферары».
229
г
230
" I
— Прыстойныя «кары». Арганізуем. А як наконт яхты?
— Цалкам за. Мара маленства.
— Збудзецца мара. Рахунак у банку?
— Невычарпальны.
— Выпішам. Адзін такім багаццем будзеш цешыцца?
— 3 сям’ёю.
— Дакладней.
— Ну, як належыць: жонка, дачка, сын.
— Узорны татка! Чаго яшчэ пажадаеш, святы чалавек?
— Сам ведаеш, што да гэтага прыкладаецца: элегантны гардэроб, каштоўнасці...
— Няма праблем. 3 бразготкамі бавы не будзе. Спадзяюся, гэта ўсё? Добра. Цяпер пагаворым пра разлік. Плата прымаецца толькі адна — рука!
— Якая рука?
— He якая, а чыя. Твая, чыя ж яшчэ! За сваю працу я хачу атрымаць тваю руку. Правую. Па-мойму, гэта справядліва.
— Руку? Правую? Ці не зашмат хочаш?
— А ты? Беверлі-хілз, віла, яхта, «Ламбарджыні»...
— Добра,— махнуў правай рукою пісьменнік, быццам загадзя развітваючыся з ёю — Чорт з табою!
— А ты жартаўнік,— усміхнуўся задаволены д’ябал,— «Чорт з табою!» У нашым выпадку гучыць нават пікантна.
— Ведаю,— прыжмурыў вочы пісьменнік,— Але давай так спачатку выконваеш жаданне, а пасля...
— А ты засцярожлівы,— пахітаў галавою д’ябал — Я па драбязе не падманваю. Ты мяне крыўдзіш. Расчароўваеш. Слабы ты, аднак, чалавеча... Добра, закругляемся. Гэта ўсё?
— Усё, усё, каб цябе! Каб ты палаў зыркім полымем!
— Во гэта па-нашаму! — пацёр рукі д’ябал,— Зазлаваў! Завёўся. Ваяка! Будзе з цябе карысць. Малайчына. Наастачу хачу спытаць: ты ведаеш, што ў свеце наймагутнейшае? Няпростае пытанне? Адразу не можаш адказаць? Падумай, напружся! Усё адно нічога не прыходзіць да галавы? Дык знай — задарма, заўваж, даю інфармацыю: наймагутнейшы — час. Аднак жа гульня і яго перамагае. Гульня — гэта жыццё, дакладней, тое, адкуль, з чаго яно бярэ пачатак. Некалі ты гэта зразумееш. А цяпер парадую цябе маім пажаданнем: да няхуткай сустрэчы! Бывай!
— Падлюга! Каб ты...
— Ты кампліментамі не надта раскідайся, дый накрычацца яшчэ паспееш. Ашчаджай сілы,— сказаў д’ябал, абдаў пісьменніка пахам серы і знік.
Беверлі-хілз — гара. Вечар. Лёгкі брыз лена пагладжвае акіян.
«Бадай што, мая яхта найхарашэйшая,— салодка ўсміхнуўся пісьменнік, трымаючы руку над вачыма, як брыль ад сонца.— Славутая Беверлі-хілз! Найбагацейшая ў свеце. He падвялі і суседзі. Джэк Нікалсан, Марлон Брандо — зорная кампанія! Вясёлыя, непрадказальныя, загадкавыя. Нядаўна па-суседску ў непераможную «Аль-Катрас» зазірнуў. Для нас, пэўна што, мясцінка. Аль Капонэ зноў жа... Трэба ўспамянуць бедачыну. Жартую — не мая тэма. Я больш — што да філасофіі. Таямніцы таго жыцця спасцігаю. Адчуваю, скора дафіласофуюся».
— Дарагая, ты часам не ведаеш, якой-такой дзіўнай страваю твой тоўсты кітаец частаваць нас увечары будзе? — павярнуў пісьменнік галаву да жонкі — яна якраз выходзіла з басейна.
— Ну, пачынаецца! — адказала слоўкам з таго, даўнейшага, жыцця.
«Любая сэрцу фразазноў усміхнуўся пісьменнік,— Добрая. Знаёмая. Родная».
