Жыццё айчыне, гонар нікому
Матэрыялы міжнар. навук. канферэнцыі
Выдавец: Віктар Хурсік
Памер: 254с.
Мінск 2010
Obecnie, dzi^ki wspomnianym darom uzupelnianym poprzez dokonywane przez Muzeum Narodowe w Krakowie zakupy kolekcja numizmatyczna Muzeum Narodowego w Krakowie liczy ponad lOOtysi^cy obiektow i nalezy do najwi^kszych w Polsce. Jej zasadnicza cz^sc stanowi zbior monet, medali i banknotow polskich i z Polsk^ zwiazanych, ktory bez zbytniej przesady moze zostac uznany za najlepsz^ na swiecie kolekcja tego typu. Kolekcja Emeryka Hutten-Czapskiego wci^z stanowi trzon tych zbiorow, nie tylko pod wzgledcm jakosci ale i liczby obiektow (obecnie jest to ok. 1/10 calosci zbiorow numizmatycznych). W 2013 roku najcenniejsze obiekty zostanq, udost^pnione szerokiej publicznosci w ramach nowej stalej ekspozycji w Palacyku Czapskich w Krakowie. Mamy rowniez nadziej?, ze droga wytyczona niegdys przez Rodzin? Czapskich poprowadzi kolejne pokolenia ofiarodawcow do wzbogacania numizmatycznych skarbow nowymi darami.
Бодзэк Яраслаў, доктар, Нацыянальны музей у Кракаве (Польшча).
46 О osobie Lecha Kokocinskiego і jego darze patrz J. Bodzek, „Lech Kokocinski (ur. 1944)”, [w:] Bodzek, Korczynska, Memoriae donatorum . ,.s. 72nn.
Mateusz Wozniak
MUZEUM IM. EMERYKA HUTTEN CZAPSKIEGO NOWA PERSPEKTYWA
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego Oddzial Muzeum Narodowego w Krakowie, polozone jest na trzech parcelach (ul. Marszalka Jozefa Pilsudskiego 1012-14), na ktorych stoja cztery budynki: Palacyk Czapskich i przylegajqcy do niego Pawilon Muzealny oraz Kamienica Loziriskich wraz z oficyna. Wszystkie te zabytkowe obiekty posiadaj^ rowniez chronione jako zabytkowe ogrody. Najwazniejszym obiektem Muzeum Czapskiego jest Palacyk wraz z Pawilonem Muzealnym i to nie tylko ze wzgl?du na fakt, iz byly one zacz^tkiem jego dzisiejszego ksztaltu, ale przede wszystkim na ich wiodaca rol? w kreowaniu charakteru calego muzeum. Przechowywana jest w nich bowiem najlepsza na swiecie kolekcja polskich monet, medali i banknotow. Ten tworzony od roku 1883 zbior, w spektakulamy sposob wyniesiony ponad wszystkie istniej^ce wowczas i dzis kolekcje muzealne i prywatne dzi?ki przekazanej kolekcji Emeryka HuttenCzapskiego, liczy obecnie ponad 100.000 obiektow. Wybuch II Wojny Swiatowej, a nast?pnie ciagn^ce si? od zarania Muzeum Narodowego w Krakowie klopoty lokalowe i finansowe spowodowaly jednakze, iz Muzeum im. Emeryka HuttenCzapskiego zamkn?lo swe podwoje na lat niemal 70, udost?pniajqc ukryte tarn skarby jedynie na wystawach czasowych. W ci^gu tych kilkudziesi?ciu lat znacznemu pogorszeniu ulegl stan techniczny obiektu, ktory pelniac funkcje magazynowe (m.in. przechowywane tu byly dzis eksponowane w Palacu Biskupa Ciolka obiekty Dziahi sztuki cerkiewnej i Dziahi polskiego malarstwa i rzezby do roku 1794) nie mogl bye poddany remontowi. Sytuacja zmienila si? wraz z zakonczeniem remontow dwoch nalezacych do Muzeum Narodowego budynkow Palacu Biskupa Ciolka i Kamienicy Lozinskich, co pozwolilo na oprdznienie pomieszczeri Palacyku Czapskich i przyst^pienia do prac projektowych i remontowych. Ich pierwsza cz?sc (remont dachu) zostala sfinansowana z funduszy Spolecznego Komitetu Odnowy Zabytkow Krakowa (SKOZK). Szans^ na zrealizowanie wszystkich zamierzen Muzeum Narodowego (ktorych koszt zostal okreslony na poziomie 23 milionow zlotych netto) stala si? mozliwosc aplikowania o srodki Unii Europejskiej b?dace w dyspozycji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Srodki te przyznawane byly na zasadzie konkursu projektow, na ktorego potrzeb? zostal przygotowany projekt o nazwie „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie”. Po roku pracy nad przygotowywaniem licz^cego lOOOstron wniosku aplikacyjnego projekt zostal zlozony do oceny. Aby mial on odpowiednie wsparcie zostal powolany Komitet Honorowy w sklad ktorego weszli: Bogdan Zdrojewski Minister Kultury i
