Англійскі сусед
Міхаіл Вешым
Выдавец: Логвінаў
Памер: 295с.
Мінск 2019
— Вінаграднай гарэлкі! — выгукнуў засохлы ад смагі вясковец з конскім тварам, ужо гатовы пачаць біць капытом па зямлі.
— Няма! — усміхнулася Глорыя. — Ёсць толькі віскі якасці «прэміум»!
Вясковец надзьмуўся, але смага была мацнейшая: — Дорага?
— Леў за сто грам.
Вясковец махнуў рукой і падаў леў. Праглынуў залпам вадкасць, пырхнуў і пакінуў бар. Двое шахматыстаў паглядзелі яму ў след.
— Хутка звыкнуцца з тым, што гэта бар, — прамармытаў Шчарбатаў. — Еўрапейцы ж ужо як-ніяк!
А пасля дадаў цішэй:
— I з бурбонам звыкнуцца!
Дзенча перадаў яму некалькі рознакаляровых аркушаў. Былы палкоўнік агледзеў іх, аддзяліў адзін і скамячыў.
— Астатнія неблагія... Дзейнічай! Дзвесце пяцьдзясят штук!
Дырэктар школы старанна прыбраў аркушыкі ў папку. Усё ж справа тычылася не вучнёўскіх сшыткаў, а этыкетак віскі вядомых марак.
У гэты момант лёгкія дзверы бара раскінулі свае крылы, як у каўбойскім фільме, і паміж імі з’явіўся тоўсты, амаль квадратны мужчына сярэдняга росту. Счырванелы, задыханы, ён пэўна быў нечым моцна заклапочаны, бо пот праступіў па ўсім ягоным плёху.
— Гэта праўда, Ванча? — сустрэла яго пытаннем Глорыя.
— Ніякіх жартаў! — адгукнуўся мужчына і спыніў свой інерцыйны рух роўна на бары.
— Атрымаў пяць штук?
— Дзесяць...У еўра! Скотч за мой кошт! Налівай! Глорыя была цалкам гатовая выканаць загад.
— «Балантайс», «Тычарс» або «Сто дудароў»? — запытала яна.
— Усё адно... Прынясі яшчэ чаго на зуб...
— Гамбургер, чызбургер ці хот-дог?
— He важна! Нясі ўсё і шмат.
Адчуўшы халяву сваім бездакорным нюхам, у бары матэрыялізаваўся і Скін. Пасля яго, як па камандзе, сталі з’яўляцца і іншыя вясковыя аматары алкаголю.
Калі б у сельсавет Урадлівай паступіў запыт па рэзюмэ новага вяскоўца, у ім магло б быць напісана наступнае: «Джон Сцюарт Джонс нарадзіўся 61 год таму ў англійскай сям’і сярэдняй рукі. Пасля сканчэння вучэльні працаваў на хімічным заводзе са шкоднай вытворчасцю, праз што і сышоў на пенсію раней. Падчас адпачынку некалькі разоў ездзіў у Балгарыю як турыст. Краіна яму спадабалася, людзі таксама. Наведваў курсы балгарскай мовы ў родным горадзе. Пасля выхаду на пенсію вырашыў пераехаць у Балгарыю. Праз агенцтва купіў дом з гародам у вёсцы Урадлівая. Жанаты, мае аднаго сына і двух унукаў».
Але ніхто ў вёсцы не стаў бы запытваць яго аўтабіяграфію ў пісьмовым выглядзе. Ды і Джону было не да пісаніны. Спачатку яму трэба было пакасіць траву вакол сваёй новай маёмасці. Касу ён браў у рукі ўпершыню. Такі тып інструментаў даўно не выкарыстоўваецца ў Злучаным Каралеўстве. Англійскія лужкі падстрыгаюць бензінавыя і электрычныя касілкі. Але сам Джон нічога не падстрыгаў, бо да сёння ў яго не было ўласнага лужка. Доўгія гады ў Манчэстэры ён жыў у цеснай кватэры на другім паверсе і расціў толькі герань на балконе. Тут жа выявілася, што ў бліжэйшай гарадской краме няма ні электрычных, ні бензінавых касілак. Прадавачка кіўнула галавой у бок гэтай дапатопнай касы, якую трымалі ў руках і англійскія сяляне... падчас сваіх антыфеадальных паўстанняў.
Касьба аказалася нялёгкай працай. Джону было нязручна трымаць касу за ручку і кіраваць вострым паўколам, таму здавалася, што ён хутчэй адрэжа сабе нагу, чым пакосіць высокую траву. Раптоўна дзве моцныя рукі схапілі ззаду яго касу і надалі сілу непадуладнаму руху. «Жжжжык!» — прасвісцела вастрыё, і на зямлю паваліўся вялікі сноп травы. Суседка, старая моцная сялянка, якая нядаўна карміла курэй на суседнім двары, цяпер з’явілася тут, каб даць яму ўрок касьбы.
