Бацькоўскія парады
Чатыры лісты аб выхаванні
Міхал Клеафас Агінскі
Памер: 155с.
Мінск 2016
Visa, kas peržengia natūralios būklės ribas, yra perdėta, tad verta pasmerkimo. Egzaltuota galva netenka pasitikėjimo savimi ir jos protas užleidžia vietą pamišimo priepuoliui. Egzaltacijos jausmas ieško vaizduotės erdvėse tobulybės, kurios gamtoje nebūna, ir idealios gerovės, užuot ramiai mėgavusis tyros ir laisvos priekaištauti širdies džiaugsmais.
: Madame de Stael, gimusi Anne-Louise Germaine Necker (1766-1817), šveicarų kilmės romaniste ir eseistė. Corinne jos žymiausias darbas, kurio pagrindinis veikėjas buvo įkvėptas italų poetės Diodatos Saluzzo Roero (1774-1840) (vertėjos komentaras).
,2 Franęois Renė de Chateubriand’as (1768-1848) prancūzų rašytojas ir politikas, prancūzų romantizmo pradininkas. Atala (1801) romanas apie dviejų įsimylėjėlių, klajojančių po Amerikos dykumas ir besišnekučiuojančių, jausmus, atskleidžiamus pasitelkiant gamtos peizažų aprašymą (vertėjos komentaras).
такое чытанне. Аднак небяспека гэтым не абмяжоўваецца. Чытанне раманаў спараджае ў маладых людзей незнаёмыя пачуцці, абуджае страсці, наступствы і небяспекі якіх у такім узросце немагчыма прадугледзець. Раманы прывучаюць да надзвычайнасці і цудадзейнасці, і такая экзальтацыя тлуміць думку і сэрца.
He чым іншым, як марным лямантам у пустыні, было б жаданне пераканаць маладых людзей адмовіцца ад жывых пачуццяў, бо яны адпавядаюць законам самой прыроды і ўласцівы менавіта маладосці. Аднак калі жывасць пачуццяў кантралюецца розумам і гарманізуецца са шчырым чыстым сэрцам, калі бяскрыўдныя ўмераныя эмоцыі і энтузіязм могуць прыводзіць да вялікіх мэтаў, то экзальтацыя гэта заўсёды страшная загана, якая можа мець пагібельныя наступствы.
Усё, што выходзіць за межы натуральнага стану, з’яўляецца перабольшаннем і павінна асуджацца. Экзальтаваная галава не можа падтрымліваць стабільнасці, упэўненасці і надзейнасці. Наадварот, тут можна чакаць і прыступаў вар’яцтва. Экзальтаванае пачуццё шукае ва ўяўнай прасторы неіснуючыя ў прыродзе звышдасканалыя ідэалы, замест таго, каб радавацца жыццю, як гэта робіць чалавек з чыстым і бездакорным сэрцам.
Ну што ж, на сёння, відаць, дастаткова. Магчыма, перад тым, як я з’еду адсюль, я змагу прысвяціць табе яшчэ некалькі гадзін вольнага часу.
Бывай, дарагая Амелія! Абдымаю цябе і благаслаўляю ад шчырага сэрца!
М.А.
Bet šiandien jau gana. Gal dar rasiu kitam kartui kelias valandas laisvo laiko ir parašysiu tau prieš palikdamas šitas vietas.
Sudiev, mano brangi Amelija! Bučiuoju ir iš visos širdies laiminu tave!
M. O.
Бацькоўскія парады сыну на жыццёвы шлях63
Дзіця маё, ты пакідаеш бацькоўскі дом, і з гэтага першага кроку пачынаецца новы этап твайго жыцця, з гэтага моманту ты можаш сказаць сабе: “Я пачынаю жыццё”.
Задумайся і памяркуй разважліва над гэтым словам “жыццё”, гэта не толькі праца жыцця, якая з’яўляецца агульнай для ўсіх жывых, але і ўменне жыць дзеля гэтага трэба задумацца аб сродках і сэнсе жыцця.
Няхай гэтыя словы “меркаваць”, “думаць” не пужаюць цябе, мой дарагі сын. Няма такога ўзросту, якому не быў бы ўласцівы розум, a навука жыцця такая ж, як і ўсе іншыя, якія можна было б вывучыць, калі толькі прызвычаіцца засяроджвацца на саміх сабе, вывучаючы сябе, прыслухоўваючыся да парад, якія даюць людзі, што будуць весці цябе першымі пуцявінамі твайго жыцця.
