Альфуркан татарскі
Каран-тэфсір татараў Вялікага Княства Літоўскага
Паўль Сутэр
Выдавец: Тэхналогія
Памер: 530с.
Мінск 2009
У тэксце тэфсіра прыцягваюць увагу шматлікія пагаршэнні тэксту. Акрамя таго, у арабскім шрыфце выразна адлюстроўваюцца некаторыя лінгвістычныя асаблівасці, такія як пераход Ir'l > 111, а таксама прагрэсіўная асіміляцыя, што не мае месца ў іншых рукапісах.
Графічна рукапіс паказвае тыповыя асаблівасці арфаграфіі тэкстаў “літоўскіх” татараў XIX ст. Галосны /а/ паслядоўна запісваецца праз alif + alif diacriticum = a, a галосны lol праз камбінацыю waw + fatha = b. Графема za = z выкарыстоўваецца на працягу ўсяго тэксту для зычнага Izl. Графема sagir-i-пйп = -q не сустракасцца; з-за гэтага канцавы о насавы часта расчапляецца і запісваецца праз камбінацыю waw + fatha + пйп = -bn.
У рукапісе, як і ў іншых тэфсірах, даецца некалькі ўводных раздзелаў, якія паказваюць змест, аналагічны транслітараванаму тэксту, што быў прыведзены вышэй. У якасці тэксту для параўнання з рукапісу М тут прыводзяцца толькі некалькі старонак з падрадковага перакладу першай і другой сур.
17.4.1. Узоры тэксту з рукапісу М
[арк. 5b] [M] [lb] (c.l) (1) rozdzal d chwale ksengi sedmi ajet'ew (2) w ime boga laskawego miloserdnego (3) [2b] najlepSa chwala bogit’ pSeprbwadirbwi swatbw Idskawemii milbserdnl [miloserdnemu] krblbwi wlddci [3b] dnja sondnego tobe slu*a i klanem-se (4) tobe i bd cebe pbmbci iondam [4b] prowadz nas drdgd prawdziwo to drdgd ktbre Hi laskawci twoje i namesnici [5b] nad nimi laska twoje ne-biniles (5) strogosci nad nimi i ne-bili blbndoncimi i zwbdzdnlmi daj i nam tak (6)
[арк. 6a] [M] [lb] rozdzal b kurdne dwesce bsimdzesbnt ajet'ew (7) w ime boga laskawego i miloserdnego (8) [2b] aliw allah mint muchemmed lam gebrail ja bug wedbmi btb ta ksenga ne-mdS wbntpliwbsci w nej derekcijbn dla bbjaznikbw bbiich ktbre [3b] iiweiili zabbne (9) i stbjbn й nemaze i s-tegb [co] smi jim rizku nedali [4b] mne Ibfari i nine! bfdrUjbn i ktbre Uwerlli co zesldnb tobe i co (c.2) (1) zeslanb’
1 Ібрагім Канапацкі (нарадз. 1949) (гл. Думін / Канапацкі, 1993 і Канапацкі / Смолік, 2000) прафесар гісторыі ў Беларускім дзяржаўным педагагічным універсітэце і віцэ-прэзідэнт беларускага татарскага аб’яднання «Аль-Кітаб» у Мінску. (Памёр у 2005 г. [заўв. перакл.].)
pded tobon [5b] і ostatnemu dasu priznawdjon takowo nacijo sdn [na] prawdziwaj drodze dd [6b] boga jich (2) i takowa nacije son oni wolnimi bd pewne panbilg bdpUsci giechi wdistk'e pewne on bug zbawicel dd giechow milbserdni (3) zapewne ci-ktUre newernikami sdn riiwnd to nad nimi [7b] choc jich strad choc i ne-strad oni ne Uweion pedenc (4) pdildiil biig nd serce jich [8b] i nd ustdch [udach] jich i nd bdech jich zeslona i did nich menka welka [sq] (5) z-lUdzej takon [takowe]
[арк 6b] [M] [lb] [co] rniiwdn weiimi рапй bogii i dnii powstanemu [i dasu ostatnemu] ale oni ne-son weroncimi ddU[k']iwdjon (6) pana boga [2b] i tich ktore Uwedili ale ne odukajon tilko sami sebe i diidi jich i ne-wedzon cd za kon[e]c jich bd w ser(7) -each jich [3b] choroba newerndsc prispori jim panbilg chorobi i newernosci [i] did nich menka gorkd i palonca a to [za to] cd stall klamliwemi a k'edi s[e] [8] rekid [4b] jim ne-zwodzee-se lotrowstwdm nd zemi miiwili pewne mi jestesmi statednemi ale wedz [i] muchemmed de oni (9) sdn oto lotrowe i zwodziceli [5b] ale tilko ne-wedzon sami dd sebe ale k'edi iekld [rekli] jim abi bill weroncimi jako weion liidzi miiwili di i-mi [mami] (c.3) (1) tak weric [6b] jako wero gliipci ale wedz i muchemmed o tim de pewne oni sami sdn gliipemi ale tilko ne-wedzon sami dd sebe a k'edi s[e] zejdon (2) s-timi [7b] ktore sdn wernemi milwdn [mi weroncimi sq a k'edi] nd ds[d]b[n]dsc pdiddn dd swdjich rodzicow [zwodzidzelow] muwo pewne mi [z wami pewne tilko mi] z nich [8b] sedzoncimi [didzoncimi] (3) sdn ale panbilg ddwerilje jich [im] i pSicongne jich w blondze [ich] oni sobe radi ne-dadzon za glUpstwdm [ich] tako[we] nacije [sq]
