КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
4 10.2 УІ sloka-. Заменены на malini-. 11-12 памер sloka-. 5 Памер агуа-. Пустэльнік: He, прымаць гасьцей ён пакінуў сваю дачку Шакунталу, а сам выправіўся да Сомавай прошчы1, каб адхіліць злую долю, што пагражае дзяўчыне. Душйанта: Добра. Я загляну да яе. Хай пабачыць маю набожнасьць і перадасьць усё бацьку. Пустэльнік: А мы пойдзем далей. (Пустэльнікі выходзяць.) Душйанта: Вазьнічы, едзьма. Хай від сьвятой пустэльні ачысьціць нас! Вазьнічы: Слухаю, вячысты. Едуць. Душйанта: (азіраючыся вакол) I бяз слоў таго пустэльніка адразу відаць, што гэта лес пустэльнікаў. Вазьнічы: Чаму? Душйанта: Хіба ты ня бачыш? Тут птушаняты з дупла раскг'далі рыжы у засені пышных дрэў, на каменьні там-сям у промнях залатых міндальны2 зіхціць алей, і даверлівы зьвер, пачуўшы галасы, ад нас не ўцякае прэч, і дарога к рацэ ў барозенках вады, што з лах жарбітоў цякла. [14]3 Глядзі, а вунь там дрэвам канаў ветразыбкая плынь амывае карэньне, кветак іх бель ледзь асмужыў дымок ад аброчнага масла4, 1 tirtha‘брод’ (ад \tr ‘перапраўляцца’) сьвятое месца паломніцтва ў Індыі. Звычайна яно месьціцца каля ракі ці крыніцы. Згаданая прошча знаходзіцца ў сучасным штаце Гуджарат. 2 irigudiTerminalia Catappa, ці індыйскае міндальнае дрэва. Князь хоча сказаць, што на камянёх расьціралі міндальныя арэхі. 3 Памер sardulavikridita-. 4 У аброчны агонь прынята ўзьліваць топленае масла. трохі ж далей, на разлогім лужку, дзе пакошана дарбга1, ходзяць сабе ды жуюць мураву аляняты бяз страху. [ 15]2 Вазьнічы: Усё так. Душйанта: (памарудзіўшы) Ня варта турбаваць жыхароў пустэльні. Спыні поваз тут, я сыду. Вазьнічы: Я трымаю вожкі. Хай вячысты спускаецца. Душйанта: (сышоўшы)У пустэльнютрэбаўваходзіцьусьціплай адзежы. Вось, вазьмі. (Перадае вазьнічаму сваю зброю Ьы аздобы.) Пакуль я буду ў пустэльні, намачы коням сьпіны. Вазьнічы: Добра. (Выходзіць.) Душйанта: (ідзе\ аглядаючыся) А вось і ўваход у пустэльню. Ану ўвайду. (Уваходзячы, адчувае паторгваньнеў правай руцэ4.) Ціха й спакойна ў пустэльні сьвятой, чаму ж дрыжыць тады правіца?! Пэўна, ўсюды нас цікуе лёс - адно каб зачыніць за сьпінай дзьверы. [16]5 За сцэнаю. 1 darbha‘Роа cynosuroides’ сьвятая трава ў Індыі. Ёю высьцілаюць месца аброку, зь яе ж робяць сабе посьцілкі сьвятары. У дарбгі доўгае лісьце зь вельмі вострымі канцамі. 2 Памер mandakranta-. 3 parikramya ДС ‘ідучы колам’ рух на далёкія адлегласьці паказваўся абыходам сцэны па коле адзін ці некалькі разоў. У перакладзе гэтая рэмарка перадаецца проста дзеясловам «ісьці». 4 nimittam sdcayan ДС ‘паказвае знак’. Пад nimittaразумеецца ўсякі знак (як, напрыклад, паторгваньне рукі ці павека), які ўказвае на будучыя падзеі. Для мужчыны паторгваньне ў правым баку цела ўважаецца шчасьлівым знакам, у левым жа дрэнным; для жанчын усё наадварот. 5 УІ памер агуа-. Заменены на udgdtha-. Сюды, сюды, сяброўкі! Душйанта: (прыслухваючыся) Ці не чалавечы гэта голас праваруч ад гаю? Пайду пагляджу. (Ідзе ды аглядаецца.) Ды гэта ж дзяўчаты-пустэльніцы вяртаюцца з ракі: вунь і збаны на плячох, ды такія невялічкія якраз ім пад стаць. Пэўна, будуць паліваць саджанцы. (Любуецца.) Якія ж яны чароўныя! Калі столькі ў пустэльніц красы, як ня стрэнеш, бадай, і ў княскім палацы, то павінны кветкам лясным саступіць садовыя месца ў садзе. [ 17]1 Пастаю ў засені ды паназіраю. (Стаіць, разглядаючы дзяўчат.) Уваходзіць