Альфуркан татарскі
Каран-тэфсір татараў Вялікага Княства Літоўскага
Паўль Сутэр
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 530с.
Мінск 2009
41 Ap. Hasan = Хасан (сын Алі і ўнук Прарока).
42 Ap. Husayn = Хусайн (сын Алі і ўнук Прарока).
43 Ap. al-imam al-a‘zam = Найвялікшы імам.
44 Ар. АЬй Hanifa = Імам Абу Ханіфа (заснавальнік прававой школы ханафія).
45 Ap. Макік ibn ‘Anas = Імам Малік ібн Анас (заснавальнік прававой школы малікія).
46 Ap. ai-Safi'i = Імам Аш-Шафі‘і (заснавальнік прававой школы шафі'ія).
47 Ap. Ahmad ibn Hanbal = Імам Ахмад ібн Ханбаль (заснавальнік прававой школы ханбалія).
48 Ap. umma = супольнасць мусульман.
49 Ap. Hawa = Ева.
50 Ap. Ibrahim = Абрагам.
51 Ap. Isma’it = Ісмаіл.
52 Перс. namaz = рытуальная малітва.
53 Ap. ‘Izrail = Азраіль (анёл смерці).
54 Ap. sirat = просты шлях; ад гэтага паходзіць польск. / бел. syrat most = мост у той свет (наконт тлумачэння ap. sirat = “шлях” як “мост” параўн. Bobzin (1995), р. 401 f., 450).
15. Альфуркан
zd rizwana55 ‘oddzerj...] rajsk'egd (20) tridzestij dsmij zd hagejew56 ktore ‘umirajo w mek'eju51 iddnc do medineju-^ (21) tridzestij dzewentij zd tesca ‘d iona za swokra (22) ftirdzestij zd tescii ‘a iona zd swekrowii
I (арк. 2b)
Й
d
d
b
w
d
twartek
ponedzelek
sObota
sroda
nedzela
patnica
awtorek
sroda
muharram
80
06
8
10
9
8
safar
h
77
h
b
9
8
1
9
rabi* I
d
>
w
g
7
h
b
z
rabi‘ II
w
g
h
b
d
r
b
gumadi I
d
d
b
w
g
h
g
gumadi II
b
w
r
h
g
z
h
ragab
g
z
h
b
w
d
f
Sa'ban
h
b
z
d
w
g
ramadan
w
g
h
b
7
d
b
Sawwal
h
g
z
r
b
f
d
du al-qa‘da
b
w
d
h
g
7
h
du al-higga
d
w
g
z
h
b
7
I (арк. 3a) (1) {hada fi iman qur’an hatam sarif}59 to jest jak ktore mesecd za kahd koran (2) majeSpec mucherrem60 mesecd za chesenabX i chusejina62 i zd tich Sejchewa Sto nd poli (3) kerbeiejsk'imM pobiti • sefer65 mesecd zaprdrdk'i i owlija’i66 (4) rebbi‘ el-awwel67 mesecd zd muchemmedpraroka i zd tdwariXewjehd abU [be]k'ira№ ‘umer69
55 Ap. Ridwan = Рыдван (вартавы пры варотах Раю).
56 Ap. haggi = той, хто здзейсніў паломніцтва ў Мекку.
57 Ар. Макка = Мекка.
58 Ap. Madina = Медьгна.
59 Ap. hada fi iman = гэта (раздзел) пра веру; ap. qur’an = Каран; hatam = пячатка, канец; ap. karif= высакародны.
60 Ap. muharram = 1-ы месяц ісламскага месячнага года.
6І Ap. Hasan = Хасан (сын Алі і ўнук Прарока).
62 Ap. Husayn = Хусайн (сын Алі і ўнук Прарока).
63 Ap. kayh = шэйх, старэйшына, кіраўнік.
64 Ap. Karbala = Кербела (шыіцкае месца паломніцтва ў Іраку).
65 Ap. safar = сафар (2-і месяц ісламскага месячнага году).
66 Ap. wali (мн. л. awliya’) = патрон, заступнік, святы.
67 Ap. rabi‘ al-awwal = рабі‘ I (3-і месяц ісламскага месячнага года).
68 Ар. АЫі Bakr = Абу Бакр (1-ы халіф).
