КНІГІ ОНЛАЙН
Прыняць удзел у вычытцы распазнанага тэксту Падрабязней
20 Por. J. Bezwinska, L. Szczypinska, E. Marcinkiewicz, A. Perzanowska, Narodziny Muzeum. Wazniejsze daty w stuletnich dziejach Muzeum Narodowego w Krakowie, Krakow 1979. 21 Por. B. Haczewska, E. Korczynska, Zarys dziejow Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodowego w Krakowie, [w:] J. Jarominek, J. Reyman, Z. Zabinski, 700 lecie Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie, Krakow Maj 27-29, 1988 r., Krakow 1988, s. 53; Korczynska, Pami?ci donatorow.., s. 21. 22 Haczewska, Korczynska, Zarys...s. 53; Korczynska, Pami?ci donatorow.., s. 21. 23 O znanym antykwariuszu Henryku Bukowskim patrz E. Korczynska, Henryk Bukowski (1838-1900), [w:] Bodzek, Korczynska, Memoria donatorume...s. 50n. 24 Na temat wybitnego numizmatyka Karola Plage por. E. Korczynska, Karol Plage (1857-1927), [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum...s. 51n. 25 Haczewska, Korczynska, Zarys...s. 54. 26 Por. Kocqjowa, Pamiqtkom ojczystym...s.'20(ymy Ciekaw^ analiz? niektorych aspektow przenosin E.Hutten-Czapskiego do Krakowa zaprezentowal J. S. Nowak, 22 Krakowa trafily jego zbiory. Ide^ przyswiecaj^c^ Emerykowi HuttenCzapskiemu bylo wzniesienie wlasnego muzeum i udost^pnienie szerokiej publicznosci swoich zbiorow. RozpoczaJ, wi^c wznoszenie przeznaczonego na ten cel pawilonu muzealnego polaczonego z palacykiem. Niestety hrabia Emeryk zmarl w 1896 roku, nie doczekawszy otwarcia muzeum. Dzielo m?za kontynuowala wdowa Elzbieta z Meyendorffow. Elzbiecie Czapskiej udalo sig w 1902 roku doprowadzic do otwarcia dla publicznosci Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego27. W tym samym roku opublikowano napisany przez Feliksa Koper? przewodnik po Muzeum28. Uciazli wosci zwiazane z codzienna dzialalnosci^ Muzeum i naciski rodziny z jednej strony, a z drugiej chgc zachowania dla wspolczesnych i potomnych idei jej m§za, sklonily Elzbiet? Czapskg do przekazania kolekcji i budynku Muzeum Gminie miasta Krakowa, czyli de facto Narodowi29. Po uzgodnieniu kwestii prawnych i finansowych akt przekazania nastapil w 1903 roku. Dla upami^tnienia tego wydarzenia Rada Miasta ufimdowala pami^tkow^ plakiet? wykonang w rok pozniej przez Konstantego Laseczke (il. 12)30. Poniewaz Miasto bylo juz wlascicielem Muzeum Narodowego zbiory Czapskich wlaczono do tego ostatniego, a Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego stalo sic jego pierwszym oddzialem. Dla Dziahi Numizmatyki Muzeum Narodowego przylqczenie znakomitego zbioru hrabiego Czapskiego oznaczalo prawdziwg rewokicje. Nie chodzi tylko o powi^kszenie zbiorow o ponad 11 tysi^cy nowych obiektow, lecz rowniez o jakosc kolekcji. Zbiory numizmatyczne Muzeum Narodowego staly sig jedn^ z pierwszych, jesli nie pierwsza kolekcji numizmatow polskich31. Co wiecej automatycznie przeniesiona zostala na Dzial Numizmatyki opinia znakomitego, systematycznego zbioru. Numizmaty byly opracowane i skatalogowane przez samego Czapskiego (il. 13). Obok wspomnianego wyzej drukowanego katalogu, ktorego ostatni, V tom ukazal sic juz 20 lat po smierci kolekcjonera w 1916, istnial rowniez rekopismienny tzw. katalog kartkowy kolekcji (il. 14)32. Katalog kartkowy, nierzadko zawierajacy szersze informacje niz wersja drukowana do dzis Emeryk Hutten-Czapski i Wladyslaw Czartoryski w Krakowie, w: Skorupska, Monumentis Patriae..., s. 29-32. 27 Skorupska, Darowizna Rodziny Czapskich...s. 33nn. 28 Przewodnik po muzeum hrabiego Emeryka Hutten Czapskiego w Krakowie, Krakow 1902. 