Жывёльны свет
Тэматычны слоўнік
Выдавец: Беларуская навука
Памер: 239с.
Мінск 1999
Хвост
Рухомая частка на заднім канцы цела ў жывёл.
хвосгп м. — агульн. (АЛА, Бялькевіч, Мат. апыт.).
Рэпіца хваста: рэпіцаж. — Мсцісл. (Мат. апыт.), рбпка ж. — Свісл. (СЦБ, Шаталава), кімель м. Жытк., Стол. (ТС).
Храпа
Пярэдняя частка галавы ў буйной рагатай жывёлы.
храпа ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Янкоўскі), храпы мн. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ), храп м. Слаўг., Чэрык. (ЛАБНГ), мыза ж. Навагр., Пух., Слуц., Асіп., Клецк. (ЛАБНГ), мыса (мўса) ж. сл.-маз. г. (ЛАБНГ), мысіна ж. Кобр. (ЛАБНГ), мыльса ж. Ваўк. (ЛАБНГ), пыса ж. паўдн.зах. з. (ЛАБНГ), прыса ж. Лельч., Хойн. (ЛАБНГ), прысы мн. — Драг., Пін. (ЛАБНГ), прыха ж. Бар., Лях., Івац.,
Ганц., Пін. (ЛАБНГ, Шаталава), прыхі мн. — Бяроз., Івац. (ЛАБНГ), мдрда ж. Рас., Мёр., Пол., Гарад., Арш. (ЛАБНГ), губы мн. — Верхнядзв., Пол. (ЛАБНГ), ндздры мн. Беш., Ашм. (ЛАБНГ), нюшка ж. — Тал. (ЛАБНГ), мармўза ж. — Лельч. (ЛАБНГ).
Хрыбетнік
Асноўная частка шкілета, якая складаецца з пазванкоў.
хрыбёт м. — Ьрасл., Паст., Гарад., Брэсц., Лун., Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч), хрббет м. — Малар. (ЛАБНГ), хрыбётнік м. — Нясв., Мсцісл., Чэрык., Хоц., Стол., Добр., Нараўл. (ЛАБНГ, 3 нар. сл., Мат. апыт.), хрыбціна ж. — Мсцісл., Чэрык., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч), хрыбёцвіна ж. — Чав. (ЛАБНГ), хрыбёсніца ж. — Драг. (ЛАБНГ), хрыбётная косць (кбстка) — Мёр., Смарг., Шчуч., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ), спінная косць — Дзятл. (ЛАБНГ).
Цела
Тулава, корпус жывёлы, птушкі.
цёла н. — агульн. (Мат. апыт.), цёлеса н. — усх.-пал. р. (ТС, ЖС).
Цыцка
Малочны сасок у млекакормячых жывёл.
цыцкаж. — сярэд.-бел. г., паўдн.-зах. д. (ЛАБНГ, ЖС), цыцка ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ), сіська (сіська) ж. — паўн. р. (ЛАБНГ), сдска ж. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ), сыска ж. — Докш. (СПЗБ), дбйка ж. Брасл., Паст., Астр., Леп., Клім., Касц., Кобр., Драг., Іван., Стол., Буда-Каш., Гом., Рэч., Добр., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, ЖС), сасілы мн. Гарад. (НЛ).
Чэрава
Бруха, жывот, дзе знаходзяцца печань, страўнік, кішэчнік, селязёнка і іншыя органы.
чэрава н. — паўдн.-зах. д., акрамя Гродз. р. (ЛАБНГ, ЖС, ЛП, Насовіч, Станкевіч), брух м. — Астр., Ашм., Bo-
ран. (ЛАБНГ), брўха н. — паўн.-усх. д. (ЛАБНГ), трыбўх, трабўх м. — гродз.-бар. г., паўн.-усх. д. (ЛАБНГ), траблд н. — Чач. (Мат. Гом.), трублд м. Рас. (ЛАБНГ,Шаталава), тэльбухм. экспр. Драг., Стол., Кобр. (ЛАБНГ, ТС), каўбўх м. экспр. Бял. (ЛАБНГ), каўдўн м. — Брэсц., Жаб. (ЛАБНГ), жывдт м. — Брэсц., Гом., Добр., Ветк., Хойн., Браг., Лоеў. (ЛАБНГ), пўза н. — Рас., Чэрв., Кругл., Брэсц., Ветк. (ЛАБНГ, Станкевіч), юкла н. Драг. (ЛП), лантўх м. усх.-маг. р. (Мат. апыт., Насовіч).