69 Ap. Umar = Умар (2-і халіф).
‘usman™ ‘elef' (5) rebbi‘ el-ahir22 mesecd zd inSije hagin gemadi el-awwePmeseca za prorock'ije (6) dzeci gemadi el-ahir15 mesecd keinij ielawek za swaju dUSu regeb™ (1) mesecd [za] buiezemcew pelgrimow i zd bespotdmnije duSi $е‘Ьапл mesecd (8) zd muchemmeda remezan™ mesecd zd ummet^ muchemmed proroka SewwaP' zd ojca pec (9) zl el-ke‘deix mesecd za matku swaju pec zl el-chegge*2 mesecd zd ibrahim*2 pro(10) -roke i za tich hagejev^ Std u mek'eju*5 pamerli koinemu delaweku chto moie (11) mec spdsab powinen dwaccac i adzin koran wipec albo najonc (?) ••• (12) perSij kuran {allah rizasi u?un}86 to jest na boieju darohu druhij zd muchemmed (13) praroka trecij koran za ion muchemmeda praroka chediUtu*1 i ‘ejSu** dwartij (14) koran zd fatmu*9 datku prarockaju patij koran zd chesena" i chusejina9' imamaw92 (15) Sostijkoran zd sechabejow92 abu bek'ir" ‘umer95 ‘usman96 ‘elej91 sudmij koran (16) zd welik'ich sechabejow9* osmij koran iebi swjatlosce boiej [!] koran (17) dzewatij koran iebi lechko ‘ezra’iP9 duSa braw dzesatij koran iebi po(18) -seel bild й mogila jedenastij koran Stob choreSa pitalnikom ‘atka(19)
70 Ap. ‘Utman = Усман (3-i халіф).
71 Ap. ‘All = Алі (4-ы халіф).
12 Ap. rabt' al-dhar = рабі' II (4-ы месяц ісламскага месячнага года).
73 Ap. haggi = той, хто здзейсніў паломніцтва ў Мекку.
74 Ap. gumada al-awwal = джумада I (5-ы месяц ісламскага месячнага года).
75 Ap. gumada al-ahar = джумада II (6-ы месяц ісламскага месячнага года).
76 Ap. ragab = раджаб (7-ы месяц ісламскага месячнага года).
77 Ap. Sa'ban = ша'бан (8-ы месяц ісламскага месячнага года).
78 Ap raniadan = рамадан (9-ы месяц ісламскага месячнага года).
79 Ap. umma = супольнасць мусульман.
80 Ap. Sawwal = шаўаль (10-ы месяц ісламскага месячнага года).
81 Ap. dii al-qa'da = зу-ль-ка‘да (11 -ы месяц ісламскага месячнага года).
82 Ap. du al-hagg = зу-ль-хадж (12-ы месяц ісламскага месячнага года).
83 Ap. Ibrahim = Абрагам.
84 Ap. haggi = той, хто здзейсніў паломніцтва ў Мекку.
85 Ар. Макка = Мекка.
86 Цюрк. “Да Божай добразычлівасці.”
87 Ap. Hadiga = Хадзіджа (жонка Прарока).
88 Ap. ‘A'iSa = Аіша (жонка Прарока).
89 Ap. Fatima = Фаціма (дачка Прарока).
90 Ap. Hasan = Хасан (сын Алі і ўнук Прарока).
91 Ap. Husayn = Хусайн (сын Алі і ўнук Прарока).
92 Ap. imam = імам, кіраўнік; той, хто моліцца наперадзе.
93 Ap. sahabi = сябар Прарока.
94 Ар. АЬй Bakr = Абу Бакр (1-ы халіф).
95 Ap. ‘Umar = Умар (2-і халіф).
96 Ap. ‘Utman = Усман (3-і халіф).
97 Ар. ‘АН = Алі (4-ы халіф).
98 Ap. sahabi = сябар Прарока.
99 Ap. ‘Izra'il = Азраіль (анёл смерці).
-zaw dwanastij koran lebi na troch mejscach latwo atkazaw trinastij (20) koran lebi panbog dal swatlosc w mogile trinastij koran (21) lebi panbog mildserdnij daw prijacelem i towariSem petnastij (22) koran lebi charPSoju parsundju z-martwich ustaw Sesnastij koran (23) lebi walneje spasenje za grechi bild sedimndstij koran lebi sirat most100 (24) latwo perejkow osimndstij koran lebi panbog dal ochloda ar$dwujum (25) dzewetnastij koran lebi rizwan'02 rajsk'ije warata aHiniw dwadzestij perSij koran (26) Stob widzew parstinu stworicelskUju dminm tich dwadzestu (27) jednegd koranu lebi dpIdSni ne-bili majonc sposob pec i pdnil
1 (арк. 3b) (1) bohii {amana}104 tem polecac a pan bog tbbe wedlug twajejprozbi (2) dasc amin ya rabbi l-‘alamin}105 ten rejestr wolne do mahili klasc (3) huwa106 (4) {allahu ahad wa-rasulu-hii muhammad}107 ge'efer sedik[m mowil ddproroke jeho (5) milbsci jesli ktorij belewek chobe koran chet'im'09pec pa bijej (6) duki naperwej distij abdest'"" azmim preciw paludna sadz sto raz (7) pej selewat'n' semdzesat raz {nastagfiru llah tabaraka Hah subhana Hah} (8) {wa-l-hamdu li-Hah wa-la ilaha ilia Hah wa-Hahu akbar wa-la hawla wa-la quwata ilia bi-llahi} (9) {l-‘aliyi l-‘azim}112 dwa rek'e‘et'ini chaget™ nemaz"5 pbklani-se {ilahi ya rabbi} (10) {niyat etdiim Iki raka'at [sic!] hagat namazin qilmaga sagdam haqqa qullugu-}
100 Ap. sirat = просты шлях; ад гэтага паходзіць польск. / бел. syrat most = мост у той свет (наконт тлумачэння ap. sirat = “шлях” як “мост” параўн. Bobzin (1995), р. 401 f., 450).