29 Por. Skorupska, Darowizna Rodziny Czapskich.. .passim. 30 Skorupska, op. cit., s. 35. 31 Por. Korczynska, Kolekcja monet....s. 52; 53. 32 Na temat katalogu kartkowego kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego por. B. Haczewska, Katalog kartkowy numizmatow polskich Emeryka Hutten-Czapskiego, Wiadomosci Numizmatyczne, XXII, 1978, z. 3-4, s. 178-181; Korczynska, Kolekcja monet...s. 53. przechowywany jest w Gabinecie Numizmatycznym Muzeum Narodowego w Krakowie. Miesci sic w 19 numerowanych pudelkach obciagniytych cielgca skora. i ma uklad chronologiczny. Strong opisowa uzupelniaja w wielu przypadkach rysunki numizmatow. Zbior uzupelniala znakomita biblioteka numizmatyczna33. Dodajmy na koniec, ze kolekcja mogla bye i byla eksponowana w ofiarowanym wraz ze zbiorami Pawilonie Muzealnym, ktory zostal specjalnie zaprojektowany przez Tadeusza Stryjeriskiego i by! wyposazony w etalaz przeznaczony do przechowywania i prezentaeji numizmatow34. Konsekwencje ofiarowania kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego siggaly jednak znaeznie dalej. Mozna bez przesady stwierdzic, ze Dar Rodziny Czapskich otworzyl dla kolekcji numizmatyeznej Muzeum Narodowego zupelnie nowat epokg jesli chodzi o powigkszanie jej zasobow. Sam fakt darujak i jego wielkosc nie pozostaly bowiem bez wplywu na srodowisko polskich numizmatykow. Przyklad dany przez Rodziny Czapskich nasladowali i nasladuj^ po dzis dzien inni35. Jednym z motywow kieruj^cych kolejnymi ofiarodawcami byla przy tym bez w^tpienia chgc uzupelnienia zbioru Emeryka Hutten-Czapskiego. Taki charakter mial dar Wiktora Wittyga, zlozony jeszcze w 1903 roku, na ktory skladalo sig 300 monet sredniowiecznych36. Kolejne dary ofiarowaly tak znane postaci jak Feliks Kopera, Aureli Smolin, Piotr Uminski37, Wiktor Biemacki, Adam Wolanski, Karol Bolsunowski czy Henryk Marikowski z Winnogory38. W latach 1908-1910 Muzeum pozyskalo w fonnie daru zbior numizmatyezny Krakowskiego Towarzystwa Numizmatycznego oraz liezne monety, medale i zabytki pieniadza papierowego ofiarowane przez Ludwika Olszowskiego, Gustawa Steingrabera, Bronislawg i Edmunda Starzenskich39, Wladyslawa 33 Korczynska, Kolekcja monet.. .s. 58. 34 Por. Kocojowa, Pamiqtkom ojczystym...s.’iYSnn', Reyman, Kolekcje...s. 61n; Korczynska, Kolekcja monet...s. 59. 35 Dobroczyncom Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodowego w Krakowie poswigeona zostala specjalna publikacja J. Bodzek, E. Korczynska (red.), Memoriae donatorum. IV Holdzie ofiarodawcom Gabinet Numizmatyezny Muzeum Narodowego w Krakowie, Krakow 2003; por. rowniez Haczewska, Korczynska, Zarys...s. 53nn; 36 O Wiktorze Wittygu i jego darze por. E. Korczynska, Wiktor Wittyg, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum...s. 54n. 37 Na temat P. Uminskiego patrz E. Korczynska, Piotr Uminski, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s. 55n. 38 O Henryku Mankowskim por. E. Korczynska, Henryk Mahkowski, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s.57n. 39 Na temat Edmunda Starzenskiego m.in. zalozyciela Muzeum Pokuckiego w Kolomyi oraz o Bronislawie Starzenskiej patrz J. Bodzek, Ancient Greek Coins from the Collection of Edmund Starzenski, [w:] J. Sliwa (red.) Studies in Ancient Art and Civilization 7, Krakow 1996, s. 79-84; idem, Edmund i Bronislawa Starzenscy, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae...s. 58nn. Bartynowskiego, Edmunda