Я не далучаю сябе да такіх павадыроў, але з дапамогай гэтага ліста буду размаўляць з табой так, як быццам бы я побач, даючы табе парады і наказы, і, магчыма, яны будуць апошнія, калі толькі Боская воля не падорыць мне шчасце ўбачыць цябе ізноў.
Вось што я табераю і наказваю:
1. Перадусім засвой адну ісціну: чалавек гэта не воля выпадку, ён не нараджаецца без мэты. Усім ён абавязаны свайму творцу Богу, рэлігія гэта яго абавязак, без якога чалавек нішто, усяго толькі лічба. Перш за ўсё будзь хрысціянінам рэлігію даў людзям сам Гасподзь. Спачатку будзь проста вернікам, каб урэшце стаць вернікам па перакананні. Усё, што зараз я табе апавяду, ты яшчэ не зусім зразумееш,
Апублікаваныя на аснове перакладу: “Запавет сыну Ірэнеўшу, які ад’язджае на вучобу ў Італію (1822 г.)”> С. Верамейчык, Міхал Клеафас Агінскі, 1765-1833. Продкі, жыццё ў Залессі, Нашчадкі (спроба храналогіі), Мінск, 2003. Перакладчык з французскай на беларускую мову Наталля Цімоніна.
Tėviški patarimai į gyvenimą iškeliaujančiam sūnui
Vaike mano, tu palieki tėvų namus ir nuo šio pirmojo žingsnio tau atsiveria naujo gyvenimo kelias: dabar tu gali sau pasakyti: „Aš pradedu gyventi savo gyvenimą?
Rimtai susimąstyk, ką reiškia žodis „gyvenimas“: tai ne tik pastangos išgyventi, nes tai bendras dalykas visiems gyvūnams, bet ir mokėti gyventi: tam reikia apmąstyti, iš ko gyvensi ir koks tavo gyvenimo tikslas.
Tegul tas žodis „mąstyti“, mano brangus vaike, tavęs nebaugina: bet kuriame amžiaus tarpsnyje žmogus mąsto, ir gyvenimo mokslas, kaip ir visi kiti mokslai, yra mokslas, kurį galima studijuoti, tik reikia sutelkti savo mintis tiriant save ir nuolankiai paklusti patarimams, kuriuos tau teiks asmenys, paskirti vesti tave pirmaisiais tavo gyvenimo keliais.
Nuo šiolei aš jau nebebūsiu tavo vadovas, bet šis laiškas tau bylos tarsi mano paties lūpomis ir tau išsakys mano patarimus ir nurodymus, o galbūt mano paskutinę valią, jei Apvaizda nesuteiks man laimės vėl tave pamatyti.
Štai ką tau patariu ir nurodau:
1. Visų pirma gerai įsisąmonink, kad žmogus nėra atsitiktinumo žaismas, kad jis negimsta be tikslo, kad už viską turi būti dėkingas savo Kūrėjui Dievui; kad pirmoji žmogaus pareiga ir yra būtent religija, be kurios jis yra niekas, tik bevertis skaitmuo. Tad pirmiausia būk krikščionis, nes būtent religiją pats Dievas suteikė žmonėms; pradžioje būk juo iš tikėjimo ir stenkis juo tapti iš įsitikinimo: tai, ką čia dabar tau sakau, dar yra virš tavo sugebėjimo suprasti, bet ateis diena, ir tu galėsi tai suvokti ir įsitikinti, kad šiame vieninteliame priesake glūdi visa, ko reikia, kad šioje žemėje būtum laimingas.
2. Nė akimirką nepamiršk viso to, už ką esi skolingas savo pirmajai geradarei savo Motinai, tai, kuri tave pagimdė, kuri tave švelniai myli, tik
але аднойчы пераканаешся, што ў гэтым запавеце ёсць тое, што спатрэбіцца, каб стаць шчаслівым.