Dziedzictwa Narodowego, Slawomir Skrzypek Prezes Narodowego Banku Polskiego , Jerzy Miller Wojewoda Malopolski, Marek Nawara Marszalek Wojewodztwa Malopolskiego, Prof. Jacek Majchrowski Prezydent Miasta Krakowa, DrJaroslaw Gowin Posel na SejmRP VIkadencji, Henryk Wozniakowski Prezes Towarzystwa Przyjaciol Muzeum im. Emeryka HuttenCzapskiego, Prof. Borys Paszkiewicz Przewodniczqcy Komisji Numizmatycznej Polskiej Akademii Nauk, Prof. Mariusz Mielczarek Prezes Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, Prof. Stanislaw Suchodolski Numizmatyk, Czlonek Polskiej Akademii Umiej?tnosci, Mec. Lech Kokocinski Prezes Honorowy Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego i Henryk Wozniakowski Prezes Towarzystwa Przyjaciol Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego.
4 lutego 2009 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski oglosil wyniki I konkursu do XI Priorytetu Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Srodowisko". Na 113 zgloszonych wnioskow Minister zarekomendowal do fmansowania 28. W kategorii "Dziedzictwo" pierwsze miejsce az 56 punktow na 62 mozliwych uzyskal projekt Muzeum Narodowego w Krakowie "Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej". Kwota przyznanego dofinansowania wynosi ponad 19 mln zlotych (netto). Pozostala cz?sc niezbydna do zrealizowania zabezpieczone zostala zabezpieczona z budzetu panstwa.
14 maja 2009 r. w Palacyku Czapskich przy ul. Pilsudskiego 12 odbylo si? uroczyste spotkanie z Panem Bogdanem Zdrojewskim, Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, inaugurujace projekt „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej”, na ktorym podpisani umow? na jego realizacj?.
Palacyk Czapskich realizacja projektu „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej”
Glownym celem tego projektu jest kompleksowy remont Palacyku i otaczaj^cego go ogrodu. W jego wyniku powstanie nowoczesna placowka poswi?cona numizmatyce spelniaj^ca wszelkie standardy jakie wspolczesnie powinno spelniac muzeum. W ramach projektu zalozono takze konserwacje 500 mo net wraz z badaniami metalograficznymi i digitalizacj? 2000 obiektow.
Dzialalnosc muzeum, mimo ze skupiona b?dzie glownie wokol numizmatyki i historii picniadza polskiego, nie b?dzie jednak ograniczac si? tylko do tego zagadnienia. Nie sposob bowiem jest mowic o historii mennictwa polskiego w oderwaniu od mennictwa europej skiego, w tym takze okresu starozytnosci. Moneta czy banknot nie mog^byc takze traktowane jedynie jako zrodlo historyczne, dzielo sztuki czy obiekt kolekcjonerski, ale niezwykle istotne jest przedstawienia kontekstu w jakim funkcjonowaly i zwigzanych z tym zagadnien tj. sila nabywcza, wartosc pienigdza w czasie, polityka fiskalna panstwa, psucie pieniadza, zagadnienie inflacji, zysku menniczego, falszowania
znakow pieni?znych, czy chocby dawne metody oszcz?dzania itp. Wspolczesne zagadnienia z zakresu ekonomii, czy polityki pieni?znej paristwa, mozna thimaczyc ilustrujac przykladami z poprzednich wiekow. Dodatkowo cz?sc dzialalnosci b?dzie zwiazana z konserwacjX (w tym takze konserwacj^ prewencyjnq) numizmatow i wykorzystywania do ich badania i interpretacji metod fizyko-chemicznych.
