Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 1
Памер: 850с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Сэкрэтна
Варшава, 28.X.19.
№1-203.
Інструкцыя
для спаўняючага абавязкі консула Б.Н.Р. у Бэрліне. Лешііда Баркова.
1) Поруч з чыста консульскімі чыннасьцямі, абнімаючымі ў першы чарод апеку над грамадзяянамі Беларусі, паддзержываць усялякімі спосабамі беларускую нацыянальную працу між беларусамі, якія знаходзяцца ў Нямеччыне, а ў першы чарод між ваеннапалоннымі.
2) Дзеля гэтага мае далей істнаваць утвораная пры прадстаўніцтве ў Бэрліне Ваенная Місія, утрымліваная з сум консульства.
Адносіны між Ваеннай Місіяй і Консульствам павінны быць устаноўлены знаходзячыміся ў Бэрліне членамі Ураду.
3) Асьведамляць нямецкае грамадзянства і нямецкі ўрад аб палажэньні ў Беларусі і заінтэрэсаваць іх эканамічна. Працаваць дзеля устанаўленьня правільных тарговых зносін між Б. і Н.
4) Праводзіць ідэю прызнаньня незалежнасьці Б.Н.Р. і бароцца з тэндэнцыяй разьдзелу Беларускай зямлі між Полыпчай, Літвой, Расеяй і Украінай. Дабівацца офіцыяльнага прызнаньня Консульства.
5) Быць зьвязуючым зьвяном паміж Урадам БНР і тымі дэлегацыямі і прадстаўнікамі Ураду, з якімі будзе магчыма устанавіць зносіны праз Бэрлін. Падробна інфармаваць урад аб палітычным і эканамічным жыцьці заграніцы.
582.2.31:012& г — рк
1423. Тэлеграма Эўгеніі Алексючанкі (Вільня) Антону Луцкевічу (Варшава) за 28.10.1919
terminowa == warszawa ==
hotel saski zuckiewicz
fr wilna 3393 13 28/10 20/20 wc
czy mam jechac warszawy jestem wilnie aleksiuk +
582.2.46:126 — a
1424. Чарнавік ліста старшыні Рады Народных Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі Антона Луцкевіча (Варшава) маршалку Рады Рэспублікі Язэпу Лёсіку (Менск) за 29.10.1919 (вых. №1-205)
Яго Міласьці
Пану Маршалку Рады Рэспублікі
Язэпу Лёсіку у Менску.
Лічу еваей павіпішевціо Маю чэсьць падаць да ведама Вашай Міласьці ніжэйпісанае аб палітычным палажэньні Беларускай Народнай Рэспублікі і аб тых задачах, якія я, як галава Беларускага Ураду, лічу асабліва пасьпешнымі і важнымі.
Загранічная работа Ураду ад часу выезду з Менску ў канцы леташняга году, д справядлівей, дала вось якія рэзультаты.
Фактычнае і офіцыялыіае прызнаньне незалежнасьці Беларусі Украінскай Народнай Рэспублікай і ўмацаваньне яго пазыкай Беларускаму Ураду, праведзеная урадовым парадкам.
йт Фактычаае Маўчлівае прызнаньне хоць і боэ офіцыялышй аб тым заявы урадам Нямед^айччыны Рэспублікі, выявіўшаеся ў прызнаньні права на дыплёматычную візу і офіцыяльных зносінах з Беларускім Урадам і яго прадстаўніцтвам у Бэрліне.
3? Фактычнае прызнаньне Прэзыдэнтам Чэхо-Словацкай Рэспублікі Масарыкам, з прыняцьцем неофіцыяльна прадстаўніка Б.Н.Р. у Празе і абяцаньнем прыслаць чэскага прадстаўніка ў сталіцу Беларусі пры павароці туды Беларускага Ураду.
4т Фактычнае і офіцыялыюе прызнаньне Латвіей з офіцыяльным акрэдытованьнем дыплёматычна-вайсковай місіі Б.Н.Р. у Рызе і абяцаньнем прысылкі ўзаемна ў Менск офіцыяльнага прадстаўніка Латвіі. Згода на арганізацыю беларускіх войск пры латышскім дойску у Латвіі.
Прынцыпіальнае прызнаньне фактычнае незалежнасьці Беларусі Эстонскім Урадам.