2.6. НАЗВЫ НЕКАТОРЫХ 3 ЯЎ У ЖЫВЁЛЬНЫМ СВЕЦЕ
Бялок
Празрыстая частка птушынага яйца.
бялдк м. — агульн. (ЛАБНГ), бялкб н. Іўеў., Маст., Дзятл., Драг. (ЛАБНГ), бялткд н. — Воран. (ЛАБНГ), бялтбк м. — Рас., Пол., Шум., Гарад., Брасл., Астр. (ЛАБНГ).
Вашчына
Пустыя пчаліныя соты з воску.
вашчына ж. агульн., але пераважна паўдн.-зах.д. (АЛА, СПЗБ, ТС, Мат. апыт.), вўза ж. пераважна паўн.-усх. д., Смален. р. (АЛА, СПЗБ, Каспяровіч, Бялькевіч, Дабравольскі).
Воск
Мяккае пластычнае рэчыва, якое выпрацоўваюць пчолы для пабудовы сотаў.
воск м. — агульн. (АЛА, ТС, Бялькевіч), вбсак м. — Шчуч., Бых., Кам., Бяроз., Брэсц., Драг. (№\А),увдск м. Слаўг. (АЛА).
Жабурынне
Жабіная ікра.
жабурэнне н. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Гродз., Шатэрнік), жабарэнне н. — Кобр. (ЛАБНГ), жабурынне н., жабарьінне н. — Бяроз., Іван.. Драг., Стол. (ЛАБНГ), жабурыннік м. — Лаг. (СЦБ), жабур н., жабер м. — Пін.,
Лун., Стол., Жьггк., Лоеў., Буда-Каш. (ЛАБНГ, Янкова), жабернік м. Навагр., Карэл. (ЛАБНГ, Шаталава), жабурыны мн. — Ашм. (ЛАБНГ), кракавінне н. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СЦБ), кракавіны мн. Вілен. р. (ЛАБНГ), кракацінне н. Лаг., Барыс., Кругл. (ЛАБНГ, СЦБ), крактавіны мн. Паст. (ЛАБНГ), крактавінне н. Глыб., Віл., Докш., Краснап., Стаўб. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. сл., Бялькевіч), крахавінне н. — Рас., Пол., Шарк., Беш., Леп., Круп., Бярэз. (ЛАБНГ, Шаталава), крахавікы мн. Верхнядзв. (ЛАБНГ), крдхат м. Віц. (ЛАБНГ), каркавінне н. — Ушацк. (ЛАБНГ), кархавінне н. — Круп., Гор. (ЛАБНГ, СПЗБ), каркацённе н. Стаўб. (СЦБ), картавінне н. — Дубр. (ЛАБНГ),ха/жа»/'«не н. — Клім. (ЛА.БНГ, Бялькевіч), квактанне н. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Станкевіч), кваканне н. Мсцісл., Краснап., Хоц. (ЛАБНГ), квдканне н. -Гарад. (ЛАБНГ), квбкат м. Гарад. (ЛА.БНГ), квок м. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Насовіч), наквахта ж. — Хоц. (ЛАБНГ), грагулле н. — Тал. (ЛАБНГ), крумкацённе н. — Жлоб. (ЛАБНГ), скаля ж., скала ж. — Пін. (ЛАБНГ), ікра жабячая — Гродз., Рэч., Ікра жабяя — Мін., ікра жабная — Карм., ікра (кра) жабіная — Пін., ікра жабская Буда-Каш., ікра (кра) лягўшачая — Пол., Арш., Шкл., Бял., Маг., Бых., Кобр., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі), ікра курап’я — Краснап., ікра курапная — Чав. (ЛАБНГ), дзярўга лягўшкіна — Тал. (ЛАБНГ), нёраст жабіны — Шчуч. (ЛАБНГ), малак.6 жабіна — Хойн. (ЛАБНГ), пёр’елягушкіна — Слаўг. (ЛАБНГ), вбчка жаб’е — Жлоб. (ЛАБНГ), луска жабіна — Воран. (Мат. Гродз.).
