Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 1
Памер: 850с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Я разумею, што палякі толькі тады пойдуць на сур’ёзныя уступкі нам, калі оудуць ня толькі баяцца нашага ураду і яго загранічнай работы, але і давяраць яму адносна да прынятых забавязаньняў. Натуральна, што я гатоў кожын мамэнт злажыць свае паўнамоцтвы новаму прэм’еру, але гэта выпадае зрабіць толькі тады, калі будзем мець штось рэальна забаспечанае. Нешчасьлівае выступленьне Рады пасьля прыходу немцаў без атрыманьня перш данных аб адносінах Нямеччыны да Беларусі павінна служыць Радэо яркай ілюстрацыяй таго, што нельга ісьці ў палітыцы насьлепа, а даваць нешта можна толькі ў абмен — з рук у рукі.
Аб тым, што наш урад гатоў уступіць месца новаму, польскія кіраўнічыя ўрадовыя кругі акуратіш аеьвядомлешл мной ужо даўно павядомлены. Адзначываю, што п. Начальнік Польскай Дзяржавы заявіў мне, што проці сазыву Рады ён нічога ня мае.
Высказаўшы ўсё гэта Вашай Міласьці, я адказ за даўжэйшую бязчыннасьць Рады зьнімаю з нашага Ураду і цэлком ускладаю на прэзыдыум Рады.
582.2.39:005&г-012&г — рк
Публікацыя : Міжнародны стан Беларусі // Беларусь №12(39). 1919.11.02
1425. Ліст дырэктара Дэпартамэнту Зьнешняга Гандлю Міністэрства Народнае Гаспадаркі Ўкраінскай Народнай Рэспублікі (Камянец-Падольскі) Паслу БНР на Украіне Аляксандру Цьвікевічу (Камянец-Падольскі) за 29.10.1919 у справе тавараабмену паміж Беларусьсю і Украінай
582.2.34:009&г — мк
1426. Тэлеграма Лявона Зайца (Бэрлін) Антону Луцкевічу (Варшава) за 30.10.1919
anton lutzkewitsch
hotel saski 33 warschau
berlin 227430 64 30/10 6/15 hn =
= list atrymau lazu u pascieli i cakaju namiesnika sabie basyl niamoze wyjechac pakul nie pyjedzie moj zastupca jakomu i jon zdas swaje spawy piotra nadruach1 jedzie z patrebnymi brasurami posle eiazkaj chwaroby ja musu pajechac u hory dastaucie siudy abawiazkowa maja zonku bez uchsdu2 jakaj ja zhinu paslali wan 2 telegramy camu nima adkazu motzstrasze 21 zajac +
582.2.31:039
1 na dniach. 2 uchodu.
1427. Ліст Яфіма Бялевіча (Парыж) Антону Луцкевічу (Варшава) за 30.10.1919 з просьбай памагчы атрымаць дазвол на выезд з Парыжу ў сувязі з адмовай Польскага консульства ў Парыжы візіраваць беларускія пашпарты
582.2.33:093&г-094&г
1428. Тэлеграма Лявона Зайца (Бэрлін) Антону Луцкевічу (Варшава) за 1.11.1919
luckiewicz hotel saksonski warschau
berlin 39630 13 1/11 6-s
czerepuk telegraphuje baltyckaja konferencyja adczyniccz jurjewi dziewiataho listapadu = zajac .+
582.2.31:040
1429. Ліст Аляксандра Галавінскага (Камянец-Падольскі) Антону Луцкевічу (Варшава) за 2.11.1919
2/ХІ 19 году
Высокапаважаны Пане Старшыня!
Маю гонар паведаміць Вас аб працы, якую давялось вясьці у Камянцы пасля ат’езду пана Пасла1.
Згодна з тымі інст[р]укцыямі, якія залішыў нам пры сваем ат’езді п. Пасол я звярнуўся у вайсковае міністэрства на конта формування нашых вайсковых часьцін і у міністэрства Гаспадарства на конта тавараабмену. У абодвых установах мне прапанавалі падаць ліст, што я павінен быў зрабіць. Копію гэтых лістоу прыкладаю2. Ат міністэрства Гаспадарства я ужо атрымаў атказ; у ласкавых славах яні выказываюць сваю згоду але (як самі пабачыця) пакуль што канкрэтнага мала. Меньш іншым яны прапануюць вясьці тавараабмен па цэнам 1913 году. Для нас гэта прапазіцыя на агул ня дужа карыстная. Перш-наперш нашы тавары значна болі уздаражалі чым украінскія (цукар і пшаніца). Бо іх тавары не ужываюцца гаспадаркай у прок (запас) на столькі гадоў як нашы лён, пенька. Гэтыя матэрыялі, знішчэнныя за часы вайны, селянства будзіць берагчы у сябе. Прапазіцыю украінцаў я лічу мажлівым прыняць толькі тады, калі яны згодзяцца на пратягу 2-3 гадоў даставіць па давайсковым цэнам жывелу (худобу).
