Аскар і матухна Ружа = Oscar et la dame Rose
Эрык-Эманюэль Шміт
Выдавец: Інтэрлато
Памер: 64с.
Мінск 2007
Дарэчы, з днём нараджэння цябе, Божа. Матухна Ружа толькі што паклала мяне ў ложак свайго старэйшага сына, які быў ветэрынарам са сланамі ў Конга, і яна сказала мне, што гэта было выдатным падарункам на твой дзень нараджэння тое, што я памірыўся з бацькамі. Калі шчыра, я лічу, што назваць гэта падарункам можна з нацяжкай. Але калі так кажа матухна Ружа, a яна ж твая старая сяброўка...
Да заўтра, цалую, Аскар.
P.S. Забыў пра жаданне: няхай мае бацькі заўсёды застаюцца такімі, як сёння вечарам. I я таксама. Каляды былі проста класныя, асабліва Мэфіста і Жанна д’Арк. Наконт тваёй імшы прабач: я адправіўся на бакавую, не дачакаўшыся.
Дарагі Божа!
Cher Dieu,
J'ai soixante ans passés et je paie l’addition pour tous les abus que j'ai faits hier soir. Ça n'a pas été la grande forme aujourd'hui.
Ça m'a fait plaisir de revenir chez moi, à l'hôpital. On devient comme ça, quand on est vieux, on n’aime plus voyager. Sûr que je n’ai plus envie de partir.
Ce que je ne t'ai pas dit dans ma lettre d’hier, c'est que, Mamie-Rose, sur une étagère, dans l'escalier, il y avait une statue de Peggy Blue. Je te jure. Exactement la même, en plâtre, avec le même visage très doux, la même couleur bleue sur les vêtements et sur la peau. Mamie-Rose prétend que c'est la Vierge Marie, ta mère d'après ce que j'ai compris, une madone héréditaire chez elle depuis plusieurs générations. Elle a accepté de me la donner. Je l'ai mise sur ma table de chevet. De toute façon, ça reviendra un jour dans la famille de MamieRose puisque je l'ai adoptée.
Peggy Blue va mieux. Elle est
venue me rendre visite en fauteuil. Elle ne s’est pas reconnue dans la statue mais on a passé un joli moment ensemble. On a écouté Casse-Noisette en se tenant la main et ça nous a rappelé le bon temps.
Je te parle pas plus longtemps parce que je trouve le stylo un peu lourd. Tout le monde est malade ici, même le docteur Düsseldorf, à cause des chocolats, des foies gras, des marrons glacés et du champagne que les parents ont offerts en masse au personnel soignant. J'aimerais bien que tu me rendes visite.
Мне пераваліла за шэсцьдзесят, і сёння мне даводзіцца плаціць па рахунку за ўсе вольнасці, якія я сабе дазволіў учора. Карацей, сёння я быў не надта ў форме.
Мне было прыемна вярнуцца да сябе ў шпіталь. Вось што робіцца з чалавекам, калі ён старэе: ахвота падарожнічаць y яго зусім прападае. Я думаю, і ў мяне жаданне куды-небудзь паехаць ужо яўна не ўзнікне.
Што я ва ўчарашнім сваім лісце не сказаў, дык гэта, што ў матухны Ружы на этажэрцы, што на лесвічнай пляцоўцы, стаіць статуэтка Пэггі Блю. Клянуся табе. Кропля ў кроплю падобная, з гіпсу, і такі самы добры-добры твар, і такі самы колер блакітны: і адзенне, і скура. Матухна Ружа сцвярджае, што гэта Дзева Марыя, твая маці, як я зразумеў, гэтая мадонна перадаецца ў іхняй сям'і як спадчына ўжо некалькі пакаленняў. Яна пагадзілася мне яе падарыць. Я паставіў яе ў сябе на століку каля ложка. Усё роўна калі-небудзь яна вернецца ў сям'ю да матухны Ружы, бо яна ж цяпер y мяне прыёмная.
Пэггі Блю адчувае сябе лепш. Сёння яна прыязджала мяне наведаць на крэслекаталцы. Яна не пазнала сябе ў той фігурцы, але мы вельмі прыемна прабавілі час разам. Мы слухалі "Шчаўкунчыка", трымаючыся за рукі, і гэта навявала нам успаміны пра добрыя старыя часы.