— Можаш дарма не напружвацца: мы зробім усё, каб ты не адгадаў. Сюрпрыз! — засмяялася жонка, махнула рукою, апырскала, пяшчотна паглядзела — кахала.
«Весела,— зазначыў пісьменнік.— Асабліва мне. Уначы прылятала першая ластаўка. Я ляжаў з жонкаю, досыць нацешыўшыся яе — маім! — малочным целам, гладзіў падатлівае плячо, быў шчаслівы, спачываў. Яна папрасіла:
— Мілы, палашчы мне яшчэ грудзі, калі ласка.
Але-але, акурат гэтак і сказала!
Я заціх, жахнуўся: грудзі ўздрыгвалі, сойчыкі набрузлі, варушыліся. Мая рука па-ранейшаму гладзіла жончына плячо. Аднекуль з сярэдзіны ішоў голас: “Што ж ты думаў? Ведай, браток: калі адсякаюць руку, на яе месцы заўсёды вырастае другая, новая, чужая, невідомая — мая. А грудзі ў тваёй жонкі як мае быць! Даўно гэтакіх пругкіх не гладзіў. Нават завёўся па старой памяці. Малайчына, цудоўны выбар”».
— Мілы, сёння мы з кітайцам гатуем табе нешта адмысловае перапыніла голас каханая,— За такую ноч грэх не аддзячыць. Так
232 ' I
ты мяне ніколі не лашчыў! Я ўзлятала і лунала, падала ў бездань і зноў вярталася ў нябёсы! I так бясконца, бясконца, вечна... Як я ўдзячная табе, любы! Як кахаю цябе! Якая шчаслівая! Дурніца! Уяўляеш, хачу зноў нарадзіць табе малое.
«Смяецца,— жахнуўся пісьменнік,— «Я шчаслівая... Хачу зноў... Хачу нарадзіць...» Ад каго? Ад д’ябла?! Ад сатаны?! Жах! Рука не мая! Дзіця — не маё. Можа, і я — не я? He! Лухта! Часовае вар’яцтва! Вынік скоку з гразі ў князі! Прыехалі!.. Стой! He ныць! He паддавацца! Працаваць! — загадаў сабе — Пісаць і пісаць, аддаваць даўгі. 3 кашмарамі пасля разбяруся. У «Нью-Йоркер» абяцаў даслаць апавяданне сёння ўвечары. Запэўніў што абавязкова атрымаюць. Працаваць і яшчэ раз працаваць! He кіснуць! He расслабляцца! Выканаць абяцанне!»
Пісьменнік сеў за камп’ютэр, пачаў дыктаваць. Разумнай машыне рука не патрэбная. Машына паслухмяна выводзіла на дысплеі надыктаваны тэкст. Гаварылася-пісалася лёгка, натхнёна, хутка. «Эфект перамены месца? — спытаў сам сябе,— Можа быць. Хоць у гэтым плюс».
Праз шэсць гадзін. пасля трох шліфовак-рэдагаванняў, пісьменнік націснуў клавішу друку. 3 прынтэра папаўзла папера з тэкстам. Прачытаў, каб праверыць, ці не падманным было адчуванне ўдачы. «Нармальназаспакоіў сябе — Выйшла».
He марудзіў: час, нервы разбэрсаныя ўшчэнт, трэба паспець. Паслаў праз электронную пошту. Курыў адганяючы дымам благія думкі, чакаў: абяцалі адказаць адразу. ГІраз дваццаць дзве хвіліны камп’ютэр даў знак пошта, прыміце паведамленне.
Прыняў.
-Шаноўны пане... Вы, пэўна што, памыліліся і даслалі не сваё апавяданне. Прыйшла нейкая графаманская лухта. Рука, без аніякіх сумненняў, не Ваша. Раім выклікаць спецыяліста наладжвання камп’ютэраў. Чакаем Вашых апавяданняў. Можа, ёсць працяг цыкла, які Вы друкавалі ў Германіі? 3 павагаю — рэдактар аддзела...»
«Што ж я такое паслаў? — Пісьменнік скіраваў курсор на скрынку перадачы паведамленняў. Памылкі не было — файл той. Адкрыў, прачытаў першыя радкі — Лухта! Суцэльная лухта! Нешта з галавою? Перагрэўся? Пэўна што. Спякота неймаверная».
