КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
23 лютага 1973 г. у памяшканні клуба Саюза пісьменнікаў БССР адбыўся вечар у гонар 80-годдзя Максіма Гарэцкага, які адкрыў Аляксей Кулакоўскі. Слова пра пісьменніка сказаў доктар філалагічных навук Алесь Адамовіч. Ён праз два гады спачатку ў часопісе «Полымя», а пазней (1980) асобнай кнігай выдаў манаграфію «Браму скарбаў сваіх адчыняю...», дзе падкрэсліў, што М. Гарэцкі займае «месца класіка беларускай літаратуры побач з Купалам, Коласам, Багдановічам». 3 успамінамі пра брата «Сацыяльны аптымізм Максіма Гарэцкага» выступіў Гаўрыла Гарэцкі. На гэты юбілей пісьменніка адклікнуліся газеты «Літаратура і мастацтва» (16 лютага 1973 г.) артыкулам Э. Золавай «Самабытнасць», «Знамя юноста» (16 лютага) — Э. Іофе «Макснм Белорус», «Голас Радзімы» (сакавік) — Станіслаў Шушкевіч «Летапісец вялікіх падзей» і «газета беларусаў у вольным свеце» «Беларус» (люты) — Раман Шарупіч «Максім Гарэцкі (На 80-я ўгодкі ад нараджэння)». 18лютага 1983 г. Мінскі гаркам КПБ і Саюз пісьменнікаў БССР правялі ў Доме літаратара ўрачысты вечар, прысвечаны 90-годдзю з дня нараджэння Максіма Гарэцкага. Вечар адкрыў і вёў Максім Танк, слова пра жыццёвы і творчы шлях пісьменніка сказаў член-карэспандэнт АН БССР Алесь Адамовіч Успамінамі і думкамі падзяліліся Янка Брыль, Заір Азгур, Максім Лужанін, Ніл Гілевіч, Барыс Сачанка, Міхась Мушынскі, Віктар Карамазаў. 3 успамінамі «У вянок памяці Максіма Гарэцкага» выстушў Гаўрыла Гарэцкі. Акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы паставіў драматычны абразок «Салдат і яго жонка», які быў паказаны на сцэне Дома пісьменніка, а затым і на тэлебачанні ў выдатным выкананні Марыі Захарэвіч і Генадзя Гарбука. Многія газеты адзначалі гэтую дату. «Літаратура і мастацтва» ў той жа дзень змясціла вялікі партрэт пісьменніка, шмат фатаграфій з сямейнага архіва і шэраг артыкулаў А. Адамовіча, М. Стральцова, М. Мушынскага, А. Ліса, В. Маслоўскай, В. Шаранговіча, А. Сухога, К. Кулакова, А. Янкоўскага, В. Карамазава, а пазней — пра святочную вечарыну ў Доме літаратараў «3 сузор’я класікаў»; пра навуковую канферэнцыю ў Акадэміі навук БССР «Пісьменнік — наватар і вучоны», на якой з дакладамі выступілі многія літаратуразнаўцы і пісьменнікі; пра ўрачысты вечар у актавай зале Беларускай сельскагаспадарчай акадэмп ў Горках, на якім выступілі М. Мушынскі, В. Карамазаў, Г Гарэцкая, У. Ліўшыц, П. Шумскі, Р. Гарэцкі і інш.; надрукавала ўрыўкі з твораў і запісы, якія перадала дачка шсьменніка Галша Гарэцкая з яго архіва і якія раней яшчэ нідзе не публікаваліся У часопісе «Беларусь» (№ 2) У Гніламёдаў надрукаваў артыкул «3 сузор’я Купалы і Коласа», а ў № 10 выйшаў артыкул Алеся Адамовіча «Багацце таленту». У розных газетах выйшлі артыкулы з характэрнымі назвамі: «Пісьменнік самабытнага таленту» (Д. Бугаёў, «Звязда»), «Жыве яго слова» (А. Сідарэвіч, «Чырвоная змена»), «Талент шматгранны, самабытны» (М. Мушынскі, «Голас Радзімы»), «Правда— нашіучшая дорога...» (Л. Заремба, «Советская Белоруссня»), «Волшебнмк с острова Патмос» (Л. Ломсадзе, «Вечернмй Ммнск»), «Масштабность таланта» (Д. Бугаёв, «Сельская газета»). 