Жыццё айчыне, гонар нікому
Матэрыялы міжнар. навук. канферэнцыі
Выдавец: Віктар Хурсік
Памер: 254с.
Мінск 2010
Sala multimedialna
Liczne piano wane dzialania naukowe i edukacyjne muzeum bedzie mozna realizowac dzi?ki powstaniu w dawnych piwnicach palacyku sali multimedialnej i salki konferencyjnej. Jednym z waznych elementow dzialalnosci Europejskiego Centrum Numizmatyki Polskiej b?dzie wspolpraca z kolekcjonerami, zarowno tymi zrzeszonymi jak i nie zwiazanymi z zadna z organizacji. Jej celem bydzie integracja srodowiska przez stworzenie miejsca spotkan, konsultacji, wymiany doswiadczen i poglgdow na tematy merytoryczne, a takze promowanie i popularyzowanie kolekcjonerstwa i wiedzy numizmatycznej.
Modernizacja Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego
Kamienica Lozinskich
Z Palacykiem Czapskich jest zwi^zana funkcj onalnie, a wkrotce takze architektonicznie dzi?ki wybudowaniu tunelu, Kamienica Lozinskich. Zostala ona wzniesiona w latach 1888-1889, wgprojektow Tadeusza Stryjenskiego i Aleksandra Biborskiego w stylu eklektycznym. W tym podarowanym w roku 1967 wraz z przylegajacg do niej oficyng i ogrodem, Muzeum Narodowemu przez rodzin? prof. UJ Wladyslawa Lozinskiego i wyremontowanym dzi?ki wsparciu SKOZK i dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2007 mieszczg si? dzialy i pracownie ktorych cz?sc dzialalnosci jest scisle powigzana z przyszla dzialalnosci^ prowadzong w ramach projektu Europejskiego Centrum Numizmatyki Polskiej. W Dziale Starych Drukow, R?kopisow i Kartografii (liczgcym obecnie ponad 26 tysi?cy pozycji, ktory to zespol w calosci zostal zaliczony do Narodowego Zasobu Bibliotecznego), znajduje si? ponad 300 woluminow opisujgcych lub odwzorowujgcych monety i medale, z ktorych najstarsze pochodzg z wieku XVII. Zespol ten jest obecnie przygotowywany do
wydania w formie katalogu. Ponadto znajduja si? tam pochodzace z kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego dokumenty (ryciny, katalogi, opisy numizmatyczne) dotyczace postaci i seen historycznych umieszczanych na numizmatach. W Dziale przechowywany b?dzie tez zbior r?kopisow numizmatycznych (glownie korespondeneja) zwi^zanych z najwybitniejszymi badaczami XIX i XXwieku (Karol Beyer, Antoni Ryszard, Marian Gumowski). Niezwykle waznq^ rol? pelni Laboratorium Analiz i Nieniszczacych Badan Obiektow Zabytkowych (LANBOZ). Przeprowadzane s^ w nim m.in. analizy obiektow zabytkowych w oparciu o metody nieniszcz^ce, badania, pomiary i analizy z zakresu konserwaeji prewencyjnej, a takze konserwaeja obiektow zabytkowych. Wspdlpraca z „Europejskim Centrum Numizmatyki Polskiej” b?dzie prowadzona pod katem monitorowania warunkow przechowywania monet medali i banknotow na ekspozyeji i w pomieszczeniach magazynowych, konsultacji dla kolekcjonerow dotyczace przechowywania i konserwaeji banknotow i papierow wartosciowych. Waznym aspektem wspdlpracy bedzie wypracowywanie metod shizacych rozpoznawaniu falszerstw numizmatycznych, sztucznych patyn, czy sladow po naprawianiu monet.
Dzialalnosc po cz?sci zwiqzan^ z numizmatyki prowadzic b?dzie takze Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie. Podobnie jak wszystkie placowki tego typu przechowuje ealose dokumentaeji wytworzonej przez wszystkie jednostki organizacyjne Muzeum oraz wycinki prasowe i dokumentaeje fotografiezni wszelkiego rodzaju zdarzeri muzealnych, ale znajduje si? tu takze cz?sc spuscizny po znanych numizmatykach m.in. korespondeneja kierowana do Mariana Gumowskiego, archiwum badawcze dr Stanislawy Kubiak, czy przekazywane przez Mec. Lecha Kokocinskiego archiwalia dotyczace dzialalnosci Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, zycia i dzialalnosci polskich numizmatykow oraz jego wlasnej dzialalnosci naukowej.