Шакунтала зь сяброўкамі. Уруках збаны з вадою. Шакунтала: Сюды, сюды, сяброўкі! Анасуйа: Шакунтала! Мне здаецца, твой бацька Канва любіць гэтыя дрэвы болей за цябе. Твая скура такая пяшчотная, як сьвежыя пялёсткі язьміну, а ён... ён кажа табе напаўняць вадою канаўкі вакол саджанцаў. Шакунтала: Ня толькі ў бацькавым загадзе справа. Я люблю гэтыя дрэўцы, як сваіх сясьцёр. (Палівае дрэўцы.) Душйанта: (сам сабе) Пэўна, гэта і ёсьць тая самая Шакунтала. Дрэнна робіць Кашйапаў сын, што прымушае дачку жыць пустэльніцай. Мудрэц, каторы зажадаў жарбой суворай красу такую ўтаймаваць у юным целе, усё адно што той дурны, які наважыў шам!2 галіны расьсячы лязом травінкі. [18]3 1 Памер агуа-. 2 sami‘Mimosa Suma’ дрэва зь вельмі цьвёрдай драўнінай. 3 Памер vamsasthavila-. Добра, схаваюся за дрэвамі, каб не спалохаць яе, ды паназіраю. (Хаваецца.) Шакунтала: Анасуйа! Прыйамвада так туга зацягнула мне акорыну1, што яна мне муляе. Паслаб завязкі, калі ласка! Анасуйа: Добра. (Паслабляе завязкі.) Прыйамвада: (сьмеючыся) Ты лепей дакарай сваю маладосьць і пышныя грудзі. Мяне за што? Душйанта: Праўду кажа. Адзетак з кары, на рамях зьвязаны шорсткай ніткай, хаваючы грудзі, толькі дорыць ім болей вабы. Пад вэлюмам гэтак шэрым леташніх жоўклых лісьцяў затоена часам першых красак краса увесну. [19] Дадушы, гэтая адзежа з кары робіць яе толькі прыгажэйшаю. Як лотас, і раскай скрыты, зьзяе сваёй красою, як цёмныя плямы поўню толькі бялейшай робяць, так гэта кара ня вадзіць зграбнаму стану дзевы які ж бо убор на гожым целе ня будзе ўкрасай?! [20]2 Шакунтала: (гледзячы наперад) Вунь у той кесары3 вецер так цікава гайдае галінкі: нібыта яны падзываюць мяне да сябе. Пайду павітаюся. (Ідзе да дрэва й абдымае яго.) Прыйамвада: Шакунтала, мілая, пастой на месцы з хвіліначку. Гляджу я на цябе і здаецца мне, што гэта ліяна ўецца вакол стрункай кесары. Шакунтала: Ат, слушна цябе назвалі Лісьлівіцай4. 1 Адзежа з кары. 2 19-20 памер таііпі-. 3 kesaraMimusops Elengi, вечназялёнае дрэва, што расьце ў паўднёвай Азіі, мае вельмі духмяныя кветкі. 4 Так з санскрыту дакладна перакладаецца імя Priyamvada-. Душйанта: Лісьлівіца лісьлівіцай, але кажа праўду. Яе вусны чырвоны цьвет, а рукі пяшчотныя, нібы сьцяблінкі. Чараўнічым і надным цьвятком пышнее юнацтва ў целе дзявочым. [21 ]1 Анасуйа: Шакунтала, а вось сьвежая галінка язьміну, які ты завеш месяц-кветкаю2. Сабе за мужа яна выбрала статнае манГа3. Хіба ты ўжо забыла яе? Шакунтала: Я хутчэй сябе забуду. (Падыходзіць бліжэй, каб паглядзець.) Які чароўны час яны выбралі, каб пабрацца шлюбам! Яна красуе сьвежымі бутонамі, а ён цягнецца да яе маладымі галінкамі. (Любуецца параю.) Прыйамвада: Анасуйа, ведаеш, чаму Шакунтала так любуецца месяц-кветкаю? Анасуйа: He. Чаму? Прыйамвада: Яна думае, вось бы і ёй знайсьці такога прыгожага жаніха, як гэта манГавае дрэва. Шакунтала: Ты й пра сябе так думаеш. (Вылівае са збана ваду.) Душйанта: Ці магчыма, што ейная маці зь іншага стану, чым бацька-пустэльнік?4 Так, іначай і быць ня можа. 1 Памер агуа-. 2 vanajyotsna‘месяцовае сьвятло лесу’. 3 УІ язьмін (malika-) ж. р., а манГа (sahakara-) м. р. У перакладзе ж.р. па слове «кветка». Svayamvara‘самавыбар’ старажытны звычай, Kani нявеста сама выбірала сабе мужа з прыйшлых да яе жаніхоў. У МБ апісваецца свайдмвара князёўны Кунці, якая выйшла замуж за сына мудраца Вйосы Пянду. У ЗП, стварэньне якога адносяць да мяжы эраў, гэты звычай ня згадваецца. 