100-годдзе з дня нараджэння Максіма Гарэцкага (18лютага 1993 г.) — вяршыня ўсіх юбілеяў, сапраўднае і канчатковае вяртанне пісьменніка і яго спадчыны. Тады быў час кароткай, але моцнай хвалі нацыянальнага Адраджэння, калі была прынята Дэкларацыя прадзяржаўны суверэнітэт БССР, беларуская мова абвешчана адзінай дзяржаўнай мовай, наша краіна атрымала назву Рэспубліка Беларусь і зацверджаны дзяржаўны герб «Пагоня», а дзяржаўным сцягам — бела-чырвона-белы сцяг Ужо 25 жніўня 1992 г. Камісія Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь па адукацыі і захаванні гістарычнай спадчыны (старшыня Ніл Гілевіч) пастанавіла: «1. Прапанавайь Міністэрству кулыпурыў тэрмін да 7 верасня 1992 года стварыць рэспубліканскі юбілейны камітэт па падрыхтоўцы і правядзенні ў рэспубліцы 100-годдзя з дня нараджэння М. Гарэцкага. Старшынёй аргкамітэта рэкамендаваць зацвердзіць намесніка Міяістра культуры Беларусі Гілепа У. А. Юбілейнаму аргкамітэтуў тэрмін не пазней 20 верасня г. г. прадставіцьу Камісію план арганізарыйныхмерапрыемстваў. прысвечаных 100-годдзю з дня нараджзння М. Гарэцкага. 2. Падтрымаць прапанову выканкама Горацкага гарадскога Савета народных дэпутатаў Магілёўскай вобласці аб пашырэяні ў г. Горкі гістарычна-этнаграфічнага музея са стварэннем на яго базе ў кватэры, дзе ў 1926-1928 гг. жыў вяіікі дзеяч беларускай культуры. спецыяіьнага філіяла—музея-кватэры імя М. Гарэгікага. Даручыць Горацкаму гарвыканкаму (старшыня Рэндаў В. Я.) да 01.01.1993 вырашыць пытанне аб выдзяленні жыллёвай тошчыўадным зузводзімыху горадзе новых дамоў для адсялення сям ’і з былой кватэры М. Гарэцкага. 3. Прасіць выканкам Магілёўскага абласнога Савета народных дэпутатаў (нам. старшыні Касгіюкевіч Я. В.) аказайь дапамогу выканкаму Мсціслаўскага райсавета народных бэпутатаўу завяршэнні да 15 ліспшпада 1992 г. будаўніцтва дарогі-пад 'езда з асфалыпаваны.м пакрыццём дамузея М. Гарэцкагаў в. Малая Багаііькаўка. 4. Прасіць Міністэрства сувязі і інфарматыкі Беларусі (Грыцук I.) выпусціць паштоеую марку і канверт, прысвечаныя юбілею М. Гарэцкага 5. Прасіць Міністэрства інфармацыі Беларусі (Бутэвіч A. I.) станоўча вырашыць пытанне аб дадатковых выданнях у гонар 100-годдзя з дня нараджэння выдатнага дзеяча беларускагі культуры, аменавіта — выдаць навуковыя іметадычныя дапаможнікі для выкладчыкау навучальных устаноў і студэнтаў па вывучэнні і прапагандзе жыцця і творчай дзейнасці Максіма Іванавіча Гарэцкага. 6. Рэкамендаваць кіраўнікам упраўленняў і аддзелаў культуры выканкамаў абласных, Мінскага гарадскога, раённых і гарадскіх Саветаў народных дэпутатаў v лютым-студзені 1993 года правесціў гарадах і раённых цэнтрах, ва ўсіх установах кулыпуры рэспублікі юбілейныя чытанні, прысвечаныя жыірію і творчасці Максіма Гарэцкага. 7. Рэкамендавагіь Міністэрству адукацыі Беларусі і яго органам намесцах прыняць актыўны ўдзел ваўсіх юбілейных мерапрыемспівах, прысвечаных 100-годдзю з дня чараджэння М. Гарэцкага. Старшыня камісіі Н. С. Гілевіч». Упраўленне культуры выканаўчага камітэта Мінгарсавета (начальнік А. Я Пятровіч) паведаміў: «Паведамляем, што адпаведяарашэнню Міягарвыканкама № 460 ад 20 жніўня 1992 г. «Аб нашіенш вуліц у мікрсіраёнах «Сухарава-1-4» вуліцы, якая праходзіць уздоўж мікрараёнаў «Сухарава-1, 3, 4, 5, 7», прысвоена імя класіка беларускай літаратуры Максіма Гарэцкага. У цяперашні час падрыхтаваны праектрашэння выканкама гарсавета, адпаведна якому будзе ўстаноўлена мемарыяльная дошка на былым будынку Іябелькульта па вул. Рэваіюцыйнай, 15, дзе прайаваў Максім Гарэцкі, з тэкстам наступнага зместу: «Туту 1925 годзе ў Інстытуре беларускай культуры працаваў Максім Гарэцкі — выдатны беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч». 