Oficyna Kamienicy Lozinskich (ul. Pilsudskiego 14)
Oficyna Kamienicy Lozinskich jest kolejnym budynkiem, ktory w najblizszej przyszlosci poddany zostanie gruntownemu remontowi. W jego wyniku zyska ona dodatkow^ powierzehni? pozwalajaci na dalszy rozwoj Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego. Piwnice oficyny zajmowac b?dzie zaplecze laboratoryjne Laboratorium Analiz i Nieniszczacych Badan Obiektow Zabytkowych. Na parterze umieszczone b?da czytelnie z pokojem kwerend dla Dziahi Starych Drukow i R?kopis6w, Archiwum MNK oraz Dziahi Starej Fotografii. Pi?tro pierwsze zajmowac b?di magazyny, pracownie i zaplecze socjalne Dziahi Starej Fotografii, a takze Pracownia Reprograficzna. Na drugim pi?trze znajdi si? magazyny Archiwum MNK.
Tzw. Pawilonik Czapskich (na tylach ogrodu Kamienicy Lozinskich) koncepcja
Jako ostatni element modemizacji Muzeum im. Emeryka HuttenCzapskiego planowana jest budowa na tylach ogrodu Kamienicy Lozinskich tzw. Pawiloniku Czapskich.
Na parterze tego niewielkiego budynku znajdowac si? b?dzie kawiamia mogqca pelnic takze funkcje miejsca kameralnych spotkan tematycznych. Pietro pierwsze b?d^ mialy charakter niewielkiej galerii gdzie zgromadzone zostanq^ pamiqtki zwiazane z rodzin^ Czapskich. Obecnie przygotowywana jest propozycja scenariusza ekspozycji i program funkcjonalno-uzytkowy. Rozpatrywana jest propozycja nadania Pawilonikowi charakteru centrum multimedialnego.
Muzeum im. Emeryka Hutten Czapskiego to nie tylko budynki, ale takze otaczaj^ce jezabytkowe ogrody. Po niezb?dnej rekultywacji bcdaonejednymi z nielicznych na terenie Krakowa ogolnodost?pnymi ogrodami, ktore zachowaly swoj ХІХ-wieczny charakter. Na ich terenie znajd^ si? dwie fontanny, lapidarium (w ktdrym zgromadzone s^ przyklady detalu architektonicznego z wiekow XIV-XIX) oraz sezonowa kawiarenka.
Na otwarcie cz?sci Muzeum remontowanej w ramach projektu „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej” czekac juz dingo nie b?dziemy. Planowany termin otwarcia Palacyku Czapskich to czerwiec 2013 roku. Remont Kamienicy Lozinskich i budowa Pawiloniku Czapskich, rozpoczn^ si? niezwlocznie, jak tylko pozyskane zostan^ na ten cel odpowiednie srodki. Jesli uda si? zrealizowac te wszystkie plany Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego stanie si? jednostk^, ktora l^czac tradycj? z nowoczesnoscia, w kompleksowy sposob zajmowac si? b?dzie tematyk^ numizmatyczn^ (od przechowywania, opracowywania, eksponowanie, poprzez upowszechnianie wiedzy dotycz^cej historii pieni^dza, rozwoj badan dotyczacych konserwacji numizmatow, po gromadzenie spuscizny po numizmatykach), nie zapominajqc przy tym o wielkiej roli darczyncow, dzi?ki ktorym powstalo samo muzeum jak i mieszcz^ce si? w nim zbiory, przy szczegolnym uwzgl?dnieniu daru i roli w jego rozwoju Rodziny Czapskich.
Возыіяк Матэвуш, магістр, Нацыянальны музей у Кракаве (Полыйча).