— Глядзі, як трэба, сусед! — сказала яна. — Сачы за мной! — і забрала касу з ягоных рук.
«Жжжжык!» — прасвісцела вастрыё ў яе моцных руках. «Жжжжык!» — другі роўны пракос лёг збоку. «Жжжжык!»
— Давай разам! — сказала старая і зноў перахапіла яго ззаду праз паясніцу. Джон заварушыўся з большай сілай. I ягоны пракос амаль атрымаўся.
— Навучышся! He вялікая філасофія!
I Джон навучыўся... «Жжжжык-жжжжык» — усё больш упэўнена свісцела каса ў ягоных руках.
— Глядзі, каб не звяло спіну! — сказала баба і павесіла на плячо сваю торбу, з якой вызіралі два боханы. — Лягчэй!
— Сэнк’ю, місіс! — падзякаваў Джон у след.
Манчэстэрцы зусім знемагліся. На дзевяностай хвіліне матчу супраць гульцоў з Лондана ўсё ішло да нулявога крыжыка. На гэтую сустрэчу Нотынгем упісаў моцную адзінку, таму вынік яго засмучаў. А маці яго дабіла.
— Мікола! — крыкнула яму ад дзвярэй. — Устань папрацуй! Сена не прыбранае, бульба не акапаная, ежа скаціне не патоўчаная... Англічанін і той касіць навучыўся, а ты ўсё ляжыш!
— Я ж табе забараніў называць мяне Міколам! — выбухнуў букмекерскі працаўнік. — Я Нотынгем!
Баба Мара павярнулася да яго спінай і стала корпацца ў камодзе.
— Няма дваццаці леваў!
Але глядач, якому прызначаліся словы, тэлепартаваўся на стадыён «Олд Трафард» і наогул не чуў старой.
— Нашто ты ўзяў у мяне дваццаць леваў? Я цябе зараз заб’ю!
— Ды я вярну іх табе, ма! — Нотынгем на секунду вярнуўся на родную зямлю і зноў знік на выспе. — Гол! На апошняй хвіліне! Халера, чырвоныя д’яблы! Братка Нотка злавіў адзінку!
Прагучаў апошні свісток суддзі. Нотынгем выключыў тэлевізар і звярнуўся да маці:
— Калі сарву джэкпот, вярну табе трыццаць!
Ён нацягнуў свае стаптаныя кеды і аб’явіў:
— Я пакідаю тэрыторыю. Калі нехта будзе мяне шукаць — я ў «Лондане»!
Лондан купаўся ў віскі. Паўнаводная спіртавая рака клекатала ў глыбокіх глотках мясцовай алкагалічнай супольнасці. Гэтая супольнасць ахвотна і без нараканняў паглынала замежны напой разам з замежнай закускай з гамбургераў і хот-догаў, якую прыгажуня Глорыя разносіла па сталах. Сёння яна была бландзінкай. Дзякуючы «Лонда калор» валасы барменкі змянялі свой колер раз на некалькі месяцаў.
— Будзьма! — крыкнуў Ванча, які і частаваў усіх, і адпіў проста з бутэлькі. — Дай божа, каб было гожа, а што не гожа — не давядзі божа!
Нотынгем, які толькі далучыўся да кампаніі, піў з чаркі. Маленькімі глыткамі, але рэгулярна.
— Братка Ванча, — сказаў ён, — мне здаецца, ён вялікі даўбень!
— Хай сабе будзе кім заўгодна, галоўнае, што пры грашах! — адказаў Ванча. — Аддаў усё да стацінкі! Плаціць проста як non!
— Як англійскі non! — падхапіў нехта, і ўсе дружна зарагаталі.
— Каб у вёсцы быў спакой, трымай папа за гарой, — прамармытаў палкоўнік Шчарбатаў і з’еў салёны гурок са свайго хот-дога.
Джон пераапрануў кашулю, змакрэлую ад поту, сеў на ганку свайго дома і ўслухаўся. I тады раптам пачуў гукі цішыні — тыя, пра які пелі Сайман і Гарфанкел шмат год таму, у часы яго маладосці. Ніколі да сённяшняга дня Джон не чуў цішыні. А цяпер яна перапоўніла яго вушы і прывяла яго ў стан, які індусы называюць «нірвана», а туркі — «кайф»... Джон паглядзеў на вечаровы нябесны блакіт, паглядзеў на бэлькі старога дома, паточаныя караедам,
і зразумеў, што трапіў у патрэбнае месца. У месца, пра якое заўжды марыў.