Адшмаргнуў шторы, перамкнуў кандыцыянер на hi cool. Націснуў кнопку лямпы, што асвятляе клавіятуру. Угледзеўся ў чорна-сіні
фон манітора. У думках разбегся, рыхтуючыся скочыць. Скочыў. Прадыктаваў першыя радкі. I далей, далей. Пайшло. Захапіла. Па другім крузе. Зноў хутка, лёгка. Хваляваўся, але спыніцца не мог. Паплыў. Адчуваў сябе ў роднай стыхіі.
Зайшла жонка:
— Мілы, ты хутка? Я ўся знемаглася. Чакаю не дачакаюся паўтору ўчарашняй казачнай ночы. Ты быў у ёй галоўны чараўнік.
«Зноў смяецца,— паглядзеў на жонку пісьменнік,— Шчаслівая. «Галоўны чараўнік!» Галоўны цяпер — не я!» — абурыўся, але жонцы адказаў мякка:
— Харошая мая, зараз дапішу і прыйду. Крыху засталося. Добра?
— Чакаю, чакаю, чакаю! Абяцай: калі раптам засну, дык абавязкова разбудзіш. Але пастараюся дачакацца. Кожная ноч з табою цяпер — як...
Жонка пайпіла, і пісьменнік не пачуў яе апошніх слоў.
«Дзякуй Богу, час яшчэ ёсцьвыдыхнуў— У «Йоркеры» будуць чакаць да поўначы. Пісаць! Тэрмінова! He падвесці! Другі раз не пацвердзіць клас — самазабойства! Другі раз — не выпадковасць».
I пісьменнік зноў нагаворваў жэстыкуляваў, шаптаў. Працавалася, як і раней, падазрона лёгка.
— 1 чорт з ім! — мацюкнуўся— Ух ты, каго ўспомніў! — Спахмурнеў: — Ай-я, не, гэта быў сон. Вядома ж, сон! Дом на Беверліхілз пасля трох гадоў паспяховай работы ў Еўропе я купіў сам. Гэта што — таксама сон?
Пісаць! Пісаць! He адхіляцца!
Неўзабаве прадыктаваў фінальныя радкі. Канцоўка спадабалася: арыгінальная, нечаканая. «Нармальнасказаў сабе, як заўсёды,— Паглядзім, што адкажуць гэтым разам, паглядзім».
Адказ прыйшоў праз пяць хвілін:
«Шаноўны пане... Нам усё ж здаецца, што раніцай Вам трэба выклікаць спецыяліста па камп’ютэрах. Зноў прыйшло нейкае глупства. Мяркуйце самі: ціж магла Ваша рука напісаць такі банальны фінал? «I ў абдымках яны заснулі назаўсёды». Ваша рука напісала б нешта на галаву вышэйшае за гэтую бязглуздзіцу. Успомнім, прыкладам, фінал з «Траіх»: адразу ж пасля агляду самазабойства мужа жонка бяжыць на сустрэчу да каханка. Разумее, што ён хворы на галаву, вар’ят, нават горш — садыст, звер, але не можа стрымаць сваю жарсць».
г' 234 к
I
«Яна не ведала, што, аддаляючыся ад морга, няўхільна набліжаецца да яго. He, да мяне! Да нас! I яна кінулася бегчы.
Хутчэй! Звер чакае яе!
I яна пабегла па простачцы, якая была кругам.
Яна не ведала, што рэшту ночы правядзе побач са мною.
Яна не ведала.
Let it be!
— Прыгожая пара — усміхнуўся патолагаанатам, уваходзячы скальпелем у маё цела.
Анатамаваць каханую яму не было патрэбы».
Во гэта — Вы! Тут усё напісана Вашай рукою! Чыста. Дынамічна. Экспрэсіўна. Двайны, нават трайны сэнс, і нічога лішняга. Ваша рука. Ваша...
Яшчэ раз раім звярнуцца ў бліжэйшую фірму па рамонце камп’ютэраў. 3 пашанаю — рэдактар аддзела...»
— Сапраўды перагрэўся,— паклаў руку на лоб пісьменнік,— Годзе! На сёння ўсё. Спаць! Адпачываць. Раніцаю пабачым, што да чаго. Свежая галава — палова поспеху.
КНІГІ ОНЛАЙН