Ірына Зварыка
МАТЭРЫЯЛЫ ГУТЭН-ЧАПСКІХ У ЗБОРЫ НАЦЫЯНАЛЬНАГА ГІСТАРЫЧНАГА МУЗЕЯ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ
Матэрыялы, зьвязаныя з дзейнасьцю прадстаўнікоў роду ГутэнЧапскіх (Чапскіх), не маглі не трапіць ў збор Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь вельмі шчыльна зьвязаны гэты род з лёсам Мінска і яго ваколіц. Але назапашванне акрэсьленых матэрыялаў не было мэтанакіраваным, ніхто ў савецкі і постсавецкі час не ставіў задачу стварыць адмысловы фонд Чапскіх для ўшанавання іх памяці. Матэрыялы акумуляваліся ў музэі спарадычна. На сённяшні дзень у нашым музэі захоўваецца больш за 30 прадметаў, аўтэнтычных і капійных, так ці інакш зьвязаных з жыццём і дзейнасьцю прадстаўнікоў роду Гутэн-Чапскіх. Матэрыялы гэтыя знаходзяцца ў наступных сямі калекцыях:
- выяўленчага мастацтва (4 адз.1);
- дакумэнтаў (14 адз., з іх 7 аўтэнтычных, 7 капійных);
- картаў, планаў, схем (2 адз.);
- каштоўных металаў і камянёў (1 адз.);
- сфрагістыкі (2 адз.);
- фалерыстыкі (3 адз.);
- фотадакумэнтаў (6 адз.).
Частка з іх экспануецца ў стацыянарных экспазіцыях музэя, частка захоўваецца ў фондасховішчах2. Назавём даты і крыніцы паступлення гэтых матэрыялаў. Найбольш раннія паступленні адносяцца да 1920-х гт. Гэта збор Беларускага Дзяржаўнага Музэя (БДМ, цяпер Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь) у першы перыяд яго дзейнасці. У гэты час у музэй паступіў комплекс аднатыповых дакумэнтаў інфармацыйпых афішулётак, якія адлюстроўвалі дзейнасьць Мінскай гарадской думы ў 1892, 1893, 1896 гг. (часу першай і другой кадэнцыі Караля Чапскага (1860-1904) на пасадзе мэра Мінска) разам 5 адзінак3. Лёс іх не быў простым. У красавіку 1944 г. гэтыя дакумэнты разам з мноствам іншых музэйных прадметаў былі вывезенымі ў Германію. У 1948 г. рээвакуіраваны ў Беларусь і толькі ў 1965 г. праз Беларускі дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны (далей -
1 Скарот “адз.” адзінка захоўвання (музэязнаўчы тэрмін).
2 У часе правядзення Канферэнцыі ў музэі была зладжана сьпецыяльная выстава, на якой экспанаваліся матэрыялы, што знаходзяцца ў фондасховішчах.
3 Згодна з інвентарнымі нумарамі колішняга БДМ на гэтых прадметах. Аднак гэтая пазіцыя (час паступлення) патрабуе дадатковых дасьледаванняў і ўдакладненняў.
музэй вайны) чатыры з іх вярнуліся ў наш збор (у той час Дзяржаўны музэй БССР). У гэтым жа БДМаўскім комплексе знаходзіўся яшчэ адзін прадмет такога ж кшталту афіша з пастановамі Мінскай гарадской думы 1893 г. аб нумарацыі дамоў у Мінску4. Але гэты дакумэнт вярнуўся да нашага збору з Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музэя ў 1962 г. і таксама з рээвакуацыі. 3 той жа самай крыніцы, Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музэя ў 1967 г. разам з іншымі, непрофільнымі для гэтага збору матэрыяламі да нас трапіла паштоўка, выдадзеная на пачатку 1920-хгг. арганізацыяй “Беларускі Чырвоны крыж”5. На адвароце па-беларуску і па-французску выдрукавана “Менск. Вайсковы шпіталь”. На паштоўцы добра знаёмы будынак, палац Чапскіх на рагу былых вуліц Падгорнай і Скобелеўскай (цяпер раён скрыжавання вуліц К. Маркса і Чырвонаармейскай). Штамп на адвароце сьведчыць аб прыналежнасьці гэтай паштоўкі да збору БДМ.
Пачынаючы ад 1961 г., на працягу амаль усяго дзесяцігоддзя з розных крыніц у музэй прыходзіла па адной-дзве, не болей за шэсьць, адзінак прадметаў, зьвязаных з Чапскімі. Да прыкладу, у сьнежні 1961 г. Белдзяржмузэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны перадаў нам пячаткуклішэ з гербам Ляліва (гербам, якім карысталася мноства родаў, у т. л. Чапскія)6. Гэты прадмет у даваенны час знаходзіўся ў зборы Беларускага музэя імя Івана Луцкевіча ў Вільні. Пасьля яго ліквідацыі ў 1945 г. ён трапіў у Гістарычны музэй Літвы, адтуль у музэй вайны, а затым ужо да нас.
КНІГІ ОНЛАЙН