Усё, размову на гэтым з табой завяршаю, бо нават ручку трымаць цяжкавата. Дый тут сёння ўвогуле ўсе хворыя, нават доктар Дзюсельдорф, ад гэтых шакаладак, цукровых каштанаў,
Bisous, à demain, Oscar.
паштэтаў з гусінай пячонкі, шампану, якога бацькі пананосілі тут цэлыя горы ў падарунак персаналу абслугі. Мне вельмі хацелася б, каб ты да мяне завітаў.
Да заўтра, цалую, Аскар.
Cher Dieu,
Aujourd'hui, j'ai eu de soixante-dix à quatre-vingt ans et j'ai beaucoup réfléchi.
D'abord, j’ai utilisé le cadeau de MamieRose pour Noël. Je ne sais pas si je t’en avais parlé ? C’est une plante du sahara qui vit toute sa vie en un seul jour. Sitôt que la graine reçoit de l’eau, elle bourgeonne, elle devient tige, elle prend des feuilles, elle fait une fleur, elle fabrique des graines, elle se fane, elle se raplatit et, hop, le soir c'est fini. C’est un cadeau génial, je te remercie de l’avoir inventé. On l'a arrosée ce matin à sept heures, Mamie-Rose, mes parents et moi au fait, je ne sais si je t'ai dit, ils habitent en ce moment chez Mamie-Rose parce que c'est moins loin et j'ai pu suivre toute son existence. J'étais ému. C'est sûr qu'elle est plutôt chétive et riquiqui comme fleur elle n’a rien d’un baobab, mais elle a fait bravement tout son boulot de plante, comme une grande, devant nous en une journée, sans s'arrêter.
Avec Peggy Blue, on a beaucoup lu le Dictionnaire médical. C'est son livre préféré. Elle est passionnée par les maladies et elle se demande lesquelles elle pourra avoir plus tard. Moi, j’ai regardé les mots qui m’intéressaient : « Vie », « Mort », « Foi », « Dieu ». Tu me croiras si tu veux, ils n’y étaient pas ! Remarque,
Дарагі Божа!
Сёння мне было ad сямідзесяці да васьмідзесяці, і я шмат разважаў.
Перадусім, я выкарыстаў падарунак, які матухна Ружа зрабіла мне на Каляды. Не ведаю, ці казаў я табе пра яго? Гэта такая расліна з Сахары, якая ўсё жыццё пражывае за адзін дзень. Як толькі зярнятка атрымлівае ваду, яно наліваецца пупышкай, ператвараецца ў сцябло, выпускае лісце, раскрывае кветку, раскідае насенне, потым вяне, скурчваецца і хоба! увечары ўсё скончана. Проста геніяльны падарунак, і я вельмі табе ўдзячны, што ты такое прыдумаў. Сёння a сёмай раніцы мы ўсе разам яго палілі матухна Ружа, мае бацькі і я (дарэчы, не ведаю, ці казаў табе: яны цяпер жывуць y матухны Ружы, бо гэта не так далёка), і я мог назіраць за ўсімі этапамі яго жыцця. Я быў уражаны. Вядома, як кветачка яна зусім лядашчая і малюпасенькая нічога агульнага з баабабам, але яна ўсё адно бадзёранька і няспынна, як вялікая, выканала ў нас на вачах усю сваю працу расліны ўсяго за адзін дзень.
Мы з Пэггі Блю доўга чыталі Медыцынскі слоўнік. У яе гэта любімая кніга. Яна ўвогуле захапляецца рознымі хваробамі і ўяўляе, якія ў яе могуць быць потым. A я шукаў словы, якія мяне цікавяць: жыццё, смерць, вера, Бог. Хочаш вер, хочаш не, але іх там не было! Заўваж: ужо гэта сведчыць, што ўсё гэта не хваробы ні жыццё, ні смерць, ні вера, ні ты. I гэта, бадай, добрая навіна. Але хіба такая сур’ёзная кніга не павінна даваць адказы на такія сур'ёзныя пытанні?
- Матухна Ружа, y мяне такое ўражанне, што ў Медыцынскім слоўніку усё толькі розныя прыватныя выпадкі, тыя праблемы, якія могуць здарыцца ў таго ці іншага чалавека. A вось рэчаў, якія тычацца нас усіх як жыццё, смерць, вера, Бог, такіх рэчаў там няма.