2. Hi на імгненне не забывай нічога з таго, чым ты абавязаны сваёй самай першай дабрадзейцы тваёй Маці. Нічога з таго, што дала табе аднойчы яна, якая любіць цябе з такою пяшчотаю, меры якой ты яшчэ не зразумеў, але якую ты зможаш зведаць і спраўдзіць, намагаючыся быць яе вартым. Ты дасягнеш поспеху дзякуючы добрай і цвёрдай волі, усё залежыць толькі ад цябе. Прызвычайся нічога не гаварыць, не рабіць, папярэдне не запытаўшыся ў сябе: “А мая маці ўхваліць ці не?” I калі на гэтае пытанне тваё сумленне адкажа: “Мая матуля гэта ўхваліць” тады дзейнічай смела, тваё пачуццё цябе не падмане. Калі яно скажа табе адваротнае устрымайся, і ты пазбавішся ад памылкі і згрызотаў сумлення. Прымаючы гэта да ўвагі, ты ўспомніш пра тое, што яна табе наказвала і прасіла рабіць. Добра падумай, сынок, над гэтым словам “прасіць”: ці зможаш ты адмовіць просьбе Маці, такой добрай, пяшчотнай і каханай? Яе просьбы наконт тваіх паводзінаў такія:
3. Будзь заўсёды раннім уставай на золку, як толькі цябе пабудзяць, адразу падымайся і не давай часу для сну і ляноты, перамагай сябе. Першае і неабходнае прасі захаваць тваю цудоўную матулю, прасі блаславіць тваіх родных і самога сябе накіраваць на шлях дабрачыннасці. Затым, пасля гэтай першай справы, другая гігіена. Чысціня цела ўплывае на чысціню душы.
4. Што тычыцца ежы, ты павінен пазбягаць празмернасці, асабліваў віне (калі не, то гэта дрэнна адаб’ецца на тваім здароўі, і ты гэта ведаеш), троху віна (на два пальцы) усё, што ты можаш сабе дазволіць. He захапляйся таксама і півам, лепш за ўсё для цябе і твайго здароўя гэта прахаладжальныя напоі. Трэба, каб ты ведаў, што празмерная прага—гэта наступства дрэннай звычкі ці нездаровага страўніка, таму трэба пазбягаць залішняга ў ежы і ў пітве усяго таго, што можа пашкодзіць здароўю.
5. Ты захаваеш сваё здароўе, калі будзеш захоўваць чысціню, а таксама і рэжым, выконваючы практыкаванні. Есць два віды гімнастыкі, да якіх у цябе таксама ёсць слабасць гэта язда вярхом
to švelnumo tu dar nenusipelnei, bet gali pelnyti ir būti jo vertas, jei kasdien stengsiesi. Gera ir tvirta valia tu gali tai pasiekti, ir tai priklauso tik nuo tavęs: įprask nieko nesiimti, nieko nesakyti, nieko nedaryti, prieš tai savęs nepaklausęs: „Ar mano motina tam pritartų?“ Jei į šį klausimą sąžinė tau sako: „Taip, mano motina tam pritaria“, ryžtingai veik, nes nuojauta tavęs neapgaus. Jei tavo vidinis balsas tau sako priešingai, susilaikyk nuo veiksmų ir tu išvengsi klaidos ir sąžinės graužimo. Šiuo atžvilgiu tu privalai nuolat prisiminti, ką ji tau nurodė, ką ji tau įsakė, ko ji tavęs prašė padaryti. Gerai pagalvok, mano vaike, ką reiškia žodis „prašyti“: ar galėtum atsispirti prašymui tokios geros, tokios švelnios, tokios mylinčios motinos, kaip tavoji! Štai kokio elgesio ji tikisi iš tavęs:
3. Būti ankstyvam; keltis tau nurodytu laiku. Vos tik tave pažadina, tuoj lipk iš lovos, kad nepasiduotum miegui ir tinguliui. Pirmas būtinas veiksmas: padėkoti Kūrėjui, melsti jį, kad išsaugotų tau tavo įstabiąją motinėlę, kad palaimintų tavo artimuosius ir tave patį ir neleistų tau nukrypti nuo doros kelio. Po šios pirmosios veikos, kuri privalo būti tavo šventa pareiga, ateina eilė kūno švarai; tam daug laiko skirti nereikia, bet jos turi būti griežtai laikomasi, nes švara, tokia svarbi kūno sveikatai, paslaptingai palankiai veikia ir sielos švarą.
4. Valgydamas stenkis nepersivalgyti, o ypač susilaikyk nuo vyno, tokio kenksmingo, kaip žinai, tavo sveikatai: per du pirštus vyno tai viskas, ką gali sau leisti. Net alus tau ne itin tinka, sveikiausi tau gaivieji gėrimai. Turi žinoti, kad nepaprastą troškulį visada sukelia ne kas kitas, o perkaitimas ar blogas įprotis arba gal dar nesveikas skrandis. Tad pagalvok, kad sveikata priklauso nuo to, ar sveikas skrandis, ir todėl reikia vengti ir perkaitimo, ir persivalgymo bei persigėrimo, kitaip tariant, to, kas sutrikdo skrandžio darbą ir gadina sveikatą.
КНІГІ ОНЛАЙН