Жаўток
Жоўтае рэчыва ў птушыным яйцы.
жаўтбк м. — агульн. (ЛАБНГ), жалтбк м. — Гарад., Астр., Акц., Малар. (ЛАБНГ), жаўтак м. — Лун. (ЛАБНГ), жаўткб н. — Воран., Іўеў. (ЛАБНГ), жалпгкб н. Іўеў. (ЛАБНГ), жавуткб н. Драг. (ЛАБНГ).
Зародак
Арганізм у першы перыяд свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі, назапашанымі ў яйцы.
зарбдак м. Леп., Шкл., Кам. (ЛАБНГ, Мат. апыт.), зарбдыш м. — усх.-маг.р. (ЛАБНГ), нарбдак м. Гор., Буда-
Каш., Рэч., Добр., Браг. (ЛАБНГ), заседзь ж. — мясц. (Станкевіч).
Ікра
Змацаваная сліззю маса зернепадобных яечак, якія адкладваюцца рыбамі, жабамі і іншымі воднымі жывёлінамі.
ікра ж. — агульн. (Мат. апыт.), кра ж. — Барыс. (СПЗБ), нбраст м. Брасл. (СПЗБ), пуп м. ’мяшочак з ікрой у рыбы’ Пол. (3 нар.сл.).
Кал (экскрэменты)
Змесціва кішэчніка, якое выдзяляецца пры спаражненні.
кал м. — агульн. (Мат. апыт.), гаўнб н. агульн. (Мат. апыт.), паслёдкі мн. ’птушыны памёт’ паўдн. р. (НЛГ); асобны камяк калу: гаўняк м. цэнтр. з. (Мат. апыт.), калцёш м. — паўн. р. (Станкевіч), каўцюк м. — усх.-маг.р. (Насовіч, Мат. апыт.).
Купелішча
Месца, дзе купаюцца куры і іншыя птушкі.
купёліійча н. — Брасл. (СПЗБ), купбвішча м. Іўеў. (СПЗБ).
Малако
Белая пажыўная вадкасць, якая выдзяляецца залозамі самак жывёл для выкормлівання дзяцей; семявая вадкасць у самцоў рыбы.
Малако ў жывёл: малакб н. агульн. (Мат. апыт.); малочныя выдзяленні ў каровы перад цяленнем: смала ж., смдлка ж. ~ агульн. (Шаталава, Мат. апыт.), сёра ж. — паўн.-усх.д. (Мат. апыт.); першае малако ў каровы пасля ацёлу: малбдзіва н., малбдзьва н. Слон., Дзятл. (Мат. Гродз.), малдзіва н. усх.-маг. р. (Мат. апыт.).
Малако ў са.мцоў рыбы, сперма: малдкі мн. паўн.усх.д. (ЛАБНГ, Мат. апыт.), малатчак м. Ветк. (Мат. Гом.), малачай м. Буда-Каш., Жлоб., Лоеў., Ветк. (Мат. Гом.), малачан м. Дзятл. (ЖС), пуп м. — Бяроз. (ЖНС), сеч ж. ~ мясц. (Станкевіч), хуць ж. — мясц. (Станкевіч).
Насок
Звужаная частка птушынага яйца.
насдк м. — спарадычна цэнтр. з., зах.-пал. г., усх.-пал. р. (ЛАБНГ), ндсік м. спарадычна ў розных месцах (ЛАБНГ), нос м. спарадычна ў розных месцах (ЛАБНГ, СПЗБ), дзюбак м. ~ Брэсц. (ЛАБНГ), дзюбкаж., дзюбачка ж. памянш. — усх.-маг.р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.), макўшка ж. Рас. (ЛАБНГ), мысік м. Чэрык. (ЛАБНГ).
Перхаць
Дробныя лусачкі рагавых клетак скуры, якія ўтвараюцца ў выніку захворвання.