- Для гэтага, Аскар, можа, трэба ўзяць Філасофскі слоўнік. Зрэшты, нават
Oscar et la dame Rose ça prouve déjà que ce ne sont pas des maladies, ni la vie, ni la mort, ni la foi, ni toi. Ce qui est plutôt une bonne nouvelle. Pourtant dans un livre aussi sérieux, il devrait y avoir des réponses aux questions les plus sérieuses, non ?
- Mamie-Rose, j'ai l'impression que, dans le Dictionnaire médical, il n'y a que des trucs particuliers, des problèmes qui peuvent arriver à tel ou tel bonhomme. Mais il n'y a pas les choses qui nous concernent tous : la Vie, la Mort, la Foi, Dieu.
- Il faudrait peut-être prendre un Dictionnaire de la Philosophie, Oscar. Cependant, même si tu trouves bien les idées que tu cherches, tu risques d'être déçu aussi. Il propose plusieurs réponses très différentes pour chaque notion.
- Comment ça se fait ?
- Les questions les plus intéressantes restent des questions. Elles enveloppent un mystère. A chaque réponse, on doit joindre un « peut-être ». Il n'y a que les questions sans intérêt qui ont une réponse définitive.
- Vous voulez dire qu'à « Vie », il n'y a pas de solution ?
- Je veux dire qu’à « Vie », il y a plusieurs solutions, donc pas de solution.
- Moi, c'est ce que je pense, MamieRose, il n'y a pas de solution à la vie sinon vivre.
Le docteur Düsseldorf est passé nous voir. Il traînait son air de chien battu, ce qui le rend encore plus expressif, avec ses grands sourcils noirs.
- Est-ce que vous vous coiffez les sourcils, docteur Düsseldorf ? J'ai demandé.
Il a regardé autour de lui, très surpris, il avait l'air de demander à Mamie-Rose, à mes parents, s'il avait bien entendu. Il a fini par dire oui d'une voix étouffée.
- Faut pas tirer une tête pareille, docteur Düsseldorf. Ecoutez, je vais vous parler franchement parce que moi, j'ai toujours été très correct sur le plan médicament et vous, vous avez été impeccable sur le plan maladie. Arrêtez les airs coupables. Ce n'est pas de votre faute si vous êtes obligé d'annoncer des mau-
калі ты знойдзеш словы, якія шукаеш, ты рызыкуеш быць таксама расчараваны. На кожнае паняцце ён прапануе па некалькі вельмі адрозных адзін ад другога адказаў.
- Як гэта можа быць?
- Самыя цікавыя пытанні так і застаюцца пытаннямі. Яны ахінаюць нейкую таямніцу. Да кожнага адказу абавязкова даводзіцца дадаваць "можа быць". Толькі нецікавыя пытанні маюць адназначны адказ.
- Вы хочаце сказаць, што пытанне пра жыццё не мае рашэння?
- Я хачу сказаць, што яно мае шмат розных рашэнняў, a гэта ўсё адно, што яно рашэння не мае.
- A я, матухна Ружа, думаю, што ў жыцця й няма іншага рашэння, апроч як яго жыць.
Да нас завітваў доктар Дзюсельдорф. Ён усё яшчэ нагадвае пабітага сабаку, што надае яму яшчэ больш выразны выгляд, з яго калматымі чорнымі брывамі.
- Доктар Дзюсельдорф, спытаў я, a вы прычэсваеце свае бровы?
Ён пачаў вельмі здзіўлена азірацца, быццам пытаючыся ў матухны Ружы, y маіх бацькоў, ці правільна ён пачуў. I ўрэшце здушаным голасам адказаў "так".
- Доктар Дзюсельдорф, не трэба хадзіць з такім выглядам. Паслухайце, я вам скажу шчыра, бо і я, што тычыцца лекаў, усёрабіў спраўна, і вы, што тычыцца хваробы, былі бездакорны. Перастаньце ўвесь час дэманстраваць сваю вінаватасць. Бо не вашая віна, што вы вымушаны паведамляць людзям кепскія навіны пра ўсякія хваробы з лацінскімі назвамі ды пра тое, што паправіцца немагчыма. Вам трэба расслабіцца. Пазбавіцца ад гэтай прыгнечанасці. Вы ж не Бог-Айцец. Вы не можаце кіраваць прыродай. Вы ўсяго толькі рабочы-рамонтнік. Вы павінны рухацца, доктар Дзюсельдорф, скінуць з сябе напружанне і не надаваць сабе занадта вялікага значэння, іначай вы так доўга не зможаце займацца гэтай прафесіяй. Вы паглядзіце, які ў вас ужо цяпер выгляд.