— Гэй, сусед! — голас суседкі выцягнуў яго з нірваны і разбурыў кайф. — Як, кажаш, тваё імя?
Яна падышла да плота з поліэтыленавым пакетам у руках.
— Джон, — адказаў ён.
— Вось, вазьмі яблыкі, Джон! Белы наліў.
— Сэнк’ю! Дзякуй! — сказаў ён, прымаючы пакет.
— У вашым краі няма яблыкаў. Вы ж на выспе... А я глядзела Рабінзона Крузона! На выспе не было яблыкаў... Толькі козы!
3 усіх яе слоў ён зразумеў толькі апошнія.
— Козы, ес! — кіўнуў ён.
Баба Мара паглядзела на яго:
— Як пажывае Каралева?
— Хто?
— Ну, маці Чарльза... Лізавета... Я бачыла яе па тэлевізары. На дзесяць год старэйшая за мяне.
— Каралева добра, — запэўніў Джон.
— Хай ёй будзе добра!.. Вось жа і ў яе, як у мяне, сын няўдалы. Кінуў жонку... I мой жонку кінуў. He, гэта яна яго кінула — забрала ўнука і ў горад з’ехала... Няма чаго рабіць тут... А мой сынок зноў пайшоўу «Лондан».
— 0, Лондан! — ажывіўся Джон. — Там прыгожа... ЯбыцьуЛондан!
«I хто яго ўжо паспеў туды завесці? — падумала баба Мара. — Толькі ўчора прыехаў і ўжо ведае пра карчму...»
Джона разбудзіла кукарэканне пеўня.У Манчэстэры зранку яго будзіў не певень, а аўтамабільны гул, праз які і чалавек мог закукарэкаць. Ён праміргаўся са сну і паспрабаваў зразумець, дзе яго сустрэў новы дзень. Джон разгледзеў павуцінне, патрэсканую столь і кавалкі тынку, які адлушчыўся, у куце з аголенай пліткай і ўцяміў, што знаходзіцца далёка ад Манчэстэра. Ён быў ва ўласным вясковым доме. I было вельмі добра, што гэты дом плакаў і прасіў рамонту... Бо ў гэтым доме, які плакаў і прасіў рамонту, душа Джона спявала. Ён устаў, насыпаў у місу аўсяных шматкоў і заліў гарачай вадой. Пасля запарыў сабе кавы, хутка перакусіў і ўзяўся за рыдлёўку. Варочаючы лапатай, ён думаў пра тое, як paHeft сам варочаўся ў жыцці...
А ў гэты момант у хаце па суседстве выварочвала Нотынгема.
«Усё праз учорашні віскі! — падумаў ён. — He ўспрымае мой страўнік гэтага чужога напою!»
Нотынгем выйшаў з дома і прыклаўся да вядра з калодзежнай вадой, рэшту якой выліў сабе на галаву. Чырвоная цішотка англійскага гранда «Манчэстэр
Юнайтэд» пакрылася мокрымі плямамі, быццам была апранутая на змагара з вышэйшай лігі. Нотка фыркануў, патрос галавой і зірнуў на суседні двор. Там, абапёршыся на рыдлёўку, Джон назіраў за пеўнем. Певень, які сядзеў на плоце, таксама глядзеў на англічаніна.
— Ко... Ко... Ко... — сказаў англічанін.
— Ко... Ко... Ко... — адказаў певень.
— He Како ён! — утыкнуўся Нотка і падышоў да плота. — Ён Фігу. Луіш Фігу.
Пасля паправіў мокрую цішотку, абцёр руку аб штаны і перагнуўся праз агароджу:
— Май нэйм із Нотынгем... Нотынгем Геаргіеў Нікалаў... Быў Мікалаем, але змяніў імя... Я хацеў назвацца Нотынгемам Форэстам, таму што гэта мая любімая камандаяшчэ з часоў, калі яны гулялі з ЦСКА... Надта мне падабаўся гэты Нотынгем...
— Нотынгем, ес! — кіўнуў галавой Джон і адклаў рыдлёўку.
— Тады яны былі чэмпіёнамі. А цяпер у другім дывізіёне...
Англічанін падаў руку праз плот:
— Джон, — сказаў ён. — Маё імя Джон!
— А, дык ты балакаеш па-балгарску! Дзе ты яе вывучыў, га, спадар Джон?
— Мне падабалася Балгарыя. Чатыры разы быць на ваша мора. Хадзіў на курс па балгарская... Пасля
пабачыць у інтэрнэце гэты дом і вырашыць яго купіць. Купіў гэты дом, жыву тут!
Нотынгем кінуў вокам на старую будыніну, абкладзеную каменнай пліткай, з аблезлай пабелкай і гнілой тэрасай, і скрывіўся.
КНІГІ ОНЛАЙН