16 верасня 1992 г. міністр культуры Рэспублікі Беларусь Я К. Вайтовіч выдаў загад аб стварэнні аргкамітэта па падрыхтоўцы і правядзенні ў рэспубліцы юбілейных урачыстасцей, старшынёй якога прызначыў У А. Гілепа, намесніка міністра культуры Рэспублікі Беларусь. У склад аргкамітэта ўключана 29 чалавек. У кастрычніку У. А. Гілеп зацвердзіў план падрыхтоўкі асноўных мерапрыемстваў. «1. Арганізайыйныя пытанні 1. Падрыхтаваць і ўнесці на разгляд Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь праекты пастаноў «Аб прысваенні імя М. Гарэцкага Гораркай раённай цэнтральнай бібліятэцы», «Аб нрысваенні імя М. Гарэцкага Курманаўскай сельскай бібліятэцы Мсціслаўскага раёна» студзень, 1993 Магілёўскі аблвыканкам, МК 2. Правесці выязное пасяджэнне Аргкамітэтаў Магілёўскай вобласці з наведваннем Горацкага і Мсціслаўскага раёнаў кастрычнік, 1992Гілеп У.А., Касцюковіч Н. В. 3. Звярнуцца да Міністэрства сувязі і інфарматыкі Беларусі з прапановай па выпуску паштовай маркі / канверта, прысвечаных М. Гарэцкаму верасень, 1992 Міністэрства кулыпуры 4. Устанавіць мемарыяльную дошку ў гонар М. Гарэцкага ля будынка Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі ў г. Горкі студзень 1993 Рэндаў В. Я., Горацкі гарвыканкам 5. Устанавіць бюст пісьменніка ў Горацкай раённай бібліятэцы студзень-люты, 1993 Горацкі гарвыкаякам 6. Вывучыць пытанне іўнесці на Аргкамітэт па стварэнні музея-кватэры імя М. Гзрэцкага як філіяла Горацкага гісторыка-этнаграфічнага музея кастрычнік—лістапад, 1992 Каваленка В. А. Ін-т літаратуры імя Я. Купалы АН 7. Распрацаваць каштарыс выдаткау для правядзення ўрачыстасцей іншых мерапрыемстваў да юбілею кастрычнік, 1992 Магілёўскі аблвыканкам, МК 8. Аказаць дапамогу Мсфслаўскаму райвыканкаму ў завяршэнні будаўнійтва барогі-пад ’ездаз асфальгпавым пакрыццём да музея М. Гарэцкага ў в. Малая Бага^ькаўка Магілёўскі аблвыканкам Юбілейныя мерапрыемствы 1. Урачыстае пасяджэнне, прысвечанае 100-годдзю з дня нараджэння М. Гарэцкага ў г. Мінску ў памяшканні тэатра імя Я. Купапы люты, 1993 Міністэрства кулыпуры, Саюз пісьменнікаў, АНРБ 2. Урачысты вечар, прысвечаны 100-годдзю з дня нараджэння М. Гарэцкага ў г. Горкі Магілёўскай вобласф ў памяшканні Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі люты, 1993 Горацкі гарвыканкам 3. Навуковая юбілейная канферэтіыя. прысвечаная М. Гарэцкаму люты, 1993 АН РБ, Ін-т літаратуры і.мяЯ. Купалы 4. Прэзентацыя кнігі М. Гарэцкага «Гісторыя беларускай літаратуры» (з нагоды неравыдання) у Наі]ыянаіьнай бібліятэцы Беларусі студзень-люты, 1993 Міністэрства інфармацыі, Міністэрства культуры, API, Саюз пгсьменнікаў РБ 5. У друку, на тэлебачанні і радыё перадачы аб жыцці і творчасгр М. Гарэцкага 1992-1993 гг. Міністэрства інфармацыі, Міністэрства культуры, Саюз пісьменнікаў 6. У школах, сярэдніх і вышэшйых навучальных устачовах рэспублікіўрокі, літаратурныя чытанні, прысвечаныя юбілею М. Гарэцкага студзень-люты, 1993 Міністэрства адукацыі 7. Ва ўстановах культуры (клубах, музеях, бібліятэках) рэспублікі літаратурныя вечарыны, выставы, кніжныя выстаўкі, літаратурныя чытанні, пастаноўкі аднаактовых п 'ес па драматургіі М. Гарэцкага студзень-люты, 1993 Міністэрства культуры, Саюз пісьменнікаў 8. Свята вуліцы імя М. Гарэцкагаў г. Мсціслаў студзень, 1993 Мсціслаўскі райвыканкам 9. Фотавыстава «М. Гарэцкі — жыйцё і творчасйь» з праглядам слайд-фільмаў Горацкай карціннай галерэі