Альфуркан татарскі
Каран-тэфсір татараў Вялікага Княства Літоўскага
Паўль Сутэр
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 530с.
Мінск 2009
[арк. 35b] [U] [lb] wele-s-se zabawil (6) rek Uzejir zdbdwilem se dzen jak’ij albo' wencej jak dzen rek ne-dzen dle-se zabawil i Uziru sto lat spojzri-S nd potrawa [2b] cd gotowdles (1) sobe i napoj twdj nic ne-zmenil jak dzis urdbont a zpojzri-S jako-se rossipal osol twdj a to’ Ubinilem tobe abi-s powddal ten c ud lildzem (8) a spoj[zjri [3b] zas nd kosci osla twego’ zgnile jako jich zberami i zebrali-se kosci a pd tim zaras naroslo’ mensem i obiwild k’edi jawno mu to’ stalo’ (арк. 33b) (1) rek ‘uzirteraz jub jd wadomSi be pewne panbog [4b] nd wSistk'e rebi wSechmogonci a k'edi rek ibrdhlm bobe okab mt nech (2) obabe jako’ obiwi was martwich rek [5b] albo’ ne-dawareS ibrahim rek tak jest were tilko b lepej bt-se uspokojilo’ serce moje (3) rek bug wez bworo s-ptasok po urtwaj [6b] glow! i nasip jich pask'em pd tim btiri kurhank'i iibin nd kobdim kurhanku (4) z nich peredzelone pd tim jich klikni imenem mojim prido' dd cebe i [7b] obili i pribegli dd nego’ i ddwedzal-se be pewne panbog jest swenti
niondri (5) podobenstwo tich ktore ofarujo skarbi jich [8b] nd droga bold’ jako’ podo benstwo’ zarno co’ zrodzi sedem (6) klosow’ w kaidim klose sto’ zarnow’
[арк. 36a] [U] [lb] takpanbog prispori ofari Hje zachce bo panbog Sirok'i Idsk'i (7) i we kto’ co daje ci ktore ofarujo skarbi jich [2b] nd droga bold’ a pd tim tego’ ne-idlUjd’ i ne odimujo’ (8) co’ ofarowdli i ne-chwaldn-se tim i пе-wimdwdjd’ tim i ne-trudno’ jich did nich jest zapldta jich й pana boga jich [3b] i ne-bendze strachu nad nimi ani dni (арк. 34a) (1) zafrasujo dobre slowo’ zd k'im mo’wic i odpHscic ial-swoja komu lepSa jest od tak'ej ofari [4b] co-bi-s mal ialdwac i omawdc i trUdnic bo panbog jest (2) bogati swobodni i te ktore bogu werice ne-gubce ofari waSej chlubo [5b] i wimawannem (3) jako ten ktori ofarowal skarbi swoje nd chldbd Ійско’ a ne-weril bogu i dnu ostdtnemu [6b] tak'ego’ po’dobenstwo’ (4) jako podo benstwa giiri kdmennej a nd nej trocho’ pasku zasanej priSed nd nej deig welk'ij i zmil zasew’ s-pask'em tak tel i ten ne-wspo moie-se [7b] (5) nd tak'ej swojej ofari co-se oto starali zaplati ne-bendze bo' panbog ne-prdwddzi nd dobre liidze newernich a tich podo benstwo ktore (6) dfariijd’ [8b] skarbi jich dla mildsci i did wdzendnosci bolej i Shire z-dUSi swojej (7) jako podobenstwo ogrod’ nd row’nim mejscu
[арк. 36b] [U] [lb] i prijdze nd ne deig welk'ij i da pdiitku owd’cdw’ dwa razi sporej d jeielibi ne-priSed deig welk'ij (8) delg wodni bo panbog to [2b] co binice widzi k'edi bi cheat jeden z-was iebi bit (арк. 34b) (1) d nego ogrozu odfUnikow’ i rozinkow’ iebi cekli [3b] s-pod nego’ rek'i jemii’ w tim s-koidego dwo’eii’ (2) i priSla jemu stdrosc d ma dzatk'i nedUie [4b] i prijdze nd ten ogrod’ wdtr goronci w o’nim ogen ipo’pdli to’ (3) tak wldsne aznajmiije bug warnpismo' swoje a jeieli bisce [5b] domisldli i ci ktore wjedinego’ (4) boga werb’ ofariijee s-bistego’ chelal-nego zarobku swegd’ i s-tego’ cd’ wiprawa [6b] dzilismi warn iz zemi dzesencine (5) mace dac a ne-meSajce w to’ zilch wi-obrekannow’ z-tego’ co ofarujece d wi tel ofarow’ -nieji] ne-berce to’ tilko’ [7b]jesli bisce bill bdrzo’ glodni nd to’ (6) i tel wedzee ie pewne panbog jest bogati zlegd’ ne-wezme primuje male ale dobre bo Satan pripomina warn obostwu [8b] i prikazuje warn do z-lich rebej (7) i skompstwa a panbog wziwd was do zbdwenna co’ z-nego’ i od Idsk'i welk'ej bo panbog jest