Cz?sc ekspozycyjna
Najwazniejsz^ cz?scia muzeum b?dzie wystawa stala, ktora zajmie wi?kszosc powierzchni ekspozycyjnej Palacyku. Zaprezentowane na niej zostana najcenniejsze numizmaty ze zbiorow MNK oraz cz?sc kolekcji starodrukow, r?kopisow i map, ktorych kolekcjonowanie bylo, obok numizmatyki drugq,pasj^Emeryka Hutten-Czapskiego.
Wystaw? rozpoczynaja monety antyczne, co b?dzie stanowic wst?p do omawiania historii mennictwa sredniowiecznego i nowozytnego oraz obiegu monety na terenach dzisiejszej Polski w czasach przedpiastowskich. W kolejnej sali wystawione b?da monety reprezentuj^ce mennictwo polskie od czasow najdawniejszych (tj. od Boleslawa Chrobrego) po kres mennictwa sredniowiecznego (po ostatnie emisje Aleksandra Jagiellonczyka). L^cznikiem miedzy tymi dwiema cz?sciami b?dq_ monety stanowiace obiegajace na terenie obecnego terytorium Polski z przed pierwszych emisji narodowych (monety arabskie, zachodnioeuropejskie). W przewiazcc miedzy Palacem a Pawilonem Muzealnym znajdtl swoje miejsce pamiatki po Emeryku Hutten-Czapskim. W znajdujacej si? na parterze glownej sali Pawilonu, obecnie zajmowanej przez pracownie i magazyny Gabinetu Numizmatycznego, po renowacji i rekonstrukcji oryginalnego ХІХ-wiecznego wyposazenia skladajqcego si? w zachowanej cz?sci z zabudowy meblarskiej (szafy biblioteczne) i stolarki, umieszczona zostanie wystawa obrazuj^ca dzieje monety i medalu polskiego okresu renesansu i baroku oraz ostatnich emisji okresu krolewskiego. Z sali tej, poprzez zabytkowg klatk? schodowa, przez ktor^ pierwotnie prowadzilo gldwne wejscie do Muzeum, przechodzic si? b?dzie na pi?tro pierwsze. Cigg wystawy numizmatycznej przerywa zabytkowa biblioteka z zachowana zabudowy meblarska i gablotami wystawienniczymi, w ktorej zaprezentowana zostan^ starodruki, r?kopisy i mapy. Kolejne sale znajduj^ce si? juz na terenie Palacyku poswi?cone zostana kolekcji r?kopisow (w tym numizmatycznych), zbioru kartograficznego i pierwszych polskich banknotow. Kolejne pomieszczenia to wystawa monet i banknotow od XIX w. do roku 1939. Pohidniowa duza sala pierwszego pi?tra przeznaczona zostanie na wystawy czasowe.
Na zakonczenie ci^gu zwiedzania znajdzie si? sala poswi?cona zainteresowaniom kolekcjonerskim i tworczym pozostalym czlonkom Rodziny Czapskich. Pamiatki zwi^zane z rodem Czapskich znajd^ si? tez w holu z
ktorego prowadza schody do holu parteru, ktore to zejscie zamyka ciag ekspozycyjny. Dia ulatwienia odbioru wystawy przewidziano montaz 40 stanowisk multimedialnych wyposazonych w ekrany dotykowe, ktore pozwola m.in. na ogladanie numizmatow w duzych powi?kszeniach.
Zespol Gabinetu Numizmatycznego
Kolejnym niezwykle waznym elementem calego projektu Muzeum jest Zespol Gabinetu Numizmatycznego, ktory stanowi wydzielonq, odizolowana od cz?sci ekspozycyjnej cz?sc. W jego sklad wchodzaj ogolnodost?pna czytelnia (w ktorej b?dzie mozna korzystac z liczacej ponad 4000 pozycji biblioteki) mogaca pelnic funkcj? niewielkiej sali wykladowej, pokoj kwerend, oraz skarbce. Niezwykle istotnym b?dzie powi?kszenie powierzchni magazynowej Gabinetu Numizmatycznego, ktorego kolekcje rozwija si? bardzo dynamicznie (od roku 2000 pozyskano niemal 20 tysi?cy obiektow).
КНІГІ ОНЛАЙН