псрхаць ж. усх.з., цэнтр. з. (ЛАБНГ), пдрхаць ж. Стаўб., Чэрв. (ЛАБНГ), пархдта ж. — Пін. (ЛАБНГ), перхута ж. Навагр. (ЛАБНГ), пдрхі мн. Рас., Тал., Асіп., Кругл., Слаўг. (ЛАБНГ), пдршы мн. — Тал., Асіп., Бых., Слаўг. (ЛАБНГ), парха мн. — Кобр. (ЛАБНГ), пархі мн. — Кам., Брэсц., Малар. (ЛАБНГ), паршаж. — Лоеў. (ЛАБНГ), паршы мн., паршы мн. — зах.-пал. г., Рэч., Лельч., Хойн. (ЛАБНГ), пёрга ж., пярга ж. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ), кбргі мн. — Клім. (ЛАБНГ), кашўта ж. — паўн.-зах. з. (ЛАБНГ), кбшасць ж., кдшуцьж. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ), кбршасць ж., кбшарсць ж. — паўн.-зах.з. (ЛАБНГ, СПЗБ), кашуя ж. — Латгал. р. (СПЗБ), кара ж. Бабр., Карм. (ЛАБНГ), плява ж. Гарад. (ЛАБНГ), луска ж. пераважна ўсх. з. (ЛАБНГ), лупа ж. Драг., Добр., Маз. (ЛАБНГ), лупіны мн. Кам., Кобр. (ЛАБНГ), чашуя ж. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ), шалуха ж. пераважна паўн. р. (ЛАБНГ), шарлуха ж. Гарад. (ЛАБНГ), шалуя ж. Віл. (ЛАБНГ), шалашая ж. Паст., Докш. (ЛАБНГ), лушая ж. Віл. (ЛАБНГ), шамяхаж. — Буда-Каш. (ЛАБНГ), шамяшына ж. — Браг. (ЛАБНГ), самяшына ж. — Par. (ЛАБНГ), шблудзі мн. — Калінк. (ЛАБНГ), плсва ж. Гарад. (ЛАБНГ).
Пропаліс
Клейкае смалістае рэчыва, якое выпрацоўваецца пчоламі і выкарыстоўваецца імі ў якасці будаўнічага матэрыялу.
прапдліс м. — агульн. (Мат. апыт.), клей пчаліны (пчдлны) — Верхнядзв., Воран., Бяроз., Калінк. (СПЗБ, ЛП), кіт пчаліны (пчблны) — Барыс., Ваўк.(СПЗБ).
Пятка
Шырэйшая частка птушынага яйца.
пятка ж. — цэнтр.з. (ЛАБНГ,Шаталава), пята ж. — спарадычна цэнтр.з. (ЛАБНГ), пята ж. Гродз. (ЛАБНГ), пуха ж. паўдн. р., спарадычна паўн.-зах.з., паўднёвы ўсход Мін. р. і паўднёвы захад Маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, Шаталава), пўха ж. — Кобр., Хойн. (ЛАБНГ, Насовіч), пух м. — Смарг. (СПЗБ), пўшкаж. віц.-маг. г. (ЛАБНГ), пўчкаж. — Паст., Астр., Стаўб. (ЛАБНГ), пўнкаж. — Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ), куха ж. — Люб. (ЛАБНГ), каца ж. — усходняя частка гродз.-бар. г. (ЛАБНГ), каца ж. Стаўб., Капыл. (ЛАБНГ, СЦБ), срачка ж., срака ж., ждпка ж. — спарадычна ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, Мат. апыт.).
Слізь
Цягучая і слізкая маса, якая пакрывае цела рыбы паверх лускі.
слізь ж. — агульн. (Мат. апыт.), слінь ж. — Жытк., Стол. (ТС).
Засохлая слізь пад вачамі ў кароў, авечак: парбшкі мн. — Ушацк. (НЛ).
Соты
Ячэйкі з воску, якія робяць пчолы, чмялі і восы для захоўвання мёду і адкладвання яечак.
сдты мн. — агульн. (Мат. апыт.), асбты мн. — Лаг. (Мат. мін.-мал.), вдчкі (бчкі) мн. — Вілен. р. (СПЗБ), паша ж. — Kip. (НС).
Чарвяточына
Дзіркі ў чым-небудзь, праедзеныя чарвямі або лічынкамі насякомых.
чарватдчына ж. — паўн.-усх. д. (Мат. апыт.), чарвятдчына ж. усх.-маг.р. (Мат. апыт.), чэраньж. — Мёр. (НС).
КНІГІ ОНЛАЙН