4 Паводле закону, князь ня мог ажаніцца з пустэльніцай. Калі ейная маці не сьвятарка, а са стану вояў, то шлюб становіцца магчымым. Ёй жонкай воя, несумненна, можна быці, раз дух мой зацны пакахаў яе адразу! Калі ў сумненьні прабывае дабрачэсны, заўсёды слушны яму шлях укажа сэрца. [22 ] I ўсё-такі лепей разьведаць праўду. Шакунтала: (узрушана) Вой, на мяне зь язьміну вылецеў чмель! (Адмахваецца ад яго рукамі.) Душйанта: (палка) Нават абурэньне не псуе ейнай красы. Куды б ураз ні паляцеў гарэза гэты, паўсюль ён ловіць незнарок красунін позірк. А тая ў страху, хоць дасюль любві ня знала, гуляе броўмі, не інакш какетка, спраўна. [23]1 Зайздросна. Уесься, чмелю, ты усё каля шчакі й веек трапяткіх, гудзеш пяшчотна, бы на вушка ёй сакрэт хочаш расказаць, і з надных губ крадзеш цалунак, далані ўнікнуўшы яе. Адно вядома мне імя, а ты ужо ўсё атрымаў. [24]2 Шакунтала: Ратуйце, ратуйце мяне ад гэтага нахабнага чмяля! Сяброўкі: (сьмеючыся) Хто мы такія, каб цябе бараніць? Душйанту кліч, ня нас! Гэты лес пад ягонай апекаю. Душйанта: Самы час паказацца. Ня бо... (не дагаворваючы, сам сабе) He, так яны зразумеюць, што я князь. Добра, зраблю вось як. Шакунтала: (адышоўшы, аглядаецца) I сюды прыляцеў! Душйанта: (хутка падыходзячы) Гэй! Валадарыць тут валадар з радзіны Пуру, каральнік злачынцаў. 1 22-23 памер vamsasthavila-. 2 Памер sikharini-. Хто той дзёрзкі ліхадзей, што сьмее трывожыць мілых пустэльніц? [25]1 Пабачыўшы князя, дзяўчаты ніякавеюць. Анасуйа: Хай пан не трывожыцца! Гэта ўсяго толькі чмель напужаў нашу сяброўку. (Паказвае на Шакунталу.) Душйанта: (да Шакунталы) Вітаю! Ці добра жарбуецца2? Шакунтала, зьмяцежаная, маўчыць. Анасуйа: Добра-добра, асабліва з такім госьцем. Ласкава просім. Шакунтала, прынясі з буданчыка пладоў3. А гэтаю вадою можна абмыць госьцю ногі. Душйанта: Чую я вашы пачцівыя словы і ўжо пачуваюся як дома. Прыйамвада: Тады хай пан прысядзе ды адпачне з дарогі. Вунь там, у прахалоднай засені сямілісьніка4, стаіць услончык. Душйанта: Пэўна, і вы стаміліся ад сваіх заняткаў. Калі ласка, прысядзьце са мною! Анасуйа: (да Шакунталы) Трэба быць ветлівымі з госьцем. Сядайма ўсе разам! (Усе сядаюць.) Шакунтала: (сама сабе) Чаму ж мне так горача, калі гляджу на яго? He гадзіцца гэта для пустэльніцы! Душйанта: (гледзячы на дзяўчат) Як міла бачыць сяброўства такіх юных і прыгожых дзяўчат! Прыйамвада: (убок) Анасуйа, хто гэта? Такі таямнічы, і гаворыць так ветліва, нібыта князь. 1 Памер агуа-. 2 арі tapo vardhate ДС ‘ці павялічваецца жарба?’ традыцыйнае вітаньне з прадстаўнікамі сьвятарскага стану. 3 Госьцю прапаноўвалі рыс, плады, кветкі й пітную ваду. Госьцю таксама давалі сядзеньне ды вады абмыць ногі. 4 Дрэва saptapama‘Alstonia Scholaris’. Анасуйа: Мне й самой цікава. Спытаюся ў яго. (Гучна) Пан такі ветлівы, што я наважуся нешта спытацца. Які княскі род ты ўпрыгожваеш? Якая краіна сумуе ў тваю адсутнасьць? I чаму такі вытанчаны чалавек, як ты, выправіўся ў стомнае падарожжа да нашай сьціплай пустэльні? Шакунтала: (сама сабе) Сьмялей жа, сэрцайка! Твае ўласныя думкі ўжо прамовіла ўголас Анасуйа. Душйанта: (сам сабе) Адкрыцца ім цяпер ці пачакаць? Добра, скажу вось што. (Гучна) Пані, я прызначаны князем Душйантам сачыць за тым, каб пустэльнікі маглі чыніць абрады ў міры ды спакоі. Для таго я й прыйшоў у вашу пустэльню: пераканацца, што вам нічога не перашкаджае.