6. Пасылка Дэлегацыі Б.Н.Р. на мірную Конфэрэнцыю ў Парыж на моцы офіцыяльнай згоды Францускага Ураду. Аб працы па Мірнай Коп фэрэнцыі окажу асобпа. У Парыжу Дэлегацыяй быў даручаны Конфэрэнцыі і ўсім урадам дзяржаў Антанты абшырны мэморыял ([багата] нот і матэрьялаў, офіц. зносіны з конфэр., візы пашпарт і т.д.) аб Беларускай справе і справа нацыянальная і дзяржаўная Беларусі пастаўлена ва ўсей шырыні (завязаны зносіны з францускімі дэпутатамі і амэрыканскімі дзеячамі). Паскольку было магчыма, справа рэто наша асьвятлялася у прэсе францускай і амэрыканскай. Апрыч таго ў беларускай справе былі заінтэрэсованы шырокія фінансавыя кругі Францыі, Англіі, Амэрыкі і Бэльгіі экономічнымі праектамі — ў тым ліку праектам Балтыцка-Чарнаморскай воднай дарогі, на-каторым эышліся дэлогацыі Беларуекая, Латыш ская і Украінекая.—У-раэр-яядзе апошпяга прынімаў учасьце паўішмоціпк Моргапа, члеп амзрыкалекан яІЕвфацыйнан-камісіі. полкоўпік Noble і т.д. Але самая важная справа — гэта справа куплі Беларускім Урадам амэрыканскіх стокаў (ваенных запасаў ). Перагаворы з амзрыкапокім урадам дашлі былі тэй стадыі, што ліквідацыйішя камісія палажыла ўжо сваю рзэалюцыю, што пам маюць быцв прададвены розпыя тавары ( мануфактура, адзежа, бялізна, боты, мэдык спажыўныя прадукты, мэдыкамэнты, аўтомобілі, розныя інструмэнты да працы і т.д.) на суму каля 100 міл. франкаў у крэдыт. па 14 мілвёпаў доляраў (каля паўмільярда польокіх марак) у крэдыічш 5 гадоў іш 5% годавык. На жаль, у гэты момэнт-фра» ■ цускі ўрод зажадаў перадачы яму за 5 ці 6 мілвярдаў фрапкаў усіх амз
рыкапокіх етокаў па тэрыторыі Фршіцыі on bloo, a нам абяцаўоя прьі
нрадоць патрэбпыя пам рэчы ад оябе, заявіўшы Ад францускага ураду, пераняўшага ад Амэрыкі ўсе гэтыя стокі, мы маем завярэньне, што наш заказ будзе поўнасьцю споўнены у адношэньні да ўсіх тавараў, апрача спажыўных прадуктаў і мэдыкамэнтаў аўтамабілёў, каторых лік будзе пэўне эамоншапы, ало хоцв чаоьць мы-ўеё-ж атрвімаом агранічаны.
Мамэнт, калі ўмова аб куплі будзе падпісана, — гэта будзе рашучы мамэнт для нашай справы: ён раўназначны фактычнаму прызнаньню нашай дзяржаўнай незалежнасьці Францыяй. Чужаземныя-ж капіталы будуць самі за нас крычаць на ўвесь сьвет!
Наагул жа, магу оказаць, што ня гледзячы на тое што, украінцы маюць і войска, і кусок тэрыторыі, і свой апарат, і свае грошы — наша справа на міжнародным палітычным рынку стаіць ня горш за украінскую: там ясна разумеюць, што без Украіны няма Расеі, а без Беларусі яна жыць можа, — і гэта наш вялікі шанс.
Аднак, мы маем і страшэнны minus — minus, каторы для нас становіцца з кожным днём усё болей грозным у меру разьвіцьця нашай справы і насьпяваньня яе разьвязкі. Гэта — тое, што мы ня маем ні тэрыторыі, ні сталіцы, ні апарату, ні войска, ні грошы.
Антанта адну за аднэй пачынае прызнаваць усе новыя дзяржавы, якія, хоць і створаныя немцамі (як Літва), выявілі якуюсь здольнасьць да дзяржаўнага жыцьця. I калі мы гэткай здольнасьці ня выявім, то мы праграем.
Мы — гэта значыць той зачатак дзяржаунасьці, які прадстаўляе Рада Рэспублікі і Урад. He як нацыя — а толькі і выключна, як дзяржава.
Вось наша задача. Вось тое, да чаго мы павінны дайсьці за усялякую цану. Іначэй — разьдзел Беларусі, сьмерць палітычная, а пры благіх варунках і нацыянальная [летаргія]...
У Парыжу мы стараліся выясьніць становішча ў беларускай справе тых кругоў, якія найбліжэй зацікаўлены ў тэй або іншай разьвязцы беларускага пытаньня: расейскіх і польскіх.
Расейскія кіраўнічыя кругі ўсіх партый і напрамкаў і адказываючыя за расейскую урадовую палітыку асобы (ў тым ліку міністэр загр. спраў Колчакоўскага ураду, Сазонов) аднадушна выявілі сваё становішча: яны гатовы будаваць новую Расею на болей або меней цьвёрдых фэдэрацыйных асновах, даўшы аўтаномію і Беларусі, але ўсё гэта павінна быць праведзена праз Усерасейскі Устаноўчы сход. Нашай Констытуанты яны не прызнаюць.