[арк. 7a] [M] [lb] ktilre (4) kiipili blond za prawdziwe [droge] ftwedi ne-pddlb w zisklul kUpestwo jich i ne-stali prawdziwaj drogi najdzonemi [2b] podobenstwd (5) jich jako podobenstwo [tich] ktilre palili kdlo sebe dgen a gdi se/nl aswecilo kolo nich [3b] zgasil panbilg swatlbsc jich (6) i zostawil jich w cemnotach [4b] abi ne-widzeli glHch[e] b/i/ez jenzik'e slepe jiid oni ne-nawrUcdn sdn albo jako chmurd mdjonc (7) gwaltowni [dedg] z neba [5b] a w nej cemnosci gromi i регйпі i bliskawica di [!] Hdinil[i] paid jich [w] Udi jich [od] perUnow [6b] wistregajonci-se (8) smerci ale panbilg ogarnol mdcdn z newernikow cd zachce to Udini ten Upddne wperilni (9) i vi’ bliskawica [wnet upadnq peruni i bliskawici] ipd[r]we jim zrok/uw/ odu jich [7b] za koidim oswecennem bliskawici chodzon swatldfscq] w tej [w tej swatlosci] d k'edi cemno stalo nad nimi stall w zadUmenu a k'edi chcal panbilg dd [8b] jolbi (c.4) (1) slich Udu jich i wzrok/ul odu jich zapewne panbilg nd wdistk'e iedi wdechmbcni i liidzi sluice
[арк. 7b] [M] [lb] i klanajce-se (2) bogii wddemu ktHristwoiil was i tich ktilrepded wami mineli azali-wi bojaznikami bdiimi zostanon-se [zostanece] ten bug cd Udinil [2b] dla was (3) zeme rospostarl [dla medkana] i nebosa sklepil i iifindbwdl i spiidda z neba woda i wiwodzi wodon ten dd [3b] owocow (4) poditak warn pdeto ne-dince wi pdnU bogii’ spolednich towaridew zladde wedzbnc o tim [a] jesli hendzece (5) [4b] й wdntpennii’ dd tego cd zeslali pismo nd slUge nadego prijsea [prinesce ie] wi z-surejem cd bil podobnij i priwesce [prosce] widzoncich prorokow i bdlwanow
( 6) swbjich [5b] bpriib pana bbgd jebeli wi son prawdziwemi a jebeli wi ne-bendzece binic tegb i ja warn nic ne-benda bind nic zlegb pbetb bbjce-se [6b] bgna (7) ktHregb pbdpalajbn liidzmi i kamenmi sarbanlnii co nagotowdna dla newernikow i zwestuj [7b] tich ktiire iiwebili i Ubink'e binbn (8) statebne dbbbe prawdziwe dla nich son raj[e] ceknon pbdle jich [spod nich] rek'i [8b] wbistk’ich pbbiwdc majon z nich (9) od bwbcbw pbbitk'i pbwedzb btb te ktiire pbbiwalismi pied tint
[арк. 8a] [M] [lb] i dano to jednd driigemii pbdbbnb i dla nich w tich rdjech (c.5) (1) son [pariste] towaristwa bistb i dni w tich rdjech webnimi zostano [2b] zapewne panbiig ne-wstidaljel-se dac podobenstwo nemrudow i fere'bnew i kamdrami i muchami (2) jdkb karal Hid [prez] podnesenne lask'i must proroka [a ci] ktiire lei/ [3b] Hwerili bendo wedzec be to podobenstwo citda prdwdziwa od bbgd jich [a ci zas] ktiire newernikdmi son (3) reknb begb [se] [4b] chcdlbpanii bogil timpodobenstwam dawac pbiklad sprdw[a]dzi tim wele i nd prawdziwe [naprowadzi] na dbbbe tim wele ne-sprawadz tim (4) [5b] tilko Ibtrbf i newernikow tich ktiire lamajbn pbikazanne bbbbe pb pSejscu [prijencu] jego slbwd i wiraziwSi (5) [6b] wirucajon to cd pbikazal panbiig jim abi zlbnbbne bili i webili w prbrbk'i die dni zwadzicelami nd zemi takowe naeije dni zwadzicelami nd zimi takowe naeije dni son [7b] Skbdnikami sobe (6) jak'e son newernbsc [jak'e newerenstwa] binice рапй bobu wSak bilisce Umdrtwbne son [martwq zemq] i Hwebil [obiwil] was rdsbn [duSq] [i po tim umori was] a [8b] pd tim bbiwi was wSistk'ich pd tim do negb (7) powriiedn-se bn jest ktHri stwdbil dla was to co jest w zemi