[арк. 37a] [U] [lb] Sirok’ej Idsk'i i we cd dajece (8) daje niondrosci prordstwd’ komu’ zachce a komu dal mondrosci tedi temu dal dobroci [2b] mnbge (арк. 35a) (1) ne-napomndn-se timi tilko’ ludzi rozUm majonci a co’ kolwek dfardjee z ofari albo obrok wildnbace i znow’ [3b] meSace (2) w skarbi swoje pre to’ pewne panbog wadom tego’ i ne-bendze tdk'im zdlimom od menk'i pek'elnej iadnego’ ratiinku a jeieli jdwno’ dajee sedeku [4b] (3) dobre to’ jest a jeieli mildk'em i dace to ubogim bogumdlcem to lepSd jest warn i dd’wruci (4) od was od [5b] gerechow’ waSich bo panbog co’ wi udink'i hinice wadomi ne od cebe i muchemmedu i ti naprowadziS (5) nd ward tilko’ panbog ndprowddzi [6b] kogo zachce a co’ kolwek dfarujjejce z-dobroci swojej dla diiS waSich a ne dfariijee inadej (6) tilko’ did w’dzendnosci
/ dbl[i]CCd boiegd’ [7b] a co ofarujece [zej skarbu waSego’ pdiitko'wac sami-bendzece i ne-bendze warn w tich iadnej kriwdi (7) i osobliwe did tich ubogich ktore-se [8b] zawarli i poswencili-se nd posliigd boio’ ne-mdgo robic targowac pd drogach jezdzic nd zemi rozmowo jich (8) liidze newadome
[арк. 37b] [U] [lb] za bogatich z nich rechmanstwa i wistreganne wstidu zrdztimece jich s-twari dstidliwej jich ie ne-iebro’ i ne-proSo’ й liidzej (арк. 35b) (1) niCego’ did wstidu tedi cd mace ofarowac [ze] skar [2b] bu waSego’ bo' pewne panbog jeieli wi w tim dace tim wadomi jest ten ktori of aril jo’ nd sedeku skarbi jich tajonce (2) w noci i Iw’l we dne potajemne i jaw [3b] ne did nich jest zdplata jich й boga jich ne-bendze strachu (3) ndd nimi ani-se oni zafrasujo’ a ci ktore [4b] jedzd’ life пе-pdw’stand' inaCej tilko jako' pow' stand’ (4) ci ktore bendze riicdl kadiik z-Setansk'ego do [5b] tknennd tak bendze i tim i to’ za to’ ie mowili pewne kUpecstwo’ tdk-ie jako (5) Ufa ale chelalem UCinilpanbog kupecstwo’ a cherdmdm [6b] Ufa a jeieli pridze mu Upomentanne od boga jego’ (6) i pow’scengne-se nima mu odpuSCanna reCi jego nd wbli boiej [7b] a kto-se odwrUci i bendze brdl Ufa takowe liidze so' towariSmi [!] pek’elnimi (7) oni tarn zostano’ nd wek'i odberd spbr panbog od lift [8b] d chowa i rozmnoii skarb ofarowani bo panbog ne-liibi kaidego' newernika (8) k'efira greSnika pewne ci ktore wero й boga jednego’ i UCink’i
[арк. 38a] [U] [lb] dobre Cino i wstawdjd’ do nemazu i widdjd’ (арк. 36a) (1) zek'dt' i dzesencina did nich pldta jich й pana boga i пі-mdjd’ mec [2b] strachu ndd nimi ani-se tei oni k'edi sdfrdsujo (2) i ludze ktore bogu jednemu Uwerice bdjce-se boga a rucdjce pdiitkowdc od [3b] lifi jeCeli wi bendzece (3) wedzoncimi a jeieli ne-powriicice a ne-bendze ddlej Cinic wedzce ie stall k'afirmi gddni wicencd krew’ waSa cheldl pdzwoldna od bdga i od proroka [4b] jego’ d jeieli t'ewbe i kajet'a UCinice (4) 6to’ dla was isCizna skarbu waSego' ne-kriwdzice jich lifo' i ne kriw'dzice samich sebe is [5b] ciine ddbirace a jeieli stall dlliinici ubogimi ie ddddc (5) triidnd’ Cekajce jim di jim latwd’ bendze a jeieli jim podarUjece ofari jeSCe lepej warn jeieli bisce wi [6b] to wedzeli (6) bdjce-se tego dnd ie pow’ rucice-se w nim do boga pd tim poiitkd’wac bendze kbida duSa [7b] to co’ zardbila (1) i oni w tim ne-bendo’ skriwdzeni i liidze ktore w jednego’ boga werice k’edi poziCace dliig do terminii’ [8b] mandwanego’ (8) nd pisme termin nech napiSe medzi was pisar sprawedliwi nech-se ne-zbrane pisac iebi (арк. 36b) (1) pisali jako’