Далей яны хочуць, каб тавараабмен веўся на граніцы, шшымі славамі каб за перавозку аккупацыйнай уладзі плацілі толькі мы, што канешне зусім не выпадае нам. Я лічу у гэтам сэнсі яны пойдуць на усту[п]кі і згадзяцца палову расходаў на транзіт узяць на сябе. Далей яны дужа просяць кап наш уряд зрабіў заходы перед польскай уладай і літвінамі на конта вольнага транзіту праз Літву-Беларусь тых тавараў, якія яны закупілі у Амерыкі. За правоз яны абіцаюць выплаціць пшаніцай або цукрам, і згожуюцца час[т]ку атамабі[л]ей уступіць нам.
На конта усяго гэтага я ужо паслаў п. Смолічу у Менск ліста і прасіў каб праз кааператывы, або іншыя аўтарытэтныя установы паведамілі аб цэнах на тавары, якія прапануіць нам Украіна, а таксама якія тавары і у якім ліку мажліва у гэтам і на пратягу чарговых 2-3 гадоў вывезці на Украіну. Якая цана існуіць на нашы тавары і паступовый ход цэн (на ўзрост, або на ніз).
Усе гэта патрэбна як найхудчэй, бо на гэтам затрымалісь перегаворы на конта тавараабмену.
На нашу заяву па вайсковым справам пакуль што атказу німа. Вайсковый мініст, [Сіраценка], выказаў сваю згоду і гэта пытаньня будзіць разглядацца у савеці міністраў (Далей у палітычнай часьці дакладу на звароце к гэтаму). Калі справу паставіць шырока, калі пры дапамогу укр. контр. разведкі (прапазыцыя саміх украінцаў) павясьці агітацыю сярод Денікінцаў і Бальшавікоў, то формуванне мусіць выліцца у нешта досыць саліднае.
Палітычнае становішчэ пасьля «Дзержаўнай нарады»3 значна змацнела. Тяперь відаць ёсьць адзін супольны хронт. Петрушевіч у гэтым сэнсі пайшоў на згоду з наднепрянцамі. Умесьці з Петлюрай выезжалі на фронт і рознымі захадамі афішыруюць свае едінства. Але як мне здаецца, атсюль яшчэ ні значыць штоб яны выпрацывалі свой палітычны хронт на конта Польшчы у тым напрамку як гэта зрабілі Вы Высокашаноўны П. Старшыня. (На конта гэтаго мы атрымалі кой якія весткі ат палякаў і бачым што тыя прапазіцыі якія Вы паставілі ім палякамі прыняты; з чым маю гонар празравіць Вас.)
Яны, як казаў Петрушэвіч, спадзіваюцца на тое, што Антанта бачучы крах свей палітыкі зробіць усі патрэбныя захады, каб памірыць Украіну з Денікіным. Таго, каб увайсьці з Польшчай у найтеснейшыя зносіны, нават стварыць якуюсь федерацыю Украіны з Польшчай тут ня відна.
Між іншым на учерашнім святкуванні гадаўшчыны атраджэньня Галіцкай Украіны4 было зроблена шмат выбухаў супраціў палякоў, што шчыра падтрымувала уся заля народнага спектаклю.
Я злажыў учора візіт і праздравіў украінцаў са святам атрадзеньня Г. Укр. Зараз былі: Петлюра, Макарэнка, Петрушэвіч, Мазэпа і аккр. дірэкторы.
Павітаўшы іх мы пачалі размаўляць а справах. Паталі яны мяне ці маю я якія інфармацыі з Варшавы (а к ім толькі што прыехаў діпл. курьер). I калі я спытаўся ў падхадяшчый мамен як абстаяць справы з Беларускім фармуваньнем, то Петлюра сказаў што цю справу трэба абгаварыці, что ліста нашага ён не чытаў. 3 другога ж боку мне паведамілі што Пятлюра раней выказаў сваю згоду, Я лічу што гэта перамена — асьцярога результат атрыманых ім вестак з Варшавы.
Із сяброў діректорыі больш прыхільна да справы паразуменьня з палякамі стаіць Макарэнка і ён ахвоча падтрымаў бы ствареньне «славянскага культурнага осередка» у склад якога увайшлі б Польшча, Чэхія, Украіна, Беларусь і інш.