[арк. 8b] [M] [lb] wbistkb pd tim mbe jego pbdnbsla se do neba (8) i spbrbndzil sidim nebos i on jest wSistk'ich rebej wedzbnci [2b] wspomni i muchemmed k'edi miiwil panbiig twoje anoldwe [twoj anolom] zapewne [ja] (9) jesteni binicel nd zemi namesnikalmil miiwil i cd ti (iniSna nej to cd [3b] zwodzic bendze nd nej i rozleje kref i mi chwalemi (c.6) (1) cebe chwalon jak nalebi son [nalebitq] i bpHS£d[c] [obiscac] cebe serpa [serca] bendzem bd spolebnikow [rekl] [4b] zapewne ja wadomSi to cd wi ne-mbbece [wedzec] (2) i nd’Hbil flbwekd imbn wbistk'egb stwbbene [a] pb tim perbzbntbwdl [prezentowalj /п/ich [5b] anblbm i miiwil jim dajee mi wedzec kabdego (3) imbnami [oto] tegb stwbbenja jebeli wiprawdziwe wedzece miiwi-li (istij chwalebni naS bbbe [6b] ne-nidmi na’iik'i tdk'ej (4) tilko co ti nas na’Hbil zapewne ti jesteb wjddbmi mbndri wladce miiwil i blbwebe daj jim wedzec imb [7b] nami jich a gdi jim pbbel imenbwac (5) imbnami [ich] panbiig miiwil abrem [abo-m] ja ne-miiwil warn pewne ja wedomij skritich tajemnlc nebesk'ich [8b] i zemsk'ich (6) i wadbmbij ja co jawne f inice i co wi tdjemnb binece wspomni i muchemmed k'edi beklismi da anblaw’
[арк. 9a] [M] [lb] Ubince segde wSistk'e (1) addmbwi i to Uklanili-se tilko zwbdzecel Saten Ucekl ne-wklbnil-se ipbwelibal sdm sebe i zdstal newernikdm [2b] i miiwilismi i blbwebe (8) mebkaj ti i bona twbja w rajU a jedzee z-negb hbjne gdze sbb[e] chcece to priblibajce-se (9) [3b] btb do tegb dbewa tilko ne-pribliba[j]ce-se bb stanece s-kriwdnikdmi sami sebe sprbwadzil [i zwodl] jich Setan i bdstb(c.7) (1) -mpil
od pri [4b] kezanne boiiego cd jim panbug prikazel i wigndlismi jich bd tego cd tarn w rajii i miiwilismi wstbmpce nd dol (2) z nego wSistk'e ojUi [i won ie i powe] jedno jednemu neprijacelem i did was nd zemi [5b] meikanne i zabawace-se di do dasu Heed i prijol addm od nega slowa kttire tibia(3) -gal to jest [la ilahe ilia llah muchemmedun resulu llah] i dal [6b] kajeta nd nego on zapewne kajeta primojonci miloserdni miiwilismi potwor [powtorne] s-twojich [wstompce] konedne z-rajii wSistk'e (4) jesli warn pridze i wele [ode mne] Ukai [rozkaz] prawdziwaj drogi [7b] a kto se tidal te drogo i bendze s-twojich [ne bendze strachu nad nimi] i ne-bendze jim frastinku i ci (5) kttire ne-bendo’ weiic [8b] i pofalStijon ksengi moje takowe naeije tibiwajon [obiwatelmi] pewne pek'elnimi dni tarn zasta(6) -non nd wek'i i sinowe izra elsk'ich
[арк. 9b] [M] [lb] w[s]powmnice laska Ikon/ mojon kttire laska i poiitk'i tidinilem nad wdmi i peinice cd smi pSiiekli pelnic (1) i ja tei spelnam co-m-lnel prikezal warn bd jestesmi [2b] [i ode mne bojee-se] i werce tereznejSemii zeslanti kuranti’ potwerdzdjonci waSe ksengi t’ewrit' (8) i ne-bondzee pdchwaldncimi podontk'em newernimi kuranu i [3b] muchemniedu dtijee [ne-Sacujce] ksengi moje z/n/a cene malon i od[e] mne (9) bojee-se i ne-pokriwajee prawd’i klamstwdm [4b] i ne-tojee [tajee] prdwdi o tim wedzonc ie muchemmed prdrok’em (c.8) (1) i wstawajee do nemazti’ i oddawajee zek'at'i i dzesencina i klanajce-se [5b] s-klallanejoncimi prikeztijee Itizem k-dobremu i zd(2) -pominace samich sebe a zlaSde ditace [6b] ksengi t’ewrit' di-ne-moiece sdbe poroziimec prosemi [prosce] o pomoc boga (3) s-postam i z-namdzem bd to poktita welka [ce]nSkd tilkd necenSka bogo [7b] bojoncim tim kttire nadzejon-se [ie oni majq stac] pred bogem jich (4) i ont do nego se/п/ wrticic mdjon sin[i] [8b] izra elsk'e wspomnice laska [mojq ktorqj tidinil (5) nad nimi [wami] ja was powelbel nd swece boj
КНІГІ ОНЛАЙН