Schoenfelda oraz innych. Na uwag? zashiguje rowniez zapis S.p. profesora Franciszka Piekosinskiego, ktory umozliwil Muzeum nabycie po atrakcyjnej cenie i na raty swojej kolekcji monet starozytnych. Dary naplywaly do zbiorow krakowskiego Muzeum rowniez w okresie II Rzeczypospolitej. Pozyskano m.in. dary Stanislawa Mineyki40, Marii Skarbek-Wazynskiej, Franciszka Biesiadeckiego41, Waclawa Pancerzynskiego, Ludwika Gorskiego, Tadeusza Przypkowskiego czy Jozefa Heynara. Ofiamosci darczyricow nie zatrzymala II wojna swiatowa. Juz w rok po jej zakonczeniu, w 1946 roku Karol Wilhelm Halama, emerytowany urz^dnik pocztowy z Zywca ofiarowal 2574 monet starozytnych4". Kilka lat pozniej do Gabinetu Numizmatycznego splynql dar znanego krakowskiego kolekcjonera Leona Kostki (1948)43. Wreszcie w 1960 roku Jadwiga Kleczkowska wraz z m^zem Andrzejem Kleczkowskim podarowala Muzeum Narodowemu w Krakowie 5000 sredniowiecznych monet z kolekcji jej ojca, wybitnego starozytnika i kolekcjonera Zygmunta Zakrzewskiego44. Rowniez ostatnie lata obfituj^ w dary. Wsrod dobroczyricow, ktorzy wzbogacili zbiory numizmatyczne muzeum wymienic nalezy m.in. Witolda Korskiego, Jerzego Sowinskiego, Leszka Kalkowskiego, Williama M. Stancomba45, Marcina GIqba, Miroslawa Kruszyriskiego oraz Jana Janusza Koleckiego. Na wyroznienie zasluguj^ Jacek Budyn, ktory ofiarowal zespol monet starozytnych i kilka nieznanych brakteatow polskich oraz w szczegolnosci 40 O darze Stanislawa Mineyki syna wielkiego patrioty Zygmunta Mineyki por. J. Bodzek, Starozytne monety greckie z daru Stanislawa Mineyki w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, (w:) J. Sliwa (red.), Archeologia Srodziemnomorska w Uniwersytecie Jagiellonskim 1897-1997, Krakow 1998, s. 231-263; Idem, Zygmunt Mineyko, Stanislaw Mineyko, [w;] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s. 63-66. 41 O Franciszku Biesiadeckim patrz E. Korczynska, Franciszek Biesiadecki (1869-1940), [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s. 61nn. 42 Na temat Karola Halamy por. T. Kalkowski, ,,Sw. p. K. Hallama”, Zapiski Numizmatyczne, Wroclaw, 1949, t. I., s. 5-6; J. Bodzek, „Karol Wilhelm Halama (Hallama) (1871-1948)”, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s. 66nn. 43 O Leonie Kostce kolekcjonerze i kustoszu w Muzeum Narodowym w Krakowie patrz K. Buczkowski, Polski Slownik Biograficzny, T. XIV, Wroclaw 1968-1969, s. 35Inn; por. takze J. Bodzek, „Coins from Greek Cities on the Northern Coast of the Black Sea in the Collection of the National Museum in Cracow. I. Olbian „Ases”, [w:] J. Sliwa (red.), Studies in Ancient Art. And Civilizations 8, 1997, s. 67. 44 O tym wyjqtkowo cennym darze por. Reyman, „Kolekcje...” s. 65; B. Haczewska, „Zygmunt Zakrzewski (1867-1951)”, oraz „Jadwiga Kleczkowska-Zakrzewska”, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriaedonatorum . ..s. 70n 45 Na temat daru brytyjskiego kolekcjonera Williama Stancomba por. J. Bodzek, „William M. Stancomb (ur. 1935)”, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum ...s. 75nn. Lech Kokocinski46. Dar tego ostatniego wzbogacil zbiory muzealne o 7500monet, medali i banknotow oraz 1000 publikacji numizmatycznych. Jednymi z ostatnich darow sa zapis S.p. profesora Tadeusza Zawadzkiego, ktory zapisal Muzeum testamentem o niewielki ale cenny zbiorek 10 monet antycznych oraz donacja profesora Jeana Hourmouziadisa w postaci srebmego statera krola Lidii Krezusa (560-546 przed Chr.).