Наагул у мяне зрабілась такое враження: Украінцы хацеліб каб Польша была іх добрым суседам (уступіла Галіцыю і Валынь) але з самай Польшчей у больш тесныя зносіны ухадзіць не хацелі б.
Калі ж бы складаўся якійсь вайсковы саюз уноў існуючых дзержаў, яны о ахочэ увайшлі б у яго. Яны лічуць што усякая тесная федерацыя з эканамічнага боку ня будзіць выгадна ім і свае дзержаунае хадзяйства яні хацелі б вясьці зусім незалежна ат другіх.
У паветры носяцца чуткі, што украінцамі робяцца деякія захады у Бальшевікоў, але дакладных хвактаў, акрым таго, што яні прыпінілі вайну на хронте з бальшевікамі5, німа.
У недалекай будучыні мі лічым патрэбным атчыніць у Камянцы Беларускую раду, і ёсьць шмат працы па беженецкім справам і інш.
Калі пачнецца формуваньне нашых вайсковых часьцін, трэба будзе атчыніць вучэбную каманду — прышліця патрэбных кніжак і добраб було 1-2 свядомых вучыцялеў.
Чэкаем п. Пасла і інструкцый.
3 вялікаю пашаную раднік Пасольства Б.Н.Р. на Украіне АГалавінскі
Даруйця што пішу алоўкам, лічу што так лепшы будзіць чытаць мой кепскі рукапіс. АГ.
P.S. Палкоўнік Вендт жыў6 і ён зараз у Нікалаеве (Херсонск. губ.) і дзе звярнуўся да палякоў каб яны забаранілі яго ат денікінцаў. Кап. Черноцкій (галава польскай місіі у Камянцы) запытаўся польскага ураду і прасіў атправіць яго у Варшаву. Ня шкодзіла і нам зрабіць захады і даведаца як стаіць [с]права. 3 вялікай пашанай АГ
5 82.2.34:004&г-005&г — ра
1 Пасол БНР на Ўкраіне Аляксандар Цьвікевіч выехаў з Камянца ў Варшаву пасьля 20.10.1919 (гл. дакумэнт №1731). 2 Гл. дакумэнты №№1414, 1421. 3 Дзяржаўная нарада з удзелам лідэраў УНР і ЗУНР адбылася 17.09.1919. На ёй абмяркоўваліся праблемы ваеннага супрацьстаяньня войску Дзянікіна й бальшавікам. Дыктатар ЗУНР Петрушэвіч выступаў за пагадненьне зь Дзянікіным, аднак пад націскам галавы Дырэкторыі УНР Пятлюры пагадзіўся на спробу навязаньня кантактаў з бальшавікамі. 4 1 лістапада 1918 году вайсковыя аддзелы, падпарадкаваныя Ўкраінскай Нацыянальнай Радзе — галоўнаму украінскаму палітычнаму прадстаўніцтву ў Заходняй Украіне — захапілі Львоў, усталяваўшы ўладу абвешчанай 19.10.1918 незалежнай Заходне-Ўкраінскай Народнай Рэспублікі. 5 На моцы пастановаў Дзяржаўнай Нарады за 17.09.1919, былі распачатыя палітычныя кантакты з бальшавікамі, якія, аднак, не прынесьлі ніякіх вынікаў. 6 Пра прыгоды Паўла Вэнта гл. дакумэнт №1589. У канцы кастрычніка ён ужо быў у Менску (Беларусь (Менск). №9(36). 30.10.1919).
1430. Справаздача радніка ў справах прэсы Дыпляматычнай Місіі БНР у Нямеччыне Валянціна фон Дзітмана (Бэрлін) дыпляматычнаму прадстаўніку БНР у Нямеччыне Лявону Зайцу (Бэрлін) за 2.11.1919 аб дзейнасьці прэс-бюро ад 1.10 да 1.11.1919
582.2.31:016&г-017 — мк
Паведамляецца пра артыкулы пра Беларусь, зьмешчаныя ў газэтах «Deutsche Allgemeine Zeitung», «Deutsche Zeitungskorrespondenz», «Die Deutsche Nation», «Deutsche Bergwerkszeitung», «Schlesischer Industriekurier», «Wirtschaftliche Zeitfragen».
Асобна падаецца пераказ гутаркі з карэспандэнтам «Reuter-Bureau» УінзропБэлам:
«Онь мнь первымь дЬломь поставнль вопрось, почему до снхь порь республнка не представлена вь ЛондояЬ, счнтая это упушеніе крайне серьезнымь н для нашнхь ннтересовь губптельнымь.
КНІГІ ОНЛАЙН