101 Ap. ‘arS = трон.
102 Ap. Ridwan = Рыдван (вартавы пры варотах Рая).
103 Ар. атіп = амінь.
104 Ар. атапа = верыць; (тут: і panu bogu amana = і той, хто ў Пана Бога верыць).
105 Ap. amin ya rabba l-‘alamin = Амінь, о Уладар светаў.
106 Ap. huwa = ён. Займеннік 3 ас. м. р. huwa = “ён” запаўняе ўвесь радок і служыць размежавальнікам у дачыненні да наступнага раздзелу. Пад словам huwa маецца на ўвазе Ён, Алаг.
11,7 Ap. Allahu ahad wa-rasiiluhii Muhammad = Алаг адзін, і Мухамад пасланнік Яго.
108 Ap. Gafar al-Sadiq = Джафар ас-Садык быў шыіцкім імамам і паходзіў па простай лініі ад Алі, 4-га халіфа: ‘All ibn Abi Talib > al-Husayn > ‘АН Zayn al-‘Abidin > Muhammad al-Bakir > Ga'far al-Sadiq (гл. EI-2 y слоўнікавым артыкуле DJA’FAR al-SADIQ).
109 Ap. hatm = пячатка, канец.
110 Ap. dbdast = рытуальнае амыванне перад малітвай.
111 Ap. said (адз. л.), salawat (мн. л.) = прывітанне-добраславенне.
112 Ap. nastagfiru Ilaha tabaraka llahu subhana Ilaha wa-l-hamdu li-llahi wa-la ildha ilia llahu wa-llahu akbaru wa-ld hawla wa-ld quwata ilia bi-lldhi I‘aliyi I‘azimi = Мьі молім Алага пра дараванне; няхай будзе добраславёны Алаг; слава Алагу і хвала Алагу; няма Богаакрамя Алага; АлагНайвялікшы, і няма сілы, і няма моцы, акрамя як у Алага, Высокага, Магутнага.
113 Ар. гак'а = паклон пасля папярэдняга стаяння проста і з двума наступнымі падзеннямі ніц пад час мусульманскага малітоўнага рытуалу.
114 Ap. haga = патрэба. Тут згодна з кантэкстам гэтае слова ўжытае ў значэнні прыназоўніка.
115 Перс. namaz = рытуальная малітва.
(11) {-m allahga uydum qur’anga}116 {allahu akbar subhana-ka allahumma wa-bi-hamdi-ka tabaraka ismu-ka wa-ta‘ala gaddu-ka wa-galla tana’u-ka wa-la ilaha gayru-ka} (12) {bi-smi llahi r-rahmani r-rahimi}ll7e/c/2emdz?18 raz kul huwe lldhu"9 tri razi (13)pec da гйк'е‘еш pdjdzi й гйк'е‘ет na nohi hledzedpec {subhana rabbiya l-‘azim}122 (14) tri razi pej ustajdd pej {sami‘a llahu li-man hamda rabba-na la-ka 1-hamdu} (15) {allahu akbar}123 u segdeju124 leiudpej tri razi {subhana rabbi 1-a‘la}125 (16) dd segdeju126 halawu padimajud mdw {allahu akbar}127 iistan i w driihom (17) rek'e‘et'uni takie jak i w perSim rek'e'et'u pd tim na kalenech i na lewej naze a prawu(18) -ju nijit'™ astawic i nd lewaj naze sedzed et't'echljat''^ pec i nd obedwa (19) pled selam'3' daj гйкаті pb twari ne-hladziwSi jeSbe do segdeju'22 (20) pojdzi nijet'133 {iiahi niyat etdiim sagda qtlmaga allahii siibhanahii va ta'ala} (21) {savabin anin gamna nasib [sic! памылкова замест nasb] aylasun iiahi niyat [qildim] falan ki^inun falan} (22) {ruhi ii?un qur'an hatim [sic!] etmagga ham sagda telavatlarini etmagga}134 u (23) u segdeju'35pej {sagadtu
116 Цюрк. “Мой Божа, O мой Госпадзе, я маю намер выканаць два ракяты абавязковай малітвы. Мая прастэрнацыя і маё шчырае служэнне прызначаныя Богу. Я звяртаюся да Карана.”
117 Ар. allahu akbar subhana-ka allahumma wa-bi-hamdi-ka tabaraka smu-ka wa-ta‘ala gaddu-ka wa-galla jana'u-ka wa-la ilaha gayru-ka bi-smi llahi r-rahmani r-rahimi = Алаг Найвялікшы; слава Табе, о Алаг, і хвала Табе, няхай будзе добраславёным імя Тваё; няхай узвысішіа веліч Твая і павялічыцца ўсхваленне Цябе; Няма Бога, акрамя Цябе. У імя Алага, Міласцівага, Міласэрнага.