[арк. 38b] [U] [lb] na-UCil-gd’ panbog tak nech piSe i nech powadd ten ktori jego’ jest skarb ale bdjce-se boga pana karmicela (2) swego’ i nech [2b] ne UmnejSd od tego’ iadnej reCi ale jeieli bendze ten ktori jego’ jest skarb bezrozumni albb’ lat ne-majdncij dlbo’ (3) ne-mo’ie [3b] mowi nema iebi wimowil to sam tedi nech wimowi opekiin jego’ ale sprawedliwe i nech-se oswddCi dwiimd swadkami (4) z-meniow’ waSich a jeieli ne-najdzece dwiich [4b] meniow’ tedi jeden moni a d’we newasti s-tich co radzi bendzece jim (5) [z] swadkow’ [5b] jeieli poblondzi jeden
z nich pripdmni jeden drtigemd nd ostatak a nech-se ne-zbranajo swadk’i [6b] (6) k’edi jich zapdzwo nech-se ne-gnewdjd’ td cd’ napisali-sce choc mall dltig choc welk'i di dd t'erminti’ jego [7b] td warn sprawedliwej (7) dd boga i stawajce did swddebstwa i liej to niielisce meli wontpic tilko’ jeieli bendze [8b] okupstwo’ poblidne (8) moiece odloiic ne-pisac medzi was ne-bendze w tim nad wami grechu dehisce td pisali
[арк. 39a] [U] [lb] ale swadk’i mejce k'edi co’ kupiijece ci-predajece (арк. 37a) (1) a ne-trudnice pisarow’ ani tei swadkow’ a k'edi to’ dinic bendzece tedi [2b] td’ za wistempek poditana ward bendze i bojce-se boga (2) a dince tak jak was na-tidil bug bd panbog koide red wadomi a jeieli bendze nd d [3b] rodze i ne (3) dostanece pisara й zest awe wezce a jeieli bendzece jakdbt jeden driigemu weric inSije inSemu nech-se isci ten [4b] ktbremu pbweroni (4) dltig win-nim nech-se boji boga pana swego’ a ne-tdjce swddebstwa a jeieli kto zataji-se tedi [5b] ten (5) ocenii grechem serco jego’ bd panbog to’ co dinice wadomi jest did boga td co’ nd nebosach i co’ w zemi (6) a jeieli wi to objawice [6b] lepej warn nii co’ mace w sercach waSich albo’ jeieli zatajice ligbe zdawac bendzece o tim btig odptisci komu (7) zachce i timendi kdmti’ [7b] zachce bd panbog nd wdistk'e redi mdcni diiii i tiweril posbl temu co zeslano’ (8) jemti’ dd boga jego’ [8b] i wernik'i musulmdne wSistk'e tiwerili bdgti’ jedinemti’ i dnolem jego’ i ksengam jego’ i poslamjegb’ (арк. 37b) (1) ne wilondajonc medzi nich
[арк. 39b] [U] [lb] nijednego’ s-poslow’ jego i rekli sliSelismi prikazdnnd powblne i pdslti’Sne odptisc nam grechi pane boie naS bd dd cebe (2) powrtit [2b] ne dceniil btig dtiSI iadnej tilko’ cd zmoie nd to ona did nej td co’ zarobi sobe zle di-ddbre i nd no’ td ma bic co sobe zdrobila [3b] (3)pane boie naS ne-ber to’ za grech i ne-kdraj nas jeieli co’ zapomnemi albo’ obmili z-greSemi pane boie naS ne tijtid cenidrti’ nd nas prikazanna cenz [4b] k'e nezndsne jako’ (4) ne tijtidiles nd tich ktore pred nami bill pane boie nai i ne ocenidj nds tim co ne-ddtrimami tego’ i o [5b] dptisc nam i wipad nam (5) i zmiltij-se nad ndmi i zbdw nas dd’ grechti’ i tiial-se nad nami ti jestes panem i bogem naSim i porattij nas i ddj zwer [6b] chnosc nad Itidzmi newernimi
17.4. Рукапіс тэфсіра М
Рукапіс М з’яўляецца поўным “літоўскім” тэфсірам канца XIX ст. Манускрыпт М знаходзіцца ў прыватным валоданні Ібрагіма Канапацкага з Мінска'. Гэты рукапіс яшчэ навукова не даследаваўся і не быў адзначаны ні ў якіх даведніках.
У параўнанні з іншымі “літоўскімі” тэфсірамі яго асаблівасць заключаецца ў размяшчэнні тэксту. На старонцы манускрыпта прыводзіцца не 8, як звычайна, a 9 радкоў арабскага тэксту, кожны з якіх даецца з падрадковым перакладам.