Палякі перад Эўропай таксама гавораць аб фздарацілйпым зьпязку Бе-яаруеі з Полвшчай: ало адпачаеііа ўвесь час вялі (дый цяпер вядуць) перагаворы з Сазоновым аб падзелі Беларусі. Толькі факт істнаваньня беларускага прадстаўніцтва за граніцай і толькі тыя пратэсты проці руйнаваньня зачаткаў нашай дзяржаўнасьці, якія мы падалі антанцкім урадам і Конфэрэнцыі, толькі страх, што Антанта скажа «стоп» польскім аннэксыйным плянам на Беларусь, або частку яе, — прымусілі палякоў загаварыць у Сэйме аб фэдэрацыі і т.п. Істнаваньне нашага Ураду і Рады 464
Рэспублікі — вось прычына таго, што эндэцкая оргія на Беларусі дагэтуль ня зьнішчыла ўсіх праяў беларускага нацыянальнага жыцьця. Палякам патрэбна так ці сяк вырваць згоду Беларусі на фэдэрацыю з Польшчай. I пакуль ёсьць установы, упаўнамочаныя прамаўляць ад імя Беларусі, датуль польскі ўрад «палітыкуе» з намі, не шкадуючы на словах мёду, а на дзеле — горкага палыну.
Прынімаючы пад увагу факт окупацыі Беларусі палякамі, — мне прышлося прыстаць на прапазыцыю прыязных нам французаў пагутарыць з Падэрэвскім у Парыжу. Рэзультатам гэтай гутаркі, ў якой п. Падэрэвскі ясна адзначываў, што мы гаворым, як «роўны з роўным», было запрошэньне прыехаць у Варшаву згаварыцца на месцы. Але, прыехаўшы ў Варшаву, я сустрэў шмат горшыя адносіны да нас, як прадстаунікоў беларускай дзяржаунасьці. Справа ў тым, што Рада Рэспублікі (аб [чым] мы крычалі на ўвесь сьвет) блізка за паўгоду польскай окупацыі зусім не дала знаку жыцьця, і гэтак павага беларускага ураду, як выканаўчага органу Рады, шмат зьменшылася ў польскіх вачах (Гэта зусім офіцыяльна кажуць нам прыязныя для нас дэпутаты Р.Р.S.). Гэта выяўляецца выразна і ва ўсіх тых справах, дзе узьнімаецца пытаньне аб нашых сувэрэнных правох. Земскія і мястовыя самаўпраўленьні арганізуюцца імем польскага ураду, каторы быццам зьбіраецца такжа сазываць нейкі эрзац «констытуанты» сваім імем для асобных частак Беларусі паасобку.
На грунці бязчыннасьці Рады узьнімаюцца і розныя палітычныя авантуры, як ладжаная ў Бэрліне некаторымі членамі партыі с.-ф. і сэкрэтаром Рады.
Кажу йшчэ раз: толькі выяўленьне жыцьця Рады Рэспублікі дасьць новую моц нашаму ураду ў яго загранічнай працы і прымусіць польскі ўрад глядзець на Беларусь, як на дзяржаву, а не як на «kresy wschodnie» без фізыономіі і без аўторытэтнага голасу, каторыя палякі арганізоўваюць так, каб усё беларускае звясьці да нуля, каб давясьці прад усім сьветам, што Заходняя Беларусь — «этнаграфічна польская» і ня зьвязана інтэгральна з рэштай краю, ды гэтак дабіцца згоды Антанты на разьдзел і зніштажэньне нашай безгалосай Бацькаўшчыны. Ядыны ратунак для нас — выразна і цьвёрда стануць на дзяржаўным грунці. Зрабіць гэта можа толькі Рада Рэспублікі. Важна гэта ў сягоньняшнім часі яшчэ і затым, што Польскі Сэйм у хуткім часе будзе разглядаць бел. пытаньне.
Згодна з пастановай Рады ў адным з апошніх засяданьняў, каб Рада была сазвана ізноў тады, калі ўрад і прэзыдыум і ўрад прызнаюць гэта патрэбным і магчымым, — я звяртаюся да Вашай Міласьці з офіцыяльнай прапазыцыяй склікаць пленум Рады не пазьней першай паловы лістападу. Уважаю канечна патрэбным: 1) каб прэзыдыум і камісіі Рады пачалі ўраз сваю працу. 2) Каб Прэзыдыум правёў у жыцьцё закон аб папаўненьні Рады. 3) Каб Асьветная Камісія супольна з міністрам асьветы устанавіла супрацоўніцтва і кантроль над Школьнымі Радамі, а вайсковая (ці абароны) _ над «Ваеннай Камісіяй» і ладжанай ей беларускай арміяй. 4) Каб працавалі такжа прынамсі камісіі: загранічных спраў і арганізацыйная, — апошняя дзеля арганізацыі краю ў супрацоўніцтве з кіраўніком міністэрства ўнутраных спраў.
КНІГІ ОНЛАЙН
